Sermo 8:
De ingratitudine in Deum,
nominátim in eucharistia

Multa bona opera ostendi vobis, propter quod
eorum opus me lapidatis? Joann. 10.

        Nai izan zutelaik judioek arrikatu Kristoren Majestadea, erran ziote axuri manso dibinoak emekiro: Multa bona opera ostendi vobis, anitz obra on egin diziet, propter quod eorum opus me lapidatis? Aietaik zeñengatik arrikatzen nauzie? Oroat baita nola erratea: Nik eginikako gaizkiagatik ez nauzie arrikatzen , zeren estiziet egin gaizkirik ez anitz, ta ez guti, baizik ongi beti, ta anitz ongi. Nondik dator, bada, porfia gau ene kontra? Judioak zire aiek, ikusagun kristioetan alako zerbait ote den. Pleituan bekala dabilala dirudi bekatariareki Jangoikoa ta Jangoikoareki bekataria. Jangoikoak a porfia, onetsi ta ongi in bear diola bekatariai, ta onek esker gaistos pagatu bear diola Jangoikoai. Jangoikoak nondik salbatuko duen bekataria, bekatariak nondik ofenditu Jangoikoa ta galdu bere burua. Jangoikoak abasto mertxedeak, bekatariak montonka bekatuak. Nork ikusi du alako pleitu-gisarik? Parte bata bere kontrarioain fabore ongi egin ta egin ia ta ia; kontrarioa berriz bere ongigilleain kontra ta bere kontra kontino? Ta ala da ageri emen.

        Beira Jangoikoa bere eternidadetik onaraño onesten gizona, ta ongi egiten. Ezpalitz bekala aski kriatua doaiik bera, ta beraindako zerua ta lurra, ta gauza guziak, beira Jangoikoa gizon eginik padezitzen ta iltzen gizonagatik. Estire ebek progu txipiak digun amorio andiarenak. Klamatzen daude gauza guziak Jangoikoaren amorioa gure gana, baña klaro arrigarri dago klamatzen bere pasioa ta eriotzea; klamatzen daude beraren nekeak, izerdiak ta penak; klamatzen prisioneak, azoteak, arantzeak, itzeak ta gurutzea; klamatzen daude amorio andigoi beraren borz llagak ta odol ixuri zuena. Aski ta sobra ze au garaitzeko bekatariaren porfia, baleki ezauntzen ta estimatzen; baña mertxede gonen ta berze infinitoen gañetik beira sakramentu aldarekoa, non baitago bere Majestadea ain humil ta preso bekala. Nork edo zerk dauka or gisa ortan ain andia, ain txipi, ta prisionero-gisa orren Majestadea? Aitzen nago ta ikusten ezi amorio geiegi digunak. Propter nimian charitatem suam. Gizagendea ia ongi izatekos bear litzake errenditu bere Jaunaren ainberzeko finezai, diola Santa Teresaren ariora: Jesus ene prisionero sakramentu gortan dago; zer in bear dut? Ni ere nago Jesusen amoros ero. Baña zein berze gisas iten duten geienek! Ikustera goaz. Orrek, Maria, munduaren gloria, kriatura eskojituen eskojituena, guzien partes ongi korresponditu ziona gure Jaunai, ezaun dezagun ta emenda dezagun guk geuren esker-gaitza, logra bezagu anitz eta anitz grazia. Abe Maria.

        Amorioa amorioareki pagatzen bada, amorio inmensoa digulaik guri gure Jaunak, guk ere beargindioke izan gure Jaunai amorio infinitoa. Baña au estelaik posible biotz humanoan, bentzait bear diogu izan posible den amorio guzia, ta guziei baño ia, pagatzekos gure posibilidadeain gisara medianoki, ia ke ta estaiken osoki ta mereji duen adiña. Obligazio gau klaroago da ezi argia bera. Eta kunplitzen da? Non ageri da amorio bat oso ta perfektoa gure Jaunagana? Badateke izan non edo non, batean edo batean, baña ain txur da, ezi estaltzen dute munduko bekatuen montioek guzia arrapaturik daukatenek. Orgatik nai banuke mintzatu guk Jangoikoai diogun amorioaren gain, faltako zekida materia. Materia edo asunto abasto dugu gure eskergaitz, desamorio ta korrespondenzia gaixtoan. O balida ene Jaunak birtute ongi ikusiarasteko gure ingratitudea gure Jaunareki, ta ontan iten den txarkeria ta desarrazioa! Irur grado kontatzentio Senekak: 1^ª Ez ezauntzea ta ez korresponditzea mertxedeak ongi; 2^ª Atzenzea mertxede errezibitues; 3^ª Mertxedeak injuria ta agrabioeki pagatzea. Guziau iten du munduak gure Jaunareki. Goazen ikustera.

        Ez ezauntzeas ta korresponditzeas kunplituki estiot deus, zerengatik gure gorputzaren mienbro guziak balire biotz, ta ebeki guzieki onetsi bagindez ere, mila bizi bagindu, mila arima, mila gorputz, ta mila aldis, ta infinizio bat mila ta mila aldis emanbagindezki ebek guziok gure Jaunagatik, alaere ezkindezoke korrespondi kunplituki; estiot gure Jaunaren mertxede guziei, esta ere den txikienai, erran badaike txiki mertxede egin duena Jangoiko andiak. Zerengatik beraren oroitze bat gutas, beiratze bat guri, da mertxede balio duena infinito. Beraren odol tanta bat estaike paga munduko guzien odol guziareki. Beras, estaike paga bardin; ez eta ere eskatzen ori gure Jaunak, baizik dezakeguna, ezauntzea ta korresponditzea. Guti dezakegu, baña dena dela, guzia zor diogu gure Jaunai. Arimaren aldetik dugun memoria, entendamentu ta borondateareki oroitu, pensatu ta onetsi bear ginduke sollik Jangoikoa ta beraren agradoko dena. Gorputzaren aldetik ikusi, aitu, mintzatu, jan, edan, bizitu ta ats artu bear ginduke Jangoikoaren zerbitzuko solamente. Gizontasun guzia bear litzake urtu ta desegin Jangoikoaren amoriotan. Amorio andia zio San Pedrok, utzi baize kruzifikatzera gure Jaunagatik. Amorio andia zio San Bartolomeek (sic), utzi baize desollatzera bizirik, San Lorenzok tostatzera trilletan, San Klemente Anzirakoak martirizaturik ogei ta zorzi urtes infinizio bat tormentus. Amorio andia zio San Felipe Nerik, autxi ta goratu baizekizkio bi kostilla biotzeko afekto andiaren utses. Amorio andia San Franzisko Xabierrek, egin ta padezitu zuenas landara gure Jaunagatik, biotzeko afektoaren sua ezin sufritus atratzen baize kanpora gauas desaogatzera beiratus zerura ziola: Aski da, Jauna, aski da. Amorio andia zio San Luis Gonzagak, ezpaizezake aparta pensamentutik gure Jauna, naiz manaturik egiteko, naiz prokuraturik ere, ala baizego buruko min kontinoareki pensatuain utses Jangoikoa baitan. Amorio andia zio San Estanislao Kostkak, erretzen baizego Jangoikoaren amoriosko su bizian, desmaiatzen baize suabekiro aldarteka, espezialki komekatu ondorean, baize preziso oial bustis tenplatzea bularra, etzeien konsumitu sugarreki. Amorio andia ziote Santa Teresak, Santa Madalena Pazzik, Santa Klarak ta berze asko martir ta sandu gloriosoek iltzea gure Jaunagatik baizeukate nola erregalo ta gustorik andiena, ansiaturik padezitu naiak, il naiak, akabatu naiak beraren zerbitzutan.

        Eta au guziau idurizaizie anitz korresponditzeko Jangoikoaren amorio digunai? Anitz ze persona humanoak dezakenaindako, baña guti bardintzeko gure Jaunaren amorioa, ala nola urtanta bat itsasoaren aldean, nola su txindi bat iruzkiaren aldean. Aiek alaere korresponditu ziote bere alegiñas. Guk, ordea, nola korresponditzen diogu geienek? Zer egin ta padezitu dugu gure Jaunagatik? Zer progu amorioarenak emantiogu? Ah! Kontent kunplibaleites nonbait or obligazioskoak; ezi debozioskoetan txoil aisa ezpadire, kosta badire zerbait, berla diote, estut obligaziorik. Eta bazue gure Jaunak obligaziorik iltzeko guregatik? Bazue obligaziorik gu kriatzeko, ta konserbatzeko, ta barkatzeko guri ofenditurik ere? Badu obligaziorik alimentatzeko gu bere gorputz ta odol preziosoeki? Eta iten du. Au ezaundurik nork dezake erran estiola gure Jaunari obligaziorik? Beldur dire sobra egineuntela, ta artzeko anitzetan gelditurik estakioten paga? O zein txurki dabiltzan Jangoikoareki? Baña ain txur ezi obligaziosko expresoak ere bekatuaren penan direnak estire kunplitzen. Orra ingratitudearen lenbiziko gradoa, ez korresponditzea mertxedeei.

        Bigarren gradoa dela mertxedees atzenzea zio Senekak. Esta, bada, gauza andia oroitzea ongigilleas ta ongieginas. Nornaienganik ar gindezazke prezio gortan ondasunak; eta ori ere estugu egiten gure Jaunareki ingratoek. Beraren mertxedees inguraturik gaude; zerua ta lurra, ta gauza guziak dagozkigu oius Jangoikoaren ona guretako; tugun fakultade ta mienbro guziak, bizi garen instante guziak, pulsoaren golpe guziak, atsaren errespira zio guziak dire berze ainberze fabore itentigunak, ta ezkara oroitzen itentigun Jaunas. Gabiltza ingur ingur, jaiki, bestitu, jan, edan, ibili arat onat munduko itekoetan, etzin ta berriz jaiki, bestitu etc. ta beti ala. Zenbat dire estirenak oroitzen graziak emateas goizean ta arratsean? Zenbatei doakiote egun bat eta berze bat eta berze bat in gabe memoriaik Jangoikoas? Eta Jangoikoaindako etorri mundura, Jangoikoak iduki munduan, alaere daizkela bizi asko atzendurik beras, ain nola sotoan laur atzeko animaleak? Guzien gañetik sakramentu aldarekoa dagokigu mostratzen gure Jaunaren amorio geiegia guregana. Jaiak, funzioneak, tenploak berak, ta ezkilak ere daude pregonatzen Jaun andiai zor dioguna. Guziareki, zenbait ain sor, ezi jaiak ere sisatzen, ebasten ta galtzen tiote gure Jaunai beren lurreko itekoan, edo agian gaixtakeriendako. Zein ongi paratu zuen Jangoikoak irugarren mandamentuan itz gura: Memento ut diem sabbati sanctifices, oroi zaite santifikatzeas jai-eguna. Ezperen asko agian bizi leizke atzendurik gure Jaunas, ain nola ezpalego bizirik bere Majestadea. Ia esta zer erran alakoei debozios komekatzeas maiz, akuditzeas komekadurain akonpañatzera, asistitzera minerba-arratsaldetan, bisitatzera astregun ta garai bakarrago dagonetan. Oblivioni datus sum, erran dezake gure Jaunak aldartes: Atzendua bekala utzi naute ta naukate nere fielek. Ausente dagon adiskideas adiskidea oroitzen da, eta gu ez askotan gure Jaun dibinoas adiskiderik obenas, presente egonik ere. Ikusazie zer amorioa diogun, zer ingratitude txarra!

        Irugarren gradoa omen da mertxedeei ofensa ta agrabioeki korresponditzea. Posible da gauza gau biotz kristioetan? Ain posible ezi komun ere da, ain komun nola bekatua. Posuerunt adversum me mala pro bonis, et odium pro dilectione meâ, itzulitidate ongien pagutan gaizkiak, ta ene amorioaren korrespondenziatan aborrezimentua. Jauna, estut nik aborrezitzen Jangoikoa, errain duzu; sinestatzen dut, baña ofenditzen bai asko gisas. Bada, pagatzentiozu gaizkieki onak. Hume ingratoek gezur in didate, dio, filii alieni mentiti sunt mihi. Ikusten da komunkiro humeek estustela onesten ainberze guratsoak, nola guratsoek humeak. Esta ainberzetan ikusten, baña zenbaitetan bai estiotela afektorik buratsoei, ebek ermanzusten nekeak, inzusten finezak aien aurzutuan, azitzean ta alzinatzean, aiek korresponditzentiotela utzis desanparaturik, despreziatus ta gaizki tratatus. Zer da au? Humeek gezur egitea buratsoei, burlatzea eben esperanzak. Au dio Jangoikoak iteuntela bere Majestadeareki bere ariora elizako humeek, bear zutelaik onetsi, zerbitzatu ta plazer egin, desplazer ta ofensa iten baitiote. Filii alieni mentiti sunt mihi. Hume gaixtoak, kristio pintatuak, itxura-utsak, non ikasi duzie alako doktrina? Alako korrespondenzia? Zoaste idien tegira, astoen lekura, ikusko duzie nola idiak ezaunzen duen bere jabea, ta astoak bere nausiaren ganbela, cognovit bos posessorem suum, et asinus praesepe Domini sui. Zoaste leonen, tigreen, otsoen, artzen, ta baseizia guzien kuebetara; ikusko duzie humeen kariñoa ta onginaia bereei. Zakurrak izan daizke gure maestru fidelidadean ta agradezimentuan nausiei ogi edo basalo kozkorbatzuengatik. Eta guk estugu eginen berze ainberze gure Jaunagatik, bere bizia eman, ta orai bere gorputza ta odola ematen digunagatik?

        Eta segibalekigu probetxu ofenditzetik gure Jauna, alaere agitz gaixto litzake, baña ez arritzeko ainberze nola orai ofenditzen dugulaik geuren kaltetan. Ezi oiuiten du San Pablok: Quem fructum habuistis in illis, in quibus nunc erubescitis? Zer fruitu atra duzie gauza gaietan, zein aipatzea ere alke baita? Eta jentilak balire, edo judioak, edo herejeak ofenditzeuntenak, ez lezake ainberze senti, dio bere Majestadeak. Si inimicus meus maledixisset mihi, sustinuissem utique. Baña orai nere proprioak, etxekoak, humeak ogi dibino bizi dulze gau jateuntenak itzultzea nere kontra, da sentigarri ezin iagos. Goazen judio-errira, aurkitukotugu ofenditzeuntela Jangoikoa; pasa herejeetara, aurkitukotugu ofenditzen Jangoikoa; itzuli jentiletara, an ere ofenditzen Jangoikoa. Ongi izatekos kristioen ertean bear luke egon seguro ofensaetaik bere Majestadeak. Gatozin kristioetara, emen ere Kristo beraren etxean ta familian ofenditua da bere Majestadea. Errepasa adin guziak, kondizio ta estado guziak; guzietan aurkituko dire ofendizeuntenak Jaun ona. Zer porfia da au, ene fielak, gure Jaunaren kontra probetxurik gabe? Jonatasek erraten zio Sauli: Ne pecces in servum tuum David, ezdezala bekaturik egin, Jauna, bere sierbo Dabiden kontra, nihil enim mali tibi fecit, zeren ezi ark estio berorri gaizkirik batere egin. Emen erragun berze aldera, etzazula, sierbo txarra, bekaturik egin zure Jaun Jangoikoaren kontra, zeren ezi estizu berak zuri gaizkirik batere egin. San Polikarpo zar zartua zeramatelaik martirizatzera, erraten ziote jentilek ernega zezala Kristo ganik. Sandu benerableak erran ziote: Laurogeita sei urte du nagola munduan zerbitzatzen Jesu Kristori, ta beñere eztida gaizkirik egin oraño batere, nola dezaket ofendi? Ez, ez alakorik. Añadi emen, gaizkirik batere in ez ezi, ongi guzia indida beti, guziek baño ia, nola, bada, dezaket ofendi? Nola, bada, ofenditzen nauzie? dio Jesu Kristok; multa bona opera ostendi vobis, anitz gauza on egin diziet nik zuei; propter quod eorum opus me lapidátis? Zein ongiegin gaietaik, zeñengatik arrikatzen nauzie? Zeren jautsi nitzan zerutik zuen salbatu naies? Zeren padezitu nuen ta il nitzan zuen amorios? Zeren nagon orai kontino sakramentuan zuen konsolu ta erremediotako? Zeren nagon prest ematera nai nauenai errezibitu? Ain gaizki idurizaizkizie obraebek, ofenditzen bainauzie? Ea, emogun ia, fielak, errespuesta. Jauna, estugu motiborik ofenditzeko, baizik onesteko gauza guzien gañetik. Estugu ofenditzen kausa dugunes, baizik ingratoak izanes. Gurea da kulpa guzia. Barka bezagu ta emenda gaitza berorrek, korresponditu, onetsi ta zerbitza dezogun eskojitueki guk ere, akabatuartaño bizia orren obsekiotan, ellegatzeko apatzera orren oñak glorian. Amen.

Koplatto batzuk emen azkenean
nolanai Jaun sakramentatuari
mostratzeko borondatea

                Sakramentu gortan dago

                Jesus nere prisionero;

                Zer in bear dut? Ni ere nago

                Jesusen amoros ero.

                Ene arimain eske dago

                Bere gana artzeagatik.

                Jesus, ar bez berla berla,

                Berant da berladanik.

                Ene arima, non zabiltza,

                Arat onat galdurik?

                Atoz, emen Jesus dago

                Zutas amorosturik.

                Jesus ona, zuk bekala

                Nainauenik nik estut,

                Zu sollik nik ere, bada,

                Zu nai zaitut, ta obe dut.

                Banidadeen banidadea

                Arat onat gora bera,

                Emen sollik aurkitzen dut

                Arimaren gozaera.

                Adio mundua ta mundukoak

                Zeuren plazer banoeki,

                Zu nerea, ni zurea

                Jesus, gauden elkarreki.

                Jesusek nai banau ni,

                Nik ere nai dut Jesus,

                nai dut bizi, nai dut il

                Zure amore gonen sus.

                Zein berant onetsi duten!

                Ai! Jesus, berantegi.

                Prisaka ta doble onesten

                bear dut ia asi ta segi.

                Ala nai dut, o nork luken

                biotz noble bear dena

                izan daien Jesus nere

                Eta ni, Jesusena.

                Zuk nai bauzu, nik nai dut.

                Jesus o zurea banitz!

                nai dezazu bai Jesus,

                Zorko dizut esker anitz.

                nai duzula zuk pobrea

                Dut esperanza, Jesus.

                Ardi gau estaien galdu,

                Naiz izanik errehus.

                Ene naiak ta ene billa

                jautsi zinan zerutik;

                Neketan bizi ta il zina

                Penas akabaturik.

                Bilatu ta erosi nauzu

                Infinito kostarik;

                Eznauzu utziko nagolaik

                Zure oñetan botarik.

                Zeruan zaude, ta emen zaude,

                Ain andia ta ain txipian,

                Iruzki berria ta ederra

                Ogiaren idurian.

                sartzen zara gisa ortan

                Ene arimain barnera.

                nai duzula zuk pobrea

                Badezaket espera.

                Zergatik ta nola ainberze

                Marabilla egin duzu?

                Ez debalde nik uste dut,

                gisa ortan zaude zu.

                Ariman esposo amantea

                Amorostu nere arima;

                Zutas nauzu gisa ortan,

                Noiz dezaket aski estima?

                Amante gisa zaude bai

                Estalirik aurpegia,

                Ala ia heritzen nauzu,

                Ene Jesus onegia.

                Nor zara zu? Nor naiz ni?

                Ene arimain amorea,

                Segitzen ala zuk ni,

                Ain andiak, ain pobrea!

                Zer nauzu emen? Ene arima

                Erre nauzu, o su bizia,

                Zer ai zara? Ez, ez lastima.

                erre zazu, otoi, guzia.

                Jangoikoaren axuria,

                Zu nere, ta ni zurea,

                Ogiaren iduria,

                Ta erregalo ezin obea.

                Maite zaitut ezin iagos

                Ia ezi nere bizia,

                Ia ezi lurra ta zerua,

                Ta ia ezi den guzia.

                Aita, esposo, Jaun ta juez

                Zu zara ta nik nautena,

                Jesus, otoi, zuk ni ez,

                ez nazazula kondena.

                Karidades ar nazazu

                Pobre gisa zure etxean,

                Astoko gisa ganbelan,

                Txakurtto gisa mai-pean.

                Eskojitueki inzazu

                Nitas, o Jesus, memoria.

                Zure grazia beti idazu,

                Orai grazia, gero gloria. Amen.