Sermo XXIX:
De judicio ob eucharistiam

Nunc autem excusationem
non habent de peccato suo. Joan. 15.

        aumentatzen direlaik donoak, anditzenere dire donoen karguak, dio San Gregoriok talentoen ebanjelioaren gañean, eta nori ia eman dion emen Jangoikoak, ia kontu eskatuko diola an. Dono guzien gañeko donoa da eman diguna aldareko sakramentuan, kargua inen digu ario berera, nola korresponditu ta probetxatu dugun. Estirudi ongi eldu dela aipatzea tristurasko gauzarik sakramentu gonen aurkintzean, non guzia baita erregalo, dulzetasuna, amorio, grazia ta miserikordia Jaunonen gizonei. Baña Jaun berak instituitu zuen gauartan aipatu zue Judasen desditxa ziola: Zuetaik batek entregatuko nau, baña ai entregatzen nauenas; obe zue ezpaliz jaio. Alaber, San Pablok kontatu ondoan nola utzi zigun Kristok gure arimen alimentutako bere gorputz ta odol preziosoak, dio berla: Jaten ta edaten duenak indignoki, egiten da gure Jaunaren gorputz ta odolaren reo, auda, izanen da kastigatua, oroat nola il balez Kristo bera. Eta berla berriz dio: iresten duela sentenzia ta kondenazioa bere kontra. Bere ariora entenda gaizki korresponditzeas ta desestimatzeas Jaunonen presente egotea emen. Lastima utsa da salbazalea bera gure erdian egon ta gu ez salbatzea, salbazioaren iturria etxean iduki ta salbazioa ez segi, baizik kondenazioa; eta Jangoikoaren mertxederik andiena itzultzea gizonaren juizio ta kondenaziotako, baita azken miseria, zeintaik libratzea eskatzen baitu sazerdoteak komekatze-alzinttoan Elizaren ordes: Jauna, orren gorputzaren errezibitzea estakidala agitu niri juizio ta kondenaziotako, baizik erremedio guziaindako. Zerk inen digu probetxu, baldin salbazioaren iturritik atratzen badugu kondenazio? Baña estaitzen deskonsola arima onak, bego adbertiturik, ezi gure Jaunak bere aldetik nai duela salba daitzen guziak, ta onen progu ona da egin ta padezitu duena guziengatik, ta progu guzien korona sakramentu miragarria; beras, bere gogoaren bortxa kondenatzen duela kondenatzen dena; beras, kondenatzen denak ia estuela atxekiarik ta ez nori bota kulpak, baizik bere buruai, zeren kondenatzen baita, kasi noaie erratera bere naias, ta orgatik bere kondenazio iagotako itzultzen duela gure Jaunaren amorioaren azken demostrazio gau. Ezauntzeko ta goartzeko ongi, orrek, Maria, gure abogada ta esperanza, bere deboto biotzeskorik nior galtzera ustenestuena, in bezagu karidade emateas bere eskua ta grazia. Abe Maria.

        Dela posible kondena dadien kristio bat daukana emen ain eskunara, ta errezibi dezakena bere barnera ere noiznai duen Jesu Kristo bera gure Juez dena? Posible da. Agi daikela emen orai dagon axuri gau ain manso, dulze, amoroso itzuli daien leon, brabo, asarre, suturik gure kondenatzeko? agi daike. Kristio bat alimentatzen dena Kristoren gorputz odol preziosoes, arren eskuak, agoa, mia ta persona daizkela ellega izatera infernuko suaren sutillete, zebo ta alimentu? Daizke ellega, baña bere faltas, bere faltas. Jaio zelarik Jaun dibino gau mundura, kantatu zute aingiruek gloria Jangoikoai goitietan ta lurrean bakea borondate oneko gizonei. Bakea da Jangoikoaren amorioa, amistanza, grazia, miserikordia, salbazioa ta on guzia. Nori? Borondate oneko gizonei. Errepara estiola ondasun, honra ta zirkunstanzia anitztako gizonei, ez memoria oneko, ez entendamentu ta xakintasun anditako gizonei, baizik borondate oneko gizonei, au da, nautenei ongi, Jangoikoak nai duena nik ere bai, Jangoikoak naiestuena nik ere ez. Orai, bada, Jangoikoak nai du salba zaitezen, orgatik etorri ze zerutik lurrera, orgatik iltze, orgatik dago aldareko sakramentuan. Falta da zuk nai dezazun ongi Jangoikoak nai duena; Jangoikoak erraten dizu, salbatzeko etzazula egin au ta au ta berze gau, egin zazu ura ta berze gura. Baldin zuk ezpauzu nai Jangoikoak manatzen dizuna, naiago bauzu nai duena munduak, demonioak, aragiak, kontu nai estuzula salbatu, zeren ezpaituzu nai salbatzeko medioak. Zer atxekia dezakezu alega? Nekea ta trabajua? Ola, beras, deus nekatu ta trabajatu gabe nai duzu gloriako palma ta korona. Orra zertara eldu den askoen errate gura: nai dut salbatu, nai dut gloriara joan; nola ordea? Bere gisa, in gabe Jangoikoak nai duena. Arrazio ote da egin dezoten Jangoikoak gustoa salbatzeas ta gloriara eramateas, berek estiotelaik in nai Jangoikoai gustoa gauza arrazioskoetan, zeren zerbait neke zaioten? Zerbait neke diot, zerengatik sekula esta ellegatuko milla legoa bideeki Jaunonek eraman zuen trabajura berengatik. Esta bardin guk goardatzea Jaunonen legea geuren arimengatik, nola Jaunau jaiotzea gizon, ilzea ta sakramentuan egotea guregatik. Au in duelaik guregatik bearrezkaituenak, beragatik guk ta geuregatik estugu inen zerbait, naiz kosta? Guzia Kristoren kostus? Guk estugu egin nai deus? Estiot ongi; guk nai dugu guzia egines Kristo gure Jaunaren kontra? Eta gisaontan nola gaizke salbatu, justizia salbo, nai badu ere? O zer juizioa!

        Juezaren aldetik zierto ezkaizke egon deskontent, ezi ongi gure fabore da, eta emanbalekigu autara nor nai ginduen gure jueztako, ez gindezake auta berze nior baizik duguna, Jesu Kristo Jangoiko ta gizon, gure anaia gizontasunagatik, gure Aita Jangoikotasunagatik, gure erredenptore kosta gaizkion pasioagatik, ta gure esposo sakramentu gonen komunioneagatik. Asko motibo du, justizia salbo in al badezake egiteko grazia posible dena gureki, ta eginen du estakizkion malogra bere anaiak, humeak, esposak, erredimituak, ainberze kostatuak. Eta guk ere dugu eskaida propia noiznai, baña berexki komekatzean errekabatzeko beraganik sentenzia zori onekoa. Urtikigakizkion oñetara paraturik agoa oñeko llaga gartan, ta ertxirik begiak, ta gogotik, ta humil, ta nigarti erran zogun anitz aldis: Jauna, ori da juzgatu bear gaituena, edo berzerik esperatzen dugu? Jauna, bada, deitzen nauelaik kontuen artzera, ez nazala bota galtzera. Ene anaia, berorrek in nai izandu zigun mertxedeagatik, ene erredenptorea, ene Aita, ta ene arimaren esposo amante amantea; au da nere pena, ez nazan kondena, otoi, otoi, nor denagatik ez nazala aparta bereganik. Baña ezpagara baliatu nai okasioas, ezpadugu memoriaik ta ajolaik eskatzeas berere, ezpadiogu iten estimaziorik, zer diot? iten baitiogu ofensak ta agrabioak noiznai, ta nonnai ere, ta agian bere sakramentuaren aurkintzean ere, zer dezakegu espera? Zer atxekia dezakegu atra? Baña zer kulpa du Jaun onegiak? Gurea da kulpa guzia.

        Negar egin zue Kristok Jerusalenes, ez ezauntzeas zuten fortuna izatean bere Majestadea. Lastimatzen ze judioen itsutasun borondateskoas: Ezpanitza neurau etorri ta mintzatu, zio, etzute bekaturik, baña orai estute atxekiarik bere bekatuas, nunc autém excusationem non habent. Ala meatxatzen ziote anitz aldis inen zekioten karguareki: Ai zutas Korozain, ai zutas Betsaida, ai zutas Kafarnaun! Ta ala konparatus Tiro ta Sidoniareki, ninibetarreki ta Sabako erreinareki, ia kargu inen zaiotela dio, zeren galtzen duten ain eskaida ona, nola baitute izateas bereki Jonas ta Salomon baño ia dena. Ikaratzen naiz pensatzeas nola presentatu bide ziren Jesus beraren presenzian izateko juzgatuak Kaifas, eskriba, fariseo ta berdugo ultrajatu zutenak bere Majestadea. Zer erran zukete? Etzutela uste bera zela? Baña estu balio atxekia gorrek, zerengatik preso zeukatelaik beren alzinean, galdeginik Jangoikoaren partetik ia bera zen Kristo Jangoikoaren Semea, errespondatu zue baietz, ta ikusiko zutela bere denboran jarririk lañuen gañean anitz potestade ta majestadereki. Ezpazute uste, zerengatik etzute uste? Zerengatik bere borondates itsutu baizire maliziareki. Eta zer errain dute kristioek? Esta aurkituko iruzkiaren pean nazione fortunosoagorik judatarrak eta kristioak baño, nai bazute baliatu beren Jaunaren presenzias. Judatarrek etzutela uste, eta kristioek zer diote? Ona non daukaten preso bekala bere naies Jaun bera prisionero amorioskoa; barin badire kristio ez dezakete alega etzutela uste, zerengatik sinestatu bear dute dagola presente sakramentuan ain errealki nola zeruan. Zer ai dire ezpadiote plazer egiten? Zer, ofenditzen baute? Kristoreki kruzifikatuzusten bi ladron gaiek Kristoren kontra zire lenbizian, baña gero batak ezaundurik eskatu zio humilki: Jauna, oroi bedi nitas doaielaik bere erreinura. Kristok erran zio: Sines, bai sines diot, ezi egun berean egoin zarela nereki paraisoan. O ladron fortunosoa, zein fite arrobatzen duzun paraisoa! Baña, ai, deskuidatu bazina gexago! Lonjinosek idiki zio lanzareki bularra Kristoren gorputz ilari; saltatu zekio begietara odol dibinoa, logratuzue gorputzeko bista, ta arimarena ere bai, zerengatik ezaun duzue nor zen Jaun gura ta ala orai dago ikusten zeruan glorioso alan zeatu zuena emen lurrean. O Jesusen piedadea! O gizonaren fortuna! Nork estu izanen konfianza orren baitan, ene Jesus onegia, sendatzen duelaik, salbatzen duelaik, ta bere gloriara eramaten duelaik inpio sartu ziona lanza bularrean il ondoan? Klaro da lanza garrek etziola sentiarazi gorputz dibinoai, ilik baizego ia, (beraren Ama Santisimari bai, an baizego konstante, sentiarazi zio arimaraño pena bortitza, eta mendeku piadoso bateki Ama onak eskatu ziola Jangoikoai argi zezkion gizon garri gorputzaren ta arimaren begiak berari eman zion penagatik, dio Agredako benerableak (Mist. civ. D.) baña, klaro da gizon garrek egin zuela barbaridade inhumanoa heritzean lantzareki gorputz ila, ta Jangoikoai ofensa andia, eta alaere bular noble gartako odolak salbatu zue. Ikusteunzie gure Jesusen ona? kuadratzen zaida exenplu gau. Lonjinos bekala da kristioa traspasatzen diona bekatu mortalaren lanzareki Kristori biotza il ondoan beragatik. Estio oñazerik kausatzen ia, baña injuria bai, ta ira justoa. Alaere ona non duen idikirik bular noble dibinoa, brindatzen bere odolaren medizina ta balsamo miragarria. Balia bedi ongi, para bez arimaren agoa llaga garren agoan gozatzeko biotz dibinoaren deliziak, zeñek erregalatzen baititu bere gorputz odol preziosoaki beraren ofendizaleak, amatus amatzenestutenak. Zer in lezake ama balezate?

        Beñik bein Jaunonek egin du geiegi ere gure onagatik, geurek ez dezakegu deseatu ia, ezpagara ontzen ala, esta exkusarik, ezpadugu onesten Jangoikoa ia, esta barkaziorik. Zer exkusa, zer barkazio zue Judasek, galdurik konbenienzia zuena Kristoren konpañian? Baldin Ama Birjina ta San Josef logratu zutenak Jaunonen konpañia ta konbersazioa ainberze urtes, izan bazire ingrato, etzire izan, ez por zierto, baña izan balire, zer exkusa lezakete alega? Pensa, bada, gozatzen dugula beraren konpañia, konbersazioa, ta ia dena, komunionea ainberze denboras. Miragarri da nola ezkaren afizionatzen beragana, nola izan gaizken ingratoak. Zierto ezi kargu ertxia inenzaigula, malogratzen bada gure baitan Jaun sakramentatuaren betiko fineza gau, alako eskaida nola baitugu, ainberze komunione, ainberze odol prezioso errezibitzen duguna. Komunione bat litzake aski egiteko gu sandu, gu nor bagina; zer in da ainberzeetas? Ilze sazerdote bat meza berria erranik, bat sollik lena ta azkena; eta benerable Juan de Abilak erran zue aiots bateki: Ah! Konturik asko emateko eraman du berze mundura. Zer errain dut neure buruas, bat ez ezi, ainberze ta ainberze erran ondoan? Etzio gaizki zionak ikusko dela an zein pizu den kasulla, ta ez ain arin nola uste baita komunki pizatu-faltas. San Juan Krisostomok kontatu ondoan Jaun sakramentatuaren finezak exklamatzen du ala: Hei mihi! Quod ad salutem nobis viae? Ai nitas! Zenbat bide tugun salbatzeko! Dirudi bear zela alegratu izateas ainberze bide salbatzeko; nola dio, ai nitas? Ongi dio, humil ta beldurti sanduak, zerengatik alegratu bear garenas logratzen bada, ezpada logratzen tristatu bear gara; ezi orgatik añaditzen du: Et horum nil nos â malis avertit, ainberze egin gure Jaunak, ta guziareki gara gaixtoak. Ô tenebras! Ô indolentiam! (H. 61 ad pop.). O iluntasuna! O zenzu gabea! Zer ia in bear zue gure Jaunak inestuenik? Orai esta goartzen, esta ajolarik egiten, Jaunau ere ixil dago. Goartuko gara noizbait, eta gure Jaunak ez dezala permiti agi daien au galduaskeros, kargu itendigulaik gogorkiro gauza gontas.

        Jauna, estaiela izan berori nere lotsamenturatako, non sis tu mihi formidini (Jerem. 17). Berori baita ene esperanza aflikzioaren egunean, spes mea tu in die afflictionis. Jauna, norengana joain gara? Dugun konsolu guzia da berori, ta berori itzultzen bazaigu kondenazio iagotako, zer izanen da gutas? Ori izan da beti bere debotoen anparoa ta seguridadea. Bein Santa Klarain konbentura sarzeko zeudelaik soldado barbaroak, ermanarazi ze sanda eri zegon bekala atarira sakramentuareki bateo, ta an egin zio orazio gau: Jauna, ezdezazkiela utzi bestien eskuetan arima konfesatzen dutenak berori. Ta Jaunonek bereala erran zio: Etzaistela lotsa, ezi nik goardatukozaistet beti. Erran bekala, etsaiak batzuk erori zire muralla-bera, itsu gelditu zire berze batzuk, ta iges joan zire zeizken guziak. Jauna, bada, diot nik ere, ezdezazkiela utzi infernuko bestien eskuetan arima konfesatzen dutenak berori. Berori da, zeñen alzinean bein berze bat eroririk auspeska, beterik tristurak, esperanza ta beldurraren ertean baizio: O baneki perseberatuko dutela! Berla errespondatu baizio: Zer inen zinduke ori xakinik? Egizu bada orai orduan in naiko zinduena, ta seguro-aski zaude (Kemp. l.1. c.25). Ori da Jauna, zeiñek Santa Teresa bere esposa fielai bere trabaju ta turbazio andien ertean serenatzen baizio instantean biotza, solo errateareki: Ni naiz, etzaitela lotsa. Ori da Jauna trabajuak ta eriotzeak dultzatzentiotena bereei, ta gloria-iduri bat ematen diotena mundu ontan ere egintioten karizia, erregalo ta mertxedeen medios. Biz testigo aipatu dugun sanda nere biotzeko gau, zeñi aldi bates Jaunonek amorosteko ia arima noble gura, emanik bere eskuieko eskua, ta edaturik itzeetaik bat erran zio: Ia emendik alzina ene esposa bekala zelatu bear duzu ene honra; ia zurea naiz ni guzia, ta nerea zara zu guzia. O nere Jesus ona, eta zein ona den onesten dutenendako! Zeren truk ez luke nai batek alako fineza? naiago nuke au ezi munduko erregalo, ondasun ta gauza guziak. Bada, biz arimak ark bekala onesten dutenak Jaunau, eta esta izanen eskasago Jaunonen eskua orai ere, ezi lenekoa da ain piadosoa, ain ona, ain ongigillea. Baña naiago bauzu mundua ezi Jaunau, naiago bauzu lurra, banidadea, inmundizia, ezi Jaunonen amorioa, zer nauzu? Emen miseriak eta an miseriak; emen asi ta an segi. Ezpauzu utzi nai kulpa Jaunonen amorioagatik, zer espera dezakezu baizik pena, Jaunonek nai ez lukena? Baña ezin exkusa, justizia salbo. Zuk orai despreziatzen duzu, estiozu amorioik, ez estimaziorik, ez memoriaik ere kasi, zer nauzu presentatzen zarelaik izatera juzgatua? Zaizkelaik onetsis Jaunau, izan emen ongi ta an obeki? Jauna, ez nadiela ni izan ain eskergaitz neure kontra, ez dezaten onetsi nere Juez dena. Eta zer iteko dut munduan, baizik ori onestea? Zertara etorria naiz? Zertako bizi naiz? Estut estimatzen bizitzea, ezpada onesteko nere Jauna. Onetsi nai dut, Jauna, ezpalitz ere infernua, ezpalitz ere gloria.