Serm. 35.
De 4^o symboli articulo.
Anno 1779

Passus sub Pontio Pilato, crucifixus, mortuus et
sepultus est. Ex symbolo apostolico. S. Joannes.

        1. Laurgarren artikulo fedeskoa Kredoan da, pasatu zuela pasio doloresko Ponzio Pilato juezaren manuaren azpian, guruzifikatu zutela, il zela, orzi zutela Jesu Kristo; entendazen da Jangoiko Aitaren Seme bakar gure Jauna, gizon egin zena Ama Birjinaren entrañetan Espiritu Sanduaren obras, ta jaio zena Birjina Maria baitatik. Zein merejitu gabe berak padezitu zuen. Klaro dago aipazeas solamente nor den padezitu zuena! Norengatik padezitu zuen, nola ta zer motibos, erranik dago ezi guregatik artu zuen gizontasunean, salbazeagatik gizonen jenerazioa. Zenbat padezitu zuen estio Kredoak, zerengatik etze posible konprendizea itz gutitan; nik ere estut errain guzia, ezpaitezaket, baizik zerbait ala jeneralki ta tormentu prinzipalenak partikularki idukizeko memorian kristioak, konsiderazeko ta agradezizeko sekula guzian. Bear ze anitz, emateko satisfazio Jangoikoari munduko guzien bekatues ta erreskatazeko ainberze milla millon bekatari nola baita orai, izan ta izanen baita len ta gero. Da zierto, gizon guziek in bagindez itsaso bat geuren odoles penitenziatan, aingiru guziak lutos bestibaleites gure faboretan, Maria Santisima bera ere urtubalei negarres bere bizi guzian gure gatik, ez leikela satisfazitu ta pagatu dignoki Jangoikoaren justizia bekatu mortale soil batengatik; zenbat gutiago ainberzeengatik? Baña da ere zierto ezi Jesu Kristo Jangoiko-Gizonaren akzione bakar bat, berain suspiro ta negar txorta bat, ta berain odol tantarik txikiena aski zela erreskatazeko ta salbazeko guziak, ta pagazeko osoki justizia dibinoa, zerengatik prezio infinitoa baitu Kristoren edozein akzione, suspiro, nigar, odol tanta txikienak. Baña ain bizarroki portatu da gure Erredenptore dibinoa ezi ezpaita kotentatu aski denas, baizik abasto ta sobra in ta padezitu baitu erreskatazeko mundua ta mila mundu. Beras, bada merejimentu kristauen pasioan, salbazeko guziok? Bada ta abasto, bagina ere infinitoki ia bekatariok. Nola, bada, estire salbazen guziak? Nola kondenazen dire ainberze? Zeren ezpaitire aprobetxazen aietas beren borondate ta obra onen medios. Ala nola balidoeie erredenptore bat Arjela ta ofrezi balez diru asko ta sobra erreskatazeko kautibo guziak, ta ezpaleite nai baliatu artas zenbaitek ongi aurkiturik daudenak kautiberioan. Ario gontara, abasto ofrezitu du Kristok salbazeko guziak nai baute; baña ezpaute nai, estu prezisazen libertadea, zein gaizki enpleatus beren kaltetan kondenazen dire beren kulpas.

        2. Etzue Kristok padezitu Jangoikotasunean zerengatik Jangoikotasunes ze inpasible, baña gizontasunean padezitu zue ainberze ezi berdaderoki deizen baita doloreen gizona: Virum dolorum. Eta erran daike padezitu ta il zela Jangoikoa? Bai, zerengatik padezitu ta il baize gizon bat Jangoiko dena. Baña ekibokazioain kenzeko, klaroagos erraten da padezitu ta il zela Jangoikoa gizon eginik edo gizontasunean; bada, Jangoikoak ez dezake padezi ta estaike il bere Jangoikotasunean. Zer baliatu zio, bada, Jesu Kristori bere pasioan Jangoiko izateak? Iago indar izateko, padezizeko ia gizontasunean, baitare baliosoago izateko bere pasioa. Zenbat, ordea, padezitu zue bere gizontasunean? padezitu zue al guzia, alde guzietaik ta jenero guzietan. Orgatik erraten digu Jeremiasen agos: Ô vos omnes qui transitis per viam, attendite et videte, si est dolor sicut dolor meus. O zuek guziek mundu ontako bide gau pasazenzaustenek, atendi zazie ta ikusazie ia baden dolorerik nere dolorea bekalakorik. Padezitu zue ariman tristura, deskonsolu, kongoja ta aflikzione; ala erran zue pasio alzinttoan: Triste dago nere arima eriozeraño. Eta ilzeko puntuan: Nere Jangoikoa, nere Jangoikoa, zerengatik desanparatu nau? padezitu zue memorian, oroitus batbanaka tormentu jenero guziak, entendamentuan, konsideratus zenbat bere pasioaren bortxa galduko ziren; ta borondatean errepugnanzia zuen artas gizon bekala tormentu horrendo gaietara. Orgatik erran zue: Nere Aita, posible barin bada, pasa bedi enegandik trago gau; baña estaiela egin nere borondatea baizik orrena. Borondate humanoas zerduka ezi borondate dibinoas, oroat, nai zue nola Aita eternoak bere pasioa; baña ez dezan niork pensa etzuela sentizen pasio ta eriotzea gizon bekala, zio au. Padezitu zue gorputz guzian ainberze ezi oñetaik bururaño etzue parte sanorik, zion bekala Isaiasek: A planta pedis usque ad verticem capitis non est in eo sanitas. Ainberze ezi ezpai zizaio gelditu itxuraik ere denai ederrena. Non est ei species neque decor, et vidimus eum, et non erat aspectus. Padezitu zue esku oñetan, zerengatik traspasatu zizkiote itzees. Padezitu zue buruan, zerengatik zulatu ziote alde guzietaik aranzees. Padezitu zue aurpegian, zerengatik zikindu ziote gargajues ta heritu ziote bofetades. Padezitu zue gorputz dibinoain errejione guzian, zerengatik guzia zauritu ziote azotees. Padezitu zue gustoan, zerengatik edanarazi ziote beazun ta ozpin. Padezitu zue adimentuan, zerengatik aitu zitue infinizio bat blasfemia ta injuria. Padezitu zue bistan, zerengatik ikusi zitue guruzean zegolaik bere Ama dulzea triste aflijiturik aldakan ta judioak burla ta eskarnio egiten. Padezitu zue libertadean, zerengatik lotu zute katees. Honran, zerengatik desonratu zute itz ta obres. Faman, zerengatik publikatu zute gaisto, infame gezurres. Ta en fin guzietan, zerengatik eman zizkiote pena jenero guziak inbentatu zuzketenak gizonek ta demonioek. Aizagun pasioaren trajedia itz gutis.

        3. Lenik saldu zue Jesus bere apostolu batek ogeitaamar dirutan, eta gauartan berean zeintan entregatua izan bear baize, zekialaik gertatuko zena, fundaturik aldareko Sakramentua bere benefizio guzien memoria ta iturri perennea bekala gizonendako, ondorean despeiturik bere Ama Santisima, joan ze orzegun sanduko gau gartan Jetsemaniko baraze erretiratu batera orazio egitera ta esperazera bere etsai enbidioso kruelak. Orazio egin zue luzaro eroririk lurrean ta kongojain utses itzerditzen odoles. Ondorean, zekien bekala eldu zirela ia Judioak berain arrapatzera, alzinatu ze otso gaiengana axuri inozentea, erakusteko guri padezitu zuela bere borondates. Galdein ziote: Nor billazen duzie? erran zute ezi Jesus Nazaretdarra. Ni naiz, erran zue; ta erran zueneko, erori zire guziak lurrean, oroat nola ausnarri bates; ta nai izan bazue, ala ilik utziko zitue sekulakos; baña etzue nai baizik padezitu guregatik, ta ala, eman ondoan jaikizeko lizenzia, alzinatu ze Judas traidorea ematera señale konzertatu zuena, ezaunzeko nori eutxi berdugo gaiek. Eman zio bada, apa falsu gura Jesusi, erraten ziola: Agur, Maestru Jauna. Etzue apartatu aurpegia Jesusek zekielaik arren intenzioa, baizik erran zio manso: Adiskidea, zertara etorri zara? apa bates entregazeunzu gizonaren Semea? Judasi au erran ta erran ziote judioei: ladron batengana bekala eldu zarate ezpata ta paloeki nere arrapazera? Egunoro nindegolaik zuen erdian predikazen, ez nauzie in preso. Baña auda zuen ordua ta tenebren potestadea. Oneki eutxi zizaizkio guziak otsoak bekala, ta bakarrik usten zutela bere apostoluek iges in zutenek, lotu zute axuri inozentea kateas ta soges indignoki ta erman zute erdi arrastaka bide guzian, ta Jerusalengo karrikak barna gau artan, beirazera atrarik leioetaik jendeak, ta zerutik pasmaturik aingiruak.

        4. Presentatu zute Anas pontifizearen etxean preso dibinoa, ta galdetu ondoan Anasek bere doktrinas, ta errespondaturik humilki bear zena, eman zio bofetada kruel bat ministro batek aurpegi gartan zeintan gozazen baitire aingiruak beiratus. Andik erman zute algazara ta deskortesia berareki Kaifasen etxera, non baizeude bildurik Jerusalengo sazerdoteak ta eskribak. An izan ze konfusioa ta desordena, goratus nork baño nork testimonio falsuagokoak ta ezin progatus deus ere. Eta zerengatik galdeinik ia zen Jangoikoaren Semea, errespondatu baizue egia, baietz, deskargatu zute listu, bofetada, golpe ta injuria guzien erauntsi bat Jesusen gañean. Au etsai enbidiosoek, baña etzeien falta sentizekorik aiskideetaik ere, bere adiskideenak, etxe gartan baizego San Pedrok, diot, ukatu zue irur aldis, etzuela ere ezaunzen. Alde guzietaik penak Jesusendako! Nekaturik ia tratamentu gaisto egines eskriba ta sazerdoteak, zerengatik baize ere ia gauerdia, utzi zute preso dibinoa kalabozo ilun batean ministro kruelen disposiziora. Utzikoal dute zerbait deskansazera? Ez instante bat ere; dibertizen dire ministro inhumanoak Jesusen kostus gau guzian. Berze burlaen ertean, paraturik erdian preso dibinoa bendaturik begiak, ematen dio nork bofetada, nork ostikoa, nork errebesa aurpegian, bizkarrean, nonnai, irriabarres galdeiten diotela bidanabar: Profetizazak nork emandiken. Nola ote zegon Jesusen biotza? Nola ote zeuden kerubinak ta serafinak ikusten beren Errege Jauna gaistofikatuen dibersio ta burla eginik? Baña guzia ze sufrizea sufrizera etorri zenak; guzia da nekea gau guzian biramoneraño.

        5. Ellegazen da orzilaregoiza. Argitu zue Jangoikoak eguna, padezizeko ia ta ia Jangoikoaren Semeak. Bilzen dire goizik berriz bere etsaiak, ikusten dute itsusturik, maltrataturik ta figura lastimosoan Jesus, baña estire lastimazen. Esta deskansu puxka bat preso pobre orrendako? Esta. Esta trago bat sikiera alibiazeko? Esta. Estute pensazen baizik ilarastean. Daramate, ia bete zirelaik karrikak jendes, Ponzio Pilato presidenteagana; alegazentute delito falsuak, eskazen dute berain eriotzea bortxas bekala, justiziako formalidaderik gabe, derepente, algarabia ta konfusio andiareki; ezaunzen du Pilatosek aien inbidia zela, deklarazen du estuela aurkizen kausarik ilarasteko, baña ezin errekaba. Bialzen du Herodesengana, Herodesek ere estu aurkizen kausarik edekizeko bizia; solamente tratazen du eroa bekala ta berriz bialzen du Pilatosengana. Doaie juezes juez loturik, beti humil ta modesto Jesus. Berriz examinazen du Pilatosek. Berriz deklarazen du kulparik gabe dela, baña ezin pasa Judioeki. En fin azotarasten du ain kruelki ezi borz milla ta ia izan zire azotukaldiak, aldatus berdugoak ta arramaleak; paratu baizute guzia zauri bat eginik, agerizizaikiola kostillak, saltazen zirela aragizatiak ta in zelaik odolesko balsa bat lurrean. O pasmoa, nola bide zeuden arriturik aingiruak ikusten gisa artan Jangoikoaren Semea ta beren erregea, permitizen zuelaik Jangoikoak. Ondorean frinkazen diote buruan aranzesko korona bat, ta eskuan kana bat paraturik zetrotako ta soñetan purpurasko zatar bat, jokazen dute irris ta eskarnios errege burlaskoa bekala. O Jangoikoaren pazienzia!

        6. Pilatosek, ustes lastimaturik judioak kontentatuko ziren eginikakoas, presentazen diote bere balkonean itxura triste gartan. Kruzifika bez, kruzifika bez, oiuiten dute gaistofikatuek, ta meatxatus juezari ezpazue egiten. Etzekie ia zer egin Pilatosek. Oroizen da dela bazkoa bezpera, noiz baize kostunbre librazeko preso bat. Proponizen diote autara Jesus edo Barrabas, gizonilzale bat. Au autazen dute libretako, Jesus guruzifikazeko. En fin, garaiturik porfia diaboliko gartas Pilatosek garbizentu eskuak, etzuela nai parterik izan justo garren eriozean; ta ematen du alare sentenzia ilarasteko guruzean bi ladronen erdian. Pregonazen da ta ermanarasten diote bere guruzea soñean, ta guruzifikazen dute irur itzes esku oñetaik, ta parazen dute dilindaka itze gaietaik zeruain ta lurrain ertean, ta bi ladronen erdian gaistoena bekala. Ia etzukete sufritu ia kriaturek bere Kriadorearen tratamentu indignoa, ta iaketa etzuten lizenziarik mendekazeko, monstratu zute bere sentimentura. Ilun duze iruzkia egerdian nigar iten zuela ta estalzen zuela bere argitasuna lutos, ez ikusteagatik bere Jaunaren trajedia gura. Izarrak ikusi zire zeruan garai gartan ta lurra ikaratu ze terremoto andi bateki, ematen zutela ta zatikazen zirelaik elkarreki arriak. Guziareki etzire konbertizen judioen biotzak, baizik burlazen zute aun guruzean.

        7. Irur ordus iraun duzue agonian Jaun dibinoak guruzifikaturik, ta zegolaik bere Ama Santisima guruzeain ondoan, pensa nola! Iruretakoan bekala orzilare gartan oiu andi bat egin ta ilze Jesus, akabaturik tormentua. Ala gertatu ze munduak ikusi duen justizia ze injustoena bezperako gauetik arratsalde gartaraño, utzi gabe deskansazera instante bat ta eman gabe lekurik aizeko arrazioak, edozein presori ematen zaiona. Ilze bada guregatik Jangoikoaren ta Ama Birjinaren Semea, Jesu Kristo Jangoiko-Gizona, apartatus arima gorputzetik, au baita ilzea. Joan ze Arima Abrahanen seno edo linbora, an zeuden arima sanduen atrazera bere dibinidadeareki; ta gorputza gelditu ze guruzean dibinidade berareki, baña arima gabe. Orzi zute geroxago gorputz dibinoa sepulkro berri batean zenbait persona justoek, Maria Santisima, San Juan ta Magdalenareki bateo. Guziau signifikazen da Kredoain laurgarren artikulo gontan, erraten delaik pasatu zuela pasio doloresko Ponzio Pilato juezaren manuaren azpian, guruzifikatu zutela, il zela, orzi zutela. Bear dugu lastimatu, admiratu, maitatu ta agradezitu Jesusen amorioa; aborrezitu, sentitu ta desterratu geuren bekatuak; ta espezialki izan esperanza bat andia, dugulaik odolesko itsaso gau garbizeko gure arimak, ta merejimentuen tesoro gau ain inmensoa, salbatuko gaituela Jangoikoak; ta bitarteo beldurtasun izan espera dezakegun kastigoas, ezpagara baliazen ainberzeko fineza extremoas. Orgatik da mediorik obrena maiz pensazea Jesusen pasioan obrazeko santidade jeneral bat ariman, dion bekala San Buenabenturak. Alberto Magnok dio ia balio duela Kristoren pasioas oroi ze senzillo batek, ezi ez baruzeak urte guzian ogi ta ur solles. Santa Brijidari errebelatu zizaio, enplasto bat bekala parazen dela Jesusen llagetan meditatus berain pasioan; ala nola Santa Lutgardisi errebelatu baizizaio, kristio gaistoek berriz kruzifikazen bekala dutela Jesu Kristo, San Pablok ere aipatu baizue: Rursus crucifigentes filium Dei. Beira fielak, zer ai garen, galdu bizia lenik ofenditu baño len etc.