Sermo in Dominica 16.
post Pentecostem.
De hydropisi spirituali

Et ecce homo quidam hydropicus erat ante illum. Luc. 14.

        Egungo ebanjelioak dio ala: sartu zelaik Jesus fariseoen prinzipe baten etxean larunbatean jatera ogia, aiek zegozkio beira oartzen. Hidropiko bat zego beraren alzinean; eta Jesusek galdegin ziote: Zillegi ote da kuratzea larunbatean? Aiek ixil. Baña Jaun Dibinoak artu ta sendatu zue, ta biali zue. Eta erran ziote aiei: Zeñek zuetaik, eror balekio astoa edo idia butzu batean, ez lezake atra, edo utzi lezake atra gabe len baño len larunbate egunean? Eta etziokete ontara erresponda. Kontatu ere zue konbidatuei parabola gau aditzera emanes nola zebiltzan arrapatu naies goragoko lekuak. Konbidatua zarelaik bodetara, etzaitela jarri lenbiziko lekuan, eztaien agi konbit izatea zu baño iagokoren bat, ta ez dezazun erran konbidatuzaistenak, utzozu oni lekugoi, ta orduan alketurik jautsi ondarrera. Baizik konbit zarelaik, jarri zaite azken lekuan, datorrelaik etxeko nausia erran dezazun: Adiskidea, igan zaite gorago. Orduan izain duzu honra konbidatuen alzinean, zeren ezi goratzen dena izanen da humillatua, ta humillatzen dena goratua. Orra ebenjelioa, zeintan urraturik hipokresia ta birtute iduri falsua, erakusten zaigu birtute sendo egiaskoa ta humildadea. Ikasteko saluta zagun Maria. Abe Maria.

        Larunbata zute jai andia judioek, ta debekatua zute artan trabajatzea. Hipokrita gaiek beren presunzios ezin soportatus Jesusen santidade ta potestadea egiteko ainberze milagro, zebiltza injeniatzen nondik eutxi tatxatzeko beraren ongi eginak, ta ezin aurkitus falta egiaskorik, tatxatzen zute etzirela ongi goardatzen jaiak. Zergatik ote? Zergatik sendatzen zituen eriak jaiegunean. Beira zer tatxa! Etzekio trabajurik kosta, solamente ukitzeareki ta ori gabe ere, solamente errateareki usten zitue sano ta sendo. Alaere hipokrita presumitu inbidioso gaiek ziote: Ezta gizon gau Jangoikoaren partetik, ezpaitu goardatzen jaieguna. Orra zer desgrazia duten sandu presumituek, beren baitan ez ikusten kulpa andiak eta klaroak, eta berzeen baitan birtuteak ere ta ongieginak kontatu kulpatako; ta aunditu inbidiaren bekaiareki. Orgatik len ere sendatu bañolen esku eartu bat, galdetu ziote ia bazeiken senda jaiegunean. Aiek ixil gelditurik, biali zue sano, ta erran zue: Ongi egitea beti da zillegi, jaiegunean ere. Egun oroat hidropiko garren okasios konbenzitu zitue, etzutelaik erreparoik goratzeko beren asto edo idi eroria butzuan, bai zebiltza erreparo paratzen gizon gaizoaren libratzean, naiz zen milagros.

        Bereala pasatu ze sendatzera aien hidropesia espirituala, baita gaitz gaixtoagokoa. Zer da hidropesia espirituala? Presunzioa, antustea, andinaia; zeren ezi ala nola gorputzaren hidropesia ezpaita anditasun sendo egiaskoa, baizik aundidura falsu dañosoa ures edo aizes, ala presumitu andinai banoak eztire andi sines, baizik aundituak beren banidadearen aizes. Gaiz gonek arrapatzentu kalabera uts zenzu gabeak, ezi buru juizioskoak ezaunduko du anitz ia duela zertas humillatu, ta deus ez zertas presumitu, ta barin badu zerbait ongi, ezaunduko du eztuela ori bereganik, baizik berzeek emana, ta zor duela ia orgatik emanzaleai. Zer duzu eztuzunik errezibitu? dio San Pablok; ta errezibitu bauzu, zergatik gloriatzen zara, nola ezpazindu errezibitu? Nor ezpada kalabera utsa, daike gloriatu berzeek emanas, ta zorres? Miserien miseria da bizitzea kontino aize utses, aizearen eizian ibiltzea afanaturik bizi guzian, ta postrean gero eskuak utsik agertu an! Ala agitzen zaie banoei. Pizatu zaitute balanzan, erran zio Danielek Baltasar erregeri, ta aurkitu zara arin. Ori du banoak; gaizki egineki deus ez iragazten, galzen ezi; ongi egineki ere ez iragazten, zeren guzia daraman banidadearen aizeak. Erranen zaio, recepisti mercedem tuam, guzia in duzu banidades, tiratu duzu zeure alokairua, aizea. Goazen berzela pizatus; ainberze errosario, ainberze debozio, ainberze gauza on, baña mamirik gabe kaskill utsak. Kaskilla da gañetik ageri dena; mamia da sustanzia; zerk xan diote sustanzia ta mamia obra on goiei? Banidadearen arrak. Zer nai du gureganik Jangoikoak? Agian gure gauzen bearrean dago? Ez, baizik nai du gure borondatea, iten duguna dena dela in dezagula beragatik ta beraren amores. Ori da sustanzia; baña ezpauzu egiten Jangoikoagatik, baizik munduagatik, eztut nai azal solla ta kaskilla, dio Jangoikoak, zoaz, paga dezazula munduak. Noiz arteo lurrean sarturik biotza? dio Dabidek (ps. 4). Zergatik nauzie banidadea, ta billatzen duzie gezurra? Zertan dago gezurra? Iduritzean gañetik ongi, ta egotean barnetik gaizki. Kolore on, ta barnetik ustel. Baña gezurra nai du, ta gezurres iten zaio kunplimentu. Errepara, ezi banoek eztute arzekorik Jangoikoan, ezpaitute egin beragatik; munduaren honragatik indute; nola pagatzen diote munduak? Gezurres ta engañus, zeren ezi munduak ikusirik direla bano, despreziatzentu. Honra nai zute, ta aurkitzeunte desprezio; nai zute laudario, ta iten diote irri ta eskarnio. Ala Jangoikoaganik eztute zer esperatu. Munduaganik esperazen zute honra, ta gezur in diote; ezi honra da itzalain gisa, segitzen dio iges iten dionai, ta segitzen dionai eskapazen zaio alzina.

        Etzaitela jarri lenbiz, dio Jesu Kristok, ezpauzu nai bota zaizaten azken. Jarri zaite azken, para zaizaten gorago, zeren goratzen dena izanen da humillatua, ta humillatzen dena goratua. Humillatzea da gaitz guzien erremedio, suberbazea guzien beneno. Da bat ladron, luxurioso, asarre ta bekatari edozein gisas; humilla bedi konfesatus ongi urrikiturik bere gaitza, orra erremediaturik. Baña naiz honesto, bakesko, limosnagille ta berze gisas justo iduri, barin bada suberbo, presumitu, bano, galzera bota du bere on-iduri guzia. Sentido gontan zio San Bernardok obe dela bekatari humila, ezi ez justo suberboa (s. 22 de modo viv.). Pensa orai zer perdizioa den bekatari ta presumitu, pobre ta suberbo! Jangoikoak goarda. Nork sendatu gaitz gau? Nior ezta atrebizen korrejitzera suberboa, berak eztu admititu nai korrekzionea, ezeta ere ezaundu nai bere gaitza, sano ta sendo kontatzen da, nola daike kura?

        Berze alde goratzen dena izanen da humillatua, dio Kristok, ta eztaike falta berak errana: Eskarmentu izanen du; eroriko da; suberbatzea ta presumitzea da erorzeko bezpera ta prebenzioa. Buruko bahidoa ematen dionai bekala, espezialki leku goran, eroriaraziko du. Buruko bahido espirituala da prebenzioa. Luxuriaren loiean erorzea da presumituen desgrazia komunki (Greg. ap. Claus p.2. Cat.c.13.). Eta zierto humildaderik gabe ezta kastidade segurorik, zerengatik kastidadearen goardia da humildadea, ta humilei ematen diote Jangoikoak grazia, dio eskrituran (1. Petr. 5.). Gaitz guzien erremedioa dugu konfesioko sakramentuan. Da preziso barkatzekos bekatuak humillatzea akusatzera bekatari bere burua, ta deklaratzea bere agos bere miseriak. Nork eztu ikusten mediorik obena ontako dela humil izatea, ta estorburik andiena izatea suberbo presumitu? Aunditurik suberbias ezin pasa atari mearretik, dio konparazios ederki San Agustinek (s.54 de verb. D.). Klamatzen du zateenak bide zerurako, sarzaiste atari mearretik. Nai sartu, ta ezin sartu; estorbatzen dio aundidurak. Eta zenbatenas aundiago, gutiago. Beras txikitu bedi aundidura; ar bez humildadearen edari amargoa. Berze konparazio bateki ere dio au berau sanduak (ap. Claus p.3 Cat.c. 98 et 99.): Paraisoko ataria da apal, nai badu sartu, apal burua, ezperen burua tieso golpatu ta eroriko da gibeleko aldera, ta ez sartu. Ontako Jangoikoaren semea jautsi zena zerutik erakustera zeruko bidea, ontako utzi ze despreziatzera, milla manera indignos tratatzera ilartaño gurutzean, erakusteko Jangoikoak humillaturik eztaien izan suberbo gizona, dio San Gregoriok (l. 34 mor.). Kontra berriz Luzifer, suberbiak botatu zue zerutik, ta berak botarazi zitue Adam ta Eba paraisotik andinaies. Jangoikoak ta Jesu Kristok senda gaitzala hidropesia gontaik.

        kontatzen da Eskritura Sagraduan, errege Asueroren ministro lenbizikoa Aman, zegolaik nai zuen guziareki, etzeikela sosega alaere, zeren Mardokeok etzion egiten kortesia pasatzerakoan. Bere andrearen konsejus disponitu zue urkatzea Mardokeo biramonean, ta ortako pararazi zue urkabea ongi gora. Agitu ze gau gartan leitzea erregek bere lengo denborako historiak, aietan nola Mardokeok libratu zion bizia traidoreen eskuetaik. Galdegin zue erregek zer premio eman zekion Mardokeori fineza garrengatik; baterez, jauna, errespondatu zio. Ellegaturik palaziora Aman, eskatzeko lizenzia urkatzeko berzea, sarrarazi zue erregek, ta galdegin zio, zer honra in dakioke erregek honratu nai duen bati? Ark ustes bera zen, ta ez berzerik nai zuena erregek honratu, errespondatu zio: Jauna, berorren majestadeak honratu nai duen persona bestiarazi bez gala errealeki, ta paraturik buruan korona, ta iganik erregeren zaldian, eraman bez prinziperen batek frenotik plazak ta karrikak barna pregonatus, ala da honratua nai duena erregek honratu. Orduan Asuerok: Zoaz bada, ta inzazu intzazu erran duzun guzia mardokeoreki. Bearko zue egin, ta egin zue manatu bekala. Pensa arren konfusionea! Etze ortan baratu. Atrarik zeuka manamendu ilarasteko judioak, baña Ester erreina enpeñaturik erregereki, kontaturik pasatzen zena, ta Amangura zela gaixtakeria garren autore, ez solamente logratuzue libratzea bere jendakia, baitaere kastigatzea Aman. Ta ala izan ze urkatua berak paratu zuen urkabean Mardokeorendako. Orra goratua humillaturik, ta humila goraturik (Esther 1). Erran zuena Maria Santisimak bere kantiko gartan, deposuit potentes de sede etc. Apaldutu poderosoak beren tronotik, ta goratutu humilak. Berso gau nai zue borrarazi Jobiniano enperadoreak; baña Jangoikoak emendatu zue burla piadoso bateki arren antustea. Sartu ze enperadorea bañatzera bañu batean utzirik bere tresena errealak; ebek ta arren iduria artu zue aingiru batek, ta ala joan ze palaziora. Bañutik atra zelaik, an ez ageri nior, ez bere tresenaik ere, baizik zar pobre batzuk, aurkitu ze arriturik etxakin zer egin; ez biluxirik egotekos, bestitu ze zatar gaietas, joan ze palaziorat, zela enperadore; ango irriak ta eskarnioak etc. Aliketa ongi eskarmentaturik, desertura joanik, ango monje sandu batek konsolaturik errateareki Jangoikoaren probidenzia, humillatu zelaik itzuli zio aingiruak bere insignia etc. Humilla guziok Jangoikoaren esku-pean. Amen.