Serm. 94.
De dispositione convenienti.
ann. 1781

Probet autém seipsum homo,
et sic de pane illo edat. 1. Cor. 11.

        1. Proga bedi, bada, ta disponi bedi gizona, ta ala ellega bedi errezibitzera komunione sanda, dio San Pablok; ta guk ia erran dugu disposizio preziso indispensablea, jakin ondoan zer errezibitzera doaien, joatea grazian ta barurik debozioreki; baitare aipatu dugu komunione indignoaren sakrilejioan kulpa ta pena temerarioa. Jangoikoak, otoi, goarda gaizala alako desditxatik. Amen. Baña kristio onak estu kontentatu bear solamente ez kometizeas sakrilejio horrendo gura ta ez atras beneno ta eriotzea bizitzaren maietik, bear du prokuratu kunplizea Kristoren deseoa zuena fundatzean eutxaristia, egines Jangoikoari zerbitzu al guzia ta atras beretako ere probetxu alguzia komekatus; por konsigiente, estu ere kontentatu bear disposizio preziso, indispensable soillareki, bear du prokuratu disposizio konbenientea ere, ala gorputzaren partetik, nola arimaren partetik. Gorputzaren partekoa, baruas landara, itz gutis erran daike, (abstenitzea matrimonioaren usotik zenbait egun lenago dezenziagatik, erakusten duen bekala Katezismo Romanoak ta Dabid erregeren exenpluak, zeiñek jatekos lege zarreko ogi sandu gaietaik konfesatu zue etzuela usatu lizenzia matrimonioarena iruregun aietan (Cat. rom. p.2. c.4. SS.5.8)). Joatea, alaber, soiñeko dezenteeki garbi ta txukun, fantasiarik ta indezenziarik gabe, garbi, alaber, eskuak ta aurpegia, ta exteriore guzian mostrazen modestia, debozio, erreberenzia ta kristiotasun, doaien bekala arzera zeruko erregeren konbite andi gura mai erreale soberano gartan.

        2. Anitz ia da adbertizeko arimaren partetik; mortaleetaik garbi joateas landara, konbeni da garbitzea benialeetaik ere albas ta adornatzea birtute zenbaiten aktes ellegatzeko obeki aldarera. Baso sagratuak naitugu ez solamente garbiak, naiz pobre, baitare zillarreskoak edo urreskoak, eta perlas ta esmeraldes bordatuak al baleike, guzia guti delarik alako Jaunaindako. Bada, zuk izan beauzu sakramentu andi garren sagrario ta baso errezibitu bear duzuna zeure barnean; ez solamente garbi mortaleain benenotik, baitare izan zaite zillarreskoa bekala pureza ta kastidadearen medios, urreskoa amorioain kasos, ta perla diamantes adornatua berze birtuteen medios. Disposizio jenero gau daike izan habituala ta aktuala. Disposizio habituala da urrutiagotik asi ta segitzen dena, au da, bizimodu bat ona ta sandua ta korrespondizen zaiona alako Jaunaren sagrario denari, goardatus lenik biotza mantxa guzietaik, mia itz bearestirenetaik, interiore ta exteriore guzia jaun arren gustoain kontra direnetaik, dagolarik bitarteo adornaturik birtute korrespondientees sandu bat bekala. Orgatik dio Jangoikoak: Sancti estote, quia et ego sanctus sum, sanduak izanzaiste, zerengatik ni sandua bainaiz. Birtute bazuk alaere dire proprioagokoak errezibitu bearduenaindako gure Jauna berzeak baño; aiek dire, errateko itz bates, zein ia luziarazi baizitue Maria santisima baitan Jangoikoak, izateko Jangoikoaren Ama; ala nola kastidadea ta pureza, zeiñen amorios transtornatu baizue Jangoikoak naturaleza, egines milagro bat andia izateko bere Ama, bateo Ama ta Birjin, naturalki izan etzeikena. Beira zein apart egon zen permitizeas mantxarik kulpareki purezaren kontra, etzuelaik permititu mantxa kulparik gabe izan zeikena matrimonioan; ain apart nola iruzkia iluntasunetik egon ze Maria inpureza txikienetik; orgatik izan ze Jangoikoaren Ama maitea amorostu zuena Jangoikoa bera ta atraitu zuena bere kastidadeain atxon fragrantearen medios etorzera bere entraña sanduetara. Bada, komekatzen denak errezibitzen du Jaunura bera egon zena entraña birjinale gaietan; arrazio baño ia da segi dezon Ama Birjinari purezan. Ezperen gauza horrendoa da unizen dena ta bat egiten dena Kristoreki komunionean, funditzea aragiaren loi likits desonestoan; biotzura, non ostatazen baita Jesus dibinoa, egitea su desonestoaren zeboa; migura, izan dena sakramentu garren patena, enplegatzea luxuriaren bitzteko fuelleain ofizioan; ta en fin, persona, errelikario ta sagrario izan dena hostia sandain, itzulzea estrabille luxurian. Tollens ergó membra Christi, faciam membra meretricis? Absit.

        3. Berze birtute bat propia, alaber, da humiltasuna. Esta ikusten zein humila zen Maria? Deizen Jangoikoak bere Ama ta bera konfesatzen esklaba? Ecce ancilla Domini. Baña ez solamente Jangoikoaren, baizik guzien esklaba iten ze Maria, izanik guzien erreina. Orgatik kuadratu zizaio Jangoikoari jaustea arren entrañetara beiraturik ainberzeko humiltasuna, quia respexit humilitatem ancillae suae. Humil bear du sines izan errezibitu bear duenak Jesus humil eldu dena sakramentu artan. Noren baitan sosegatuko da gogotik nere espiritua, baizik humilaren baitan? dio bere Majestadeak, super quem requiescet spiritus meus, nisi super humilem? Suberboen kontrario da Jangoikoa, Deus superbis resistit, ta humilei ematen diote bere agradoa, humilibus autém gratiam. Munduan ere guziei kuadrazen zaiote humila, niori suberboa; zenbat ia amatuko du humila ta aborrezituko du suberboa Jesusek, zein humilki jaio baize, humilki bizitu ta humilki il baize, ta orai ere baitago figura humil artan eutxaristian? Beti izan zue bere tratua humileki, arrantzari ta txikittoeki; beti meatxazen ziote abrats ta suberbo banoei, vae vobis; ta beti deizen zitue ta orai ere deizentu bere gana humilak, pobreak ta txikittoak: Venite ad me omnes qui laboratis; sinite parvulos venire ad me.

        4. Berze birtute bat propia komekatu beardunaindako da mansotasuna ta pazienzia. Ebanjelio guzietan esta letra bat sikiera, non aipa daien Maria Santisimaren enfado edo kexa edo turbazio errestorik, baizik beti pazienzia, serenidade, dulzura ta jenio onegia esneskoa, naiz eman baziote ere asko motibo asarratzeko judioek. Alako jenioa zue Ama Birjinak, ta alakoa Jesus bere Semeak, zeiñek oiuiten baizue: Discite â me quia mittis sum et humilis corde, ikasazie enegandik, bainaiz mansoa ta humila biotzes. Alakoak naitu bere komunionean, ta estu ikusi nai inpaziente rabiosorik bere maiean. Karidadea guzien gain nai du, ezi au da bere mandamentua, hoc est praeceptum meum, ain sines enkargatua, nola ezpaliz berze manazekorik. Eta espezialki eutxaristia deizen da karidadearen sakramentua, sacramentum charitatis, nora estunai ellega daien nior odioaren erresuminareki, ta aun orgatik ordenatu da elizan pazea ematea komunioneain alzinean, egoteko baketurik guziok komekatu orduko. Birtute gebek espezialki ta jeneralki guziak beartu izan egon bear duenak digno beti ellegatzeko komunionera, ta au deizen da disposizio habituala ta obrena, zeintas baitio San Agustinek: Sic vive ut quotidie merearis accipere, bizi zaite alako moduan, ezi egunoro mereji dezazun errezibitzea gure Jauna. Guti, ai! Sobra guti da alakorik mundu miserable gontan.

        5. Berze disposizioa deizen dena aktuala, da prebenitzea bat komekatu alzinean dilijenzia ta afekto korrespondienteeki. Exenplutako: palazio bat urte guzian dagona alhajaturik, errege sar daiken gisan, deizen da habitualki prebenitua, ta prebeniturik beti egotegoi deizen da disposizio habituala; baña bezperan edo bezperagokoan garbitzen ta alhajazen bada, deizen da prestazea aktualki, ta disposizio aktuala. Ario gontara ariman disponitzen da aktualki komekatzeko arima konfesatus ta garbitus konzienzia ellegatu naies mai dibino gartara, au da dilijenzia prezisoena ta obrena, baitare gero konsideratus zer itera doaien ta exerzitatus birtuteen aktak biotzeko efekto dignoeki. Eta zerengatik zenbaitek ia konfesatuaskeros ezpaitakite zer egin, daudelaik ezin pasatus denbora, ia distraiturik gogoa pensatzen bearrestiren gauzetan, ia arat onat beira nor sarzen, nor atrazen den, zer iten den, guziau baita desatenzio ta ez bear den disponizeko modua errezibitzeko jaun bat ain andia; berzebazuk, en fin, baitaude erreza ta erreza, ta agian atenzio ta deboziorik gabe erabilis mia agoain barnean ta gogoa elizatik kanpoan, ezpaita deus berotzen biotza, ta por konsigiente, ezpaitu deus balio; berze batzuek errezazen dute ongi atenditus diotena, ta debozioreki, ta au ere da disponitzea komunioneko; ta ala bearko dute estakitenek berze gisas, espezialki errepetitus Aita gurea, zein baita Kristok emanikako orazioa, Kredoa ta kontriziosko akta, baitire propiak ordu gartako. Baña adbertitu bear da lazki gauza bat, estaien gerta anitz jatea ta guti dijeritzea, estela tiratu bear errezazera anitz, baizik guti ta ongi, zerengatik errezu luzeak erregularki prisaka sekazen du debozioa ta laburrak, al rebes, errepasatzen ta xegatzen delaik ongi mogitzen du biotza; eta estu neurzen Jangoikoak kantidadeas baizik kalidadeas, nai dut erran, estuela erreparazen ainberze zenbat diren orazio iten direnak, nola zer gisas iten diren, naiago duelaik guti ta ongi ezi ez anitz ta komunki; ala nola edozeiñek naiagoko du moneda bat urre fin fineskoa ezi ez anitz estañu edo plomu edo ere kobreskoak. Eta orazioa izatea balioso urre edo zillar edo estañuain ariora, kausazen du debozio ia edo gutiagoak ta ez miain erabilzeak. Emateko ontan ere erregla, ia ke ta zenbaitek estuten izain fadorik deustako baizik erretzazeko komunione alzinean, ia kuadrazen zaida, errezatu bear baute b.g. Aita gurea doazin detenitus itz bakotxean, ta akonpañatus gogoareki ta glosatus gisaontan, edo nola erakusten dioten debozioak. Aita gurea bai sines Aita, ta ezin obea; gurea, guk ezpadugu ere mereji, zeruetan zaudena, baitare emen aldareko sakramentuan guri onginaies, santifika bedi zure izena, bai por zierto, ojala honra balezate guziek leku guzietan alako Jaunaren izena! etorri bedi zure erreinua, etorri bedi ordu ontan, estugunai berze erregerik gure arimendako baizik berori; erreina bez nere baitan graziaren medios emen ta gero bida parte niri ere bere glorian. Kunpli bedi zure borondatea zeruan bekala lurrean ere. Ai, ojala in bagindu ta inbagindezke lurrekoek orren gustoa, oroat, ez ia ta ez gutiago, nola zeruko sanduek. Emandra zaguzu egunerosko ogia egun eta beti. Bai Jauna, niri ere bai pobre oni bida aingiruen ogi bizigoi, bere gorputz preziosogoi, protxu ta bizia eman dezadan, otoi. Barkadazkiguzu guri geuren zorrak etc. Barkazentiotet gogotik agrabio in badidate niork, ala orrek barka balezada niri, baña obeki ere barka bezada ofenditu duten guzia. Ezkaizazula utzi tentazioan erorzera. Aparta bezki enegandik okasio ta peligro guziak, Jauna, ezi naiz guzis frajila, estakit baizik bekatu egiten, iduki benaza bere eskutik. Libra gaizazu gaizetik, Amen. Ala biz, ene Aita amantea, bai. Libra benaza gaiz guzietaik, baña ia bekatuain gaizetik. Fuera bekatuak sekulakos, despeizentut madarikatuak, beude urruti berorren hume gonengandik; oraiarteokoes ere dut pena, desegin, borratu ta erraustunainuzke. Orrek, ordea, obratu bear du, ezi ni ez naiz deustako; prinzipalki orai libra benaza ez naien ellega komekatzera indignoki, ez dezaten iretsi juizioa mai soberano gortan, estakidan gerta kondenaziotako, baizik salbaziotako bere gorputz prezioso errezibitu nainukengoi. Amen. Ario gontara balia daike berze orazioen itzes, disponitzeko arima komunionerako.

        6. Baña modurik obrena prestazeko bat konfesatu ondoan komekatzeko, da gogoas konsiderazea nor den Jesus eldu dena gure gana, ta nor garen gu; ta gero atra afekto biotzeskoak ta birtuteen akta korrespondienteak, nola diktazen dion bere espiritu ta debozioak Jangoikoaren graziareki. Amabi birtuteetan partikularki exerzita daike bat komunione alzinean. Iagotan ere bai, baña ebetan parazen dut exenplua berzeendako, baitire fedea, esperanza, karidadea, kontrizioa, humildadea, beldurtasuna, admirazioa, agradezimentua, erreberenzia, deseoa, petizioa ta ofrezimentua. Fedean lenik, sinestatus biziro, ikus bagindez bekala begis, dagola zeruko Errege hostia errezibitu bear dugun artan. Ah ikus bagindez! Zer ajola, zer kuidadoa, zer dilijenzia prestazeko? supli bez fedeak, ta ortako bidoeie lenean zimendu bekala berze dilijenzien. Urbilena esperanza, esperatus Jangoikoagandik falta zaiguna geurengandik. Nor lizake digno komekatzeko sekula, ezpalez supli Jangoikoak? Berla karidadea, maitatus gogotik jaun bat ain ona, ta beragatik proximo guziak ta etsaiak ere bai. Auda urrea zeiñeki urrestatu bear baita arima; au da sua, zeiñeki biotza itzuli bear baita brasa flamantea. Berla kontrizioa, sentitus finki nordenagatik Jaun guzis on ona ofenditua malamente, propositoreki ez iteko berriz ia sekulan ofensarik den txikiena. Gero humildadea, humillatus bere burua errautsa baño ia, lurperaño, infernuraño, ezaundurik ezi infernuan egotea mereji zuena doaiela zeruko erregeren maiera jatera aingiruen ogia. Estela digno mila ta mila motibos. Gero beldurtasuna, oroiturik Judases ta arrek eman zion apa falsuas, ez dezan erran nitas artas bekala: Ecce appropinquat qui me tradet, urbilzen da traiziatu bear nauena; ta ez dezaten iretsi nere kondenazioa biziaren iturrian nere faltas. Gero admirazioa, arritus nola alako Jaunak sartu bear duen alako ar baten baitan. Zeruetan kabitzen estuenak majestadeain utses pobretto baten agoan ta estomagoan. Duena bere tronoa guzien gaiñean, guzien Juez dena nere biotzaren etxola urratu gontan. Berla agradezimentua, emanes graziak ainberzeko finezas, estuela zereki pagatu, nai lukela borondateas berere kunplitu albas. Berla erreberenzia, adoratus biotzaren errespeto guziareki, ta bakarrik balego, kurtus lurreraño burua ta a lo menos goardatus modestia ta belauriko honratu naies Jaun sakramentatua emen ia, por lo mismo ezi humillazen baita ainberze bera. Gero deseoa, deseatus ellegatzea jaun arren gustora prestaturik, nai lukela izan serafinen ta Maria Santisimaren pureza, humildadea, karidadea ta berze birtuteak. Gero petizioa, eskatus Jaun berari bear duen grazia, baitare sanduei ta Ama Birjinai bere birtute ta merejimentuen adornuak estalzeko bere arimain miseriak. Ta en fin, ofrezimentua, ofrezitus bere partes Ama Birjinain ta sandu obekienik komekatzen zirenen disposizioak, nailukelaik segitu naiz arrastaka agila goien atzean; ta azkenik ofrezitus bere arima ta gorputza, ta den guzia, presta dezan Jaun berak ta in dezan nitas nai duena. Paratuko dugu forma praktiko klaroan doktrina gau berau berze platikan. Bitarteo baliatu erranas, zerbitzazeko al guzian Jaun andia, ta bizitu beti prebeniturik presentazeko eukaristiako maiean ta gero bere glorian. Inzkigun fede, esperanza ta etc.