Serm. 101.
De sacramento ordinis.
ann. 1782

Sic nos existimet homo ut ministros Christi,
et dispensatores mysteriorum Dei. 1. Cor. 4.

        1. Segitzen da ordenaren sakramentua seigarrena explikatzeko, zeintan solamente aipatukotugu gauza konbeni direnak jakin dezkiten fielek sazerdote estirenak. Deizen da ordena, signifikazeko Kristoren ministroen dignidadea ta exzelenzia; zerengatik orden onean joatekos gauzak Elizan, batzuek ofizio bat, berzebazuek berze bat izan bear zute; bazuk gorago, berzebazuk apalago, bazuk segitzeko Kristoren milizian atzetik, berzebazuk izateko alzindari ta kapitan bekala. Jenero gontakoa da eliza- gizonen estadoa Kristoren ordenagatik. Ordenaren sakramentu gau da lege berriko sakramentu bat Kristok paratua, ta ematen duena potestade espiritualeen grazia. Aizagun katezismoa. Zertako da ordena? Konsagrazeko Elizako ministroak ta sazerdoteak. Fundaturik Eliza, utzirik doktrina, iminirik legea, paraturik sakramentu ta gauza sanduak Kristo gure Jaunak, ze konsigiente planta zezan probidenzia izateko zenbait persona berex kuidazeko Elizas, doktrinas, legeas, sakramentues ta Jangoikoaren gauzes, zeiñek baño zeiñek gorago, nor bere gradoan ordena duenaren ariora.

        2. Zazpi dire or denak, ta alaere esta kontazen bat baizik ordenaren sakramentua, bakotxa delaik sakramentu, zerengatik guziak enkaminazen dire batera, baita sazerdozioa; ala nola eskalera bat anitz gradas konponzen baita, ta gradas grada igaten baita azken gradaraño. Ario gontara zeruko eskalera gontan grados grado, ordenes orden igaten da sazerdoziora, errateko ala, eliza ataritik asi ta aldareraño, zeruko atariraño. Lenbiziko gradoa ta ordena da ostiario izatea, baita oroat nola portero, zeiñi ematen baizaio potestade idikitzeko elizako atariak dignoei ta erxteko indignoei. Bigarrena, lektore, baitu potestade leizeko lege zarreko ta berriko libruak Elizan, baitare erakusteko doktrina kristioa. Irugarrena, exorzista, konjuratzeko espiritatuak etzezaten inkieta mezakoan. Laurgarrena, akolitoa, zerbitzazeko diakonei binajerak, inzensarioa, ta ermateko argiak, ta soñazeko txintxa mezakoan. Ebek dire laur orden menoreak edo gradoak deizen direnak. Segitzen dire subdiakona zerbitzazeko diakonai, diakona zerbitzazeko sazerdoteai; ta sazerdotea zertako? Ofrezizeko Jangoikoai sakrifizio dibinoa, tratatzeko Kristo sakramentatua aldarean, idikitzeko zerua, presentazeko memorialak munduain faboretan, ekarzeko errespuestak, ta en fin, Jangoikoain ta gizonen ertean medianero bekala ajustatzeko bakeak, emanes Jangoikoari honra ta ekarris gizonei probetxu. Orden bakotxaren medios konsagratzen da persona Jangoikoari ofizio gaietako, zeiñen potestade ematen baizaio, baña espezialki irur orden superioreetan konsagratzen da, ia berze bideik artu ez dezaken gisan; ta dakarte bereki kastidade perpetuoaren botoa, ta deizen dire orden andienak ta sagratuak, ta persona ala konsagratuari orden bakotxean inprimizen zaio karakter deizen den marka edo señale espirituala ariman, sekula borratukoestena ez zeruan ta ez ere infernuan, ta ala da eternoa. Orgatik ezkondu bat ilbalei ta erresuzitatu, ia ezlizake ezkondua; lazatu ze eriotzeareki matrimonioaren katea. Errege bat il ta erresuzitabalei, ia ezlizake errege, ez itera berri berritan ezi lengo erregetasuna akabatu ze eriotzeareki. Baña sazerdote bat il ondoan erresuzitaturik ere, beti lizake sazerdote ta ez luke ordenatu bear berriz, ta estaike ere. Eta ezaundukoute zeruan ta infernuan ere sazerdotea bere karakter edo marka gartaik, ta oroat diakona ta gañarakoak; zerengatik ordenan inprimitzen da karakter korrespondientea, ala nola bataioan ta konfirmazioan ere bai.

        3. Ordena guzien ertean sazerdozioa da goiena; ontan ere bada dignidade ta potestadeen diferenzia, izanik ere bat sakramentu gau, zerengatik sazerdoteen gaiñetik da obispoa edo pontifizea kuidatu bear duena arimes ta arimen kargudunes bere obispadoan; obispoen gaiñetik dire berriz arzobispoak edo metropolitanoak an emenka errepartiturik, presiditzen baitute nork bere peko obispoei. Berze urbilen gradoan dire patriarkak, au da, lenbiziko ta goren aita espiritualak. Guzi guzien gañetik da Erromako Pontifize, Papa ta Aita Sandua deizen dena, sazerdote guzien burua, kristiandade guziaren gobernaria, San Pedroren sukzesorea ta Kristoren bikario bisiblea lurrean, zeiñi mundu kristio guzia baitago obligaturik obedizera.

        4. Baña direla bata ia, berzea gutiago dignidadean, orden sazerdotalaren sakramentua guzietan da bat, ta ontas solamente nainuke aipatu zerbait. Da sakramentu gau berzeen iturri bekala modu admirable batean, ezi guziek beaute ordenaren laguntza ia edo gutiago, izateko ministroak, edo substanziaindako, edo solemnidadeaindako. Eta ala konfirmazioak, konfesioak, komunioneak ta oliadurak beaute sazerdote ordenatua balioaindako ere; bataioa eman badezake ere edozeiñek nezesidade orduan, gaiñarakoan ministro ordinarioa da sazerdote ordenatua; matrimonioan bear da sazerdotearen asistenzia solemnidadeaindako berere; eta ala berze sakramentuak errezibitzentuenak, beretako errezibitzentu; bataiazen dena beretako bataiazen da, konfirmazen dena beretako konfirmatzen da; baña ordenatzen dena ordenatzen da konsagraturik gelditzeko Jangoikoaren ta Elizaren zerbitzuko. Ordenatzen delaik sazerdote bat berexten da lurreko gizonen ertetik igateko aien gaiñetik Jangoikoaren ministro ta aingiru izatera santifikazen ta konsagrazen ta ofrazen da, izateko ia bere ofizio ta iteko guzia zeruko gauza sagratu, sandu, dibinoetan. Atendi izena, beira ordenatzeko modua.

        5. Sazerdotea da izena, ta presbitero, au griegos, nai baitu erran anzianoa edo alzinatua, zeren gaste balitz ere adines, bear baitu izan birtutes zar desengañatua ta despeitua bekala munduko gauzetaik. Latines sacerdos, baita nola sacer dux, kapitan edo kidari sagratua, edo sacris datus emana gauza sagratuei, edo sacra dans ematentuena gauza sagratuak, edo sacra docens erakustentuena gauza sanduak. Nolanai entenda daien izengoi, errealki sazerdotea guziau da; da kapitan ta kidari sagratua, da emana gauza sagratuei ta da ematen ta erakustentuena gauza sagratuak. Gizon bat Kristoren ministro ta Jangoikoaren misterioen dispensadore edo maiordomo. Sic nos existimet homo ut ministros Christi, et dispensatores mysteriorum Dei. Persona bat guzia konsagratua gorputz ta ariman, barnetik ta kanpotik, ibili bear duena bekala Jangoikoaren etxean, Jangoikoaren gauzetan ta presenzian beti tratazen ofizios gauza sanduak, artako berexia bekala mundu gontan, ala nola aingiruak trono dibinoain inguruan daudenak tinel gloriako palazio gartan.

        6. Ikusagun nola konsagratu zen. Ia epistolas ordenatzean asitze despeitzen mundutik kastidadearen boto solemnearen medios; ia obligatu ze kunplitzera ofizio dibinoa egunoro emanes Jangoikoari orazio ta alabanzen sakrifizioa; ia ere obligatu ze eramatera exteriorean ere elizako ministroain trajea, ezaun zeien noren familiakoa den, ala nola erregeren soldadoak distingitzen baitire bere libreas. (Ia prima tonsuratik, zein ezpaita orden, baizik ordenetarako disposizio bat, ebaki zio obispoak biloa saiets guzietaik, monstrazeko bota beartuela bere gandik munduko gauza bano ta superfluoak, ta debekaturik dago ez azizeko biloa apostoluen tradizios) (Cath. Rom. p.2. c.7. SS.14). Korona, alaber, darama buruan, edo signifikazeko duen dignidade erreala, edo Kristoren aranzesko koronaren memoriatan, edo errepresentazeko burutik oñetaraño Kristo bera, zeiñen ministro baita (Ib.). Ordenatzean sazerdote paratu zizkiote beren eskuak obispo Jaunak ta presente zeuden sazerdoteek buruain gaiñean, ta estola soiñetaik petxoain alzinera guruzearen forman, signifikazeko zerutik ematen zaiola birtute ermateko alzinean Kristoren guruzea ta bere legearen bustarri suabea, ta erakusteko berzeei itzes ta obras. Gero unjitu zizkio bi eskuak olio sanduas, konsagratua delako señaletan. Gero eman zio eskuetan kaliza ardoareki ta patena hostiareki erraten ziola bitarteo obispo Jaunak: errezibi zazu potestade ofrezizeko sakrifizio Jangoikoari ta zelebrazeko mezak ala bizien, nola ilengatik. Itz ta zeremonia geben medios egin ze bitarteko Jangoikoaren ta gizonen erdian. Berriz azkenean paraturik buruain gaiñean eskuak, erran zio obispoak: errezibi zazu Espiritu Sandua; noren bekatuak barkazentuzun, izain dire barkatuak, ta norenak ustentuzun barkatu gabe, barkatu gabe geldituko dire. Eta ontan eman zizaio potestade barkatzeko bekatuak.

        7. Zer errain dut ia gizon artas? Estela ia gizon puro bat ala nolanai; dela gizon baño ia dignidades. Dionak sazerdote dio persona bat sagratua ta guzis dibinoa, dio San Dionisiok. Da errege adiña? Iago da, nola zeruak lurrari, arimak gorputzari baitama abantalla, ezi erregek lurrekoa du potestadea, ta lurreko gauzetan; ta sazerdoteak zerutik du bere potestadea, ta zeruko gauzetan; ta orgatik erregek doblazentu belaunak ta kurtzen du bere buru erreala sazerdoteain eskuain pean. Da aingiru? Ez naturalezas, bai ofizios, ta ala ere deizen da eskritura sagratuan, angelus domini exercituum est, eta oraño ageri da abantalla, ezi sazerdoteak obrazentu prodijioak ez dezazkenak aingiruak, eta dagolaik ura txutirik zelebratzen, aingiruek zerbitzazen diote humil erreberente inguruan. En fin, guti delaik izatea gizonen artean diren honore guzien goiena, ziones San Ignazio M., estu bere parekorik sazerdotearen potestadeak, Jangoikoas geros, dio San Bernardok (Hic in caen. 2. ille ep.10 ad Smyrn): Esta sazerdotea Jangoiko, esta Kristo, baña partizipazen du Jangoikoaren potestadea berak emanik ta errepresentazen du Kristo bera, berak ala nai duelaik; ala nola erregeganik bialirikako personak bere fakultadeeki errepresentazen baitu errege bera; eta aun ia autoridade emateko, deizentu bere izen soberanoeki sazerdoteak Kristoak ta Jangoikoak, diolaik eskrituran sazerdoteengatik: Nolite tangere Christos meos, etzazkiziela uki nere Kristoak; eta berriz bereri: Ego dixi, Dii estis, nik diot, zarate Jangoikoak; entendazen da, partizipazios ta errepresentazioagatik. Eta orgatik apostoluei, lenbiziko sazerdoteei, igorri zituelaik bere partes enbaxadore, erran ziote: Qui vos audit, me audit, et qui vos spernit me spernit, zuek aizenzaistenak aizen nau ni, ta zuek despreziazen zaistenak, despreziazen nau ni.

        8. Sazerdoteain ofizioak berak emain digu progu; Jangoikoaren ta gizonen erdian bekala bi aldetara du bere fina ta atenzioa, Jangoikoaren alde ta gizonen alde, Jangoikoari emateko gusto, honra ta gloria ofrezitus sakrifizioak, otoizak ta laudarioak, ta gizonei errepartizeko Jangoikoaren ondasunak sakramentu, prediku ta berze gauza sanduen medios. Orgatik ere eman zaizkio ordenatzerakoan bi potestade prinzipalak, bata konsagratzeko, berzea absolbizeko; ura Kristoren gorputz errealaren gain, au Kristoren gorputz mistikoaren gain, zein baita kristiandadea. Ikusagun lenbizikoa. Zer potestade da ura duena gizonarrek, zein bestiturik ornamenta sagratues asistizen baitu txutirik aldarean daudelaik guziak atzerat humil ta belauriko, ura guzien goienean guzietaik berex, guziengatik, ilen ta biziengatik baitago ofrezizen Jangoikoari sakrifizio dibinoa, ematen honra ta eskerrak Jangoikoari, presentatzen guzien memorialak, ta porfian ta pelean bekala mano a mano Jangoiko berareki bere tronoain alzinean, lograzeko berain piedadeak munduaindako, munduaren Aita ta enbaxadore jeneral bat bekala? Anitz da au? Etxi oraño. Ellegaturik bere ordua, laur itz errateareki, baliz bekala arren mia zeruaren giltza, idikitzentu par en par ango atariak, jautsiarasten du aldarera Jesus, ta parazen zaio eskuetan. Ah fedea; non zara? Baliz fede bizia, nola ezleike pasma ontas mundua? Josue famatu gartas dio eskriturak, deteniarazi zuela iruzkia bere karreran errateareki solamente: Sol ne movearis, iruzkia, etzaitela mogi; ta obeditu zuela, dio, ez iruzkiak solamente baizik Jangoikoak gizonaren bozai, obediente Deo voci hominis, jautsiarazi balez sazerdoteak konsagraziosko itzen medios iruzkia aldarera, ikusteuntela guziek, arri leike mundua. Ta orai ez iruzkia, baizik iruzkiaren Jauna jautsiarasten du, sentitu gabe baña errealki; ta esta arritzen, zeren ezpaita fede bizirik. Enkarnatzen da Jangoikoaren semea berriro sazerdoteain eskuetan, ala nola Ama Birjinain sabelean, errateko San Agustinen itzkuntzas. Zer ia? tratazen du bere eskus, bedeikazen, adoratzen ta errezibitzen du, ofrezizen du Aita Eternoai ta ematen ere diote fielei. Esta ofizio gau lazki iduritua Ama Birjinarenari? Orgatik andre andiak monstratudu zenbait aldis konplazenzia duena meza sanduan. Aita Antonio Ruiz de Montoiai aparezitu zizaio errebestizerakoan errateko lenbiziko meza, ta gero berain alzinean atra ze sakristiatik amabutxi bekala, ta asistitu zio meza guzian kariño andiareki. Berze sazerdote bat tentatua ze lazki misterio gonen fedean; klamazen zio Maria Santisimai, libra zezan. Eta egun bates konsagratu ondoan, Pater noster baño lentxago desaparezitu zizaio hostia sanda alzinetik. Gelditu ze pasmaturik, ta bila arat eta onat, ta nion ez ageri; ta goratu zitue begiak biotzareki zerurat, ta ikusi zue Ama Santisima bere Seme preziosoareki besotan, ta beirazen ziola sazerdoteai kariñoreki erran zio: Tori, ikusazu nik konzebitu nuena ta zuk konsagratu duzuna, ta eskuetan iduki ta goratu duzuna ta maiz errezibitzen duzuna, au berau da; ezazula duda; orra usten dizut errezibi dezazun komunionean. Au erran ta despareziturik guzia, solamente aurkitu ze hostia sanda korporaletan lengo forman. Infinizio bat milagros mostratu du Jangoikoak potestade sazerdotearenaren efektoa.

        9. Ikusagun berze potestadea absolbitzeko bekatuak. Nor da kapaz barkatzeko bekatuak baizik Jangoiko soilla? ziote judioek; baña emen gizon bati eman dio eskugoi Jangoikoak. Goratzeareki eskua ta errateareki bizpiru itz, borrazentu arimetaik bekatuak; eta fede gonek ekarrarastentu arren oiñetara ta eskuain pera gizonak, emastekiak, erregeak, poderosoak, jakintsuak ta guziak, jakinik Jangoikoaren itzas, ezi zer ere lazazen baitu sazerdoteak emen, lazaturik izain dela zeruan, ta emen estena, an ere ez. Balu erreinu Españakoan batek potestade karzel guzietaik atrazeko libre nailuzkenak, ta igorririk bere firmareki, niork ezin debeka, naiz ladron, gizon ilzale, sakrilego ta infame izanak, andia idurilekiguke potestadegoi. Eta doble ta erredoble da sazerdotearena, zenbat baitoaie zerutik lurrera ta infernuko karzeletik emengoetara ta bekatuen kateetaik burriñaskoetara, ezi onek absolbi dezazke ladronak, ilzaleak, sakrilegoak ta gaisto jenero guziak deabruain karzelean prisionero daudenak infernurako; absolbi dezazke, diot, ta igorri libre bizpiru itzes; (ta ia ez deabruek, ez aingiruek ta ez Jangoikoak berak dezazkete estorba sarzetik zeruan; antes bien, au da lenbiziko galdeiten dena an, ia doazin libre sazerdoteain sentenzias, ta estoaiena estu libratuko Jangoikoak berak, ta doaiena sarrarasten du bere palazioan alegrazen delaik ortas, in balu bekala sollik bere Majestadeak). Para daike au berau exenpluan: kontu inzagun dagola il zen bekatari bat; pean ia idikirik infernua iresteko, goitian Jangoikoaren justiziaren ezpata deskargazeko, inguruan deabruen tropak eramateko. Eldu da errege grandeza guziareki; errandezozke itz onak ta eman ere lurreko gauzak, baña ezin libra. Eldu da sandu ta sandaen tropa bat sazerdoteik gabe; dezakete anima ta konfesarazi, ta ez dezakete libra. Eldu da aingiruen errejimentu bistosoa, ingurazeunte, konsolatzen ta konsejazeunte, baña doaz libratu gabe; ezpata goiti dago, len bekala, prest oroat infernua ta deabruak. Eldu da, en fin, Maria Santisima bera; nork erresisti? Dezoke mogi biotza, disponi dezake konfesazeko, baña esperatuko dio sazerdoteai ta zedituko dio barkamentuaren sentenzia ematea. Eldu da ia sazerdotea; naiz pobre, naiz ezaun gabe, naiz despreziatua, parazen du adimentua, aizentio kulpak; goratzen du eskua ta ematen dio absoluzioa; ta bereala instante gartan justizia dibinoak erretirazen du bere ezpata, burlaturik doaz deabruak, erxten da infernua ta idikizen da zerua. Ikusazie or denak zer in zuen etc.