Serm. 78.
De verecundia reticentium etc.
ann. 1781

Non habemus pontificem, qui non possit
compati infirmitatibus nostris. Adeamus
ergó cum fiducia ad tronum gratiae. Haebr. 4.

        1. Esta gure pontifize ta sazerdotea estakiena izaten konpasione gure miseries, baizik progatua trabaju guzietan solamente bekaturik gabe, erraten zue Jesu Kristos San Pablok, animazeko kristioak akuditzera konfianzareki Kristorengana trabaju jenero guzietan. Adeamus ergo cum fiducia ad tronum gratiae, ellega gaizen, bada, konfianzareki graziaren tronora. Zer trono da au, baizik konfesioaren tribunalea, non iten baita grazia ta miserikordia konfesazen duenari bere kulpa? Baña garaiturik konfesazeko erreparoa urratus, bi aldetaik, Jangoikoaren ta demonioaren aldetik, orai nai dut urratu erreparo izan daikena konfesorearen aldetik; ta egiten dut argumentu gau: Delarik ala ezi San Pablok segurazen gaituela izain digun konpasioneas Kristok, solamente zeren pasatu zituen trabaju jenero guziak bekaturik gabe, zenbateki aumentazen da seguridadegoi utzi duelaik konfesioaren tribunalea sazerdote frajil ta bekatari direnen eskuetan? Au da berze arrazio bat fuertea, zeren estugun ixildu bear bekaturik konfesioan, zerengatik edozein konfesore baita gizon, ta bekatari, ta frajila, ta beartsua, ta miserablea, dena dela.

        2. Paratubaligu Jesu Kristok serafinen bat konfesoretako, bagindeizke alketu konfesatzeas geuren miseriak espiritu garbi arreki; baña orgatik, dio San Krisostomok, estiote utzi kargu gau aingiru bekaturik inestutenei, baizik gizonei, aizentutelaik berzeengandik berek ere tusten miseriak, mostra daitzen benigno (Hom 80). Edozein konfesore bila dezagun, estaike admiratu gure bekatuas, zerengatik bera ere, edo erori da, edo erori daike alako batean. Zenbatenas sanduago den, gutiago admiratuko da, zerengatik nola baita humil, ezaunzen du erori daikela bera oroat, ta beldurzen da estaien erori; ta ez admiratu, ezi konpadezizen da erori denas. Esta lotsazen konfesorea aditzeas edozein bekatu, nola den dolore; ia lotsazen da, ikusten duelaik dabilala okultatu naiak, zerengatik beldur da estaien izan dolore bear dena. Al kabo konfesioa bekatariendako da, ta ezpagindu bekaturik, ezkinduke konfesore bearrik: Betor bekataririk andiena, konfesa bezki munduko bekatu guziak; andiak, enormeak, extraordinarioak, ikusten barin badut dolore siña, ez lotsatu, ezi konsolatzen naiz ikusteas arima atrazen dela demonioain lakiotik Jangoikoaindako; ala nola arranzaria alegrazen baita arrapatzeas arrai andiagokoa. Baña ez konfesatu baizik bekatu bat edo berze, ta ori eskusatus, ori botatus berzeei kulpa, ori da lotsazen duena edozein konfesore. Konfesoreak estu berzerik nai baizik disposizio ona penitentea baitan. Biz anitz dolore, ezi gerostik bota nai duen bekatu jenero guziak; sereno dago konfesorea, ausarki usazen du bere potestadea; baña penitente iduri beti batean dagona, guti bekatu, baña ebek ere dolore ta proposito siñagabe explikatzea erdikal, au da aflijizen duena konfesorea, au da kausazen diona izerdi ta lotsa, ote duen edo estuen dolore sufizientea, delarik ain suberbo, ain pagatua bere buruas, ezi ezpaitu humildaderik konfesazeko dela desditxatu bat.

        3. Jauna, konfesazen baut alako miseria, galduko dut opinionea konfesoreaiki. Bada, zoaz ezaunzen ezkaituen batengana, ori esta debekatzen ta beterik dago kristiandadea konfesorees autazeko, estaien nior eskusa. Baña deabruaren engañua da galduko dela konfesoreaiki. Gezurgoi pensatu du gezurraren aitak. Antes bien, konfesore ona edifikazen ta alegrazen da ikusteas humildadea: Nores iten duen opinione gaistoa da konfesatu naiestutenes bere miseria, estutenes aitu nai direla bekatariak, pazienzia gabeak ta miserableak. Baña bere burua itsusten duenas, artas iten du opinione ona; zerengatik alkabo, dion bekala San Anbrosiok, guziok gara delaik bekatari, (zerengatik guziok guziok gara bekatari, naiz estali naiak dabilan gure suberbia), gara delaik bada guziok bekatari, dio sanduak, ura da obeago nor baita humilago. Cum omnes simus peccatores, ille est laudabilior qui humilior, ille justior qui sibi abjectior (46.2 de poenit. c.50). Bida joan zire tenplura, kontazen zue Jesu Kristok, bata fariseoa, berzea publikanoa. (Luc. 18). Fariseoak txutirik zio ala: Jauna, eskerrik asko, ezpainaiz berzeak bekala, ladronak, injustoak, adulteroak, ala nola publikano gau. Ni barutzen naiz bi aldis astean, iten dut amarren guzietaik; baña publikanoak, zegolaik urruti zokotto batean, etzelaik atrebitzen goratzera begiak zerura, golpatzen zuela bere bularra zio: Bekataria naiz, Jauna, izan bez piedade ni bekatari triste gontas. Sines diot, ezi au joan ze paraturik Jangoikoaren grazian bere etxera, ta ez berze gura, zerengatik gorazen dena bera izain da humillatua, ta humillazen dena izain da goratua. Au kontazen du Jesukristok, erakusten duela zer opinione in bear den konfesazen denas bekatari.

        4. Berze aldi bates eskriba ta fariseo suberboek ekarri ziote emakume adultera bat, ta erran ziote: Jauna, emasteki gau oraietan aurkitu da adulterioan, ta gure legeak dio, il bear duela arrikaturik alakoak. Zer dio orrek? Zein ausart diren suberbo utsak, ezpalute bekala berek bekaturik! Baña fite konfunditu zitue piedadearen Maestruak; kurtu ze ta asi ze eskribitzen lurrean bere eri dibinoas; baña porfiazen ziotelaik erran zezala bere iduritua, txutitu ta erran ziote: Zuetaik nor den bekaturik gabe, tira bezo lenbiziko arrikaldia. (Joann. 8) Au erran ta berriz kurturik, eskribitzen zue lurrean. Ta oneki alketurik, joan zire iges andik bata berzeain atzean, ta gelditu ze bakarrik Jesus, ta alzinean sollik emastekia. Erran zio oni Jesusek: Emastekia, non dire akusazen zindutenak? Etzaitu niork kondenatu? Niork ere ez, Jauna. Bada, nik ere etzaitut kondenatuko; zoaz ta etzazula ia bekaturik egin. Orai aita sanduek emen disputazeunte, zer eskribitzen ote zuen Kristok lurrean bitarte gartan. San Jeronimok uste du eskribitzen zituela fariseo suberbo gaien bekatuak, zeintas ain kaso guti, ta berzeenas ainberze baizute. San Anbrosiok uste du eskribitu zuela: Zergatik erreparazeunzu zure anaiain begian dagon agotza, ta estuzu erreparatzen zeure begian duzun soliboa? Hipokrita, ken zazu lenik soliboa zeure begitik, ta gero prokura zazu edekitzea agotza zeure anaiaren begitik. (Barrad. t.3. lib.1. c.12.) Ala da, ezi bekaturik andiena, konfesazeareki humilki, da agoz bat bekala; baña suberbia da solibo azkar bat bekala. Orgatik dio ta txoil ongi San Bernardok: Melior est peccator humilis, quam justus superbus, obe da bekatari humila ezi ez justo suberboa (S. 22 de modo viv.), zerengatik bekataria humillazeareki egiten da justo ta justoa suberbatzeareki ia itzulzen da bekatari.

        5. Baña erreprehendinazake, edo penitenzia andia eman dezadake, konfesazen barin badut. Etzaizu idurituko penitenzia andia edozein dela, baldin barin bauzu dolore andia; ta dolore andiain kasos labur dezake konfesoreak penitenzia, ta anitz endolorituik ta urrikiturik dagonai estio emanen ere erreprehensio fuertea konfesore prudenteak. Esta deus ere ala beraxten duenik biotza, nola ikustea humillaturik bekataria. Estaki, estaki Kristoren jenioa ta espiritua estituenak tratazen amolsuki bekatari konfesazen direnak. Kristo bekatarien bila etorri ze mundura ta ellegatu ze ilzera guruzean; ta figurazen da bera arzai baten aintzuran, zeiñek utzirik lauetan ogeita emerezi ardiak, joaten baita bat galdu denaren bila; ta aurkitzen duelaik, arzen du soñean ta itzulzen da alegre arreki. Eta zer da bekatariain konfesatzea, baizik aurkitzea ardi galdua, ta arzea soñean Jesu Kristok, ermateko zerura? Kristoren tratu geiena ze bekatarieki, iragazteagatik; ta orgatik ere murmuratzen ziote eskriba ta fariseoek. En fin, ellegatu ze erratera ezi ainberze kontentu izain dela aingiruen ertean bekatari konfesazen den batengatik nola lauretan ogeita emerezi justoengatik. (Math. 18). Zein urruti dagon asarratzeas konfesorea aituagatik edozein bekatu, barin bada Kristoren konforme konfesore ona? Nork enfadazeunten konfesorea dire eskriba ta fariseoak bekala diren bekatari suberboek, bere burues pagaturik daudenek, estutenek ezaundu nai bere miseria, sandatako daudenek beren ustean, hipokritek, gaisto izan ta on iduri nai dutenek, dabilzanek estali naies beren maliziak, konfesioan ere exkusazentustenek beren kulpak ta kontazen birtute iduriak, iduriarazi naies direla onak, direlaik pobreak, miserableak, itsuak, pasiones beteak, ta guzien gain suberboak; ebek enfadazeunte konfesorea ta Kristo bera; baña humilki konfesazeuntenek beren miseria, ebek beraxteunte, konsolazeunte ta errobazeunte konfesoreain ta Kristoren biotza. Ikusagun progua magdalena baitan. Zegolaik Kristo bazkalzen fariseo baten etxean, ellegatu ze emasteki bat bekatari famatua zena ziudadean, ta erreparatu gabe garaiean, okasioan ta deustan, solamente doloreain utses konfesatu naies bere kulpak, urtiki ze Kristoren oñetan, apazen zizkio humildade andiareki, erregazen zizkio nigarres, garbizen zizkio bere buruko biloes; ta bitarteo, ia se bee, zego Kristo gozazen ikusteas itzulirik ardi galdua. Baña fariseo suberboa zego bere biotzean murmuratzen ziola: Au baliz profeta, jakin bear luke zer emasteki den ukizen duena, bekatari baita. (Luc. 7). Eta Jesus dibinoak ikusirik arren biotzain erruintasuna, erprenditu zue ura ta alabatu zue Magdalena, ia estimazen zuelaik onen humildadea ta konfesioa, ezi ez arren konbite ta fantasia guzia. Konfesio humila da kuadrazen zaiona Jesusi ta bere sazerdoteari; ura da estimazeko deus baño ia.

        6. Bada, zer erreparo izan daike konfesatzeas edozein bekatu? O Jauna, estire Kristo bekala konfesore guziak. Bilazkizu, bada, arri iagoenik idurizenzaizkionak. Baña zer dire? Dire bekatariak? Por lo mismo izan beaute piedade ia, ta estiote in bear nobedaderik aizeuntenak berzeen baitan, ikusirik berek ere iteuntela berze ainberze, edo in dutela, edo in dezaketela. Gerta daike mediku bat ez konpadezitzea erias, zeren berak estuen progatu eritasun bera; baña eri bati berze eri batek kontazeas bere eritasuna, nola esta konpadezituko aizen duena, dakielaik trabaju berain berri? Zertas admira daike zure baitan progatu duelaik bere baitan edo beldur delaik gerta dakion berze ainberze bere baitan? Akaso da bronzeskoa konfesorea? Estago bestiturik aragis zu bekala? Aizagun San Agustin orai: Quid erubescis, ô homo, confiteri? Zergatik alketzen zara konfesatzeas, gizona? Dio sanduak. Peccator sum sicut et tu. Bekatari naiz zu bekala. Confitere ergo homo homini homo peccator homini peccatori. Konfesa zaite, bada, gizona gizonari; gizon bekataria gizon bekatariari. Quid times confiteri? Zer beldur duzu konfesatzeas? Homo sum, humani â me nihil alenum puto. Gizon naiz, ta dut uste gizonari gertazenzaionik deus estela estakidakenik niri ere gerta. Beras, estaike utzi alkes konfesazeko dena dela. Ala konbenzizen du San Agustinek, (In psalm. 66.) ta ala da, ezi anitz aldis uste duzielaik arrizen dela konfesorea, ez arritzen ezi konfundizen da berebaitan, ikusteas ain humil konfesazen duela arima garrek bere kulpa, dituelaik sazerdote berak andiagokoak. Parisen ze konfesore errelijioso bat sobra gaistoa. Estudiante zego an San Ignazio, ta emendarazi nai ta etxakin nola; alkabo injeniatu zue ala. Joan ze konfesatzera arrengana, ta konfesatu ondoan bere falta lebeak, eskatu zio lizenzia konfesazeko lengo batzuk ia erremordizen ziotenak. Asi ze konfesazen ta bidanabar ponderazen Jangoikoaren miserikordia ta bere eskergaiza; ta bitarteo kongojazen, suspirazen, ta nigar egiten, ainberze ezi konfesoreoi asi ze itzulzen bere baitan, ta zio: Onek ala nigar iten badu len konfesatues, zer estut egin bear nik neure oraikoes? Eta au da estudiante lego bat, ni sazerdote ta konfesore ta errelijioso; gexagokoak dire nere obligazioak. En fin, akabaturik konfesioa absolbitu zue, ta ondorean ukiturik biotza Jangoikoaren eskuas, atra ze ta erdetxi zue ta erran zio: Ignazio, konfesio gura etze zure kulpeena, baizik nereena; ni gar gaiek etzire zure bekatuengatik, baizik nereengatik; nai dut ia aldatu bizimodus egun danik. Ala egin zue. Zein ongi konfesazen diren sanduak!

        7. Ontas landara ezpalu ere egin alako bekaturik konfesoreak, estaike admiratu, zerengatik egin dezake, erran dugun bekala, ta asko alako leitu ta aitu ere bide du; zer nobedade in dezoke? Aita Kalataiud misionari famatu garrek, ofrezizen zue pulpitotik onenberze meza nori ere konfesa zezon bekaturen bat len aitu etzuena; ta apenas iragazi zion niork, berak kontazen duen gisan. San Felipe Nerik agertu zizkio bati bere pensamentu desonestoak konfesazen etzituenak. Berze bati, zeren altxazen zen, izanagatik gau bates tentazio grabe bat, akaso zeren etzen portatu bear bekala; etzelaik atrebitzen agerzera sanduain alzinean, sandua bera alzinatu zizaio erratera: Kon ke eskapazen zara enegandik gizon ona, he? Badakit zer izaunzun. Berze batek utzi zitue alkes zenbait bekatu konfesioan, ta sanduak azkenean erran zio: Zu etzara ongi konfesatu, au ta au ta au utzi duzu. Orduan berzea urturik negarretan konfesatu ze osoki. Berze bat, konfesazerakoan asi ze turbazen ta detenitzen; erran zio sanduak: Zergatik turbazen da? Jauna, errespondatu zio, zerengatik alkezen bainaiz konfesazera bekatu bat. Bai? Bada, estu zer turbatu; neuronek erranen diot, au da orrek in duena. Orai diot nik guziei, izan zindute alkerik errateko edozein bekatu alako konfesore errebelazios zekizkien bati? Ez. Bada, ez izanik ere konfesoreak alako argitasun soberanorik, esta bear utzi alkes, zerengatik badaki benzait exponiturik zaudela guzietara nor nai zaren, ta aitu du len ere alako bat zu bekalako bati gertatu zaiona, ta estaike admira ortas.

        8. Ontas landara nor estu animatuko konfesatzera obligazio ertxi duenak edozein konfesorek, ixilzeko sekula guzian aitu duena konfesioan? Sekretoaren obligazio gau deizen da sijillo, zerengatik baita sello bat erxtentiona ezpañak ain fuerte, ezi lenago galdu bear du bizia, lenago utzi bear da egitera mila zati, ezi ez eman aditzera niolako maneran aitu duena konfesioan; ta estaike izan kasorik zeintan ager dezake, esta mana balez ere inkisizioak, esta porfia balez ere Aita Sanduak, esta zerutik baletor ere aingiru bat manatzera, esta atra bear balitu ere erranes purgatorioko ta infernuko arima guziak; estare, en fin, ez erranagatik galdu bear baluke munduak ta erori bear balukete ere zerutik aingiruek ta sanduek, ez dezake erran, ez aipatu, ez mostratu, ez sospetxarazi niolateko maneran. Ta ala, utzi bear da ilzera lenago; ta ilzen bada orgatik, ain martir izain da ta koronatua, nola ilzen dena fedeagatik. Alako martira benerazen dugu San Juan Nepomuzeno, il zena ez deklaratu naies aditua konfesioan; ta Jangoikoak monstratudu kuadratu zizaiona arren silenzioa asunto gortan goardatzeareki ain gorri ta fresko, flamante, arren mia, nola bizi zelaik. Mutu da, bada, ta mutu baño ia konfesorea, mostrazeko konfesioko sekretoa, zerengatik mutuak, mias ezpada, dezake adiarazi keñus; baña konfesoreak ez ala ere. Da, oroat, nola palo edo arri bat manifestazeko kontuan; eta nork luke alkerik konfesazeko bere kulpa konfesonario soillari? Bada, ain seguro dago sekretoaindako nola ezpalu aditu deus. Konfesiotik dakitena gutiago dakit estakitena baño, dio San Agustinek. Id quod per confessionem scio, minus scio quam id quod nescio. Bai, zerengatik estakitenas badezaket galdegin, baña konfesioan dakitenas ez dezaket galdegin ere; esta sikiera konfesatu duen berari ere, ezpadida lenik berak ematen lizenzia. En fin, nai bauzu goarda dezazun sekretoa, estuzu medio obeagorik nola konfesatzea berareki, norengandik ere beldur duzun jakin daien. Esta bada alde gontaik motiborik usteko alke? Exenpl. (Itiner Andrade grad.20. SS.18).