Sermo XXXIII:
De irreverentia in templo

Domus mea domus orationis vocabitur,
vos autém fecistis illam speluncam latronum. Joan.2.

        Nori gogoratu ezi Jesus dena axuri manso esneskoa ta onegia guzia bear zela ikusi iras beterik ta emanka azote bateki noizbait? Bada, ikusi da. Noiz ote? Agian nai zutelaik arrikatu judioek? Ez. Agian in zutelarik preso, edo eman ziotelaik bofetada, edo azotatu, edo kruzifikatu zutelaik gaistofikatuek? Ez. Antes bien, dio Isaiasek, ardia bekala utziko zela ermatera eriotzera, ta axuria bekala moxterakoan egonen dela ixil ixila. Noiz, bada, asarratu ze ainberze? Aizagun kontatzen San Juan Ebanjelista (C.2): Urbildurik judioen bazkoa, igan ze Jesus Jerusalena, ta aurkitu zue sarzerakoan tenploan zeudela salzen idiak, ardiak ta usoak, ta jarririk dirubilzaleak; ta eginik azote bat korda batzueki, bota zitue guziak tenplutik, bota zitue lurrera diruak eta maiak, ta usosalzaleei erran ziote: Kenzkizie ordik oriek, ta etzaziela egin nere Aitaren etxea tratuaren etxea. Eta ez bein solamente egin zue au, bai bi aldis ere ta ia, diones Barradas expositoreak. Bigarren bota zituelaik, erran ziote: Eskribiturik dago, ezi nere etxea dela orazioaren etxea, eta zuek in duzie ladronen kubila (Mat.21). Eta ez dezazien pensa exkusatzeko zeuren desatenzioak tenploan, ura zela agiz enormeagokoa, diote expositoreek etzeudela salzaleak tenplo-barnean, baizik atarian ta atrioan. Zer salzen zute? Salzenzuste ofratzeko bear ziren gauzak. Estirudi ainberzeko bekatua egiteko gure Jaunak ainberzeko demostrazioa. Baña ainberzekoa iduritu zekio guzia dakienai pizaturik santuarioko balanzan. Etze mostratu asarre arrikatu nai zutelaik, preso egin, golpatu, azotatu ta il zutelaik, eta bai ikusi zuelaik galtzen errespetoa elizai, saldu-erosis gauzak, in daikena berze lekuetan. Zer inen zue ikusi bazitue egiten nion inestaikena? dio Beda benerableak. (H.7 quadrag.tom.7). Eta zer orai, dagolaik bera presente kontino sakramentuan, orduan etzena oraño? Dugu doktrina ikasteko erreberenzia tenploan, ta irreberenziaren gaizkia. O Maria Jangoikoaren tenplo bizia bear bekalakoa, eman bezagu bear dugun grazia. Abe Maria.

        Gauza deseagarria den bekala idukitzea batek Jangoikoa bere fabore, adiskide amolsu, da alaber gauza lotsagarria idukitzea bere kontra asarre alako Majestadea. Ab irâ tuâ libera nos, Domine, Jauna, bere iratik libra gaitza. Nork du indarrik soportatzeko Jangoikoa iras beterik azoteareki eskuan emanka? aitu duzie zer motibos artu zuen ira ta azotea orduan; eta estaike pensa aldatu dela jenios orai. Desatento, moldegaitz irreberente direnek tenploan ai bezate, Jangoikoa dago asarre azoteareki eskuan aien kontra. Indar andia du, besoa luze, eskua pizu, azotea erru; esta faltako kalamidade ta miseria mundu gontan ere. (Estakit ala den egia, baña niri bentzait ala iduri zaida goartu dutenes neure experienzia pixkareki, ezi irur bekatu-mota kastigatzentuela mundu gontan ere gure Jaunak komunki: bere sakramentuen profanazioa, bere sazerdoteen ta ministroen persekuzioa, ta bere tenploen deserrespeto ta agrabioa. Niri bentzait ala iduri zaida erdextentuela Jangoikoaren azoteak mundu ontan ere, beñik bein sakramentuen profanazaleak, indignoki errezibitzentutenak, zerengatik ala nola judioei erori baizaiote bere alzinekoek bota zuten maldizioa Kristoren ilarastean ziotela: Onen odola biz gure gain ta gure humeen gain; ala emen odol garren birtutea obratzen duena sakramentuetan, ta gaixki konfesatzen ta komekatzen direnek malogratzeuntena kargatzen dute beren gain. Alaber, kondizio gaixtos ta sendagallas bekala dutenak ematea beti sazerdoteen kontra, errepugnatzea, desobeditzea itsu itsua prinzipalki zelosoei, arrapatzen ta heritzentu goiz edo berant Jangoikoaren eskuak mendekatzeko bere ministro estimatzentuenen agrabioa. Oroat diot galtzendiotenes errespetoa tenplo sanduai. Zerbait motibo berex adberti daike bekatu gebetan ia ezi berzeetan sentitzeko gure Jaunak, eta da ezi berze bekatuak gaixto izanik ere, barkatu naies Jaun onak paratutu sakramentuak, sazerdoteak ta tenploak, nora goazin erremedio billa; orai, bada, gaizki baliatzea eskergaitzak, erremedioa itzultzea beneno, non kendu bear ziren, an aumentatzea bekatuak da sentigarriago. Baña dardukagu tenploarenas).

        Tenploan egitea zenbait gauza in daizkenak berze lekutan izan daizke bekatu tenploaren kasos ezlirazkenak kanpoan, ala nola irri, arroitu, enredo, jarduki, beiratze ta gisa gontakoak estagozkionak leku sanduai. Eben mortale edo beniale izatea atra bear da irreberenziaren notable andi edo guti izatetik. Orai bekatu direnak nonnai, elizan dire andiago batzuk, doble berze batzuk; b.g. murmurazioa nonnai delaik bekatu, elizan da andiago lekuain kasos, esta orgatik doble, au da, bi bekatu, baizik bat andiagokoa. Baña borzgarren, seigarren ta zazpigarren mandamentuen kontra dena, nonnai delaik bekatu, elizan da doble, au da, bi bekatu; b.g. eriotze edo emanka bat nonnai da bekatu justiziaren kontra, desonestidade bat kastidadearen kontra, ladronkeria bat justiziaren kontra, baña orietaik edozein, elizan da berze alde sakrilejio errelijionearen kontra; eta balitz publiko, geldi leike eliza biolaturik edo zikindurik de manera ezi estaiken artan zelebratu errekonziliatuartaño obispoak. Beude horrore gebek aparta, ezi oriek gabe ere aski dire berze ofensak, zeñeki kristio falsuek asarratzen baitute gure Jauna tenploan. Kristio falsuak deitutut, zerengatik barin badiote ere dutela fede, da fede ila, edo itzalia, edo ez bizi aktuala, ezi au izatera nor atrebi leike galtzera errespetoa Jaun andi goni, zeñen izenai belaurikatzen baitire zeruko, lurreko ta infernuko guziak? Zer atenzio erreberentea moroek beren mezkita gaietan? Nolako errespetoa guziek erregeren edo Aita Sanduaren palazioan ta salan? Bada, moroen mezkitak propioki estire baizik zapoen, sugeen ta deabruen kubilak. Erregeen palazioak gure Jaunonen tenploen aldean kontu txinurrien kubilak, edo karakolen kontxak; eta gu guziok gure Jaunonen aldean kontu txinurriak jigante baten aldean, eta erregeak kontu txinurri andixagokoak. Pondera zio iduriko zaiote au tontoei, baña esta ellegatzen den adiña, ezkara ainberze ere Jaunonen aldean, nola txinurriak baitire jigante baten aldean.

        Nola, bada, Jauna, edo zergatik da trebe gizona galtzera errespetoa berorri, berorren etxean ta presenzian? Badakusat, zerengatik estalian baitago, ta ain apaldurik orren Majestadea, de manera ezi nondik bear zuten artu motibo ia agradezitzeko, onesteko ta errespetatzeko berorren majestadea, andik artzeunte ia atrebenzia ofenditzeko. Zer senti lezake erregek, baldin ellegaturik, bere amorioak obligaturik pobre baten etxera, oni ongi iteagatik, ez erregeren Majestadean, baña zekielaik ark errege zela galbalezo indignoki errespetoa? Inglaterrako errege rekaredo bates kontatzen da eizian zebilalaik apartaturik akonpañazaleetaik estakit zer gisas, ellegatu zela ofiziale baten etxera gauetzates, eman gabe ezaunzera nor zen. Arrats gartan disputa batean etxeko nausiak eman zio bofetada bat, sufritu zue ixil erregek. Biramonean itzulirik bere palaziora deiarasten du gizonoi; presentatu ondoan bere tronoaren alzinean, erraten dio sebero: Ezauntzen nauk? (Ap.cl.p.1 cat.c.2) Zer lotsamentura bidezuen ark ikusirik zela errege bera nori egin zion emanka. Ark alaere bazue zerbait atxekia etzekiela zen errege. Guk esta atxekiagoi ere, zerengatik dakigu dela zeruetako Errege dagona guregatik ain estado humilean sakramentuan. Etzaitela deteni ostatuaren pobre zan, ez adoratzeko orgatik ain ongi nola zeruain barnean. Zierto ezi elizetako sueloak bear lirazke zillarresko plantxes enlosatuak, bobedak urre fin mazizos, pareteak guziak esmeralda, diamante ta perla preziosoes, aldareak, kustodiak ta instrumentu urbilekoak ez emengo, baizik zeruko materia zenbaites. Alaere ezlizake etxea digno duen arrotz Jangoikoaindako. Ez deteni dakarran trajean, ezpaita Majestadearen gisara, baizik ogiaren akzidenteen beloareki disimulaturik. Para atenzio guzia nor dena baitan. Oroitu goitiko trono ta tribunale gartas, eta Jaunau dela juzgatu bear gaituena; erran bere buruari San Bernardoreki: Ia, ia presentatuko naute nere Juez sumoaren presenzian ematera kontu nere bizi guzias, ta erraten diotelaik neregatik, ona gizon au ta onen obrak, zein humil, uzkur lotsarriturik egonen naizen! Zer inen dut lanze gartan? Nork dezoke erresponda millendako bat? Oraidanik Jauna, lotsaturik nago, justizia egin bear, ta justizia salbo nola naiken salba? Estut berze esperanzarik baizik orren ontasun infinitoan badezakela aurki bide nola salbatu bere sierboa. Jauna, nai badu, banazake salbatu; Jauna, otoi ez nazala kondenatu; bentzait goardatuko naiz galtzeas erreberenzia emen bere sakramentuan. Maldade gau bentzait ez, ez nik, ene Jauna.

        Aski da ofenditzen dena gure Jauna berze lekutan, ofenditu gabe leku sanduan. Baña ah! Quanta malignatus est inimicus in sancto! Zenbat malignidade forjatu duen etsai gaixtoak leku sanduan! Inbidias beterik zeren Jangoikoa den honratua emen, injeniatu du nola eman dakion berari ere honra Jangoikoaren agrabiotan. Esta leku ta gauza onik, zeintan estuen nasi etsaiak bekatuaren pozioa. Zer leku sanduago Jerusalengo tenploa baño? Bada, an paratu zitue sal-eroszaleak. Zer gauza obeago Jesusen azken afari gura baño? Bada, an ere izan zue Judas. Zer ia bere iltzea baño? Bada, ere zue ladron gaixtoa ezkerreko aldetik. Ala esta elizarik, esta funzionerik, non estuen prokuratzen deabruak beretako bere aldare ta inzensu-gisa, ta adorazio-iduria. Presente elizan gorputza, ta gogoa kanpoan bearrestiren gauzetan; belauriko belaunak, jarririk ezpadago, ta memoria, entendamentua ta borondatea berzeetan. Mias errezatu, ta gogoas paseatu karrikak, etxeak, itekoak ta aun banidadeak; estidazie erranen norendako doaien oraziogoi? Parte bentzait deabruaren. Berze batzuk gogoa ez ezi, sentidoak ere barraturik egoten dire, begiak beira arat onat kuriosidades, mia jardukitzen, berak irris, inmodesto, ibildari galtzen ta galarasten erreberenzia Jangoikoai. Estidazie erranen nor honratzen duten alakoek? Etsaia bai bentzait. Berze batzuk lo. Zer da au baizik inzensu ofratzea deabruai? Erdi lo errezatzen zegon bati utzi zio deabruak usai bat agiz pestilentea ziola: Alako orazioai alako inzensua. Idatzarri, animatu, egin dilijenziak mortifikatus gorputzaren asto gaixtoa. Bein, koruan lo zegon monje bati eman zio Kristo guruzifikatuak golpe bat ain erru, ezi gelditu ze ongi eskarmentaturik. Berze batzuk arroitu egiten oñes edo eskues, edo estuliduri borondateskoes; eta ezin erreprehendi, zeren atxekia prest daukate naiz gezurreskoa. Estute engañatuko Jangoikoa; eta deabruak ere badaki noiz iten dioten berari gusto, pagatzeko bere denboran. Berze batzuk moldegaizki ta indezenteki jaintsirik, edo banoki berzela, tenploa ere iteuntelaik banidadeen eiziatzeko lekua. Au baita deabruai inzensu ematea. Estiot deus gauza ta demostrazio gaixtoagokoes elizan; lotsatzen naiz aipatzeas ere. Zer Jangoikoaren ira! Numquid domos non habetis? Estire berze lekuak, nai badire egin gaixtakeriak? Aut ecclesiam Dei contemnitis? (Cor.11). Edo estuzie berze irriegitekorik baizik tenploas? Errealki esta lekurik non daiken ofendi Jangoikoa, baña ofenditzen baliz berze lekutan, bentzait tenploan ez; Jangoikoak goarda ofenditzetik tenploan, non ongi izatekos logratu bear baitugu ofensen barkamentua.

        mostratu du Jangoikoak bere ira asunto gontan anitz aldis. Lege zarrean Nadab ta Abiuk zerengatik inzensarioan paratu zuten kanpotik sua manatuaren kontra, atrarik suak derepente an berean erraustu zitue. Sugarrek, dezake signifika afekto desonestoa biotzaren inzensarioan tenplo sanduan. O Jangoikoaren pazienzia andia, ezperen lezazke erraustu alakoak! Ozak, zerengatik edatu zuen eskua detenitzeko arka saiestu zutena karroan idiek, berartan utzi zue ilozturik Jangoikoak. Heliodoro joanik erregeren mezus idikitzera tenploko artxiboa, zego an soldadoeki atratzeko ta ermateko dirua. Ontan dagolaik, agertzen da zaldun bat urresko armaeki lotsagarri; zaldiak bi besoeki jokaturik, bota zue lurrera Heliodoro; berla bi mutil gasteek azotatu zute ederki an berean etzelaik nior trebe defendazera tristea; sazerdoteak bai iten zue orazio Jangoikoai izan zezon piedade. Orduan bi aingiru gaiek aterturik azoteak, erran ziote Heliodoroi: Esker emozu Oniasi, ezi orren atenzios ustendizugu bizia, konta dezazun Jangoikoaren prodijioa. Itzuli ze Heliodoro erregegana ongi eskarmentaturik, ta erraten zio, naizuelaik igorri berriro: Jauna, barin badu traidoreik, ura igor bez, ezi ongi kastigaturik itzuliko zaio baldin eskapatzen bada bizirik, zerengatik Jangoikoaren birtutea dago leku gartan. San Alberto Karmeskoaren elizan galdurik erreberenzia soldado batzuek, guziak il zire derepente berartan, ta idikirik sanduaren sepulkroa edo kaxa, ikusi ze korputza belauriko eskatzen bekala justizia Jangoikoai desatentoen kontra. Xakina da San Narziso Jeronakoaren milagroa, artu zutelaik ziudade gura franzesek galdurik erreberenzia leku sanduai, atra ze sanduaren sepulkrotik uli kantidade bat, zeñek pikatus desatentoei egin zute estrago andia. Jentilek ere orgatik diote erreberenzia tenploai. Testigo Roma, non sarturik Alariko kruela bota zue bando usteko libre tenploak. Eta ala iten zirelaik karriketan, plazaetan, etxeetan eriotzeak, ladronkeriak, maldadeak, ellegatu orduko eliza-atarira gelditzen ze tigre gaien furia. Araraño ellegatzen ze, ez aratago, dio San Agustinek (Segn.). Bada, malizia humanoa, aski da arrapatubaitituk leku guziak, beude libre elizak berere. Jangoikoaren etxeak dire; Jangoikoaren etxeai dagokio santidadea. Nere etxea, erran ziote Kristok judioei, da orazioaren etxea, eta zuek itzuli duzie ladronen kubila. Ixil badago gure Jauna orai, dago biltzen ta anditzen ira kastigatzeko beingoas bere denboran; baña bitarteo ere badaki kastigatzen ixil ixila osasun, fortunan, haziendan, alor, ardantze ta gañarakoetan, zion bekala Agjeo profetak (c.1). Respexistis ad amplius, et ecce factum est minus, anitz uste ta guti itzuli da, sartu etxean ta aizeratu dut andik nik. Zer motibos? dio exerzitoen Jaunak, zeren desertu itzuli baita nere etxea; ezpaita ajolarik artas. Orgatik debekatu diotet zeruei ez dezaten igorri intzik, ta lurrai ez dezan eman fruiturik. Deitu dut estirilidadea (sic) lurrain gañean, oian, gari, ardo, olio ta lurreko fruituen gañean, ta animaleen ta jendeen eskuetako lan guzien gañean. Guziau dio profetak. Beras, maite baitugu geuren buruok, goarda zagun atenzio ta erreberenzia guzia Jangoikoaren etxean, honra zagun gure Jauna bere tenploan, itendigunes geros alako mertxedea nola baita gureki egotea emen. Emen dago gure tesoroa, emen bego gure biotza. Aurkitu dut onesten duena nere arimak, daukat firmeki ta estut utziko. Nere onetsia neretako ta ni beraindako, orai ta beti, ta sekulako glorian.