Sermo in Dominica 4^a Pentecostem.
De arte, qua labores nostri fructificent

Per totam noctem laborantes nihil cepimus, in verbo etc. Luc.5.

        Dugu egungo ebanjelioan Jesu Kristo predikatzen San Pedroren barkatik. Akabatu ondoan predikua, manatzen dio sanduari botatzeko sareak. Errespondatzen dio: Jauna, gau guzian ibili gara trabajatzen, ta eztugu deus arrapatu. Baña berorren manura botako dut sarea. Bota zue ta arrapatu zue arraiketa bat agitz andia, de manera ezi San Pedro arriturik milagroas urtiki zekio oñetan erraten ziola: Jauna, aparta eneganik bainaiz gizon bekataria. Etzaitela lotsa, erran zio Jaun soberanoak, ezi emendik alzina zure arranzua izanen da irabaztea arimak. Orra ebanjelioa. Orai signifikazioa. Norknaiek daki San Pedroren barkak signifikatzen duela Kristoren Eliza edo kristiogendea; (ta San Pedro dela onen buru ta Kristoren bikario lurrean, zeñi guziok gauden obligaturik obeditzera. San Pedroren ondorekoak dire Aita Sandu Erromakoak, segitzen dutenak giltzen potestadean Kristoren ordes, ezpaitaike falta, mundua mundu den bitarteo, naiz konjura daien infernu guzia munduko gaixto guzieki ondatu ta desegin naies. Zu zara Kristo Jangoiko biziaren Semea, erran zio San Pedrok Kristori; eta Kristok San Pedrori: Zu zara Pedro, nai baitu erran arri firmea; ta arri gonen gañean fundatuko dut nere Eliza; ta infernuko atariek eztute indarrik onen garaitzeko diña. Eta zuri emanentizut zeruetako erreinuaren giltzak. Eta zuk lotzen duzun guzia lurrean, lotua izanen da zeruan; ta zuk lazatzen edo libratzen duzuna emen, libre izanen da an. Itz andi gebeki adiarasten da potestade eman ziona. Goazen orai. Eztaike, beras, zeruan sartu eztena sartu San Pedroren barkan. Eta nor sarzen da, noiz eta nola? kristiatzen dena bataiatzen delarik). Gu, beras, gaude ia zori oneko barka salbaziosko gontan. Jangoikoari eskerrak. Trata zagun ia botatzeas sareak, obra onen arranzu ona lograzeko. Ikusagun zertan dagon ez deus arrapatzea len, ta ainberze arrapatzea gero, ikasteko nola in bear dugun. Estima zagun lenik gure Ama Santisima. Abe Maria.

        Gau guzian trabajaturik deus eztugu arrapatu, zio San Pedrok bere arrantzu materialas. Arranzu espiritualas obeki dezakete erran bekatariek ori beroi. Gauak signifikatzen du bizimodu gaixtoa, ezi gaizkiegilleak dire argiaren etsai, dio Jesu Kristok, eztaitzengatik agertu beren gaizki eginak (Joan.3). Alakoek, dio Espiritu Sanduak (Sap.5) errain dutela berze munduan (justoes, ikustentutelaik beterik glorias, ebek dire zeñetas irri iten ginduen lenago, ustes beren bizimodua zen sinplekeria ta fina honraik gabe. Eta orra nola diren kontatuak Jangoikoaren humeen eta sanduen ertean). Beras, utsin dugu egi eta fedearen bidea, ta etze argitu guretako onaren argia. Nekatu gara gaixtakeriaren ta perdizioaren bidean, ta Jangoikoaren bidea eztugu ezaundu. Zer protxu eman digute suberbiak ta ondasun lurrekoen banidadeak? Guzia pasatu da ala nola kea ta itzala. Baiki emengo emengo bizitu zire; emengoa akabatu, berak joan emendik, deus ez biali alzinetik, ta an deus gabe aurkitu dire. Banoak dabiltza munduko laudario ta honraren eizian nekaturik gau guzian, au da ilunbetan, ezpaitute ikusten banidadearen banidadea. Emagun honra dezkiela, estima, lauda ta gora dezkiela munduak airean gora. Eta gero? Jangoikoaren argira guzia deus ez. Eta botatzen baitu infernura, nola Luzifer suberboen alzindaria, deus baño gaizkiago, naiz emen lauda dezkiten il ondoan ere. Erran zena alako bates: Ai zutas, laudatzen baizaituste etzauden lekuan, ta zauden lekuan erretzen. Kodiziosoak dabiltza ingur ingur emengo ondasunen atzean, ala nola armiarmak telarañen fabrikan. A minori usque ad majorem omnes avaritiae student, dio Espiritu Sanduak, txipi andi guziek kodizian estudiatzeunte. Oh zenbat estudiante mamonaren estudio gontan! Zenbat katedratiko irabazteko alas edo olas, tratu ta kontratu, ta jenero guzietan! Zenbat diskurso, idea, lan, kuidado, afanazio! Eta gero? Dormierunt somnum suum etc. Pasatu beren itsutasunaren gaua, egin bere loa, ta idatzarri eskuak utsik berze munduan. Emen gelditu arka ta bolsa, etxe ta ondasunak berzeendako, ta berak an penetan. Luxuriosoak dabiltza gorputz korronpitu, uts, likitsaren pasiones, fedearen ta ezaumentuaren argia ilundurik, artan okupaturik pensamentuak, artako edatzen sareak, galak, modak, kantak, konbersazioak, danzak ta berze milla injenio. Eta gero? Quem fructum habuistis etc. Zer fruitu atrazen da? Gorputza arrek jan ta arima deabruak eraman. Dabiltza gulosoak triparen esklabo eginik, triparen petxero, nondik jan edo edan; eta asko geroago ta gaixtoago, espezialki ardoan ain lisiatuak, ezi da lastima bat. Zer atratzeunte arrantzu gontaik? Kredita galdu, galdu ondasunak, gobernua, ta burua askotan, ta karraiatu pobreza, miseriak, tripakominak, eritasunak ta eriotzea. Eta gero? Dabiltza iraren ta inbidiaren esklaboak beti itsuturik pasionearen suareki, humore gaixtoan, puntus beterik, gerran kontino tiro tiratzen, obras ezpada, mias, mias ezpada, biotzas. Zer atratzeunte? Ala nola granada errealak, su eman ta ezpaute heritzen beti norbait, berak beti gelditzen dire zatikaturik. Ala ebek. Eta gero? Dabiltza perezoso, nagi, epel direnak onerako, beti aisa.aiak munduko gusto, dibersio; ta jostaketaen atzean, jan edan, lo egin, diberti, denbora-pasa ta debalde bizi. Eta gero? Ez emen eraiki, ta an ezin bildu gauza onik. Alako guziek errain dute an: per totam noctem laborantes nihil cepimus. Gau guzian neketan ibilirik deus eztugu arrapatu.

        Badire berze batzuk berze gisas trabajatzen direnak, ta alaere deus ez arrapatzen; naut erran, iteuntenak ongi, orazio, debozio, baru, limosna ta alako obra on; eta alaere deus ez arrapatzen: Nihil cepimus. Zergatik? Ez zergatik diren gaixto itentutenak, baizik zergatik itentuten estado gaixtoan, bekatu mortalaren estadoan; zergatik estado gortan dagolarik arima Jangoikoaren desgrazian, itentuen on guziak eztire balioso irabazteko gloria, falta baizaio grazia merejimentuen prinzipio, zain ta zimendu dena. Beras, estado gortan oroat da ez egitea oraziorik, barurik ta gauza onik? Ez por zierto, ezta oroat. Ezi ongi egitea, beti da on. Ez izanik ere balioso estado gartan merejitzeko grazia edo gloria, dire on alaere mogitzeko Jangoikoa ematera auxilio, entendamentura argi, biotzera kondizio, atratzeko estado gartaik. Eztiot dagonak mortalean ezdezala in orazio ta obra onik. Egin bez alguzia ongi; orreki agian Jangoikoak urrikariturik emanen dio grazia konfesatzeko ta paratzeko grazian. Diotena da desgrazian dagon bitartean itentuen obra onek eztiotela ematen dretxorik zeruratzeko; direla obra ilak, fruita artxoak. Diotena da, len lenbiziko prezisoen dena dela paratzea grazian salbazekos. Diotena da, joaten bada mundu gontaik paratu gabe grazian, joanen dela infernura, naiz munduko orazio, baru ta obra on guzieki; ta errain du an: per totam noctem laborantes nihil cepimus. Gau guzian trabajaturik deus eztugu atra.

        Zer medio da egiteko arranzu ona, arrapatzeko ta iragazteko anitz? San Pedrok egin zuena, in verbo autem tuo laxabo rete: Sareak botatzea egun argis gure Jaunaren manura, ta beraren izenean. Au da obratzea ongi lenik egun argis, au da, graziasko estadoan, konzienzia onareki bekatu mortalerik gabe ariman. Grazian barin bazaude, kuadrable zara Jangoikoai, ta kuadrable zaio iten duzun on guzia. Pagazale ona da, emanen dizu batendako egun; eztuzu galduko tratuan, bai irabaziko anitz. Ezpazaude grazian ez trabajatzekos banoan, kuida konfesatzeas ongi len baño len, bentzait artzeas kontriziosko dolore andi bat ofendituas, itzulzeko graziara, ori lena. Bigarrena, sareak bota Jangoikoaren manura, in verbo autem tuo, au da, kunpli Jangoikoaren mandamentuak, nork bere obligazioak, eben atzetik debozioak. Irugarrena, arrantzu ona egiteko, da sareak bota maña edo injenio on bateti. In verbo tuo. Zer maña edo injenio? Zebo edo ungendu prezioso bat sareetan. Zer ungendu edo zebo? Jangoikoaren amorea. Goazen explikatus. Naut erran, iten dugun guzia in bear dugula Jangoikoaren amores, Jangoikoaren izenean. Jaten edo edaten badut, biz Jangoikoaren izenean. Errezazen, orazio egiten, barutzen, edozein gauza espirituale iten badut, biz Jangoikoaren amores. Trabajatzen banaiz, biz Jangoikoaren izenean. Dibertitzen banaiz, biz Jangoikoaren amores. Guzia en fin, dela itzes dela obras, bidoeie Jangoikoaren amores, Jangoikoaren izenean, dion bekala San Pablok. Ortako agitz da on goizoro, idatzarriaskeros, ofratzea Jangoikoai bakotxak bere persona, bere obra, itz, afekto ta pensamentu guziak. Gero edozein lanen astean gurutzearen señalea egin: Aitaren ta Semearen ta Espiritu Sanduaren izenean. Amen, goratus bateo biotza Jangoikoagana. Gisaontan bizitus Jangoikoaren grazian, goardatus Jangoikoaren mandamentuak, ta guzia egines Jangoikoaren izenean, beteko dire sareak arraies, au da, gizonas Jangoikoaren bedeizios, ondasunes etc. (Jauna, errain didate agian emen, lurreko ondasunetaik bentzait arrantzu obea atratzeunte gaixtoek konzienziaik gabe ai direnek, justoek baño. Goazen emen gutibana, ezi da pausu bat au irristabera, pausu bat zeintan kasi irristatu ze Dabid sandua bera. Mei autem pene moti sunt pedes etc. (Ps.72.) Zergatik gaixtoek emen duten fortuna, pasatzen duten ongi ta nolanai abasto. Justoak, berriz, trabajutan etc. Diot bada ontara lenik, dela au ere Jangoikoaren juizio justo sekretoetaik bat, eztagokigula guri erdextea guzis mundu gontan. Ikusko dugu zuen arrazioa bere Majestadeak ortako, goazelaik bere presenziara beraren argian. Diot ere ia, lurreko ondasun goiek eztirela proprioki ondasun. Ondasun proprioak dire Jangoikoaren grazia, donoak ta birtuteak, fedea, esperanza, karidadea, humildadea, kastidadea, pazienzia etc., ta birtutesko obra onak, zeren ebek iten dute ona persona. Kontra, naiz izanik abasto osasun, indar, hazienda, diru, ta berze ondasun deituetaik, daike izan gaixtoa persona. Eztire, beras, ondasun proprioki, eta dire komun ala gaixtoen nola onen, ezi badire gaixtoak aberatsak, ta oroat pobreak; badire onak ere aberats, ta oroat pobre. Diot ere, Jangoikoaren eskutik ala ondasunak, nola pobreza ta trabajuak direla mertxede, ematentuelaik gure on naies; ta ematea komunkiro ia trabaju onagoei da ia amores errefinatzeko arima gorputzaren kostus, ta emateko ia gloria, ia pazienzia bekala. Ala nola erregek fiatzentioten gerra ta iteko andiagokoak soldado obenei, baitaki portatuko direla ongi. Bada, on barin badire, ta konbeni, lurreko ondasunak justoei emanen diote dudarik gabe. Zerbitzatzen dionak Jangoikoai, nausi onari zerbitzatzen dio; da ondasun guzien Jaun ta Jabe. Eta norendako tu, ezpada bere zerbitzukoendako? Baldin, erran bekala, konbeni bazaiote. Orai azkenean erran gartara, ezi gaixtoek atratzeuntela arrantzu obea lurreko ondasunetaik, nainuke pensatu zenbait motibo tuenak Jangoikoak emateko gaixtoei ondasun: Lenbizikoa eben zeboa reki tiratzeko beregana, ta konbidatzeko emendatzera ta izatera onak; ikusteuntelaik zein ona den aieki bere Majestadea, ala faboratzentuena mereji gabe. Bigarrena usteko abrastera gaixtoak da indezatengatik limosna, ta oneki purgatu bekatuak, ta logratu miserikordia, ezi limosna da guzietako on; ala Jaun onak guziok naitu salba daitzen, aberatsak limosna egines, pobreak pazienzian eramanes. Irugarrena da emateko abrats gaixtoei egintusten on puxken pagua edo premioa mundu gontan, zeren ezi apenas da nior eztuenik egin edo egiten zerbait ongi pixka; eta nola gure Jaunak deus eztuen usten pagatu gabe, eta baitaki aiek kondenatuko direla, orgatik ematen diote emen premio-gisa ondasun lurrekoak. Baña nork izanen diote inbidia alako ondasunes kondenatu bear direnei? Obe bizitu pobre lazerioso ta salbatu, ezi ez abrats fortunoso ta kondenatu.

        Baña aixtean erran bekala, onei eztiote ukatuko Jangoikoak emengo ondasunetaik ere aski dena, konbenizaiotenes. Billa zazie lenik Jangoikoaren erreinua ta justizia, dio Kristok, eta oiek guziok emanenzaizkizie obeagokoen gañetik (Math.6), ezi Aita da ta badaki zer bear dugun. Niork ere ta beñere eztu galdu, ta ez galduko on izanes ta ongi zerbitzatus Jangoikoai. Berze kausa batzuk badire pobrezarenak, edo pobretzeko: 1^a. Ez izatea aski habil erne, aplikatua nor bere ofizioan, baizik nagi, floxo, utzi utzia, or konpon. 2^a. Ematea sobra tripari ta soñari petxa pagatu bear diogute bigebei biziaren penan, baña ezin berzeas bekala biz ori. Baña iten bada bat lisiatua ardora, laminuriara etc., edo bestitzera banoki, nai dugula izan señora ta markes, ta errentarik ez, zer naute agi daien? 3^a. Ez izatea pagazale ona ta zorrain beldur, da izateko beartsu ta ez izateko nork sokorritu bear orduan; ezi pagazale onak aurkituko du non edo an. 4^a. Askotan gaizki irabazia izaten da galzeko ongi irabazia ere, ala nola sagar ustelak ustelzen baititu sanoak. Batzuk abrasten dire tratugaixtos, ebatsis, egia da; eztiotet inbidiarik; baña berze batzuk pobrezen dire bide gortas; diona Espiritu Sanduak (Prov.11), batzuek emateunte berena limosnas, ta abrasten dire; berze batzuek sisatzen dute berzerena, ta beti miserian. 5ⁿ motiboa pobretzeko, da kentzea Jangoikoai berea, au da, amarren ta primiziak, ustes irabazi, galdu. Baitare izatea gogor proximoeki ta arimeki.