Sermo XI:
De 2^º fructu missae,
propitiatione

Advocatum habemus apud Patrem,
Jesum Christum justum; et ipse est propitiatio
pro peccatis nostris, etc. Joan. ep. 1.c.2.

        Fruitu andia iduritu zaigu meza sanduarena inpetrazioa, au da erdextea ondasun espirituale ta korputzaren bear direnak. Bekaturik estelaik ariman, ori guzioi esta ainberze; izanik Jangoikoa ain ona ta ongillea, bere adiskideendako tu ondasunak, ta dago eman naiak; baña direlaik bekatuak asarratzen dutenak ta lotzen bekala tiotena miserikordiaren eskuak bere jenioaren bortxa, orduan da lana. Ortako da bigarren fruitua ta obena, propiziazioa, baitakar mezak, au da palakatzea, beraxtea ta mogitzea Jangoikoa izatera piedade bekataries. Birtute gau duela mezak dio expresoki Tridentinoak itzebeki (Ses. 22 c.2): Eta zeren mezako sakrifizio dibino gontan baitago, ta sakrifikatzen baita odol ixurzerik gabe Kristo berbera, ofrezitu zena bein odol ixuris gurutzearen aldarean, erakusten du Konzilio Sanduak, sakrifizio gau dela egi eta fedes propiziatorio edo palakagarri, ta onen medios agitzen dela, baldin biotz onareki, fede egiaskoareki, beldurtasun ta erreberenziareki urrikiturik bagoaz Jangoikoagana, erdextea miserikordia ta aurkitzea grazia auxilio opotunoan. Zerengatik gure Jaunak palakaturik ofratzeareki meza, konzeditus penitenziaren grazia ta donoa, barkatzentu delito ta bekatu andiak ere, ezi bat eta berbera da hostia, berbera ofrezitzen dena orai sazerdoteen eskus ofrezitu zena len gurutzean. Guziau dio Konzilio Sanduak arturik San Pabloren itz gaietaik (Hebr. 7): Gure Jaunak, zeren baitirau betikos, du sazerdozio eternoa, ezi beti dezazke salba doazinak beraren medios Jangoikoagana, beti bizi delarik enpeñatzeko gure faboretan. Alakoa bear gindue guk pontifizea sandua, inozentea, garbia; edo San Juan Ebanjelariaren itz gebetaik: Advocatum habemus apud Patrem Jesum Christum justum. Abogatu dugu Aitaren alzineko Jesu Kristo justoa, et ipse est propitiatio pro peccatis nostris, ta bera da palakatzen duena gure bekatuengatik. Au egiten du ez solamente zeruan mintzatus ta monstratus bere llagen kuntzeak gure onetan, baitaere aldarean sakrifikatzen ta ofratzen delaik. Estimatzeko ondasun gau bear dugu ezaundu, ta ezauntzeko bear dugu grazia. Orrek, Ama dulzisima, aurkitu zue grazia Jangoikoaren begietan, ainberze ezi orrenganik nai izan zue jaio Jangoikoak eginik gizon, grazia emateko guri. Bigu orai ere bear duguna. Abe Maria.

        Xakiteko meza sanduaren fruitu propiziazio deitzen denaren balioa, bear ginduke xakin lenik bekatu mortaleen gaixtotasuna; gero eben kalteak ta perdizioa, azkenik Jangoikoa asarre idukitzea bere kontra; zerengatik mezan ofrezitzen denak kontrapizatzen ta garaitzen du bere ontasunareki bekatuen gaixtotasuna: orra lena. Debekatzentu aien kalteak: orra bigarrena. Palakatzen ta baketzen du Jangoiko asarratua: orra irugarrena. Asi gaitzen lenetik. Estaike agi ta ez gogoratu gauza gaixtoagorik bekatua baño, ez pobreza, ez desonreak, ez desgraziak, ez gerrak, eritasunak, pesteak, eriotzeak ta infernua bera ere. Guziau junto esta ain gaixto nola bekatua, eta propioki gaixto ere esta, bekaturik ezpaliz. Bekatua da proprioki gaixto guzis, zeren baita Jangoikoai iten zaion desobedienzia, agrabio ta ofensa; eta traizio-gisa bat Jangoikoaren kontra. Piza bedi persona agrabiatuaren dignidadea pizatzeko agrabioaren gaixtotasuna. Gaixto da agrabioa edozeñi, superioreai gaixtoago, superiore goragokoai gaixtoago; ta ala iganes dignidadearen ariora. Beras ezin gaixtoago da Jangoikoai iten zaion agrabioa, zeren infinito-inmensoa baita beraren dignidadea. Bada, orai estelaik, gutartean bentzait, estimatzen ainberze obsekio edo zerbitzu bat, nola sentitzen baita agrabio bat, exenplutako erregek ez lezake ainberze estima anitz agur ta kortesia, nola senti bailezake erreflon bat emanbalezo batek; non aurkituko da obsekiorik kontra piza dezakenik bekatuai? Zierto ezi sandu guziek, aingiru guziek ta Maria Santisimak Jangoikoai egintioten obsekio ta zerbitzu guziek junto estute pizatzen ainberze nola bekatu mortale batek iten dion agrabioak. Au da egia, ta ala delarik, ta bat ez ezi infinizio bat bekatu iten delaik munduan, bat sollik estaikelaik errekonpensa dignoki, nola errekonpensatu ainberze?

        Inposible ze kriatura guziendako, baña Jangoikoaren Semea, Jangoiko ta gizon dena batean, ofrezitu ze bein gurutzean ta egunoro aldarean, ta orra emanik errekonpensa dignoa, ezi Jangoikoa barin bada agrabiatua, desagrabiatzen duena ere Jangoiko da; eta agrabioak adiña pizatzen du desagrabioak. Ojala, zio San Bernardo dulzeak, ojala, Jauna, para balezki balanzan alde batetik bekatuak, zeñeki merejitu baitugu orren ira, ta berze aldetik pasioa guregatik berorren Seme inozenteak pasatu zuena, dudarik gabe onek piza lezake ia ta dignoago litzake onen kasos itxuridezkion gure gain bere miserikordiak, ezi ez aiengatik detenitzeko iran bere piedadeak (S. de pass. Domini). Orra lurreko errege bati in bagindio traizio, ezin gindezake aurki ordaiña dignorik; orai guziek Jangoikoai in diogun traizioaren ordain dugu Jesus aldarean ofratzen dena. O! Agitz balio du axuritto dulze garrek, kentzen baititu munduko bekatuak! Zer konplazenzia ematen bide dion Jangoikoai, dulzatzen diolaik munduko bekatuen samintasuna? Nolako atxon fragrantea igaten bide den sakrifizio gartaik, estiolaik usten sentitzera gure kulpen usai infernala? O kulpa fortunosoak, kantatzen du alegre Elizak Bazkoa-bezperan, o kulpa fortunosoa, baitu alako erredenptorea! Zori onean dela, Adanen humeak, bekatariak, zeren ain biotzean sartu baizaio Jangoikoai gure ondu naia, ta galtzera ez utzi naia, ezi Jangoikoaren Semea bestiturik gure naturalezas egin baita gure alzindari ta bekatariain idurian, estaitzen gal bekatariak! Orra Jangoikoai bere kriatura guzien ertean eskergaitz txarrena atra zaio gizona, baña gure konsolutako gizonetaik bat du kriatura guziek baño ia gusto ematen diona, Jesus dibinoa! Berorri esker. Gu gaisto bezain ona, ta onago da berori. Arrigarria da bekatuen gaistotasuna, baña ia da bekatuengatik biktima sakrifikatzen denaren ontasuna. Ori ez izatera, zer litzake munduas ta gizagendeas?

        Asarrarastea Jangoikoa du bekatuak, ah zer lana! Pensa errege andi bat indignaturik, suturik, etsaiturik traidore txar baten kontra. Nork palaka? Nork detenitu? Igan gaitzen gora. An dago Jaun-goikoa erregeen errege indignaturik arrazioreki bekatariain kontra, au da guzis poderoso inmensoa armaturik txinurri baten kontra. Txinurri txarra, zer inen duzu? Non altxatuko zara? Zer eskudo paratuko duzu dezakenik erresisti Jangoikoaren irai? Nork faboratuko zaitu? Si Deus pro nobis, quis contra nos? oiu iten zue San Pablok, Jangoikoa barin bada gure fabore, nor gure kontra? Bekataria, zuk berze aldera itzul zazu sentenziagoi, Jangoikoa barin bada ene kontra, nor ene fabore? Kontrario izatea edozein gaisto, da kontra izatea superiorea gaistoago; kontra izatea errege, gaistoago; bada, zer izain da kontra izatea Jangoikoa? Orduan klaro da bere kontra tuela sandu ta sanda guziak, kontra aingiruen bedratzi koroak, kontra Maria Santisima Jangoikoaren Ama, kontra gauza kriatu guziak, ta arrazio den bekala beren kriadorearen alde. Bakarrik ainberze tuzulaik zeure kontra, zer ineunzu, txinurri txarra? Ah! beira baledi ongi, dagolaik bat bekatu mortalean, zeruko guzien odioan, niork estuela nai ikusi ere, guziak okatzen direla artas nola larrapo itsusias; naiz lauda dezaten bere gisako galduek, nola sosega? Nola lokartu? Nola bizi? Zentzu duten guziak solamente beldurres Jangoikoa ote duten kontra, solamente altxatzeas gutitto bat aienganik Jangoikoak aurpegia progutako, estaiske konsola, aien alimentua dire gau ta egun negarrak Dabideki (Ps. 41). Eta bekatariak estu nigarrik? Itsua da ta orgatik, ezi ikus balez ongi zer den Jangoikoa etsai indignaturik idukitzea, ezin leike konsola baketuartaño. Bitarteo bizi den instante adiña milagro dire Jangoikoaren pazienziarenak, ez galtzeas txinurri txarra sekulakos.

        Norbaiten atenzios itentu milagro gebek Jangoiko andiak? Noren ote? Ageri da ezi aldarean presentatzen zaion bere Seme onaren ta onetsiaren atenzios. Errebel bekatariak lurretik, Jangoikoa beterik indignazios zerutik, aiek ofenditzen, Jangoikoa armaturik meatxatzen, paratzen da bitarteko erdian Jesus Jangoiko ta gizon dena; eta Jangoikoai palakatzen dio bere ira justoa ez dezkien galtzera bota, gizonei logratzen diote urrikimentuaren donoa konfesa dezkiten beren kulpak erdexteko barkazioa (Trident. suprá). O zenbat aldis, nekaturik Jangoikoaren gizonak, predikariak, konfesoreak ta sanduak, ezin logratus baketzea bekatarieki Jangoikoa ta Jangoikoareki bekatariak, meza sanduko sakrifizioaren birtutes agitu da konbertitzea ebek ta palakatzea Jangoikoa? Zer da au edo zerengatik? Ez aiengatik, klaro da, ezpaitute mereji, baizik bere Seme dibinoagatik, zein ikusten baitu sakrifikaturik aldarean presentatzentiola bere llagak, pasioa, eriotzea, gorputz ta odol preziosoa, estaitzengatik malogra; zer in bear du Aita alako baten biotzak, baizik beraxtu, ikusiaskeros ain zatikaturik bere axurittoa? Gaistoengatik enpeñatzen da ona, ta onagatik du piedade gaixtoes. O zer den abogatu ona izatea! Antonio, oradore andi bates kontatzen da, ezi defendatzen zuelaik bein Akilio, mogitzeko juezak izatera konpasione, urratu ziola alzinetik xupona ta atorra, erakusteko bularrean errezibitu zituen zaurien kuntzeak. Oroat Julio Zesaren tresena berze batek agertu omen zue zulaturik puñaladas ta odoles beterik erakusteko nola il zuten malamente (Colon. Rhet. 1.2. c.3 SS.3). Ia egin zue alako demostraziorik gabe Zizeronek, solamente mias mintzatus Q. Ligario baten fabore, zeñen kondenatzera erresolbiturik joan omen ze konsejura Zesar ta aun diote zeramala eskuan firmaturik sentenzia, baña aitus aitus abogatu exzelente garren mintzaera elegantea, erori omen zekio lurrean sentenzia, xoraturik arren itzes, arrazioes, afektoes ta eleganzias (In arg^o orat^s pro Ligar. cum not P. Petisco). Gure abogatu Jesus dibinoas dio San Pablok (Colos. 2), ezi gindeudelaik ilik geuren deliktoetan, biztuginduzala Jangoikoareki barkatus delikto guziak, borratus gure kontra eskribiturik zegon sentenzia, ta autxi zuela erditik frinkatus gurutzeain kontra. Berriro iten du lan gau aldareko maiean paratzen delaik abogatzen gure fabore, ez mintzatus, baizik monstratus bere amorioa gure alde, bere obrak, bere nekeak, bere marabillak, ain humil, ain dulze, ain amable, ain amorosgarri, ezi kuadraturik ezin iagos, bere Aitai kentzen zaio biotzetik ira, ta erorzen zaizkio eskutik lanzak zeuzkienak gaixtoen kontra. Ondatu zuelaik ures mundua, erran zio Jangoikoak Noeri urrengoko: paratuko dut uztargia lañuetan, ta izain da señale bakearen nere ta munduaren artean. Ura ikusteareki oroituko naiz bake indugunas. Uztargi edo arko iris bakeskoa len ta gero da Jesus ona, len gurutzean, orai aldarean; ura ikusteareki oroitzen da admititzeas mundua bere grazian edo bakean. Biz, bada, gure otoitza beti, Jauna, ez beiratu gure bekatuei, Aspice, Deus, et respite in faciem Christi tui; beira bez, Jauna, ta berriz beira bere Kristoren aurpegira, beraren atenzios aurki dezagun guk ere grazia orren begietan. O ene fortunosoa, balego pobretto gau orren grazian! Orrek maite ni, ta nik maite berori! Zer ia nainuke? Esperanza sollak betetzen du alegrias biotza; baña deseoaren ariora du beldurtasuna; ai otenago? Ta inguratzen du biotza tristuras. Zer inen dut? Dabiden exenplua segitus galdeginen diot nere arimai: Quare tristis es anima mea? Zerengatik zaude triste ene arima? erranen diot: Spera in Deo, esperanza Jangoikoa baitan; erranen diot: Introibo ad altare Dei, iganen gara Jangoikoaren aldarera, gure Jangoiko, gure alegrazale denagana; Jesus aldarean presentatzen denak palakatuko du, baketuko du ta eginen du gure adiskide bere Aita Jangoikoa (Exempl. quid. liber^s ob miss. ab alio audit. Andrad. gr. 19. SS.7).

        Irugarren dakarratena bekatuak dire kalteak ta perdizio guzia. Etzaziela pensa zeuren kalterik gabe ofenditzeunziela Jangoikoa, eskergaitzak; konta, konta irabazi atratuzienak ofenditzetik Jaun andia. Baña oraño estuzie ezaunduko guzis dagon bitarteo gorputzaren loi goneki itsuturik arima; il ta biramonean ikusko duzie. Baña ala nolapait berere estaike utzi ezauntzeko naiz emen irabazi txarrak atra daizkela asarratus Jangoikoa, deskarga baitezake bere ira gaixtoen kontra kalamidade, plaga ta lazeriatan. Ain beso laburra ta flakoa uste duzie duela Jangoikoak? Zer kostako zaio galtzea gu bekalako txinurriak, nai badu? Kriatura guziak, demonioak, elementuak, lurra, ura, aizea, sua, animale, planta, zeruko ta kanpoko gauza guziak dagozkio obediente prest zeñu batera. Nola libratuko zara? lotsa dezake errege baten irak artzen duelaik gogotik mendekatzea traidore txarras. An dire tormentuak, suak, makinak, berdugoak, tristearen gain, ta niork ezin libra; iltzea len baño len alibio. Jangoikoaren irak segitzen du eriotzetik aratago ere, ta erruago. Ai ene Jauna, ikaratzen naiz pensatzeas ere. Atra zazie kontua emengo kastigoetaik, erauntsi gaisto, plaga, eritasun, peste ta kalamidadeetaik, ukitzen gaituelaik beraren eskuak, ta ori ez miserikordiarik gabe. Zeri eutxiko zarate, kontra dagolaik Jangoikoa? He, bil jende, presta armak, injenioak, matxinak al badezokeze erresisti; betoz orduan lengo adiskide gaiek inzitatu edo lagundu zizienak gaistakerietan. Gorabaites libratzeko Jangoikoaren iratik algo-emanzale gaiek, irri iten zutenak Jangoikoaren ministroen erranes, zirela sinple zak, zirela maniak, artu oposizio ta ala. Aurkitzen zarate lanzean desanparaturik guzietaik, Jangoikoa asarre, konzienzia inkieto, arima triste. Esta milagro. Beira zerura, azkeneko arara bearkoute apelatu artas atzendurik bizi zirenek ere. Eta ezpaute nai sanduek, edo ezpadezakete logra? Guziareki ez desespera; oraño bada nora apelatu, meza sanduan sakrifikatzen den axuritto garrengana. Kastigatu zuelaik Jangoikoak Israel, bialirik serpienteak, zeñen ozkes baizoezi iles jendeak erremediorik gabe; apelatu zue Moisesek Jangoikoagana erremedio billa. Jangoikoak manatu zio gora zezala palo batean serpiente bat bronzeskoa, zeñi beiratzeareki herituek logratuko zutela sendatzea. Ala izan ze; serpiente bronzesko sendazale gura da klaro etzela serpiente egiazkoa, ta etzaukela ere izan sendatzeko birtuterik, ezpalio eman Jangoikoak zerbaitengatik. Zergatik ote? Zergatik errepresentatzen baizue Kristo gurutzearen palo gartan goraturik serpiente idurian, ez egiaskoa, au da, ez izanik gaixto ta bekatari, alaere bekatari gaixto baten gisara bi ladronen erdian. Berbera presentatzen ta errepresentatzen da mezan azken erremedio solla bekala libratzeko gu Jangoikoaren kastigoetaik: Orgatik otoi ta errogatiba guziak koronatzen dire meza sandareki, zerengatik an dagon gure Jauna bera barin bada ere ofenditua, alaere esta bera bekalakorik erdexteko piedadea ofenditzeuntenen onerako. Ala gurutzean paratu zutelaik ere judioek, lenbiziko itz erran zuena an izan ze aien fabore: Aita, barka bezote, ezi estakite zer iteunten.

        O ene Jesus ona, ta zein ona den! Guruzifikatzen ta ofenditzeuntenendako ain ona delarik, zer litzake maita bagindez ta zerbitza bagindez medianoki berere? Eta zer inen du Jangoiko Aitak, baizik detenitu bere justiziaren ezpata, ikusiaskeros bere Seme onetsia paratzen dela bekatarien alde brokel edo eskudo gisa, ez dezan deskarga? Figura gaitzen letanietan, guk eskatus bekala, doazila sanduak paratus erk erka Jangoikoaren alzinean, lenik Maria Santisima, berla aingiruen errejimentuak; gero patriarkak, gero apostoluak, gero martirak, pontifizeak, doktoreak, sazerdoteak, konfesoreak, birjinak ta an diren guziak, alegatus nork bere zerbitzu eginak Jangoikoai; berze aldetik sollik presentatzen dela Jesus mezan dagon figura gartan alegatus bere gorputz ta odolaren prezioa. Diot ezi guzien gañetik atendituko duela, ta guziengatik ezpalez ere egin grazia, in lezakela bere Seme onagatik. Au da, dio, nere Seme onetsia, zeintan baitut nere konplazenzia. Amorosturik ala bere Semeas urrikaritzen da gutas, ta erorzen zaio eskutik ezpata. Guzia da piedade ta grazia. Gure Jesus da guretako, uz nazazie erratera berak imini zuen konparazioa, ala nola ollalokain gisa biltzen baititu bere txitak egalen pean; bada, berak beretako ekarri zue konparazio gau, esta zer despreziatu. (Math. 23). Ollalokan errepara daizke zenbait propiedade onak txiten amorios, ia dilijenzia ta kuidado duen gura, ia karaka-gisa bat deitzeko beregana, berze gisa bat emateko xateko aurkitu duena, berze gisa bat senti duelaik mirua abisatzeko, berze gora ta erruagoko bat peleatzean tzakur ta edozeñen kontra txiten defensan, baña prinzipalenak edozein peligro ta trabajutara xartze gura, ta flakatzea txiten fabore ta onagatik. Ikusazie gure erredenptorea heriturik ta akabaturik penas, eta orai berean exponiturik anitz desatenzio ta irreberenziatara ez usteagatik galtzera gu. O gure anparo ta konsolu guzia, Jesus, orren kostus bizi gara bekatariok; onaren kostus libre gaixtook. Arrazio litzake maita dezagun ta zerbitza dezagun ilartaño gure librazalea, libratzen gaituena bekatuen gaitz ta kalteetaik, Jangoikoaren iratik, ta darraizkion kalamidadetaik, itz bates palakatzen ta adiskidezen duena guregana Jangoikoa. Zer litzake gutas ezpagindu berori? Dretxo du enpleatzeko bere gustora gure potenziak ta gauza guziak. Esta arrazio ofenditzea deustan ainberze ongi iten diguna. Esta ori gaixto guretako, estugu, bada, guk ere izan bear ingrato. Orrengatik ezpalitz, zenbat leudezke ia infernuan, daudenak orai zerurako esperanzareki? Estugu, estugu tesoro gaixtoa meza sanduagatik, bagindeki estimatzen arimaren onak oroat nola gorputzarenak. Zer inen ginduke atra bagina infernuko karzeletik mezaren birtutes? Ta kontu atra garela ezkaituenoi utzi sartzera, mereji bagindue. Bada, sinesta axuritto garri zor diogula. (Zego mutil bat preso desesperaturik (Andrad. g. 9.19. SS.6) blasfematzen Jangoikoas guzieki delaik ona, arrendako zela gaixtoa, deitus demonioak eraman zezaten ta berze alako desatinoak; preso-lagunek konsejazen zute ongi, baña etze baizik su ia ematea; deiturik errelijioso bat nekatu ze debalde. Azkenean eskatu zio enzun zezala berere meza atratzen zena kapillan. Enzun zue, ta ala aldatu zekio biotza, ezi ia oius ta negarres konfesazen zue bere kulpa; eta Jangoikoaren miserikordia iagos izan zue fortuna libratzeas karzeletik biramonean. Ez, eztugu zer botatu niori kulpa; gure perdizioa geurenganik, baña gure salbazioa Jesusenganik. Akaba zagun San Juanen itz gebeki: Nere humettoak, au erran diziet etzazien egin bekaturik, baña norbaitek iten badu, abogatu dugu Aitaren alzineko Jesus etc. Estaiela neka ongi egines, aliketa manteniturik beti Jangoikoaren grazian, sartuartaño bere glorian.