Serm. 92.
De dispositione ad communionem.
ann. 1781

Probet autém seipsum homo
et sic de pane illo edat. 1 Corinth 11.

        1. Erranik ia komunionearen efekto admirableak, (ta ezpaginduza erran ere, solamente pensatzeas, solamente sinestazeas dela Jesus bera datorrena ta unizen dena arimareki komunionean, ura berbera zeiñek solamente ukitus, ta ukitu gabe ere, sendazen baizitue eriak, bere itz soillas) bereala eldu da begietara, nola guziareki ezkaren ontzen ta sandu itzulzen komekatus anitz eta anitz aldis. (Sua sarzen biotzean, ta ez itxekitzen karidadean biotza? Kastidade, humiltasun, pazienzia ta birtute guzien Jauna komunikazen arimai komekatzean, ta ez pegatzen ia? Ain desonesto, ain suber, ain asarre, ain bekatari gu alaere? Alako janarioas alimentazen, ta ain erikor ta miserable?) Zer da au, edo zertan dago? Klaro da estaikela tatxa alimentua, baizik arzen duena. Biandarik obrenak estio onik iten estomago gaistoa duenari. Ala komunioneak ez probetxazea dago gure disposizio faltan. Ongi disponituai iten dio probetxu ona; obeki disponituai, obea; guti disponituai, guti probetxu; ta en fin, gaizki disponituai, iten dio dañu. Probet autém seipsum homo. Oiuiten du orai San Pablok: disponi bedi, bada, gizona, et sic de pane illo edat, eta ala ellega bedi jatera mai gartaik. (Ongi aski erakutsi zue Jesus berak instituitu zuen gauberean, garbituzitiotelaik apostolueri oñak, erran ziolaik San Pedrori: Garbi dagonak estu bear ia baizik garbitu oñak, eta zuek garbizauste, baña ez guziok. Eta dio ebanjelistak, añaditu zuela itz gau zerengatik an baizego Judas. Exenplu gontan ageri da, zein den disposizio gaistoa Judasen aipazeareki. Ageri da disposizio ona ta prezisoa, garbi egotea mortaleetaik; ta ageri da disposizio konbinientea garbitzeareki oñak; ontan deklarazen zaigu konbeni lizakela komekatzera doaiena egotea libre lurreko erresabio ta apego ta inperfekzio guzietaik serafin bat zerukoa bekala. Eta orgatik Aita benerable Juan Eusebio Nierenbergek ellegatzeko mai gontara deseazen zue, sarzeko bekala zeruan, purifika zezan Jangoikoak purgatorioko suas, ezeien geldi kulparen motarik txikiena arren ariman. Orgatik sanduek bizi guzian bizitus prestazen, alaere komekatzeko alzinean berriro ia ta ia prestazen zute arima asi ta ezin akabatus. Bazekite alabañare obra andia dela, ta ez gizon batendako, baizik Jangoikoaindako prestazen dela habitazioa: Opus grande est, neque enim homini praeparatur habitatio, sed Deo, baizio Salomonek.

        2. Baña platika gontan solamente dardukat disposizio preziso nezesarioas. Suponiturik errezibitu bear duena baitan notizia edo ezaumentu sufizientea misterio gonena, (ta fedea, alaber, ta debozio korrespondientea) nai dut erran bear duela jakin zer errezibizera doaien, (ta sinestatu dagola Kristo errealki sakramentu artan, ta por konsigiente ellegatu debozio ta afekto onareki, ta ez ala nola munduko otronzeetara edo zeremonia axal batera bekala). Diot, bada, ezi ezaumentu (fede ta debozio) gartas landara bida direla disposizio nezesarioak: Bata gorputzaren partetik, berzea arimaren partetik. Gorputzaren partetik da barurik joatea, arimaren partetik Jangoikoaren grazian edo erraten den gisan, gorputza barurik ta arima garbirik. Barua bear da guzis perfektoa, jan gabe ta edan gabe deusere egun gartan aliketa komekatuartaño, ta eguna asten baita gauasko amabietaik, andik alzina egon bear da jan ta edan gabe deus komekatuondoreraño; ezi arrazio da ta dezenzia, sartu bear duelaik gure barnean zeruko biandak, estaien lenago sartu deus mundukoetaik, eta orgatik dauka ala ordenaturik Elizak, ta pasatu ondoan amenik edo tragorik txikiena ere komekatzea lizake sakrilejio mortala. Solamente dispensazen diote Elizak eriei errezibitzeuntelaik komunionea biatiko aintzu, ezi errezibitu naibalute debozios nezesidaderik gabe, bear lukete egon barurik al baleizke. Grazian egotea da bekatu mortalerik gabe, zeiñek solamente galzen baitute grazia, ez ordea benialeek; ta orgatik konbeni da garbizea benialeetaik ere komekatzekos, ezdezangatik aurki gure ariman deus desgustazenzaionik Jangoikoak; baña ezlizake sakrilejio komekatzea beniale soilleki, lizake bai zerbait irreberenzia ta desatenzio; komekatzea, ordea, bekatu mortalareki ariman da sakrilejio horrendoa, ta orgatik Jangoikoaren manus gaude obligatuak garbitzera mortaleetaik komekatzera baño len, dion bekala San Pablok: Probet autém seipsum homo; eta deklaratu zue Trentoko Konzilio sanduak, bear dela alzinetik konfesatu prezisoki senti dena bekatu mortalean, naiz iduriturik ere duela kontrizio andia (Sess. 13. c.7), barin badu konfesorerik ta al badaike eskandalo andirik gabe. Eta izanik ere egia ezi kontrizioak barkatzentuela bekatuak konfesatzeko intenzioareki, alaere, sakramentu dibino gonen atenzios deklaratu ta manatu zue konzilio sanduak, in bear dela alzinetik prezisoki konfesio sakramentala, al badaike; eta onen kontra erakusten, predikatzen edo porfiazen duena exkomekaturik gelditzen da. (Eta sazerdoteari prezisio izanes zelebrazeko, dagolaik bekatu mortalean ta estuelaik noreki konfesatu, zelebratu balu konfesatu gabe, manazen dio konfesa daiela len baño len. Esta, alabañare, deus sobra garbitzeko kontuan aposentu gura, non sartu bear baitu Jesus pureza ta graziaren autoreak).

        3. Probet autém seipsum homo, proga bedi, bada, garbi bedi ta presta bedi gizona, dio San Pablok; et sic de pane illo edat, eta ala ellega bedi jatera ogi dibino gartaik eta edatera kaliza gartaik, Quicumque enim manducaverit panem, vel biberit calicem domini indigne, reus erit corporis et sanguinis Domini, zerengatik ezi nornai dela jaten edo edaten duena indignoki, izain da gure Jaunaren gorputz ta odolaren reo, au da, explikazen duen bekala Santo Tomas de Akinok, kulpante izain da ta merejiko du kastigoa, oroat, nola il balu Kristo bera ta ixuri balu arren odola, ac si Christum occidisset. Beitixago dio apostolu berak: Qui manducat et bibit indigne, judicium sibi manducat et bibit, jaten ta edaten duenak indignoki iretsten duela bere kontra juizioa, au da, explikazen duen bekala San Krisostomok, bere kondenazioaren sentenzia: Id est, damnationem. Goazen guti bat ikusis komunione indignoaren gaiza, ia maldade iten denas, ia ere orgatik merejizen duen penas. Kulpa da ala nola gaizaren gorputza; pena da gorputz gorren itzala bekala. Jigantea da kulpagoi; temerarioa dakar atzetik itzala (nai dut erran) pena segizen zaiona. Goazen beiratus, otoi, fielak.

        4. Federik barin bada, dakigu guziek dagola Kristo gure Jauna sakramentuan ain errealki nola zeruan; ta komunionean komunikatzen ta unizen dela arimareki Kristo unione admirable bates kasi explikaestaiken moduan. Orai, bada, paratuduenaskeros Kristok sakramentu gau komekatzeko, ez komekatzea da gaisto, baña gaistoago da gaizki komekatzea. Ez komekatzea da ala nola apartazea atzerat aurpegia konbidazen duen Jesus amanteagandik; komekatzea gaizki da ala nola sarzea Jesus leku loizu, zikin, urrintzu batean. Zer gauza horrorosoago nola juntatzea biotz batean Jesus ta bekatua? Eta da ala, ezi ez solamente parazentu batean bekatariak Jesus ta bekatua, baizik ere bekatuai ematen dio lekurik obrena dion afizioneagatik, ta Jesusi zokorik gaistoena desprezio arrigarriareki. Maldade andia da gaizki komekatzea, bai sines, ezpada ere pensazen. Bekatu guziek desonrazeunte Jangoikoa, baña komekatzen denak indignoki despreziazen du ez solamente bere gauza edo mandamentuetan, baizik zuzen zuzena bere persona proprioan; dei daike orgatik au lesa majestadearen delitoa, ta igaten da berze delitoak baño gorago, nola baleak, itsasoen lotsa denak, baitama berze arraiei abantalla anditasunean. In reliquis Deum offendimus in rebus suis, hic autém in persona suâ, dio Santo Tomas aingiruak; berze bekatues ofendizen dugu Jangoikoa bere gauzetan, baña emen bere personan, ta edozeiñek daki estela oroat ofenditzea errege desobeditus arren legeak, nola berai botatus eskuak. Esta zeruan ta lurrean gauza honrratuagorik nola Jesu Kristo Jangoiko ta gizon dena. Eta Elizan esta gauza sagratu estimatuagorik, nola eukaristia, ta arrazioreki, zeren an baitago bere majestade erreala errealki, ta orgatik ere debozio guzia kristiandadean ordenazen da sakramentu gontara, dion bekala Eskoto subtilak: Quasi omnis devotio in ecclesiâ est in ordine ad hoc sacramentum. Bada, ultrajatzea eliza, zikintzea ongarris pulpitoa, konfesonarioa, bataiarria, loiera botatzea krismak, libruak, ornamentak, imajinak, desprezios barin balizake gauza lotsagarria, zenbates ia funditzea inmundizian kaliza, patena ta berze baso sagratuak? Ta zenbates ia Jesus sakramentatua bera? Aizeas solamente bat ikarazen da, eta au adiña iten da komunione indignoan.

        5. Arrizen du leizeak in dutena zenbait herejeek sakramentu goneki, nola botazea urera, loiera, sura, ematea mandoei ganbelan, traspasatzea kanibetes ta aun usatzea sorginek demonioeki zuten tratu gaistoan. Ia esta falta baizik urtikitzea deabruai oinpeta dezan; baña goardatuko da deabrua atrebitzeas; lotsazen du Jaun sakramentatuaren presenziak. Badire, ordea, berze deabru batzuk, diot gaizki komekazen direnak, ezi lenbiziko gaizki komekatu zena izen goneki deitu zue Jesus berak ziolaik: Unus ex vobis diabolus est; badire, bada, diot berriz, berze deabrubazuk Judasen lagunak, gizon ta emasteki inpioak, atrebitzen direnak parazera Jesus deabruaren oin petan ostikazeuntela arreki bateo berek al daiken moduan. Nola au? Sarrarazis arima bekatarian, non deabrua baita nausi, non deabruak baitauka gilza, non deabruak manazen baitu, non deabrua txostazen ta burlazen baita. Nola uste duzie dagola an Jesus ona? Kanpoko pobrea bekala despreziaturik ta oinpetaturik; desuerte ezi lotsaturik zenbait desorden gontas ezin sinestatus posible alako gauza, ellegatu zire erratera, ezi bekatari baten ezpañak ukitu orduko hostia sandak, ausentazen dela andik Kristo instantean. Baña au da errorea fedearen kontra (Segneri p.3. disc. 10. ss.9. citans S. Thomam). Sarzen da, bada, Jesus ona bekatariain barnean ere, ta dago, dirauten arteo ogiaren akzidenteek. Baña pensa daike nolako desgustoan! Manabazindezate zueri egoteko goatze batean leproso oñetaik bururaño llagas ta apostema likitses beterik dagonareki junto, nola soporta zindezakete? Bada, amaborz edo ogei eguntako il bateki arres ta pozios beterik dagonareki lotubazindeizte katees, zer lizake? Eta gorputz il, ustel guziek junto estute ainberze okazen, nola arima bekatu mortalean dagonak desagradazen baitio Jangoikoai; eta alako arimain gorputzean sarrarazi dezakela niork Birjinaren ta Jangoikoaren Semea? Filipinetako ziudade batean komekatu ze gaste bat bekatu mortalean, ta bereala sentitu zue ainberzeko oñazea entraña guzietan, ezi ezin soportatus atra ze elizatik ta botatu zue bideko zoko batean hostia sanda, ta oneki zesatu ze instante oñazea, dirudiduela emanai zuela aditzera gure Jaunak naiago zuela egon zoko gartan ezi ez gaste garren biotz likitsean (Segner. crist. instr. p.3. disc. 10). En fin, dio autore batek ezlegokela ain deskontent gure Jauna infernuan, nola biotz bekatarian (Paul. Pal. ibid.)

        6. Ikarazen da pensatzeas nola Jesus, izanik Jangoiko, in zuten preso ta lotu zuten bere eskus judioek; ta lastimatzen da nornai ikusteas axuri inozente gura otso gaien atzaparretan. Eta azken afari gartan erran zuelaik Kristok: Birjinain Semea izain da entregatua bekatarien eskuetan eta zuetaik batek salduko nau; ikaratu zire apostoluak, ta ez fiaturik aun bere konzienzia onas galdeiten ziote bakotxak: Ni ote naiz, Jauna? Orai zeurorrek dakizulaik zaradela bekatari, ellegatzen zara ausarki mai gartara, jakinik ematen dela doazin guziei, ta entregazeunzu ez solamente bekatarien eskuetan, baizik bekatariain ortzen barnean ta biotz indignoan, reo iten zarela Jesu Kristoren gorputz odolas, oroat nola preso in, azotatu ta kruzifikatu bazindu. Reus erit corporis et sanguinis Domini. Ala entendazentuste itz gebek San Agustinek, San Jeronimok, San Krisostomok, San Ziprianok, Santo Tomasek ta berze anitzek. Eta oraiño malizia ia aurkizeunte indignoki komekatzen dena baitan kruzifikatu zuten aietan baño; ia baita ultrajazea Jesus orai zeruan dagolaik, ezi ez kruzifikatzea munduan zebilalaik, eta kruzifikazalees erran zue Kristok berak etzekitela zer iten zuten, nesciunt quid faciunt. Eta San Pablok geroago erran zue: ezaundu bazute, etzutela kruzifikatuko egundaño gloriaren Jauna (Segner. ibid.). Baña zuk, kristio barin bazara, badakizu ta sinesta zeunzu dela zeruetako Jauna errezibitzeunzuna komunionean, ta atrebizen zara igatera aldarera ta entregatzera ta ultrajazera gisa gartan, dakizulaik inguraturik dagola bere goardia erreales, aingirues, dakizulaik estuela nai sarzea zure barnean Jesus berak, sentizen duela Aita eternoak, lastima duela Ama Birjinak, sapite dutela sanduek ta aingiruek, ta daudela irrikaturik debekatu naiak edo mendekatu naiak bere Jaunaren ofensa bat ain temerarioa. Zuk, alaere, guzien bortxa duzu atrebenzia guzien erditik arrapatzeko otsoak bekala axuri dibinoa. Etzara oroizen ortas; ta nola ez? Delarik ala, ezi sazerdoteak emanbañolen erakusten duelaik goraturik hostia sanda patenain gaiñean erraten baitu: Ecce agnus Dei, ona Jangoikoaren axuria? Zu, alaere, etzara detenitzen, naizbai, diozu obras, nik iretsi beaut, nai ezpadu ere sazerdoteak, nai ezpadu ere berak, naiezpaute ere Aita eternoak ta Ama Birjinak, naiezpaute ere zeruko sanduek ta aingiruek. Ta etzara beldur erraustu zaizaten antxe berean jaun arren goardiek, zu ar okagarria bekala, baitezakete fu bates aisa, balute lizenzia? Esta egiten beti eskarmentu gau, baña orgatik esta txikiagokoa maldade zurea.

        7. Botatzea loiera gizon batek bere igoala, agrabio andia da; andiago lizake botatzea kaballero bat; andiago botazea errege koronatua bera; ta nolakoa lizake funditzea loiean Aita Sandua bere insignieki? Bai, ta dagolaik Aita Sandua bere katedran inguraturik kardenalees, balu atrebenzia gizon txar batek joateko guzien erditik, ta arrapatu, ta arrastaka ermateko funditzera loi artan, zer oiuak kardenaleek, zer aspamentuak jendeek, ta zer arrizioa luken munduak? Orai, bada, emen esta Aita Sandu lurrekoa, da Jesus sazerdote guzien burua, da Jangoiko andia dagona hostia sandan ta dago bere tronoan bekala inguraturik aingerus ta goardies. Da gizon edo emasteki bekataria zapo bat okagarria; da arren arima nola sierpe bat pozios betea; da arren gorputza polziga bat urrintzua; alaere zapogoi ta sierpegoi atrebi daikela joatera aingeruen presenzian, ta idikirik ago gaisto gura errezibitzera ta sarzera Jaun andi gura bere polziga gartan? Nola uste duzie geldizen direla arriturik aingeruak? Estaien pensa dela au ponderazioa, Jangoikoak berak erakutsi zio arima bati komunione indignoaren maldadea bisione batean. Zego arima gura enzuten meza zelebrazen zuena sazerdote batek bekatu mortalean, ta ikusi zitue tratatua zela Jesus pensa daizken ultrajerik lotsagarrieneki, ellegatuartaño eramatera ala nola axuri inozente bat degollatzera, arriturik geldizen zirelaik ta triste guzis aingiruak ezezaketela defenda, ta al rebes, alegranzia andiareki deabruak ortas. Oiu inzue beterik zelos arima garrek: Nola da posible, Jauna, sufri dezan ainberzeko agrabioak, monstratu gabe sentimenturarik? Ta errespondatu zio Jesusek: Ene alaba, etzaitela lotsa; indignoki errezibitzen nauenaren bekatua da ain temerarioa, ezi komunki estut kastigatzen mundu ontan, non ezpaita penarik asko arrendako, ta erreserbazen dut berze munduko (Segner. ib. ss.21). Sinesta, fielak, sinesta dela sakrilejio horrendoa komekatzea bekatu mortalean. Senti bada au konzienzian, joan lenik garbitzera konfesioan, probet autém seipsum, ta aun gero ellegatzekos komekatzera, ellegatu humiltasun andiareki, et sic de pane illo edat, aurkizeko bokado gartan graziaren bizitza etc. etc. etc.