www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Sermoiak
Joakin Lizarraga
1771-1800, 2004

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Bonaparte Ondareko Eskuizkribuak, (Rosa Miren Pagola eta taldearen edizioa). CD-ROMa, Bilduma osoaren edizio digitala. Deustuko Unibertsitatea / Eusko Jaurlaritza, 2004

 

 

aurrekoa hurrengoa

Sermo XLI:
De praeparatione
ad communionem convenienti

 

Probet autém seipsum homo,
et sic de pane illo edat. 1. Cor. 11.

 

        ordu da ia ellega gaitzen mintzatzera komekatzeko disposizio bear denas. Delarik egia komunionean errezibitzen dela Jesu Kristo bera; delarik egia ere komunioneak obratzen duela ariman onen disposizioaren ariora, ageri da klaro bear dela artako disposizioa. Probet autém seipsum homo, oiuiten du San Pablok. Proba bedi ta presta bedi gizona, et sic de pane illo edat, eta ala jan bez ogi dibino gartaik. Baña nolako disposizioa nai du? Bida dire: Bata preziso prezisoa ezin niolatere falta daikena, Jangoikoaren grazian arima, ta barurik gorputza, eta konzienzian bekatu mortalerik duena konfesatzea lenetik, ta estela aski kontrizioa daikelarik konfesatu, dio Tridentinoak. Berze disposizioa da konbenientea, on litzakena. Bego asentaturik estaikela disponi gizona, sakramentu gonek mereji luken adiña; esta aski ortako gizona. Baña gizona baitan kabi daikena aipa zagun, Kristo bera eldu da komunionean, sartzen da ta egoten da gure baitan ain errealki nola egon baize Ama Birjinaren entraña sanduetan, ain errealki nola baitago orai zeruan. Prestatzea arima ortako manatzen zaigu guziei, ta niri dagokida erakustea nola; baña estakit aski. Bear lirazke ortako kerubinen entendamentuak, ta serafinen miak adiarazi ziotenak. B. Anjela de Fuljino, Margarita de Kortona ta berze arima txoil garbiei, zeñek beren pureza ta santidadearen gañetik oraño izanzute zer añaditu perfekzione komekatzeko. Bear lirazke Kristo beraren ezpain dibinoak, erakutsi ziotenak Santa Katalina Senakoari, Santa Matildisi, Santa Jertrudisi ta berze zenbaitei komekatzen. Bear litzake Aita eternoaren mintzo soberano gura erakutsi ziona Santa Magdalena Pazzisi prestatzen bizi zelarik gorputz mortalean espiritu solla bekala, ta lurrean zeruan balego bekala. Bear dugu bentzait maestra, kidari, hixpilu ta erregla Maria Santisima. O, Jesu Kristo eldu da neregana komunionean, nik bear dut izan beraren tenplo. Beras, prestatzea ongi da arrazio. Lan andia da, erran bear dugu Salomoneki. Attonito zegolaik Salomon ideatzen Jangoikoaren tenplo famatu gura, ezin kabitus entendamentu andi gartan bearlirazken grandezak, edertasunak, adornuak ta perfekzioneak, erran zue: Opus grande est, lan andia da, neque enim homini praeparatur habitatio, sed Deo, zeren ezi esta au prestatzea palazioren bat gizon batendako, baizik Jangoikoarendako. Lan andia da. Naiz utzirik ilbañolen bere Aita Dabidek tenploain egiteko sariak, alaere kostatu zekio Salomoni zazpi urte fabrika gura; judioek ziote ezi berrogei ta sei (Joan 2. v. 20). Trabajazen zutelaik artan jendetze andiek, 70000 gizon eramateko kargak, 80000 atratzeko ta moldatzeko arriak oianean, ta ontas landara 3300 sobrestante manatzeko langinei; ta berze alde zur ebakitzen ta moldatzen enpleatzen zire 30000 gizon, illoro 10000. (3. Reg. 5). Nork erran tenplo garren preziosidadeak, urre, zillar ta arri preziosoen balioa? Estaike konta geiegis. Eta guzia etzekio iduri aski izateko Jangoikoaren tenplo digno ta paratzeko artan testamentuaren arka gura. Eta ala in ondoan zio: Beras, sinestatu bear da Jangoikoa bizi dela leku gontan? Bada, zeruek ta zeruen zeruek ezpadezakete kabitu orren Majestadea, zenbat gutiago etxe gonek? Orai, bada, aragi ta ezurresko gizon bat izateko tenplo bizia ta dignoa, zeintan sar dadien errealki Jesu Kristo Jangoiko ta gizon dena, ta bateo Trintate Sandu guzia, nolako disposizioa litzake konbeni? Au baita lan andia.

        Noe justoari kostatu zekio egun urte fabrikatzea arka salbatzeko dilubio unibersalean bera bere familiareki, eta guri ordu bat, ta agian orduerdi bat iduri zaigu asko prestatzeko biotzaren arka munduain Kriadore ta Salbadoreaindako? Moisesi manatu zio in zezala testamentuaren arka zur usteletzeikenes, urrestaturik barnetik eta kanpotik urre fin fines depositatzeko artan manna, legearen olak ta bara prodijioso gura. Gure petxoa da orai arka depositatzeko manna dibinoa ta lejisladore sumo guzis poderosoa. Beira konbenilitzaken izatea inkorruptiblea kastidades, urrestatua karidade fin fines. Bizi guzia labur da, naiz luzeena, prestatzeko bear bekala; ta ortan enpleatzea da iteko ona, edo San Luis Gonzagaren gisa igandeoro komekatzen zelaik, irur egun alzinekoak enpleatzen baizitue prestatzen, irur ondorekoak esker ematen, ala guk biziaren erdia prestatzen, berze erdia esker ematen. Ala dakigu sandurik andienak etzeizkela kontenta egin ta eginik al guzia ere, beti kontatzen zirela indigno errezibitzeko Jaunau. Santa Teresa andi garrek, zein desposatu baizue bereki Kristo gure Jaunak, emanik arhatako (sic) bere itzeetaik bat, erranik: Ia emendik alzina zelatuko duzu nere honras nere esposa propria bekala, ia zuk solo kuida zazu nere gauzes ta nik kuidatuko dut zurees, zeñeki en fin tratatzen baizue ain kontino ta amanteki nola adiskide batek bere adiskide onetsiareki; sanda gonek, bada, izanik ain sanda, erraten zue (In vit. c.38. n. 14): Bada, zer sentituko du ni bekalako miserable batek abominazionees beteak gastatu duenak bizia ain beldur gutireki Jangoikoai, ikusteas orai ellegatzen ain Majestade andiaren Jaun gonengana, nai duelaik ikus dezan nere arimak? Nola agoa ainberze itz mintzatu duena Jaunonen kontra daike junta gorputz glorioso purezas ta piedades bete garreki? Ah! Ezi ia aflijiarasten ta sentiarasten dio arimai ez ongi zerbitzatuagatik amorio mostratzen dionak alaere ainberzeko edertasunaren aurpegi garrek, ezi ez lotsatzen baitu Majestade ikusten duenak berabaitan. Au zio Santa teresa batek: Zer erran dezakegu berzeek?

        Esta zierto beiraturik ongi fedearen argiareki gauza gonen andia, juntatzea arima Kristoreki komunionean, estaike baizik arritu. Zer du zer ikusi gizon bekatari pobre frajil miserableak Jesu Kristo sanduen sandu ta Jangoiko denareki? Iruzkiareki loiak? Ta Majestade soberanoareki gure miseriak? Goazen paratus zenbait konparazio. Baña esta urbil daikenik milla legoa bides ere; txarrak dire guziak gauza gonen aldean. Alaere goazen. Perlareki bear du korresponditu kontxak. Perla bat guzis preziosoa estago ongi zuresko edo lurresko kontxa batean. Bada, Jesus delarik zeruetako perla infinito balio duena, nola dagokioke ongi aragisko kontxa, nolakoa baita gizonaren petxoa, den sanduenarena ere? Errelikia andi bat esta paratzen kaxa moldegaitz itsusi batean. Jesusen errelikia ez emen, baizik Jesus bera bizirik depositatzen da enebaitan, esta errelikarioa edo sagrarioa bear bekalakoa, ta estaike izan ere. Goazen berze gisas. Errege andi bati gogoan para balekio joatea artxaiko pobre baten etxolara, naiz onek prestaturik etxola alikako obekiena, zer litzake Majestadearen errezibitzeko? Bada, Jesusen aldean kontu personarik andiena dela artxaiko bat pobre miserablea, ta iten diogu grazia konparazioan. Zer inen du pobrettoak digno denik errezibitzeko Majestade gorena? Baña deskontent nago konparazio gebeki, ta ezin aurki zerbaitetan iduridakiokenik. Ia oneki dezakegun adiarazi zerbaitto. Enperadore andi bati sar balekio gogoan donzella pobretto bat eskean dabilana, ta oneki desposatu nai duela, ta onen etxetto atoasko, txar, erdi-urratuan zelebratu bear dela desposorioa, zer lezake egin aski denik errezibitzeko dignoki esposo andi gura? Jesus sakramentuan da enperadore soberanoa desposatzen dena espiritualki; arima da nai duena esposatako pobrea, deus estuena, ezpazaio ematen limosnas; lurresko etxetto txar, erdi-urratua da gorputz mortala; ontan sarzen da Jaun dibinoa zelebratzera desposorio admirable gura. Zer inen dut aski denik moldatzeko dezenteki berere? O Jesus, nor norengana!

        Ezaumentu goneki zio San Juan Bautistak etzela digno lazatzeko ere Jesusen oñetakoen lotzakia ere, ta joan zekiolaik Jordana bataia zezan, etze trebe, ziola: Ori eldu da neregana? Ezaumentu goneki zio San Pedrok: Jauna, aparta bedi eneganik, bainaiz gizon bekataria. Ezaumentu goneki zio Santa Isabelek, nondik niri ainberze ondasun, nola etorzea nere Jaunaren Ama neregana? Ezaumentu goneki etze atrebitu San Franzisko Asis ordenatzera sazerdote. Ezaumentu goneki beldur zire komekatzeas, edo komekatzen zire beterik beldurres, humiltasunes, erreberenzias San Buenabentura ta berze anitz sandu, izanik sandu. Zer inen dugu bekatariek? Pensa nola Maria Santisima izateko Jesusen sagrario dignoa prestatu zuen Trintate Jaunak. Zenbat grazia, birtute, pureza, edertasun ta perfekzione bildu zue arima andi gartan! Enpeñaturik Jangoiko guzia bere podorio, xakintasun, bizarria ta ondasuneki, adornatzeko dezenteki izan bear zuen Ama. Zein ederra, garbia, perfekta, exzelenta! Alako Semeari alako Ama! Pensa orai ezi entraña birjinale gaietan egon zena bera dela errezibitzen duguna komunionean; nola da arrazio disponitzea? Ojala, zio Eusebio Nierenberg benerableak, ojala errezibitubañolen sakramentu gau, in balezada Jangoikoak mertxede paratzeas purgatorioan purgatzeko mantxa guzi guziak, ta egoteko prebeniturik aldareko maiera igateko, oroat nola zeruko palaziora! Ongi litzake Santa Margarita Ungriako erreina bekala barutzea ogi ta ur solles bezperan, pasatzea gau guzia orazioan, ta egun guzia ixil, mutu Jaun garren obsekiotan, ta bizi guzia ere bai erregla andian. Ongi litzake errelijioso benerable Gregorio Lopez gura bekala prebenitzea komekatzeko beti ta aldioro, oroat, nola il bear balitz komekatu ta berla. Ongi litzake erretzea amorioan ta urtzea negarretan garbitzeko ostatua Jaun gonendako, nola Santa Katalina Jenobakoa ta berze anitz (Parr. pl.9). Ongi litzake desegitea bat, posible balitz, gorputz lurresko gontaik, ta itzultzea espiritu solla kerubin, edo serafin baten gisara; ta ezlitzake sobra, ta ez aski ere.

        Baña estaikenaskeros aldatu naturalezas, zer inen du arimak desposatzeko ain Jaun andiareki? Eginlezakena aixteko donzella pobre garrek errezibitzeko enperadore gura: para lezake garbi, txukun ta dezente alegiñas bere pobreza, bere persona ta etxettoa; prokura lezake falta zena suplitzea humildades ta borondate onareki, agradezimentu ta deseo andieki. Pobre gau da arima desterraturik bizi dena peregrina lur gaixto gontan; baña daike konsolatu, ezi bere etxera eldu zaio zeruetako Jauna esposo-aintzu artzera bere esposatako. Zerk obligatu du Jaun dibinoa egitera alako fineza? Gure aldetik esta prendarik, edertasunik edo gauza onik obligazezakenik, ezpada miseria ta bear guzia. Bere jenio noble jenerosoak dakarra ontaraño. Zer ineunzu nere arima errezibitzeko Jaun alakoa, alako esposo bere parerik estuena. Beñik bein zeure pobre zan mantenitu dezenzia daiken guzia de manera ezi bizi guzia izan daien prebenzio bat kontinoa komekatzeko, edekis desplazer in dezoken guzia, ta paratus plazer emandezokena Jaun onai, kontenta daien bere Majestadea zutas, ikustenzaituelarik naiz pobre, txukun, honratu, dezente. Au esta egun bateko lana, baizik bizi guziko itekoa. Kejatzen ze San Juan Krisostomo kristio gaietas, ustezutenes ezi komunioneain errezibitzeko Bazkoan, aski zela garizumako berrogei eguntako prebenzioa, ta erraten ziote ia burlatzen ziren Jesu Kristos (H. 61 ad pop.). Zer erranen zue gaixtakeriak iten, erraten, pensatzen daudenes bezperaraño, ta biramonean denbora gutis pasatzen direnes konfesonariotik aldarera, ta andik fite gaixtakerietara? Naiz Jangoikoaren grazias barkaturik bekatuak, aien usai-errestoak estire kentzen ain berla berla. Estakite, estakite alakoek ongi, zer den komekatzea. Zer litzake ago urrintzuareki apatzea errege? Estardukat disposizio prezisoas ez iteko sakrilejiorik, aski baita bekatu mortalerik gabe joatea; dardukat disposizio konbenienteas, geiagokoas. Ala nola aixteko esposa pobre gura ezkabias balego itsusturik, errezibitzeko esposo inperiala, ezleike kontenta artaik garbitzeareki doi doia; etxiden lezake edekiartaño señale, erresto guziak, ta paratuartaño garbi, eder guzis, etzeien niolatere deskontenta Jaun enperadorea: Bada, andik alzina o, nola goarda leiken kutsatzeas? Estu, zio San Krisostomok (Ib. et s. de S. Filog.), estu jaiak egiten ellegatzea digno; baizik arimaren ontasunak ta purezak. Oneki ellega beti, au gabe beñerez. Komekatzeko denbora esta jaia edo zelebridadea, baizik konzienzia garbia ta bizitza bekaturik gabekoa. Entenda zagun, bada, ezi jaioak garen bekala onesteko ta zerbitzazeko Jangoikoa emen, ta gozatzeko gero glorian presentaturik digno jarritzeko ango maiean, ala bitarteo bizi guzian prestatzea dugu, ta egotea digno presentatzeko mai erreale gontan, emen baita zeruko antesala, ta ematen baita gloriako prenda; ta emengo estena digno, esta izanen ango ere.

        Bada arima, pobre bai baña fortunosa, zaizkena desposatu enperadore sunmoareki komunionean, goazen bizitus garbiro geuren pobre zan. Atra zañetaik bekatua, baita deabruaren azia, ta gure esposo dibinoak ez dezakena soporta. Urruti, urruti bentzait mortaleetaik eriotzetik baño ia. Benialeetaik joan garbitus daiken adiña, ta ezpadaike libra erorzetik batean edo batean, bentzait batetara ere ez izan afizioneik, gutiago kostunbreik. Ez maldiziogille, ez desobediente, ez suber edo bano, ez asarre, ez berekoi, ez gezurti, ez izan murmurazale. Inmundiziarik ez aipatu ere, ez memoriaik ere. Garbi ezkabia itsusi gortaik arras. Inbidiaren tiña fuera, fuera gularen itsuskeria, ta en fin bizio guzien gaixtoa. Ken, ken gaizki iduridakioken guzia gure esposo dibinoai. Joan bildus limosnas bada ere birtuteen adornuak, karidade ardientea, fede bizia, esperanza firmea, humildade egiaskoa, kastidade perfektoa, pazienzia ta serenidade animosoa, ontasun guzia. Lazki da lore naia gure esposoa, baitio bere buruas: Ego flos campi et lilium convallium, ni naiz kanpoko lorea ta zelaietako lili ederra. Axuria deitzen da, qui pascitur inter lilia, azuzenen ertean azitzen dena; tulcite me floribus, dio bere gustora egotekos gure baitan prestadezogula arimaren gela beterik birtuteen lorees, stipate me malis, supliturik obra onen fruitues. Itz bates diot: Nola zerua sollik baita Jaunonen habitazio dignoa, biz arima zeru bat bekala. Ortako ageri da beñere estaikela izan dilijenziarik sobra, ta guzia guti dela; ta ain guti nola baita!

        Baña zer inen da? Aixteko pobre garren gisa, falta dena supli borondatearen humiltasunes, agradezimentus ta deseo ones. Arimen esposo amantea, ori eldu da neregana desposatzera bereki nere arima. Jesus Jauna, nere arima esta digna desposatzeko berorreki, nere etxe lurresko gau eztagokio orren Majestadeai; emen esta baizik pobreza, miseria ta bear guzia. Baña orrek barin badu borondate neregana, borondate ona dut nik ere orrengana. Borondate ona, au bai aurkituko du enebaitan. Zer in bear dut baizik izan borondate, amorio ta agradezimentu guzia alako Jaunai, eta nik? Ori neregana? Ori neregana? Baneki ezi errege andi batek didala borondate, ta nai duela etorri nere etxe ta konpañiara, zora nindaike kontentus. Bada, erregerik andiena esta txinurri bat adiña orren aldean, zein baita zeruko ta lurreko errege; ta alaere nai dukela nere arima bere esposa? O ene ditxa! Orra, estire oroitzen nitas, ta esta bear ere, lurreko andiak, nitas guziau bainaiz miseria; eta alakoas oroitzen da, ta nai du beretako Jesus Jaun soberano dulze onegiak! Jauna, ni ez naiz gauza deustako orren aurkintzean; baña orrek nai banau ni, nik zer in bear dut baizik nai izan berori? supli bez borondateak falta dudana. Oroitu, nere fielak, komekatzean konparazio gontas, nai duela enperadore sumoak esposatako pobretto bat, au da, Jesus Jaunak ene arima. Nola au esta itxekiko amorioan? Nere arimain billa eldu da, bere esposa artzeagatik, Jesus ar bez berla berla, berant da berladanik. Jesus, ori neretako, ta berorrendako ni, ojala bat inik gauden betikos elkarreki. Orai grazian, gero glorian. Amen.

 

aurrekoa hurrengoa