www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Sermoiak
Joakin Lizarraga
1771-1800, 2004

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Bonaparte Ondareko Eskuizkribuak, (Rosa Miren Pagola eta taldearen edizioa). CD-ROMa, Bilduma osoaren edizio digitala. Deustuko Unibertsitatea / Eusko Jaurlaritza, 2004

 

 

aurrekoa hurrengoa

Serm. 98.
De gratitudine perpetua
et commnunione spirituali

 

Benedic anima mea Domino,
et noli oblivisci omnes retributiones eius. 102.

 

        1. Erranik ia zein konbeniente den maiz komekatzea, segitzen da komekazen dena baitan agradezimentu kontinuoa. Mertxedeginak nai du korrespondenzia, ta maiz egiten denak ia korrespondenzia. Benedic anima mea Domino, zio Dabidek, ene anima, bedeika ta lauda zazu Jangoikoa, et noli oblivisci omnes retributiones eius, ta etzaitela atzen berain emateas ta ematera itzulzeas. Ori nai du erran itz garrek, retributiones, berriz ta berriz ematea. Esta Jangoikoa kontent bein emateas, beti ai da eman ta eman mertxedea mertxedeain gain; bada, zu ere, ene arima, etzaitela atzen alako emateas ta alako emanzaleas. Ongi eldu da au maiz komekatzendenaindako, ezi bein komekatzeak obligazen badu izatera agradezitua, zeren eman baizaio, ez gutiago, baizik Jangoikoa. Maiz komekatzeak zenbat ia obligatuko du? Bizi guzia guti da agradezizeko komunione bat soillik, bada, iletik ilera komekazen denak esta anitz enplea dezan il bakotxa grazia ematen. Baña estut ia eskatzen, baizik komunionetik komunionera doaien denbora enplea daien ematen graziak, ta ala bizi guzian, ta au izain da bateo agradezitzea lengo komunionea, ta bateo prestazea urrengorako, ta au izain da mundu ontan imitazea zerukoen bizitza albas, ezi an beti daude honrazen, gozazen ta bedeikatzen Jesu Kristo agerrian ikusteuntena, ta emen beaute egon fielek honrazen, gozazen ta bedeikatzen Jesu Kristo bera estalian daukatena.

        2. Baña nola? Nola? Ortara noaie orai. Ez naiz kontentazen emandezkioten graziak solamente komekatu ta berlako denbora guti gartan, gero atzenzen badire. Ori lizake ala nola konbidatu balitu erregek bere maiera pobrettobazuk; ebek bazkaldu ondoan, postrean erran baliote: Esker milla errege Jauna, ta andik atra orduko atzenbaleites in zioten faborees. Ez, ala ez fielak; beti beti bizi guzian agradezitu bear da. Ez naiz ere kontentazen honrazeas solamente komunioneko egunean Jangoikoa akuditus elizara, erretiratus, errezatus. Ori lizake ala nola baletor errege gure etxera, akonpañatzea gero bere palaziora, pasatzea an eguna, ta gero gauonak emanta joan ta ez oroizea ia baden ere erregeik. Ez ala, fielak; egun gura ta berze guziak segido enpleatu bear dire alako moduan, ezi ezaundaien nolako Jauna errezibitu dugun ta nola agradezimentua diogun: Memorias oroitus Jaun andi garren fineza amorosoas gure alde; entendamentuas pensatus zein ongi ta nobleki portazen den txar gebeki Jangoiko andia; ta borondateas onetsis ta maitatus alako ongigille inkonparablea, ta por konsigiente, tiratus zenbait amoriosko fletxa, edo zerurat, edo sakramentuagana; batzutan diola: Ah, zein ona den nereki nere Jesus maitea! Berzebazutan: Ah, baneki agradezizen sikiera nik! Ez al dut ofendituko sekula! Berzebazuetan: Biz bedeikatua nere Jesus ona, maite dut ta nai dut maita dezaten zeruko ta munduko guziek; al banezake maitatu nik bere Ama Santisimak bekala; ar bez Jauna nere biotzau ta maita bedi oneki, berorrek nai duen bekala etc.

        3. Berze modu bat komunione batetik berzera enpleazeko ongi denbora, ta bidanabar agradezizeko lengoa ta disponizeko urbilenekora, ta bitarteo gorazeko komunionearen fruituak kontino, da komekatzea espiritualki maiz maiz. Zer da komekatzea espiritualki edo komunione espirituala? erakutsiko digu Trentoko Konzilio sanduak (S. 13. c.8). Irur komunione jenero distingizentu Konzilioak: Komunione sakramentale ta espiritualea batean, komunione sakramentala solamente ta komunione espirituala solamente. Berzegisas, irur modus komeka daike bat: komeka daike sakramental ta espiritualki batean, komeka daike sakramentalki solamente ta komeka daike espiritualki solamente. Komunione sakramental ta espirituala batean edo komekatzea sakramental ta espiritualki bateo, da errezibitzea ongi disponiturik sakramentua errealki, ta arren grazia ta efektoa ere bai; au da modurik obrena. Komunione sakramentale soilla edo komekatzea sakramentalki solamente, da gaizki disponiturik errezibitzea sakramentua zakur batek bekala, baña ez arren grazia ta efektorik; ta au da modu gaistoa. Irugarren modua da komunione espirituale soilla edo komekatzea espiritualki solamente, au da, estelarik errealki errezibitzen sakramentua, baizik solamente fede ta amorio biziaren medios deseatzen ta ansiazen baita errezibitzea, ta deseos suplizen dela albas komunione errealaren falta; au deizen da komunione espirituala edo deseoskoa; ta gisaontan komeka daike bat, nai badu, instanteoro ta nonnai: Elizan, etxean, kanpoan, karzelean, ta en fin, nonnai; zerengatik konzienzia ona duelaik, zerk estorba dezoke oroitzea nonnai ta noiznai Jaun sakramentatuas, ta bizturik fedea ta karidadea beregana konzebitzea biotzean deseo ta ansia bat komekatzeko ta ekarzeko Jaunura bere barnera? Bada, au soillik da komekatzea espiritualki, ta lograzeko modua sakramentuain fruitua ta probetxua. Orai, bada, diotena da ezi ala komekatzea espiritualki maiz maiz, dela modu on bat emateko graziak komunione erreal errezibituas ta disponizeko urrengo komunionera. Paratuko dut exenplua: Noiznai daike, baña okasiorik obrena da mezakoan, komekatzen delaik sazerdotea. Konsiderazeunzu presente an Jesus bera ta sinesta zeunzu biziro ta firmeki; ta ontaik mogitzen da zure biotza maitazera jaun bat ain ona ta ongigillea; ta konzebitzeunzu zeure baitan deseo fin bat ekarzeko zure barnera ta sarzeko zeure biotzean Jaun gura estuzuna errezibitzen errealki orduan; bada, fede ta amorio gorreki deseogoi deizen da komunione espirituala; ta sazerdotea komekatu delaik errealki hostia sanda errezibitus, zu komekatu zara espiritualki, au da, deseos. Entendatu ote didate? Ara forman: nai dut orai berean komekatu espiritualki nik, bada, diot: O Jauna, sinestazen dut firmeki, dagola aldareko sakramentuan erregalazeko gure arimak; nork estu maitatuko berori nai gaituelaik ainberze gu? Maite dut nik nere biotz guzias. Ojala balu gusto sarzeas nere ariman! Ojala banitz ni orren agradokoa sanduak bekala! Ona Jauna, nere arimau ta biotzau orrendako, betor Jauna, sar bedi, ar bez posesio nitas, berea nauen bekala. Nainuke errezibitu errealki. Orra inik komunione espirituala. Ario gontara zuk ta berzeak ta edozeiñek in dezakete noiznai, esta bear itzik, aski da konzienzia ta deseo ona. Ala erakutsirik bere konfesoreak, egiten zue B. Juana de la Kruz deizen zen benerable garrek, ta ain maiz ezi bizi guzia ze komunione bat espirituala kontinuatua, ta kuadrazen zizaiola Jangoikoai, agertu ze anitz aldis milagroeki ere. Bein zegolaik elizatik kanpoan, aiturik txintxo gorazeko gure Jauna, jarririk belauriko bere deseo ansioso gaieki, idiki zizaio par en par elizako paretea ikusi zezan deseazen zuen Jaun sakramentatua, ta ertxi ze gero gelditurik idikiaren señalea memoriatako. Eta berze aldi bates errebelatu zio Jaun berak ezi espiritualki komekatzen zen guzietan errezibitzen zuela ainberze grazia, nola komekatu baliz errealki. Eta Santa Jertrudisi, alaber, aldi bates etzeikelaik komekatu errealki berze monjaeki, zegolaik deseatzen ta suspiratzen komunionea, erran zio Jangoikoak ainberze ta ia grazia logratu zuela berak deseosko komunioneareki berze guziek baño komekatus errealki. Zierto da komunione sakramentalean ia errezibitu bear dela komunkiro komunione espiritualean baño, zeren an obrazen du sakramentu errezibitu denak ta emen solamente arimaren debozioak; baña au izan daike ainberze ferbore, deseo ta karidadereki, ezi orgatik arima gonek ia grazia logra dezan, ezi ez floxo, epel ta desatento errezibizen duenak sakramentua. San Franziskoko lego bat orzegun sandu bates limosna eske egonik bere superiorearen manus, itzuli ze berant, ia komekatu ondoan berzeak ta akabatu ondoan ofizioak. Joan ze triste elizara, ta paraturik belauriko kustodiaren alzinean, asitze suspiratzen komekatzeko deseoareki egun gartan. Ala zegolaik asi ze idikitzen kustodia bere kabo niork ukitu gabe, ta ikusi zue atrazen zela andik aur bat guzis galanta, ta paseazen zela aldare gaiñean, ta paseatus bekala zoeiela anditus ellegatu arteo estatura perfektora. Gero asi ze joaten legoagana, ta au erretiratzen erreberenzias ta beldurtasunes, ta gure Jaunak segitzen; ellegaturik elizaatariraño, an erdetxirik gure Jaunak eman zio apa bat kopetan, zeintaik sentitu zue ainberzeko suabidadea, ezi antxe erori ze etzegola bere baitan gozoain utses, etorri ziren artaño berze fraileak ta ikusi arteo nola zegon, ta gure Jaunain oiñen kuntzeak ere bai ladrillu ango batean. Ainberze baliatu zio bere deseo onak, baita, zer signifikazen ote zio anditus joate gartan paseatus bekala? Deseoa ta debozioa andizen den ariora ariman, grazia ere doaiela aumentatus.

        4. Komunione espirituale gau, bada, da modu on bat agradezizeko len errezibitua errealidadean ta disponizeko errezibitzera berze aldian; ta akostunbrazea ortara da guzis probetxoso aun eriotzeko orduko, zerengatik agian orduan ezpaliz denborarik, edo posibilidaderik komekatzeko errealki, zer erremedio, baizik deseos komekatzea, komunione espirituale diogun gau? kontazen du San Buenabenturak ezi Bartolome deizen zen gizon bat zegola trabajazen debozio andiareki San Franziskoren honratan fabrikazen zen tenplu batean. Obenean zegolaik, zur bat eroririk goitiagotik gizon orren gaiñean, ideki zio erdi erditik burua. Oiuin zio fraile bati instante ekar zezola komekadura; fraileak ustes ilzen zen berla ta etzela denboraik, erran zio San Agustinen konseju gura: Crede et manducasti, idukazu fede ta deseo, ta kontu komekatu zarela. Utzi zue ala ta gauartan ikusi zue gizon orrek San Franzisko bera aparezitu zizaiola axuritto bateki besotan, ta goazera urbildurik erran zio: Bartolome, ona deseazen zinduen axurittoa, zein errezibitu baituzu ia zure deseo onaren kasos, ta orai Jaunonen birtutes errezibitu bear duzu osasuna ere. Au erran ta pasaturik eskua llagain gaiñetik utzi zue perfektoki sano, ta manatu zio zoeiela trabajazera len bekala, ta ala egin zue. Beira ia komunione espirituala esten gauza andia ta esten guzis konbiniente anitz aldis komekatzea deseos, diogun bekala komunione sakramentale batetik berzeraño (Haec de comunione spirituali Parra plat.12 et ulteriora de euchar.).

        5. Baña oraño nai dut erakutsi berze exerzizio bat komunione ondoreko, zein izan daien Jaun sakramentatuain honraze bat perpetuoa ta grazien emate bat perennea; au da bizitzamodu bat ajustatua ta alako alimentuas azizen denari korrespondizen zaiona. Bizitzemodu gau erran gindue len dela disposizio habituala ta obrena ellegatzeko komekatzera, ta orai diot ezi au berau dela grazien ematemodu exzelenteena. Ezi zenbat esta honrazen Jaun sakramentatua bizitzeas komekatu dena alako maneran, ezi daien ia gizon bat berria bestitua bekala Kristo beras, akzione, pausu, itz ta gauza guzietan errespira dezan Kristoren atxon ona? San Pablok bekala, Christi bonus odor sumus, desuerte ezi ikusirik arren bizitzemodua aingiruek, gizonek ta herejeek ere, ta aun demonioek ezaundezaten sakramentu errezibitu duenaren birtutea ta erran dezaten: Klaro da komekatu dela, ageri da zer errezibitu duen. Baña ala nola disponizeko ongi ellegatzeko komekatzera berexi baikinduza zenbait birtute, zeintan espezialki luzitu bear duen, aiek itz bates zeiñetan Jangoikoaren Ama distingitu baize izateko Jangoikoaren Ama, ala gisa berean komekatu ondoreko berexikotugu birtute korrespondienteak.

        6. Beñik bein bear du komekatu denak luzitu gorputz ta arimain kastidadean, purezan ta garbitasunean, ala obra itzetan, nola pensamentuetan, izan den bekala Jesus beraren errelikario; eta jakinik daramala tesoro gau lurresko ta bidriosko baso batean, apartatu ez solamente indezenziaetaik, baitare okasio ta peligro ta tropezazeko bideetaik ainberze tentureki nola balema bereki bidriosko erredoma bat Jesusen odol preziosos betea. Zein gaizki iduri duen emastekien konpañia, konbersazio, danza ta tratamentu libreetan, egon dena jarririk aingiruen maiean, jan duena aingiruen ogia —Jesus Birjinaren Semea Birjin dena! Gorputzgoi konsagratu da Kristoren gorputz preziosoain ukimentuas; estaiela propasa akzione indezenteetara. Migoi izan da patena errezibitzeko sakramentu dibinoa; estaiela atrebi formazera itz bat desonestoa. Biotzgoi izan da Jesus beraren tenplu, trono ta aldare; estaiela belztu amorio desonestoaren suan, ta zikindu deseo inpuroen kedarreas. Aurkiturik zu Belenen jaio zelaik aur dibino gura, inbazizu Ama Birjinak mertxede admitizeas aurzaitako ta fiazeas zure eskuetan zeruetako prenda amable gura, lizake ongi zindebilzan loies loi, balsas balsa zikintzen, ez tresenak solamente, baita esku-aurpegiak ere, ta guzioi? Ta idurilekioke ongi bere Ama Birjinai? Edo emain lizuke gogotik aurra urbilen aldian? Garbi bear du, errain lizuke, garbi bear du guzis erman bear duenak aur dibino gau. Bada, atra bedi kontu bera, zerengatik an jaio zen Jesus berbera errezibitzen da Eliza Ama Sanduain eskutik komunionean, ta ez eskuetan, baizik petxoain barnean eramaten da. Bada, nago errateko, ezi dela nola txoil gaizki iduri baileike edozein mantxa Ama Santisima bere entrañetan iduki zuena baitan, ario gontara iduri duela gaizki inpureza komekatu dena baitan. Pensa ongi, ta gero errain didazie bauten edo ez zerbait arrazio dioten gontan.

        7. Luzitu bear du, alaber, humiltasunean komekatu denak; ta ala nola Dagon garren estatua aurkitu baize eroririk lurrean sarzeareki arren tenpluan testamentuko arka, ala Jesus sakramentatua sartu den biotzean errautstu bear da suberbia guzis. Jesus humil apalduartaño zuregana ta zu suberbo goratu naiak berzeen gaiñera, izanik ar miserablea? luzitu ere bear du pazienziak ta mansedunbreak komekatu dena baitan, desuerte ezi axuri jan duen garren presenzian dagon preso loturik ira zakurra bekala; lizake ongi, izanik Jesus bera ain mansoa ta sufritua, izan daien komekatu dena rabioso inpazientea? Paraturik katedra zure biotzean sartu delaik, erakutsi dizu pazienzia, discite â me, quia mittis sum, ta estuzu ikasiko gisa ortan sikiera? luzitu ere bear du guzien gain karidadeak, au da, Jangoikoaren ta proximo lagunaren amorioak. Ontan ezaunduko du mundu guziak zaratela ene diszipulo, onestean elkar amorio onas, dio Jesu Kristok, ta au da nere mandamentua, maita zaiztela elkar, nola nik maitatubaizaistet. Noren baitan dirauen odioa, esta Kristoren diszipulo, baizik Judas bekalakoa. Nork estuen nai proximo lagunain ona, nork estion konpasione, nork estion sokorrizen bear duen artan, ezdezala erran dela kristio, ezdezala aipa komekatu dela, etzaiolaik deus pegatu Kristoren kondizio amoroso gartaik. Baita prinzipalki Jangoikoaganako amorioa, itxeki bear da komekatudenain biotzean. Su gau da errespiratu bear duena afektoetan ta mostratu bear duena akzione, itz ta pausu guzietan. Bekaturik ia esta aipatu ere bear arren baitan, nec nominetur; berzeetan ere ezin soportatu bear du, ta orgatik trabajatu bear du estaien izan; agoantatu beartu desprezioak defendazeagatik Jaun andiain honra; ta onengatik ilzea bear du deseatu bere gloria bekala; ta ez dezakelaik ia, konsumitu bere baitan, suspiratu ta nigar egin ofenditua denes bere Jangoikoa. Au da kalentura akabatu bear diona bizia komekatu denai; ta au ere da atsa bekala ta espiritua, zeintas solamente bizi daien bizi guzian San Pablo bekala, zeiñek baizio: bizi naiz ni, baña ez ia ni, baizik Kristo bizi da enebaitan, vivo ego, non jam ego, vivit veró in me Christus. Eta berriz: Neretako bizitzea solo da Xpto, ta ilzea arrengatik da gananzia, mihi vivere Christus est, et mori lucrum. Exenplutako sandu guziak, ta espezialki martir gloriosoak, zein Elizaren prinzipioan komekatzen zire ta aun zeramate bereki sakramentu dibinoa komekatzeko noiznai zuten okasio, emateko bizia Jaunarrengatik, ilzeko bekala berain besarkan. Exenplutako Paraguaiko alargunura, zein bere aur txiki bateki bizi zelaik erretiraturik etxean, solamente elizara agertzen zela, egun bates joan bear zuelaik prezisoki ikustera bere heredaje bat, jakinik peligro izan zukela ofendizeko Jangoikoa, prebenitu ze goiz goizean komekatus ta atra ze erresolbiturik galzeko lenik bizia mila aldis ofenditubaño len Jangoikoa. Bereala izan zue okasioa. Ikusi zue batek atrazen, segitu zue, erdetxi zue ta itzes lenik ta loxentxuz tentatu zue, ta gero meatxus, bortxas ta golpes. Ezkerreko eskuan zerama bere aurttoa andre on garrek, ta eskuiekoas erresistizen zuela al guzia erran zio: Lenago admitituko dut milla puñalukaldi bularretaik ezi ez amorio desonestoaren erresto ta meillarik biotzean. Egun komekatu naiz; ta bear nuke ofenditu torpeki Jaun errezibitu dutena? Ez alakorik; naiago dut il, ezi ez apartatu nere Jesus Birjinamaren Seme ta kastidadearen amanteagandik. Bizia edekidezakedazu baña ez pureza. Bada, ilen dut emen berean, erraten zio berzeak; naizbai, errespondazen zio emasteki jenerosak. Ala izan ze. Arturik gaistofikatuak an urbiletik bilur zimail luze bat, bota zio lepora, ta naiz klamaturik Jangoikoari andreak, naiz nigar eginik aurrak, alaere ito zue antxe arrastaka tigre kruelarrek. Eta au etzela aski, aurra ere akabatu zue golpeka lurrain kontra. Berla jakinze guzia publikazen zuelaik gaistoak berak konzienziaren tormentuareki, ta an zeuden misioneroek akonpañamentu andiareki orzi zute ama bere aurrareki alabatu zutelaik kastidadearen martir gloriosa bekala; ta atra ze jende guzia konpunjiturik ta purezaren deseo andiareki (Claus. p.3. Cathech. Conc. 51). Erakus bezagu exenplu gonek komekatzen ongi ta atrazen andik fruitu korrespondientea, bizizeko amorosturik Jesus dibinoas ain fuerteki, ezi uniturik beingoas Jaun oneki betikos, ezkaitzan aparta beragandik bekatuen medios ez munduak, ez demonioak, ez aragiak, estare eriotzeak ta infernuak berak ere, et â te numquam separari permittas, desuerte ezi bizi gaitzen Jesuseki biotzean ta il gaizen Jesusen besoetan bolazeko gloriara. Amen.

 

aurrekoa hurrengoa