Serm. 82.
De methodo pract... confit...di.
ann. 1781

Dixitque ei filius, Pater peccavi in coelum,
et coram te; jam non sum dignus vocari filius.

        1. Seme prodigo garrek ikusi zue bere estado desditxatua aitagandik aparta egoteas; berla artu zue erresoluzioa joateko beragana ta konfesatzeko bere kulpa; ta azkenean joan ta belaurikaturik konfesatu ze humilki, apaldurik begiak, alkegorriturik aurpegia, urturik sugarretan biotza, ta itz senzillo klaro, brebe ta humileki ziola: Aita, bekatu egin dut zeruain ta orren kontra. Ia ez naiz digno dei nazaten berorren seme, admiti benaza otoi berorren nirabeetaik bat bekala. Peccavi in coelum, et coram te etc., estaike pinta propriokiago bekatari konfesazen den baten konbersio-modua. En fin, aski da nork ezarri zuen pintura gau, izateko proprioa. Onen konforme goazen egun erakutsis praktikan konfesazeko forma. Explikaturik len anitz gauza konfesioan gain, egun izain da platika paratus plantan len explikatua.

        2. Jakin bear da ortako zer in bear den ta nola konfesatzeain alzinean; zer ta nola konfesatzean berean; zer ta nola konfesatu ondoan. Konfesatuondorekoa errain dugu urrengo platikaetan, orai konfesatzeko berekoa ta konfesaalzinekoa. Konfesa alzinean in bear dena da ezauntzea bere estado miserablea bekatuan, apartatua Jangoikoagandik, ta ortako bezperan edo bezperagokoan konforme duen nezesidadea, bear da erretiratu examinatzera konzienzia, pensatzera ibilituen pausuak, ta errepasazera egintuen ofensak Jangoikoain kontra mandamentus mandamentu, erakutsi dugun bekala ia lenago. Bildu ondoan memorian kulpa egintuenak azken konfesiotik onaraño, bear du ere beiratu ia lengo konfesioetan faltatu duen deustan, zerengatik debalde segizen da alzina obran ondarrekoa barin badoaie falsuan. Bear du ere konfesatzera bañolen, paraturik bere begien alzinean in duen gaizki guzia, prokuratu mogitzera biotza, izateko anitz dolore, pena, sentimentu, damu ta urriki ofendituas Jangoiko on andia, ia beiratus alde batetik nor den Jangoikoa ofenditu dena, ta nor zen ofendizalea. Jangoiko ofenditu dena da Jaun guzien Jauna, zeiñi guziek zorbaitiogu obedienzia ta errespeto al guzia, kriatu gaituena guziok, eman diguna dugun gorputz, arima ta fakultade guziak, gaizkirik ez beñere ta beti ongi iten diguna; zeiñek alaber eginik gizon erredimitu baikaitu bere odol dibinoaren kostus, zeiñek konserbatu baitigu bizia mundu ontan, gindezazkelaik bota aspaldian infernura, zeiñek barkatu baitigu anitz aldis len ere konfesioan, zeiñek alimentazen baikaitu bere gorputz odol preziosoes komunionean, ta zein, en fin, baita ezin obea berebaitan ta ezin obea guretako; berze aldetik gu gara bere kriaturak diogunak obligazio geuren gorputz arimen fakultade guzies, ta ain ez deusak berain aldean, ezi gutiago baikara, arkakusoak, txinurriak ta bartzak diren baño gure aldean; berze alde zenbat kalte in diogun geuren buruei bekatu gaietas, galdu baitugu Jangoikoaren agradoa ta grazia, ta zerurako deretxoa, arimain edertasuna, lengo obra on guzien irabaziak, ta egin baikara desditxatuak, miserableak, itsusiak ta larrapo okagarriak bekala zerukoen begietan. Konsiderazioebetaik berla atrakouzu konsekenzia, edo dela kontrizioain edo dela atrizioaindako, ta errain duzu gisaontan: O zer in dut bekatu egiteareki? Zein ingrato izan naizen! Alako jaun bat, ain ona, ain mertxedegillea bear nue nik ofenditu? Ofenditzea jentilek ta herejeek gaisto da, baña nik? Nik? Eta zer probetxu atra dut neretako gauza gartan? Deusez baizik galdu Jangoikoaren agradoa, Ama Birjinaren ta sanduen amorioa likitskeria batengatik, ta exponitu naiz erorzera infernuan, ta nazake bota, nai duelaik arrazio andiareki. Egin naiz demonioain esklabo, Judasen lagun ta gaistoen banderakoa, itsusiago zakur ustel bat baño, abominableago erregeren traidore txar bat baño, ta desditxatu guziak baño desditxatuago; obe nue miseria guziak ta il ere bai bekaturik gabe, ezi ez bekatu egintudanak. O ezpanue ikasi sekula bekatu egiten! O bekatu madarikatuak! O nere gizatxar eskergaiza! Estut mereji barka dezadan Jangoikoak. Baña barkatu, Jauna, barkatu bere ontasun infinitoagatik. Damu dut mila ta mila aldis; ojala banu damu ia. Ofrezizen diot estudala ia ofendituko sekula.

        3. Afekto gebeki edo alakoeki prebenitzen da gizona konfesatzeko, eta ezpadakizu nola erran, erran zazu sikiera anitz aldis kontriziosko akta, Jesu Kristo ene Jauna etc. Manso, espazio andiareki, sentitus itzen konforme biotzean. Guziau entendazen da konfesatzeko disposizioan, ta zenbatenas ia alako afekto iten duen, obeki joain da disponiturik. Au diot, zerengatik batzuek konfesatzeko, estute ia iten, baizik examinatu konzienzia, ta examinatu ondoan estute kasorik mogitzeas biotza dolore ta propositora, ta estakite zer egin ia, ta ala ellegatzen dire konfesioko tribunalera gogor, seko ta otz, bear den debozio ta sentimentura gabe. Egia da, aski dela konfesioain fruituaindako izatea dolorea konfesatzean berean, nola den absoluzioa baño len; baña lendanik estena prebenitu, aisa da instante batean itxekitzea dolorean? Ain aisa da itxekitzea zur berde bat instante bates, naiz arrimaturik ere su ongi, naiz fu eginik sendoki, ezpada lendanik sekatzen? Konfesore onain ferborea da sua bekala, arren atsa edo itzak fua bekala, itzekitzeko biotzak; baña guziareki Jangoikoaren milagro izain da itxekitzea, lenetik disponiturik estagona bere kabos. Etzazula, bada, enpleatu denbora guzia examinazen konzienzia, ta gutiago errezazen, enplea zazu eskatzen Jangoikoari ta Ama Birjinari dizutela dolore ta proposito egiaskoa, ta mogiarasten zeurorrek biotza, egines anitz konsiderazio ta anitz kontriziosko akta konfesatzera baño len zeren konfesioan den bearrena da kontrizioa.

        4. Konfesatubeauzun goizean jaiki goizik prebenitzeko ia ta ia, ta idatzarri orduko lenbiziko pensamentuak biz konfesioain gain, ta berladanik asi ematetik Jangoikoari graziak, eskatzen argitasun ta fabore, konfesatzeko ongi ta Jangoikoaren gustora. Barin bada disgusto edo diskordiarik, baketu lenik joan gabe konfesatzera; senarra emasteareki ta emastea senarrareki errekonziliatu, ta gelditu barkaturik elkarri inikako agrabioes ta disgustoes. Humeek eskatu barkazio aite ta amei, ta apatu eskuan, ta erran nola doazin konfesatzera ta nora doazin, zerengatik konbeni da jakin dezaten. Garbitu eskuak ta aurpegia, ez ongi iduritzeagatik jendeei, baizik nola baitugu Jangoikoak emana gorputza ere arima bekala, joateko gorputz arimen garbitasun dezenteareki Jangoikoaren tribunale ta maiera. Bestitu tresenarik obrenak modestia ta dezenzia on batean, zerengatik konfesiora joan bear badugu ere reo ta justiziatu bearrak bekala, (ta orgatik len joaten baizire kristioak inguraturik zilizios edo zaku bates, ta aun soka bateki lepoan, ta autses estalirik burua) alaere nola geien komun orai konfesioai segizen baizaio komunionea, ellegazeko mai erreale dibino gartara joan dezenteki traje korrespondientean (gizona gizon bekala, emastekia emasteki bekala, itxureria ta moderia fatuo nota daikenik gabe, ta gutiago bestizemodu indezenteareki, ala nola agerturik bularra ta besoak, edo arropa labur, edo berze edozein indezenziareki; ala ellegazen dena komekatzera, justo lizake Jaun andiaren goardian dagon aingiruak bi zati egin dezan; bada, ain itsusi da ala ellegatzea konfesatzera, nora baitoaie bekataria tribunalera bekala errezibitzera sentenzia; ta erdexteagatik faborablea, doaie penitente, ta monstratu bear du trajean ere penitenzia. Estuzie ikusten nola reo preso daudenak ta presentazen direnak bisorraiain alzinean Egerri bezperan atrazen diren kargaturik grillos ta kateas, naiz barin badatoz ere eskatzera libranza? Por lo mismo ezi nai duten libratu, monstrazen dire humilago, ta mostrabaleites bano ta arrogante, akaso gibelalekiokete libranza; ala leizen da Milon kaballero erromako bates, ezi zeren atrazen bestiturik galas, solamente orrengatik kondenatu zutela desterru perpetuora, ezperen zeudelaik juezak inklinaturik barkatzera). Ellegatu bear da, bada, humildade interiore ta exterioreareki konfesiora, eta sakramentu gonen ta aldarekoain errespetoagatik solamente erman bear da arroganziarik ta indezenziarik gabe traje modesto, txukun, dezentea, naiz dela asteegunean, naiz niork ikusi bearestuelaik, solamente Jangoikoagatik. Tomas Moro famatu gartas leizen da ezi aun karzelean zegolaik aldazen zela tresen obrenes mostrazeko trajean ere Jangoikoari errespeto espeziala egunain kasos jaietan. Jai da ontarako komekatzeko eguna komekatzendenaindako. Bear da, alaber, ellegatu orrastaturik ta lazaturik biloa gizonkia; baitare despeiturik etxeko kuidado guzies, emanik lendanik ortako probidenzia, estagon gero pensamentuareki etxeko itekoetan, bear delaik solamente kuidatu ongi errezibitzeas sakramentuak, ezpaliz bekala berze itekorik batere batere munduan. (Alaber bidean joan bear da modestia ta silenzioreki platika superfluorik gabe. Zer errain dugu arzeuntenes konfesiotik okasio egoteko ta joateko ta etorzeko platikatzen gizona emastekiareki ta emastekia gizonareki? Aparta, aparta, sikiera konfesatzeko, demonioaren tentabideak). Elizara ellegaturik, egon pazienziareki ta apaldurik begiak, ta bildurik bere barrenean eskatzen Jangoikoari, examinatzen, kontrizio ta propositoen aktak egiten ta disponitzen ia ta ia, berantetsi gabe, enfadatu ta saratraketan ibili gabe, ta ain guti arat onat beira, jarririk edo errekostaturik edo berze edozein modu indezentereki, ezpadu obligazen nezesidadeak. Etzoaste penitenziaren sakramentura? Etzoaste presentazera zeuren buruok bekatari ta kulpante? Etzoaste erdextera Jangoikoaren piedadea humillatze garren medios? Bada, konbenilizake joatea penitenteain trajean, loturik eskuak, soka bateki lepoan, autsareki buruan, lenbiziko kristio gaiek bekala; baña ia ke ta ori esten egiten orai, konbenilizake joatea inguraturik silizios barnetik reo bekala Jangoikoaren presenzian; baña ia ke ta au ere esten egiten, ar bedi sikiera bekatuen penatako egotea barurik, modesto, humil, geldi, belauriko pazienziareki, bear baliz ere goiz guzian, benzait okasioain konforme bear den guzian, kexatu edo inkietatu gabe. Barin bazoaste ongi pizaturik bekatu mortaleain horrorea, etzaize anitz idurituko trabajuttogoi Jangoikoari in diozen agrabioaren partes, ta infernu merejituduzienaren truk. Pensa zazie zenbat eta zenbat dauden marraxkas infernuan ta akaso bekatu gutiagoreki zuek baño denbora gortan berean, zeintan baizauste zuek esperatzen Jangoikoaren piedade graziosoa konfesoreain eskus, ta ain neke gutiren kostus.

        5. Baña orai errantugunak dire gutienak, ta ez preziso prezisoak geienak; goazen substanzia iagotako adbertenzia batzuk emanes, ellegatzeko konfesonariora. Au bear da imajinatu dela den bekala, Jangoikoaren tribunalea ta graziaren tronoa, non Jangoikoak Kristoren merejimentuen kostus bere ministro sazerdotearen medios sentenziazen baititu bekatariak alzinetik, ez aurkitzeagatik zer kondenatu gero berze tribunale goien riguroso gartan, zeintan goardatuko baitu ontan eman zuen sentenzia; ta ongi disponituak emen barkatzentuela ta admitizentuela bere grazian, garbitzentuela bekatuen beneno pestilentetik, bitztentuela eriotze triste gartaik, lazazentuela demonioain kateatik, borrazen diotela arren esklabitudearen marka, aldatzentuela guzis, ederzen ta adornazentuela, ta en fin, paraturik Jangoikoaren humeen listan ta emanik zerurako pasaportea destinazentuela ararako deretxoareki. Pensa berzela San Franzisko Saleskoak zion bekala, konfesonariora joatean, zoazila kalbarioko oianera ta parazen zarela Jesu Kristo guruzifikatuaren oñen pean, ta berain odol preziosoa doaiela destilatus alde guzietaik zure gañera zure garbitzeko bekatu guzietaik (Parr. pl.14 de penitencia). Ala da, ezi Jesu Kristoren odolaren birtutes konfesioak garbitzen du arima. En fin, ellegatu beauzu, oroat, nola seme prodigo gura, zeure aitagana konfesatzera zeure kulpak, etzarelaik kontazen ia digno dei zaizan bere humea, izanzarenaskeros ain ingratoa, baña alaere Aita on dibinoak botazeinzula lepora besoak admitizeko bere grazian.

        6. Humiltasun, fede ta konfianza goneki, eskatu ondoan lenik Ama Birjinai, aingiru goardakoai ta nauzun sanduei bere asistenzia konfesatzeko ongi, ellega zaite ia, oroat, nola ura baliz azken konfesioa mundu ontan, ta akabatu orduko joan bear bazindu bekala ematera kontu Jangoikoai, ta belaurikaturik konfesonariora urbil, ta kurturik guti bat zeñatu ta erran zazu Ni bekatorea etc., edo Jesu Kristo ene Jauna etc., eta gero ertxirik begiak, nai bauzu, edozein gisas monstratus humiltasun ta sentimentu, erran zazu: Aita, onenberze denbora du konfesatu nitzala; uste dut konfesatu nitzala ongi, edo faltatu nue ontan; kunplitu nue edo eznue penitenzia, eta examinatu dut konzienzia ta dut damu Jangoikoa ofendituas, ta proposito ez ofenditzeko berriz sekula; ta azken konfesiotik onaraño aurkitu dutena nere konzienzian da au; lenbiziko mandamentuan au, berzean au ta au, berzean, ta en fin guzietan zer duzun, ta zenbat aldis. Non zauden dudan, erran duda dut ontan; non estuzun deus, pasa alzina, gastatu gabe debalde denbora; ta en fin, guzia alikako itz brebe, ta preziso, ta modesto, ta klaroeki, utzi gabe deus erran bear denik, ta utzirik bearresten-kontu, historia, superfluidade, diskulpa ta alako platika enfadosoak, antes bien, beti kulpatus ta akusatus bere burua. Akabatu ondoan aitu galdetzen zaiona ta errespondatu bearbada: Obeditu konseju ta manu guziak, admititu humilki erreprehensioak, artu puntualki erremedioak, sartu biotzean doloreain motibo ematentionak, ta azkenean berriz kurturik ta golpatus bularra alikako dolore sin biotzesko guziareki erran mansoki Jesu Kristo ene Jauna etc. Balidoeie bekala artan sentenzia sekulakoa.

        7. Kaputxinoen koronikaetan kontazen da, ezi itzulzerakoan gerratik Erromako kaballero bat kaputxino bateki, zein deizen baize frai Lukas de Fano il zela kaballeroa errelijioso gonen eskuetan, baña andik ordu guti itzuli ze bitzizara (sic) ta erran omen zio Frai Lukasi: Ni, aita, itzuli naiz biztera Jangoikoaren miserikordiagatik kontazeko berorri gertatu zaidana. Joan nitza Kristoren tribunalera, ta an izandu naiz kondenatua nere bekatu andiengatik, zein konfesatu banitue ere berorreki, ez bear bekala; botatu nindute infernura, non estaike explika zenbat pasatu duten denbora gontan. Ikusi dut an nere andrea utzi nuena ongi Erroman, ta galdeturik bere kondenazioain motiboa, errespondatu dida: Urliak persegitu nindue zure ausenzian ainberze porfiareki, ezi konsentitu nue flaka bekala Jangoikoaren ofensan, zeintas ainberze pena artu nue ezi orgatik eritu nitza ilartaño; baña eznue izan baloreik konfesatzeko bear bekala, ta gaizki konfesa komekaturik il nitza, ta naiz kondenatua sekulakos pena gebetara. Ura, zio kaballero erresuzitatuak, gelditu da an errezen, ta ni eldu naiz Jangoikoaren miserikordias erremediatzera konfesioaren medios; ellega bedi onaraño ta ai benaza. Konfesatu ze, ta zein diferenteki lenekotik; monstrazen zue nolako peligroan egon zen, ta errezibiturik absoluzionea berriz iltze. Konfesorea joan ze Erromara ta bilatuzue berze gura, zeiñen izena ongi gelditu zizaio memorian, ta kontaturik au guziau, konfesatu ze ain ongi, ezi andik alzina izan ze Erroma guziaren exenplu (Andrad. itiner. gr.20. ss.23). Konfesa gaitzen ala nola konfesatuko bagina itzulbagindeites infernutik; ta erranzkigun orai fede etc. etc.