Sermo XLII:
De dispositione convenienti,
necessaria et de sacrilegio

Probet autém seipsum homo. 1 Cor. 11.

        ordu da mintza dezagun disposizio prezisoaren gain komekatzeko de manera ezi estaien egin sakrilejiorik. Baña lastima iten zaida kontentatzeas orreki kristioa, ez atratzeareki diot eriotzea bizitzaren maietik, dezakelaik atra bizitza ta anitz bizitza, ta ortako etorri delaik Jaun dibinoa, ego autém veni ut vitam habeant, et abundantiús habeant. Estaiela kontenta gutireki, eman nai diotelaik anitz. Nor kontenta leike janik janari on prezioso bat solamente ez iltzeareki, balego tatxatu erikor, ta ez il bai il, zeikelarik arras sendotu ta bizkortu? prebeni bedi ia ta ia, progatzeko alimentu gonen prodijioak. Apostoluei, naiz garbi egonik garbitu zitiote oñak; sazerdoteak garbiturik eskuak sakristian, garbitzentu eri-mokoak aldarean. Lengo denboretan diakonak oiuiten zue komekatzera zoezinei: Sancta sanctis, gauza sanduak sanduendako. Guziau da erakusteagatik Elizak Kristoreki nai gaituela prebeniturik sanduen gisa, ia ezi aski dena doi doia. San Mateok dio etzuela Kristok egiten, ta San Markosek etzukela egin anitz milagro bere sortuerrian. Etzukela dio gure errate gisara, ez dezaket egin au edo ura, estelaik arrazio egitea. Etzuke egin milagrorik bere patrian, au da, etze arrazio in zezan, agian zeren lekukideak ta ezaunak bekala etzioten aski debozio ta ferbore. O zer milagroak iten zituen sanduetan sakramentu gonek! Gure baitan ez dezake egin, auda, esta arrazio egitea, zeren ezkaren disponitzen sanduen gisa, baizik ala epel epela. Disposizioaren ariora obrazen dute sakramentuek. Graziaren ta santidadearen iturria da au, perenne abasto ematen du ainberze orai nola len; baña onzia txipi daramanak ez dezake anitz atra. Ustu arima afizione ta pasione txarretaik, libra bekatu benialeetaik errezibitzekos anitz grazia komunionean. Suak artzen du laster ta sendoki materiale seko prestatuan, ez ala ezean. Su ematera etorri omen da Jaunau, ta zer nai du baizik itxeki daien? Baña ezaturik edo loiestaturik badago biotza munduko gustoeki, nola paratuko da Jangoikoaren amoriosko sugarretan? Manna izanik zerutik bialia zapore miragarriak zituena, alaere etziote egiten bearradiña probetxu ta gusto israeldarrei baizeude lisiaturik Ejiptoko elze, baratxuri ta tipuletara. Bear da kendu ez gaisto dena solamente, baitare gaistoaren erresabio guzia logratzekos Jangoikoaren deliziak kunplituki. Biotz erdiareki gure Jaunagana datozi asko; nola naute obra dezkien marabilla bereak biotz gartan, zeñen erdia baitamate munduak, demonioak ta aragiak? Emendik aisa da errespondatzea hereje luteranoei, baitiote estagola Kristo sakramentuan, ezi balego, inenginduzala sanduagokoak. Eskuan dago errespuesta, ezi egonik ere dagon bekala errealki Jesu Kristo, ta errezibiturik komunionean, estituela guziak iten sandu, zeren estorbatzen baitu efektoa gure disposizio-faltak. Ala nola erregeren maiean erregalatua izanik ere bat, ezpada ongi azitzen, zeren berze alde jaten duen lur, ikatz, gal zina, zer kulpa du mai errealak? Mai erreala da au, aingiruen ogia jaten da emen, emen betetzen da Jangoikoas gizona; ezpazaio iduritzen Jangoikoai santidadean, gizonak du kulpa, ez maiak, ez komunioneak. Disponi bedi ia ta ia despeitus banidadeas, kendus kulpak, erraustus pasioneak, afizionatus ta entregatus Jangoikoai beingoas, ta ikusko da zer irabaziak! Baña estaien bentzait agitu biziaren maietik atratzea eriotzea, juizioa ta kondenazioa, aipa zagun disposizio preziso preziso dena falta gabe. Maria Santisima Jangoikoaren biotzaren neurrira egina, iruzki obenaren artizarra, gure Ama dulzisima, Ama amablea, amatua, amantea, amorosa, erdetxi bez guretako bear dugun grazia. Abe Maria.

        Enperadore andi batek disponi balez joatea aldiritar pobretto baten etxolara artzera bere esposatako pobretto gura, zeñi baizio borondate, errezibitzeko jaun bat alakoa, nola prebenituko ze etxea ta persona izanik ain pobre? Irur prebenzio-gisa ikustentut: Bata inposible dena, berzea dena posible ta konbeni, berzea, berriz, posible ez ezi, preziso ere bai, ta ezin exkusa daikena. Prebenitzea alako Majestadeari dagokion diña da inposible, ain etxe txar ta persona ain pobrean. Prebenitzea ordea bere ariora, dezenzia guziareki, billatus alhaja ta adornu aurki daizkenak, lekuan, eskatus bada ere, ori da posible ta konbeni. Preziso dena da, duen pobreza paratzea txukun ta garbi falta gabe. Pobre garrek balezake erran: Enperadore Jauna eldu zaida, nainuke errezibitu berai dagokion grandezareki, baña nondik dezaket nik ori, nere etxea ain txarra delaik, ta neurau ain pobre? Esta posible. Ontan egia zio, baña erran balez: Nik ez izaki zereki alhajatu, billatu bear eskatus paratzekos dena dezenzia onean, ori zaida nekoso. Ontan etzio ongi, atxekia txarra zue, ezi agradezitua balitz, nekegoi artu bear zue gogotik ere alako Jaun ta ala onesten duenagatik. Baña gutien gutiena bentzait paratzea txukun ta garbi kendus errauts ta zikintasun ofendi dezakena Jaun gura; ez egiteko ainberze sikiera Jaun garren atenzios ta amorio mostratzendionaren korrespondenzias, ortako estu exkusarik. Klaro da dela zenzu gabea, ta eskergaitz itsusia, ta mereji duena despei dezan Jaunark ordu gaistoan.

        pintatu dut agi daikena Jesu Kristoren komunione sanduan. Au da enperadore dibinoa dignatzen dena etorzera gure desterru ta aldirita (sic) pobre gontara, gure lurresko etxola txar gontara artzera bere esposatako gure arima, zeñi baitio ainberze borondate kostatu zaion bekala infinito. Prebenitzea mereji duen bekala esta posible. Prebenitzea dezenzia ta adornu espirituale izandaizkeneki gure leku ta gorputz gontan, eskatus Jangoikoai, Ama Birjinai, aingiruei, sanduei, prokuratus, trabajatus prestatzeko arima fede, esperanza, karidade, kontrizio, humildade, pazienzia, penitenzia, kastidade, konstanzia ta berzeeki, ori da posible ta konbeni, ta ala iten dute arima noble agradezituek, ta ala in lezake gure arimak ere, ezpalitz eskergaitza bere esposo Jesus onegiareki. Baña prebenitzea berere garbi ta txukun bere pobre zan, ori da preziso estaikena dispensa. Eta au da erakusten duena doktrinak diolaik: Zenbat gauza bear dire ongi komekatzeko? Emen errateunte bida, gorputzaren aldetik barurik joatea, arimaren aldetik Jangoikoaren grazian, edo ala, gorputza barurik, ta arima garbirik. Baña ala diotenak suponitzeunte komekatzera doaienak badakiela ta sinestatzen duela zer errezibitzera doaien, ta doaiela por konsigiente bear den debozioareki. Explikatus berexago, diot bear direla ongi komekatzekos laur zirkunstanzia gutienean. Lenbizikoa, entendamentuaren aldetik ezauntzea ta sinestatzea zer errezibitzen den, baita Jesu Kristo Jangoiko ta gizon egiaskoa. Bigarrena, borondatearen aldetik debozioa, estaien pasa mai gartara ain epel ajolakabe nola mai komunetara. Irugarrena, arima guziaren aldetik Jangoikoaren grazian joatea, auda, bekatu mortalerik gabe bentzait. Ta laurgarrena, gorputzaren aldetik baru naturala, jan ta edan gabe deus gauerditik alzina. Onen gain esta anitz erran bearrik, ezi guti faltatzen da ontan. Ezaumentu, fede ta debozioan da ia ta gutiago; zerbait erran da ia, ta erranen da oraño. Joateas arima garbirik edo Jangoikoaren grazian jardukagun brebekiro egungoan.

        Garbi edo Jangoikoaren grazian dago arima ilik estagona bekatu mortalareki Jangoikoaren begietan, naiz izanik zenbait kulpa lebe, ebeki ellegatzea esta izanen sakrilejio, naiz izanik zerbait desatenzio. Baña bekatu mortale bateki ellegatzea komekatzera da sakrilejio lotsagarria, ta arreki senti dena ariman bear da lendanik ellegatu konfesioaren sakramentura, ta esta aski kontrizioa konfesiorik gabe ellegatzeko komekatzera, diones Konzilio Tridentinoak San Pabloren itz gaien gañean: Probet seipsum homo, proba bedi edo presta bedi gizona; probazio edo prebenzio gura da preziso, estaien nior ellega, naiz iduriturik ere duela kontrizio andia, konfesatu gabe alzinetik, txoil ezpada lanze ertxi batean, noiz duen prezisio komekatzeko, ta konfesoreik ez. Bi zirkunstanzia juntatu bear dire izateko zillegi komekatzea kontrizio sollareki konfesiorik gabe: Lenbizikoa preziso izatea komekatzea, ezi ezpada prezisiorik, utzi bear da komunionea konfesaestaikelaik; bigarrena, ez izatea konfesoreik neke edo kalte andirik gabe; eta ala aurki baledi bat komunioneko maiean ia, ta in balez an, edo oroi baledi bekatu mortale egin bates, nola baitago ia komekatzeko prezisioan, ta ezin konfesa infamiaren notagabe, leike ellega komekatzera kontriziosko dolorea izanik biotzean konfesatzeko intenzioareki len baño len. Alako lanze ertxies landara da preziso konfesatzea, arimaren penan, ezperen da sakrilejio, komekatzen da gaizki, jaten du indignoki Kristoren gorputza, ta bere kontra juizioa iresten du, ta kondenazioa; iten da Kristoren gorputz ta odolaren reo, au da kulpante, nola il balez Kristo.

        Bekatu andi temerarioa, Judas traidorearen bekatua! Erregeri iten zaio agrabio desobeditzean beraren edozein lege edo manamentu, baña erregeren persona berai agrabiatzea eskuak paratus, traiziatus, ta ala deitzen da lesa Majestadearen delitoa. Ario gontara baña konparaziorik gabe, auxtea edozein mandamentu Jangoikoaren, da Jangoikoaren agrabio ta ofensa, baña komekatzea indignoki da bere personan agrabiatzea ta berritzea bekala bere gorputz dibinoan judioak in zizkioten zauriak. Eta Aita Sanduek aurkitzentuste komekatze indignoan zirkunstanzia anditzen dutenak bekatua ia ezi kruzifikatzean Kristo Kalbarioan, zerengatik berdugo gaiek kruzifikatu zute Kristo bizi zelaik munduan iltzeko, gaixto gebek despreziatzeunte orai dagolaik erreinatzen glorian. Eta norinaii idurituko zaio agrabio andiagokoa despreziatzea errege dagolaik jarririk bere trono errealean, ezi ez dabilalaik peregrino ezaundu gabea oian batean. Aiek etzute ezaundu, ongi bentzait ez, ezi ezaundu bazute, etzute kruzifikatuko gloriako Jauna, dio San Pablok (1 Cor. 2), kristio komekatzen direnek diote sinestatzeuntela Kristo dagola sakramentuan ain errealki nola zeruan. Orduko iltze gartaik atra zue gure Jaunak anitz probetxu, nola baita erredimitzea mundua, ta dulze deizen da orgatik gurutze gura, dulzeak itze gaiek, zeren artan zoeie Jangoikoaren borondatea ere. Orai komekatze indignoari estarraio probetxu pixkaik ere niorendako, baizik guzia kalte, estaike dei dulze gurutze gau, esta berze alde egiten ontan zeruaren borondatea, baizik ere sentitzen du arimaraño Kristo berak, sentitzen du Aita eternoak, sentitzen du Ama Birjinak, sentitzeunte aingiruek, ta sentitzen du zeru guziak eta munduak; eta niondik esta atxekiarik exkusatzeko.

        Agian, gauza munduan den andienaindako, nolakoa baita komekatzea, anitz da eskatzen dena, baita garbitzea arima konfesio on bateki? komekatzen dena desposatzen da espiritualki ta unitzen da Kristoreki; anitz da manatzea jainsteko bodetako, gala, baita grazia? Ebanjelioko errege garren semearen bodetan, konbit zirenetaik bat ikusirik maiean bodetako tresena gabe, asarratu ze errege, akar egin zio: Nola sartu zara emen gisa ortan? Ta kastigarazi zue gogorki, botaturik maietik. Zer izanen ze, joan baze ain moldegaizki esposa bera? Kristoren esposa da arima, komunionea da bodetako konbita, bodetako gala grazia; au gabe nola sartu zara emen? Dio asarraturik Jangoikoak komekatzen denai bekatu mortalean. Goazen llano llanoa beiratus bekatu gonen temerarioa. Nork estaki bekatu mortalea dela monstruo ta peste gure Jaunaren kontrario aborrezituena, len edeki ziona gorputzaren bizia, ta orai heritzen diona biotza? Bada, nolako gauza arrigarria da biotz batean paratzea bekatua ta Kristo sakramentatua? Bekatuan dagona deabruaren esklabo da; ia ere erran zue Kristok Judasengatik azken afari gartan: Unus ex vobis diabolus est (Joan. 6). Beras, indignoki komekatzen denak obligatzen du Kristo juntatzera deabru bateki. Au da zierto ezi deabruaren etxean sarzen dela Kristo sarzen delarik bekatariain biotzean. Eta etxe gontan deabrua da nausi, deabruak ditu giltzak, deabruak manatzen du bere etxean bekala; Kristo egoten da an kanpokoa bekala; pensa zein deskontent! De manera ezi pensaturik gauza gau, ellegatu zire batzuk erratera ezi ukitu orduko bekatariaren ezpañak hostia sandas, kentzen dela andik Kristoren Majestadea ez sarzeagatik alako petxoan. Auda errore bat fedearen kontra, baña adiarasten duena sakrilejio garren izugarria. Dirau, bada, presente hostian, naiz barrendegi gaixtoan, naiz ain deskontent ezi naiago bailuke egon loiean (Segner. chr. p.3. d. 10. n. 11). Estu denbora anitz, ezi errezibiturik batek komunionea bekatu mortalareki ariman, instante oñaze batek ain erruak, ain zorrotzak asi zue tormentatzen barrendegian, ezi ezin soportatus atra ze tenplotik bereala, ta egotzi zue zoko batean hostia sanda; egotzi orduko joan zekio arras oñazea, mostraturik oneki gure Jaunak naiago zuela egon zoko indezente gartan, ezi ez arren barnean.

        Nola dagoke, bada, Jaun dibinoa Birjinaren Seme garbia petxo bekatarian? Deskontentago ezi egon zelaik preso judioen eskuetan. Orduan erran zue lendanik: Orra, orai goaz Jerusalena, ta Birjinaren Semea izanen da entregatua gaixtoen eskuetan. Orai dio berze ainberze komekatzera ellegatzen direlaik indignoak. Orduan erran zue Judasengatik maiean: Zuetaik batek traiziatuko nau ni, nereki ogia jaten duenak; ta geroxago erran ziote apostoluei: Urbil eldu da traiziatuko nauena. Eta berai ellegatu zekiolaik ematera apa falsu gura, erran zio: Adiskidea, zertara etorri zara? Besarka goneki entregatzen duzu Birjinaren Semea? Zer konsiderazioa au, nere fielak, komekatzera indignoki atrebitzen direnendako, kapaz balire konsideratzeko iten dutena! Kontu komekatzeko maiaren alzinean paratzen direlaik, erraten duela aldaretik gure Jaunak: Zuetaik batek traiziatuko nau ni, jaten duenak nereki mai gontan. Kontu erraten diotela bere aingiruei: Ona urbiltzen da traiziatuko nauena. Kontu berai agoa idikitzerakoan errezibitzeko hostia erraten diola: Adiskidea, zertara etorri zara? Besarka goneki traiziatu beauzu Birjinaren Semea? Eta sines, ene fielak, solo gogoratzeas ikaratzen dire entrañak, nola in ondoan bati Jesus dibino, dulze, onegiak, ainberze mertxede, sakrifikatu ondoan gaixtoengatik axuri on inozentea, ematenzaigulaik, erregalotako, juntatzen duelaik bereki arima esposo dibinoak bere esposa onetsia bekala, nola daiken kabitu biotz humanoan traizio bat ain traidorea, nolakoa baita bekatu mortalareki ariman errezibitzea, baita ain bat nola entregatzea Jesus etsayik andienaren eskuetan! Baut uste gogotikago utzi leikela berriz paratzera judioen kalabozoan, eta gurutzean ere, ezi ez alako ostatu indignoan, alako arima gaixtoan. Eta usten da alaere askotan ixil ixila, estuelaik beti kastigatzen berla presentean ta agerrian, nola baitirudi bear litzakela eskarmentarasteko arima gaixto atrebituak. Anitz urte estuela (Sein. ib. n. 21) ikusi zue arima on batek Jangoikoaren permisios enzuten zegolaik meza zelebrazen zuena sazerdoteak bekatu mortalean, ikusi zue, diot, nola zen tratatua gaizkiegi Jesus ona aldare gartan, zeramatela bekala axuri inozenta arrastaka degollatzera, tristaturik zeudelaik aingiruak geldi inguruan, ta alegranzias deabruak. Lastimaturik arima garrek erran zio Jaun dibinoai biotzetik: Da posible utzi daikela tratatzera gisa ortan ain ixil, geldi, debekatu gabe, ene Jaun onegia? errespondatu zio: Ene humea, etzaitela arritu, ezi indignoki errezibitzen nauenaren bekatua da ain horriblea, ezi emen esta penarik aski arren kastigatzeko; orgatik geien komun erreserbatzen dut berze mundurako. Bada, zer ira bildus bide doaien Jangoikoarena ar txarra bere kontra? Juizioa, edo kondenazioaren sentenzia iresten duela bere kontra dio San Pablok: Judicium sibi manducat. Eta daike konta presenteko estadoan arima kondenatua bekala, Jangoikoaganik aborrezitua, Ama Birjinaganik despeitua, aingiruen ta sanduenganik botatua ordu gaixtoan, ta deabruaren eskuan utzia. Errealki erregeren seme prinzipe heredero bakarra, aur txipittoa delaik, ta guzien kariñoen errobazalea, norinaii ematen dena besotara amoroso, arturik moldegaitz batek kruelki bota balez butzu inmundizias beterik dagon batera, zer jendearen lastimak! Zer andien oiuak! Eta zer errege ta erreinaren indignazioa, aiturik alako indignidadea? Zer pena litzake aski alakoaindako? Nork izan lezoke konpasione errestorik, naiz zatika ta erre zezaten bizirik? Orai, bada, erran lezakete guziek: Orai, bada, prinzipe heredero bakarra ta aur bat ain eder galanta guziok amorosturik gauzkiena, niori gaizkirik itenestiona, nor naien besotara, oroat pobre nola abratsai eutxizen zaiona besarka, zezakela moldegaitz gorrek bota inmundizia gortara? Noreki dardukat? Nor da moldegaitz gura? Arima gaixtoa. Butzu inmundizias betea da mortalean dagonaren barrendegia; eta berori ain amolsuki ematen dena norinaii nor da? Esta ori Jesus Jangoikoaren ta Ama Birjinaren Seme bakar, ta eternidadeen prinzipe herederoa? Ain eder galanta, ezi serafinak ta zeruko guziak xoraturik baitagozkio kontino aurpegira beira ezin aspertus? Eta moldegaitzak alaere dezakela bota bere barren inmundo gartara! Eta zer gaizki egin dio arri ta niori arren Majestadeak? Ezpada gaizki amoriogoi ain geiegia usten baita, eldu baita ar dezagun nornaiek ain llano besarka! O Jesus ona, zein ongi pagatzen dioten orri alako fineza ain amorosgarria! Ezdezala permiti, ez nuke nai bentzait, ta estut eginen dakitelaik bentzait errezibitzea bekatuan, gañarakoes zer den, au bentzait ez. Ai triste gartas, zeñek ere errezibitzen duen indignoki. Atsaña egonen dire arren kontra zeruetako errege ta erreina, ta ango andi guziak. Kristoren odola egonen da klamatzen berain kontra. Eta arreki firmaturik, kondenazioa jabetzen da arimas Satanas bereas bekala, etxideten tirrikaturik noiz emanen zaion eramateko lizenzia. Ala, Judases dio ezi amen gura artu orduko sartu zela Satanas arren baitan. Post buccellam introivit in eum Satanas. Arrena ze len ere, baña orduan, artu zue posesio perfektoa. Kontatzen du bere bizian Santa Teresak itzebeki lanze gau (C.38. n.15. et retro serm. 5). Ellegatzean bein komekatzera, ikusi nitue arimaren begieki klaroago ezi gorputzekoeki bi demonio figura abominableareki. Iduri zaida inguratzen zutela adarreki sazerdote pobrearen lepoa. Eta ikusi nue ene Jauna erran nuen Majestadeareki paraturik esku gaietan, ematera zoekidan forma gartan, ta entendatu nue zegola arima gura bekatu mortalean. Zer izanen ze, Jauna, ikustea orren edertasuna alako figura ain abominableen ertean? Zeude aiek lotsarriturik bekala orren presenzian, iduri baizue gogotik inlezaketela iges, orrek utzi balezki. Eman zida ainberzeko turbazioak, ezi estakit nola komekatu nitzan; eta gelditu nitza beldur andiareki, iduri zekidala ezi balitz Jangoikoarena bisione gura, etzuela permitituko bere Majestadeak ikus nezan estado gaixtoa zuena arima garrek. Jaun berak erran zida otoitz in nezala arima garrengatik, ta permititu zuela entenda nezangatik konsagrazioko itzek duten birtutea; eta nola naiz gaixto izanik sazerdotea, paratzen den an Jangoikoa, ta ikus nezan beraren ontasun andia ustean bere etsaiaren eskuetan nere ta guzien onagatik. Entendatu nue ongi zenbat ia obligatuak dauden sazerdoteak izatera onak, eta zein gauza gaixtoa den errezibitzea indignoki Sakramentu Sandua, ta ain jaun ta jabe iten den demonioa mortalean dagon arimaren. Guziok dire Doktora Sandaren itzak. Beras, ditxa andia den bekala komekatzea ongi, da desditxa gaizki komekatzea. Gure Jaunak goarda gaitzala ontaik ta in gaitzala bere biotzekoak. Amen.