Dominica 12.
post Pentecostem.
De amore Dei et proximi.

Beati oculi, qui vident quae vos videtis. Luc. 10

        Egungo ebanjelioa da au. Erran ziote Jesusek bere diszipuloei: Ditxosoak begiak ikusten dutenak zuek ikusten duziena; ezi erraten diziet asko profetek ta erregeek nai zutela ikusi zuek ikusten duziena, ta etzute ikusi; ta nai zutela aditu zuek aditzen duziena, ta etzute aditu. Eta ara legejakintsu bat xaiki ze progatzera gure Jauna, galdegines: Maestru Jauna, zer in bear dut logratzeko bizitza sekulakoa? Jesusek erran zio: Legean zer dago eskribiturik? Nola leitzen duzu? Ark errespondatu zio: ama zagula gure Jangoiko Jauna biotz guzias ta arima guzias, ta indar guzies, ta intenzio guzias; eta geuren proximoa geurok bekala. Orduan Jesusek: Ongi errespondatu duzu; egizu ori, ta biziko zara. Ark bere burua sandutu naies galdegin zio: Eta nor da nere proximoa? Ontara kontatu zio Jesusek: gizon bat eldu ze Jerusalendik Jerikora, ta erori ze ladronen eskuetan, zeñek kendurik zeraman guzia golpatu zute, ta utzirik an erdi ilik gizonoi, joan zire. Agitu ze pasatzea bide beras sazerdote bat, ta ikusirik naiz bai pasatu ze alzina. Gisa berean lebita bat aldakan egonik, ta ikusirik joan ze aurrera. Baña samaritar bat ellegaturik bides zoeielaik, ta ikusirik pobre gura urrikaritu ze; ta urbildurik lotu zizkio llagak egines olios ta ardos; eta paraturik bere abre gañean eraman zue ostatura kuratzeko, ta ostatariai eman zitio bi diru erraten ziola: Izazu kontu ontas, eta suplitzen duzun guzia nik pagatuko dizut itzultzen naizelaik. Irur gebetaik zein iduri zaizu portatu zela proximo bekala gizon garreki? Ark: Jauna, egin ziona miserikordia pobreari. Jesusek orduan: Zoaz bada, ta egizu gisa berean. Au da ebanjelioa. Entendatzazeko, saluta zagun goizeko izarra, iruzkiaren Ama Maria. Abe Maria.

        Ditxosoak bizitu zirenak Jesusen denboran ta lekuetan, ikusi ta aditu zutenak gizon dibino gura, zeintan agertu zen Jangoikoaren ona. Ditxosoak, baña ez guziak, ezi asko judio, eskriba ta fariseo ikusirik eta aiturik ere etzire baliatu eskaidas, ta gelditu zire ain desditxatu nola len, ta desditxatuago ere, ezi alakoes erran zue Jesus berak: Ezpanitza etorri, eta mintzatu berei neuronek, ez lukete ainberze kulpa, baña eztute atxekiarik. Ezpanitu egin obrak niork in eztuenak, etzute ainberze kulpa, baña orai ikusirik aborrezitzen naute ni, ta nere Aita (Joan. 15). Kontu berean sarzen dire zutenak eskaida ikusteko ta aditzeko, eta ez nai baliatu. Au da kondenatzeko juizioa, dio Jesus berak (ib. 3), argia etorririk mundura, naiago baitute gizonek iluntasuna, ezi argia, zeren gaixtoak diren beren obrak, ezi gaizki obratzen duenak aborrezitzen du argia, eztaien agertu bere gaizki egina. Etzire ain desditxatu lengo profeta ta justo gaiek, nai zutelaik, ezin ikusi ta aditu baizute Jesus presente personan, ez ellegatuas beraren denboran; baña ikusi zute espirituas sinestatus etorriko zela, ta aditu zute daiken gisan obratus, ta bizitus legearen konforme. Kontu gontan sar gaizke gu obeki, nai badugu, baitakigu bizitu ta il zela guregatik Jesus, eta depositatu duela bere doktrina elizan, segizen badugu bere exenplua ta doktrina. Baña guzien gañetik zire ditxoso apostolu ta kristio denbora gartakoak, izan zutenak fortuna ikusteko beren begis Jesus bera, ta aditzeko beraren agotik zeruko itz gaiek. Segitus ebanjelioa.

        Zer in bear den zerura igateko erran zue xakintsu garrek, ta aprobatu zue Jesus onak, inzazu ori ta salbatuko zara, au da onestea Jangoiko jauna biotz, arima, indar ta intenzio guziareki; eta proximoa bere burua bekala Jangoikoagatik. Au da karidadea bere bi egaleki. Au da zerurako eskalera bi saietsekoeki, zeintan sarzen diren amar mandamentuen amar gradak, zeren amar mandamentu gebek enzerrazen dire bidetan, dio doktrinak. Lenbizikoa Jangoikoa onetsi guzien gañetik. Bigarrena proximoa geuren buruok bekala; amore gau falsua barin bada, auxten da eskalera, eztaike igan ala zerura. Amore sina ta fina bear da Jangoikoai lenik biotz guziareki etc. Gero proximoari geuren buruei bekala. Nola da au? nai dugulaik egin ta agi dakion proximoari ongi, ala nola geuren buruai. Zer nai zinduke arren lanzean in dakizun zuri? Bada ori beroi zuk in zozu arri. Proximo da gizon den guzia; onen bearrak ta amazeko modua pintatzentu Jesus onak lanze edo parabola gartan. Goazen orai ikusis ori.

        Gizon erori zena ladronen eskuetan da edozein dena Adanen hume; Jerusalengo bidea da oraiko bizia, eternidaderako biajea. Ladronak bidean dire arimaren etsaiak, mundua, demonioa ta aragia. Erorzea eben eskuetan da konsentitzea tentazio gaixtoetan. Ondasun errobatzentutenak Jangoikoaren grazia, donoak ta birtuteak, karidadea, humildadea, kastidadea, pazienzia, etc. Golpatzea da heritzea arimaren potenziak, iluntzea entendamentua ignoranzias ta errorees, flakatzea biotza erresistitzeko pasioneei, ta eben aumentatzea. Zenbat bekatu, ainberze golpe; ta ala gelditzen da erdi ilik arima indarrik gabe bidean. Pasajero pasatzen direnak kasorik in gabe erorias dire ainberze mundukoi eztutenak ajolaik arimaren gaitzes ez berenes, ez berzerenes, ta ainberze eztirenak erremediatzeko. Samaritano piadoso garrek signifikatzen du Jesu Kristo, etorri baize bide beras gizon eginik; etorri ze, jautsi ze, urbil duze bekatariengana urrikarioso. Kuratzentu gure llagak bere kostus; olio ta ardoa daizke entenda inspirazio amoreskoak ta beldurreskoak, algoak eta meatxuak, piedadeak eta kastigoak, onak eta gaitzak bialtzentuenak gure onerako. Paratzea abre gañean da kargatzea gure kulpak eta penak bere gurutzean, pagatzeko berak ta libratzeko gu. Ostatuan paratzea da elizan paratzea; emen bere Majestadea da prinzipalki kuidatzen ta kuratzen gaituena; baña ostatari enkargatua da Aita Sandua eliza guzian, obispoak beren partean, ta sazerdoteak bakotxa berean. Curam illius habe, erraten dio bakotxai, kuida zazu ontas, nik pagatuko dizut guzia.

        Agitz da erreparatzeko ta estimatzeko enkargu gau. Mostratzen du beraren amore andia, ezpaitu niolatere utzi nai gal daien arima kostatu zekiona bere odola ta bizia. Mostratzen ere du zenbat inporta den kuratzea, ez gutiago baizik gloriako bizitza sekulakoa, ta infernuko pena eternoetaik libratzea. Baña zereki ta nola kuratuko dugu? Ortako utzi du depositaturik elizan botika jenerala; emen sakramentuen erremedioak obratzen dutenak beraren odol preziosoaren birtutes; emen bere eskritura sagratuak, bere ebanjelioa ta doktrina. Curam illius habe; kuida, dio, ta kura zazu arima eritua medio ta erremedio al guzies. Sazerdoteen instrumentu prinzipalena da espiritu ta bizi onas landara mia. Enkargatzen dizut Jangoikoaren ta Jesu Kristoren partes, dio San Pablok (Tim); predika zazu Jangoikoaren itza, porfia mugonez mugaitzez, arraziatu, exortatu, errogatu, erreprehenditu pazienzia ta doktrina guziareki; ezi ellegatuko da denbora, noiz eztuten naiko sufritu doktrina sanoa, baizik beren deseoen konforme izaintuste montonka erakustun gustora mintzatuko direnak, ta egia eznai aditu ta naikotuste falsedadeak. Baña zu zaude dilijent, trabaja guzietan, ebanjelariain lana egin, zeure ofizioa kunpli. Guziok dire Kristoren pregonariaren itzak, ta dirudi mintzo zela oraiko denboras, noiz segitzen diren gogotik libre lazoen engañuak perdiziorako, ta etzaiote goxo egia kura dezazkena ta salba, ala nola eriai etzaion goxo lanzeta, naiz ortan dagon arren sendatzea. Baña gorputzes eri direnek naute sinki sendatzea, ta ori da abantalla andia; baña arimas eri direnek, borondatesko eriek askok eztute ezaunzen eri daudela, askok eztute nai sendatu, daude gustoso bere eritasunean, ta ala doaz baratzera eriotze eternoan infernuan.

        Alaere Jesu Kristo beti enkargatzen bere ministroai, curam illius habe, zuk kuida il eztaien ta galdu sekulakos. Zer in bear du enkargatuak, baizik egia erran, naiz askoeri etzaioten goxo, ta ez protxal? Onetsis eria, gaizetsis eritasuna, dio San Agustinek (s.15 de verb. 3), naiz etsai iduri, da adiskide diona egia sendatzeagatik arima. Zer gauza ain piadoso, nola medikua lanzetareki? Nigar egiten du ebaki bear denak, ta ebakitzen da. Nigar iten du erre bear denak, ta erretzen da. Ezta ori krueldade. Kruel dirudi llagaren kontra sendatzeagatik gizona, ezi usten bada geldi llaga, iltzen da gizona. Zenbat obeago da erreprehenditu ta sendatzea, ezi ez ixil egones ustea galtzera? (ib. 16) Askotan itzulzen dire frenetikoak medikuaren kontra, baña ez orgatik medikuak usten du kuratzea, baitaki eztakitela miserableek zer ai diren. Orai dute desplazer, baña gero itzulzen direlaik akordura, ikusirik beren buruak libre perdiziotik, plazer izain dute. Zer nai du gureki? diote galze direnek. Zeren galzen zaren, nai zaitut aurkitu ta salbatu, dio San Agustinek (l. de post. 9). Ala nai badut galdu, orri zer zaio? Ala nai bauzu ere galdu, obeki nik eztut nai, etzaitut utzi nai galzera. Edozein gisas Kristoren ministroari dagokio egitea al guzia kuratzeko; logratzen bada, fortuna; ezpada logratzen, pazienzia. Ezin libratu badu ere berzea, libratu du bere arima; nik pagatuko dizut, dio Jesu Kristok.

        Nor iduri zaizu guzietaik izan dela proximo egiaz eritu garrendako? erran zio Kristok xakintsu garri. Ark: Jauna, egin ziona miserikordia, samaritanoai, errespondatu zue xakintsuak. Jesu Kristok orduan: Ongi erran duzu; imita zazu ongi errana gure proximo miserikordioso ongiegille ta mediku obena dela Jesu Kristo; mediku jautsi zena zerutik gure sendatzeagatik; mediku bisitatzen gaituena grazias; mediku disponituena erremedioak bere kostus; mediku sendatzentuena eri jenero guziak ta ilak ere; mediku bizkortzen gaituena gu heritus ta iles bera; berak pasatu pasioaren trago ta sangria penoso gura gu ongi ikusteagatik; beraren llagak gure osasuna, beraren penak gure onak, beraren iltzea gure bizitza. Nork ikusi du alako medikurik? O Jesus, zein ona! Zein amorosoa! Nork eztu amatuko alako amazalea? Amore digunaren mostrak, borz llagak etzitue utzi nai izandu borra zeizen glorian ere; bera ez atzenzeko gutas, eta beras gu ez atzenzeko, beirazkigun maiz ta adorazkigun gurutzeko imajinetan. Leitu maiz libru gortan; zer letra dire aiek? Amoresko letrak. Zer diote? Amatzen gaituela geiegi ere Jesus onak. Zer eskatzeunte? Gure amorearen errespuesta, edo korrespondenzia ona. Ala seguratzen da osasuna, salbazioa ta bizitza sekulakoa. Ezperen malogratu medikuaren finezak, ta eria galdu sekulakos. Eta norena izain ote da kulpa? Eztu niork izanen infernuan ere arraziorik emateko Jesusen kontra, ezi aski ta sobra egin du salbatzeko guziak; eztena salbatzen berea du kulpa.

        egin bez bakotxak bere aldetik obligazio duena; eta nai duenak xakin zein den Jesus onaren gustorik andiena egiteko, da beraren gisa arimen ongitzea ta salbatzea. Ontan progatzen da obekienik diogula berari amore. Ala San Pedro progatu zue amorean, usteko bera enkargaturik bere saldo kristioas igan baño len zerura. Pedro, erran zio, amatzen nauzu? Ebek baño ia? (Joan. ult.). Errespondatu zio sanduak: Berorrek daki amatzen dudala. Jesusek: Bada kuida nere axuries. Berriz galdetu zio: Pedro, onesten nauzu? Ark: Bai, Jauna, berorrek daki onesten dudala. Kuida ene axuries. Berriz ere galdegin zio: Pedro, maite nauzu? tristatu ze sandua galdetzeas irur aldis ala, ta errespondatu zio: Jauna, berorrek daki guzia, berorrek daki maite dudala. Jaun dibinoak orduan: Bada kuida nere ardies. Ezamina gontan ageri da Jangoikoaren amorearen progu erreala dela proximoen amorea; eta amatzean Jangoikoa ta amatzean proximoa dago lege guziaren suma. Eta au da zerurako bidea; ala logratzen da bizitza sekulakoa. Hoc fac, et vives. Jangoikoak eman dezagula ongi kunplitzeko grazia, logratzeko gloria. Amen.