Sermo XXV:
De oratione dominicâ
ante Santisimum

Sic ergo vos orabitis, Pater noster,
qui es in coelis etc. Math. 6.

        Lastima andia da, izanki emen geureki zeruan den obena, ango errege bera ta gloria glorias betetzen duena, ta alaere gu miseries beterik aurkitzea! Eta au xakin faltas eskatzen. Erakutsi gindue azken aldian nola eskatu nezesidadearen ariora, baña batzuek alaere agian estute xakinen zer erran gure Jaunonen presenzian, ezpada errezatus Aitagurea. Eta Jangoikoai naidagokiola xakin dezaten errezatzen ori ere. Batzuen sendagalla anitz errezatzea mias, guti mogiturik afektoa; ta engañu da ezi afektoaren neurrias neurritzen da errezuaren balioa. Ia balio du Aitagure batek, zer diot Aitagure batek? petizio batek sollik balio du ia afekto andiareki, ezi ez anitzek afektorik gabe, edo deus gutireki, ezi esta gure Jauna pagatzen dena itz soilles. Mintzatzen banitz ere gizonen ta aingiruen mies, ta karidadeik ez izan, naiz ala nola txintxa soñatzen dena, dio San Pablok (1. Cor. 13.). Aita gurearen orazioa da ez gizonen ta ez aingiruen mias, baizik Jangoiko gizonaren agos erakutsia. Zuek, erran ziote apostoluei Jesu Kristok, ala inbeauzie orazio «Aita gurea zeruetan zaudena etc.» Orazio laburra, baña birtute guzies betea, deitzen du San Anbrosiok (Ap. Claus. p.2. cath. c.16). Ebanjelioaren brebiarioa edo suma Tertulianok (Ib.). Deus estaikela aurki estuenik kontenitzen orazio gonek, dio San Agustinek (Ib.). Zenbat efikazkiago erdetxiko dugu eskatzen duguna Kristoren izenean, eskatzen badugu beraren orazioareki? dio San Ziprianok (Ib.). Baña entenda, doaielaik akonpañaturik biotzaren afektoareki, borondatearen suareki; su gonen itxekitzeko egurra bekala, edo sukarri obena bekala konsideratzen du Santa Teresak, ta ortako modurik obena errepartitzea, berextea ta xegatzea zazpi petizioak bat banaka. Sandak errepartitzentu zazpiak astearen zazpi egunetako asirik astelenetik konsideratzeko egun bakotxean petizio bakotxa, sinesta dezazien nik niona estagola anitz errezatzean, baizik erretzean biotza anitz Jangoikoarenganako afektoaren suan. Baña nik zazpiak nainuzke erreduzitu platika gontan doktora sandaren doktrina zerukoaren araura; solamente adbertiturik ezi Kristok erakutsi zuela eskatzeko Aita eternoai, zein bere Semeareki ta Espiritu Sanduareki dagolaik aldareko sakramentuan, artuko dut lizenzia akomodatzeko itzak oroat Jaun sakramentatuai, segitus sanda explikazioan. Sanda guzien sanda da lenbizikoa, Maria, gure Ama dulzisima, nolako afekto, nolako ansieki erraten zue berorrek orazio gau? erakus bezagu biotzera komunikatus bere karidade andi gartaik, eta eman bezagu ikasteko maneatzen ongi grazien iturriaren giltza gau anitz grazia. Abe Maria.

        Lastima da, diot berriz ere, etxean izatea ondasun guzien iturria borz llagen kañuetaik ematen duena biziaren likorea, ta alaere ilik batzuk, ez il bai il berze batzuk, ta miserable geienok egotea! Nik, diote, estakit zer egin ta zer erran, nola mintzatu, nola eskatu Jaun sakramentatuai. Alke dakiotela. Balitz mintzatzea erregei edo Aita Sanduai, berzerik litzake, baña Jangoikoai nork estaki, naiestuenak ezi? Estire bear itz konponduak; etzaio kuadratzen anitz jarduki, orantes nolite multum loqui (Math. 6), esta bear itzik ere, aski da biotzaren afektoa eskatzeko Jangoikoai. Alaere etxakin? Esta, esta galtzen joku gontan xakin-faltas, bentzait ezin ikasis ez, baizik nai-faltas. Ez argi faltas, su faltas, ez teologia-faltas, baizik karidade-faltas. Joan zekio bein frai Gil, San Franziskoren lego senzillotto gura, San Buenabenturai, ta erran zio: O asko fortuna dute oiek teologoek baitakite nola zerbitzatu ta plazer egin Jangoikoai; baña guk ignoranteek zer in dezakegu. Ah frai Gil, errespondatu zio sanduak, atsotto sinple batek dezoke kuadratu Jangoikoai ia ezi teologiako maestru batek, maitatzen badu anitz bere Majestadea. Au aitu zueneko atra ze bozkariundes beterik baratze batera, ta goraturik begiak ta biotza zerura erran zue oius: Atsotto sinplea, maita zazu anitz Jangoikoa ta xakineunzu ainberze nola frai Buenabenturak. Erran orduko gelditu ze airean goraturik amorioaren indarres. Ontara eldu da ongi ziona denbora bates San Agustinek. Zer da au? letra gabeak goratzen dire ta arrapatzen dute zerua, eta gu emen geuren letraeki arrastaka lurrean ta loiean! Baña atra naiz ia bidetik; itzuli gaizen.

        Estakitela eskatzen! Estakite errezatzen Aita gurea? ikas bezate, bada, xegatus, detenitus, erregalatus petizio bakotxean, nola erakusten baitu Santa Teresak, zeñek errepartiturik zazpi eguntako zazpi petizioak, petizio bakotxean ematen dio Jangoikoai bere titulo edo izen berexa: lenbizikoan Aita, bigarrenean Errege, irugarrenean Esposo, laurgarrenean Artzai, borzgarrenean Redenptore, seigarrenean Mediku, zazpigarrenean Juez. Ellega, bada, ta erran Jaunoni, Aita gurea zeruetan zaudena, santifika bedi zure izena. Pensa bez gizonak bere Aita dela Jangoikoa gauza guzien Jaun ta Jabea, eta bera dela Aita gonen hume. O zein ona den Aita gau neretako, kriatu bainau ni, utzirik berze infinizio bat, obeki nik baño zerbitzatuko ziotenak. Ojala garen guziok bagina ain onak eta sanduak, alako aita baten humeak bekala, zeñetan santifika, honra ta glorifika daien orren izena mundu guzian. Alegratzen naiz mostratu baitute ainberze martir, konfesore ta birjinek direla berorren humeak; ongi egina. Tristatzen naiz ofenditzeuntenas hume ingratoek, eta neuronek prinzipalki. Aita noble amorosoa, humea txar indignoa! Naiz alaere esperanza dut eznauela desanparatuko ain Aita onak. Sendagalla dut ori baita nere Aita. Ikusteunten zerua da nere Aitaren etxea; sakramentu gau da nere Aitaren erregaloa; eskritura sagratua da nere Aitak igortzen didan karta; bestizen dutena, jaten dutena, alegratzen nauena guzia eldu da nere Aitaren eskutik. Trabajuak ere ta tentazioak nere Aitak disponitzentu nere onerako; bada, «santifika bedi zure izena». Biba alako Aita Jangoiko gisa ona, amablea infinitoki.

        segitzen da «etorri bedi zure erreinua», Errege andia; erreina bez berorrek gure arimaetan orai graziaren medios, ta gero para gaiza gu bere gloriako erreinuan. Urratua biz ta akabatua sekulakos munduaren, demonioaren ta aragiaren erreinua; sollik ori errege biz guretako, ta guk ez dezagula nai berzerik baizik ori. Guk pensa zagun orren Majestadeas ta orrek gutas, nola erran zion Santa Katalina Senakoari eta berze bati: Zuk kuida nere gauzes, nik kuidatuko dut zurees. Kuida zagun bada goarda daien fidelidade guzian bere erreino gau, baikara gu; gure bularra beraren palazio erreala, biotza tronoa, zeintan jarri daien bere Majestadea, arimaren potenziak errege gonen paje zerbitzukoak, sentido ta gañarako guziak basallo obedienteak. Nolakoa da arrazio izan daien persona, zeñen ariman erreinatu bear duen Jangoikoak? Jauna, orrek ordena bez guzia bere podorio errealareki. Nik pregonatuko dut erreinu gontan: Biba errege. Biziaren pena, barin bada nior infiel, traidore Jaun erregei.

        Irugarren petizioan konsidera Jaunau gure arimen esposo amantea. Aita ta errege bekala obligazio da kunplitzea beronen borondatea zeruan bekala lurrean ere, baña esposo bekala amorosten du arima nai izan dezan kunplitu gogotik eta gustoreki. Pensatzeas ezi erregeen errege dignatzen dela deitzera ta izatera nere arima pobretto gonen esposo, apalzen dela ainberze ain gora dena, ain poderosoa, ain jakintsua, ain aberatsa, ain eder, noble, bere parerik estuena, ta berze alde ain humil, ain txipi, ain eskunara, ain afable, ain humano ta ain amable, estaike baizik sortu deseo andi bat kunplitzeko beraren borondatea, plazer egiteko gauza guzietan. Pensa arimaren pobre desbardina izateko Jaunonen esposa: Jauna, nondik niri ainberze ondasun, nola baita orrek nai izatea ni bere esposatako? Orrek ni onestea? Ni bilatzea? Ni erregalatzea? Agerrian dago ez nai zela gauza, ain pobre, ain eri, ain txar, ain itsusi? Baña, alaere orrek nai banau, zer in bear dut baizik erran nik, kunpli bedi orren borondatea, orrek nola nai duen, ala. Jauna, emen esta deus onik; doteak, prendak, galak enebaitan nailuzkenak berorrek paratu bearkotu; bitarteo emen egonen naiz orren oñetan nola Magdalena alkes ta penas beterik ez enpleatuas nuen guzia berere, baita borondatea amatzen esposo bat ain amablea. Deabruaren esklaba nitza, atra nindue bere odolaren kostus bere esposatako, erranbaitezoket orgatik: Sponsus sanguinum tu mihi es, odolesko ta doloresko esposoa da ori neretako (Exod. 4) Emendik dator nere dotea, nere ondasun, prenda ta gala guziak. Alako trukada egin zue berorrek, ene esposo amorosoa, artu berorrek gure gaitzak, emateko guri bere onak. Au guziau egia izanik, sinestatzen duenak, zer biotzeko mina estu izanen ikusteas alako esposoa loturik kolumnan, zatikaturik azotees, ta gero iltzen gurutzean? Zer lastima ikusteas dela oraño ere ofenditua? Nola estire urratuko esposaren entrañak sentimenturas, zeren iten zaizkion bere esposoari ofensak? Bada, alegratu bear du esposoaren ones, ta tristatu beraren gaitzes, au berere in bez nere arimak, esposa onaren leges. Jauna, o ezpalez niork ere, niork ere ofendi! O plazer in balezote ta zerbitza balezote guziek! Naiz neke, naiz pobreza, naiz eritasun, naiz miseria, naiz il ere, nola nai duen berorrek, bentzait orren ofensarik ez. «kunpli bedi zure borondatea zeruan bekala lurrean ere».

        segitzen da konsideratzea artzai bekala alimentatu bear duena bere saldoa. Aita, errege, esposo denas geros, artzai ere bear du izan, auda, beartu alimentatu arimak bere hume, basallo ta esposak, orgatik erran dezokegu «eman bezagu gure egunorosko ogia». Ogi gau deitzen du San Mateok supersustanziala; eska zogun, bada, prinzipalki arimaren ogia, grazia, doktrina, birtuteak, sakramentuak ta berexki sakramentu aldarekoa, aingiruen ogia, axuri dibinoa, erregalo zerukoa. Artzai ona eman zuena bere bizia bere ardiengatik; Artzai ona atra gaituena infernuko otsoaren ortzetaik bere pasioaren kostus; Artzai ona azitzen gaituena bere gorputz ta odolareki. Nork ikusi du alako artzayik sekulan? Artzai ta axuri bateo. Zein gauza miragarria ikustea gure Artzai ona eginik axuri gure erdian, ta gure alimentu gure barnean? errepresentatu zekio bere sierba bati Jaunau Artzaiaren trajean begitarte humil arresti bateki, erreklinaturik gurutzeain-gañean ala nola zaimakillan, deitus ardi batzuk, txistu egines berze batzuei. Gurutzeareki soñean ikustea kontu daramala ardi galdu zena aurkiturik bere bizkarrean. Guruzifikatzea kontu erretzea dela axuria gure alimentutako. Artzai-gisa artzen gaitu bere gana ta sartzen gaitu bere entrañetan; axuri-gisa sartzen da bera gure entrañetan. Zer ia nai du gizonak, baizik alimentatu Jangoikoas? Bete Jangoikoas? Jangoikoa enkarnatzea, gizon egitea da mertxede miragarria; bada, orai gizonak errezibitzea Jangoikoa beregana esta ala nola Jangoiko egitea ta Jangoikoareki bateratzea? O zenbat obligazio imitatzeko bera! Apegatzeko beraren kondizioak ta santidadea! Guziau diogu diogulaik, eman bezagu eguneroko ogi supersustanziala.

        segitzen da, «barkabezkigu guri geuren zorrak ala nola guk barkatzenbaitiogute gu zor gaitusteneri», pensatzen dugula emen gure erredenptore. Zer? Estugunai barka dezagun obeki ere guk barkatzen dugun baño? Bai; baña bear dugu pensatu eskatzen dugula au Kristoren konpañian, Kristok gureki, guk Kristoreki, ezi ala diogu Aita gurea. Bada, bere Seme dibinoak barkatu bekala barka dezagula, ongi kunplitua izanen da barkazioa. Baña orgatik suponitu bear da guk ere barkatzendiogutela gure etsaiei, ezperen zer ausardia ezlitzake eskatzea barka dezkigula guri andiagokoak, ezpagindu nai barkatu guk txipiagokoak? Emen daizke ekarri gogora pasatu zituen penak gure erredenptoreak, ta gerostik onat alaere egintiogun ofensak. Ah zer modua pagatzeko zorrak, berriro kruzifikatzea, beti kruzifikaturik idukitzea bekala itze gogorreki Jaun dibinoa! agertu zekio bere sierba bati kruzifikaturik, ta erran zio kentzezkiola irur itze, zeñeki daukaten kruzifikaturik gizonek: itzebata desamorea beraren ontasunai ta edertasunai, berzea esker-gaistoa beraren ongieginei, ta berzea gogortasuna beraren inspirazioei. Edekitzenbaitidazu ebek irurok, geldituko naiz josirik berze irureki, amorio infinito bat zuengana, agradezimentu ene Aitai itentizien onengatik ene atenzios, ta entraña beratxak zuen errezibitzeko neregana. Barkabezkigu bada gure zorrak, prinzipalki ez permiti gauden bekatu mortalean.

        Ezkaitzala utzi tentazioan erorzera, segitzen da seigarren petizioa Mediku dibinoai bekala. Erikor gu, etsaiak anitz, peligroa kontino, ta askotan ez ezauntzen ere, goartzen gutiago; Jangoikoaren eskua bear da ez erortzekos zer edo zertan. Eri miserableak, llagatuak oñetaik bururaño agerzaiste Mediku zerutik etorriaren presenzian, senda zaizaten lengoetaik ta libra zaizaten errekaidatik. Sendagalla iten du ofizio gontas gure Jaunonek: ez naiz etorri, zio, deitzera justoak, baizik bekatariak penitenziara; estute Mediku-bearrik ongi daudenek, baizik gaizki daudenek. Ain gure ongitu naia da Mediku gau, ezi deitu gabe ere bera alzinatzen da deitzera eriak, naiz pobreak, ezi grazias kuratzentu guziak; bera pagatzen da ta bere etxetik paratzentu medizinak. Zer medizinak ordea? Bere odolas eginak. Nere arima, nork ikusi du alako medikurik egundaño? Bera llagatu, kuratzeko zu! iturri bat ze paraisoaren erdian partitzen zena laur ugaldetan erregatzeko lur guzia. Paraiso dibinoa Kristoren humanidade sagratua, biotzaren erditik amoriosko iturri gura ikusten dugu jariten borz odolesko iturrietaik, borz llaga gaietaik diot, sendatzeko ta garbitzeko arima nai duen guzia. Gure aldetik solamente nai du konfesatzea gaitza pena biotzeskoareki ta proposito sinareki. Sendatu zara, dio, beira etzaiten erori berriz, estakizun agi gaizkiago (Joan. 5). Jauna, erresponda zozu, «ez nazala utzi tentazioan erorzera. Libra benaza gaitzetik».

        Auda azken petizioa, zeintan beira dezagula juez bekala gure Jauna, dio Santa Teresak. Gaitz gau da proprioki pribatzen gaituena graziatik eta gloriatik. Esta eskatzen libratzea gaitz tenporaleetaik, baizik zenbatenas diren okasio ofenditzeko Jangoikoa, eta alde gontaik ain gaitz izan daizke ondasunak, osasunak, honra, konbenienziak, ta ala, oroat, eskatzen da libra gaitzan ebetaik ere ta edozeintaik gure perdizioaren okasio izandaikenetik. Prinzipalki eskatzen dugu libra gaitzala bekatutik ta kondenazioaren sentenziatik. Nola erranbagindezo: Jauna, libra gaitza, ezdezala permiti bizi gaitzen bekatuan ta orren desgrazian mundu gontan, ta berzean ezkaitzala kondena. Gure Aita amantea, gure Errege andia, gure Esposo amorosoa, gure Artzai liberala, gure Erredenptore ona, gure Mediku inkonparablea, gure Juez miserikordiosoa, eskatzen diogu eskatzeko erakutsi zigun guzia orazio gontan, baña guzien gañetik guzien korona, libra gaitzala bekatutik, orren desgrazia, ira ta sentenzia kondenazioskotik; eman dezagula bizitzea bekaturik gabe, bentzait mortalerik gabe orren grazian, orri plazer egiten beti mundu gontan, ta gero gozatzea orren ikusten ta laudatzen eternidadeko glorian. Amen.