Sermo in festo Visitationis
B. Mariae etc.
De eius Patrocinio

Ut audivit salutationem Mariae Elisabeth,
exultavit in gaudio etc. Luc. 1.

        Egungo misterioa agitu ze Martxoaren azkenean, edo Aprilaren prinzipioan, jaiobañolen San Juan Bautista, noiz San Gabriel Aingiruak salutaturik Maria Santisima, ta anunziaturik Jangoikoaren mezus erdi bear zela Birjin, ta onen sinestarasteko erranik beraren lengusua Santa Isabel ere zoeiela seigarren ilabetean aurdun, naiz zen adinetakoa, Ama Birjinak sinestaturik, ta konzebiturik Jangoikoa gizon bere entraña sanduetan Espiritu Sanduaren birtutes martxoaren ogeitaborzgarrenean, andik fite joan zen prisaka montañara bisitatzera sanda gura. Ellegaturik egin zio diosalea, dio egungo Ebanjelioan, ta agitu ze, aitu orduko Santa Isabelek Maria Santisimaren diosalea, saltatu zekio gozos aurra sabel-barnean, ta bera bete ze Espiritu Sandus, ta exklamatuzue: Bedeikatua zu andre guzien artean, ta bedeikatua zure sabeleko fruitua. Eta nondik niri ainberze ondasun, nola etorzea enegana, ene Jaunaren Ama? Ezi orra zure mintzoa aditu deneko, saltatu da bozkariundes ene aurra ene sabelean. Zori onekoa zu sinestatu baituzu, ezi kunplituko dire zure baitan zuri Jangoikoak erranikakoak. Orduan Maria Santisimak erran zue: Magnificat asten den kantiko andi gura laudatus Jangoikoa. Orra ebanjelioa. Fruitu atrazeko saluta zagun Ama Santisima. Ave Maria.

        Zori onekoa ditxosoa nornai den logratzen duena mintza daien beraren fabore Maria Santisima Abogada bekala. Eztu galduko pleitua, badezake espera salbazioaren sentenzia, orai grazia ta gero gloria. Ikusi duzie nolako indarra duen Ama Birjinaren bozak saltarasten baitu aur jaio gabea ere kontentus. Alegra zaite zu ere, ene arima, logratzen bauzu alako Abogada Jangoikoaren presenzian. Itz guti leitzen dire ebanjelioan erranak Andre dibinoak. Ixila ze ta modesta; baña mintzatu zenetan, milagroak agitu zire. Mintzatu ze San Gabrieli anunziatu zionai izan bear zela Jesusen Ama: Nola izanen da ori, ezpadut ezaunzen gizonkirik? Eta bereala aingiruak seguratu zio milagroa izanen zela Espiritu Sanduaren obras eta birtutes. Mintzatu ze azkenean emateko baimendea, Ecce ancilla Domini. Ona Jangoikoaren esklaba; egin bedi nereki zure itzaren konforme. Eta bereala agitu ze milagroa gelditzeas Jangoikoa gizon eginik beraren sabel birjinalan, ta bera Jangoikoaren Ama ta birjin batean. Mintzatu ze egun Santa Isabeli, ta bereala bete zitue Ama Semeak Espiritu Sandus ta grazias. Mintzatu ze bere Seme Jaunai amabi urtetakoa zelaik geldituzekiolarik tenploan ustekabean: Ene Seme, nola in duzu ala gureki? Zure bila ibili gara beterik penas. Eta bereala Jaun Dibinoa itzuli ze berareki etxera, ta zegokio obediente. Mintzatu ze Kanako bodetan pobreen amores: Ene Seme, eztute ardorik; eta bereala Jaun Dibinoak bere Amaren atenzios itzuli zue ura ardotan. Ilzerakoan Jesus ona gurutzean, aldakan zego txutirik Ama ona, eztio ebanjelioan mintzatu zen mias, baña mintzatu ze biotzeko penes ta begietako negarres; eta bereala Jaun Dibinoak eskatu zue bere etsaiendako barkazio, ladron gaietaik bati ofrezitu zio paraisoa egun berean, berze askori eman ziote konbertizeko grazia eta guri utzi zigu gure Amatako bere Ama San Juanen personan: Ecce mater tua; eta gu beraren humetako: Ecce filius tuus. Ala nai zue Ama Santisimak. Pensa orai nola nai duen, nola inen duen bere aldetik ezkaitzen gal bere doloresko humeok ainberze kostatu gaizkionok!

        Gurutzearen oñean gure Ama eginik ainberze doloreeki, uste duzie agian utzi edo atzendu gaituela orai dagolaik glorian? Andik itzulzentu bere begi miserikordiasko gaiek guregana. Andik deitzen, konbidatzen, exortatzen gaitu. Andik oroitzen da gutas ia ezi gu beras, eta geuren burues ere. An asko aldis, zu atzendurik bizi zarelaik kondenaziosko estadoan, ta Jangoikoa eman naiak sentenzia zure kontra, deabrua eske ta eske justizia, eriotzea lizenziain beira zure akabazeko, ta idikirik infernua esperatzen, Ama Santisima dago abogatzen ta klamatzen piedade ta miserikordia. O zenbat aldis libratubide gaituen, naiz gu ez oroiturik! Zenbat infernura joan bearrak bide daude munduan oraño, zenbat glorian, zeren mintzatu den aien fabore gure abogada? Orgatik, dio ongi San Anselmok, orgatik dela eskojitua Ama Santisima, salbadezkiengatik piedades ta miserikordias ez dezazkenak salba Jangoikoak justizias. O Maria, Maria, Jangoikoas geros gure esperanza bakarra! O Maria, aipatzeas ere konsolatzen da nere biotza esperanzareki. Maria, borz letra dire firmatzeko ene salbazioa. Maria, lenbiziko letra M. Mater, Ama. Bigarren letra A. Advocata, Abogada. Irugarren letra R. Reconciliatrix, bakezalea. Laurgarren letra I. Illuminatrix, argizalea. Borzgarren letra A. Amans, amantea, amazalea, amorosa. Qui te invenerit, inveniet vitam etc. Nork ere aurkitzen duen bere fabore Maria, aurkituko du bizitza, salbazioa ta ondasun guzia. Nondik niri ainberze ondasun, nola etorzea enegana Maria? zio Santa Isabelek, ta nai zue erran etorri zekiola berareki ondasun guzia. Venerunt mihi omnia bona pariter cum illâ. Bisita iten dionai, ta diosalea biotz barnean, salta dakioke biotza kontentus. Sed unde hoc mihi? Zierto, nior eztu usten bisitatzeko pobres, eris, itsusis gorputzean, nola duen arima ona (Andrad. grad. 30. SS.11. n.2.) Flandesen ze gizon bat agitz deboto Ama Birjinaren, errezazen ziona errosario osoa egunoro. Bisitatu zue Jangoikoak eritasun luze itsusi bateki progatzeko arren pazienzia. Gorputz guzia aunditu zekio, usteldu zekizkio ezpañak alako llaga likits urrin zueki, ezi niork etzue urbildu nai. Desanparaturik gizagaizoa guzien ganik munduan, etzue desanparatu Zeruak. Pazienzia andiareki segitzen zue bere debozioan, gogotikago, urbildus bekala eriotzea. Bein agertu zekio bere aingiru goardiakoa: Zato eneki, erran zio, nai dizut mostratu zure deskansuaren lekua. Eraman zue paraiso eder batera, iduri baizekio arri gloria Zerukoa. Berze arbolen ertean erakutsi zio bat zituena egun ta berrogeitamar arrosa txuri, ta amaborz gorri agitz eder fragrante, errosario errezazen zituenen premiotan. Andik eraman zue palazio andi batera, non ikusi zuen gloriako erregina, zeñek mintzatu baizio amorosoki: ellega zaite enegana, ene sierbo fiela, beauzu errezibitu ene besarka mereji duzuna. Besarkatu zue Ama Santisimak; bereala erran zue: Ezta arrazio ago ta ezpain enpleatzen direnak ere errosarioan, dauden llagaturik gisa ontan, ezta ere kuratzea berze medizinas, ezpada nere zañetakoas ta erran ta egin, esnetatuko zizkio bere bularretako esneareki, utzirik sano eder guzis, ta lengo usaiaren partes, atxon zeruko bat errespiratzen zutela. Baña ariman eman zion konsolua, ezta mirik explika dezakenik. Itzulirik bere akordura bisione gontaik ezaun duzue fabore egin ziona Ama dibinoak, ta eman zitio esker milla milla. Ago ta ezpañetaik atratzen zekio atxon bat alakoa, ezi errekreatzen ta admiratzen zitue guziak. Ellegaturik obispoagana milagro gonen fama, informatu ze ta publikatu zue exortatus mundu guzia Ama Birjinaren deboziora.)

        Orai bada ala faboratzen duenak gorputzaren onetan, nola uste duzie iten duela arimaren alde? Nola presentatzen, nola mintzatzen da Jangoikoaren alzinean bere debotoen fabore? Eta nola uka dezake semeak ta alako semeak grazia eskatzen diona Amak ta alako Amak? Emengo tribunaleetan ezta permititzen emastekirik mintzatzea abogada-gisa nioren faboretan, beldurrak nonbait makur daien justiziaren bara emastekiaren idurias, mintzoas, negarres. Baña Jangoikoaren tribunalean ezta alako legerik bere amarendako; au presentatzen da ederrago ezi iruzkia, mintzatzen da amorosoki, ta bearbada mostratzentio bere Seme Jaunari bular birjinalak, zeñeki azi zuen aurra zelaik. Badaki, bearbada, belauriko ere paratzen lograzeko nai duena. (kontazen du Zesareok (ap. Claus. p.2. Cath. c.11) gizon noble bat abrats izana pobreturik bere buru gaixtos, itzulzeagatik leneko estadora, bere mutil sorgin baten konsejus ofrezitu zela deabruari errenegaturik Jangoikoas. Deabruak erran zio zela preziso errenegatzea Jangoikoaren Amas ere. Ontan egon ze konstante etzuela eginen alakorik sekulan. Mutilak porfia ia zer zekion despeitzea emasteki bat, despeituas geros Jangoikoa. Baña ark firme seguratu zue etzuela despeituko Maria Santisima. Ala deus logratu gabe itzuli ze triste, berze miserien gañetik, ukatuas Jangoikoa. Sartu ze eliza batean. An belauriko egon ze negarres lamentatzen gau guzian goizeraño. Jangoikoaren probidenzias ellegatu ze goiz goizean arara berze gizon bat, nori ark saldu zition ondasun guziak; ikusi zue lamentatzen nola zegon, esperatu zue beira zertan baratukozen. Aldarean ze Ama Birjinaren imajina bat bere Semeareki besotan. Aitu zue nola Amak Semeari erraten zion klaro: Urrikarizaite, ene Seme maitea, urrikari bekatari gontas. Semeak apartatzen zue aurpegia. Porfiatzen zue Amak eska ta eska, Semeak sebero errespondatu zue: Gizon gonek ukatu nau ni, ta zer inen diot? Orduan ama xaikirik katedratik, ta artan paraturik aur dibinoa, paratu zekio belauriko humil: Ene Seme Jauna, barka zozu ene amores, otoi otoi etzadazula ukatu grazia gau. Orduan beiraturik bere amari begi amorosoeki errespondatu zio: Ene Ama, beñere ezin ukatu diot deus ere, ta orai ere orren atenzios barkatzen diot guzia. Pasaturik lanze gau, bazoeie konsolaturik pobre gura; ta ona berze prodijio bat! Berze erran duguna zegola beira joan zekio atzetik, eta erran zio: Jauna, badakit agitu zaion guzia. Eta orai nai badu artu esposatako ene alaba, izaintu dotetako saldu zizkidan ondasun guziak. Zelebratu ze matrimonioa, eta orra gizonoi abrats fortunoso instante bates, ta ia dena, barkaturik ta emendaturik. Eta guziau Ama Santisimaren medios. Oh! Bedeika...)

        Seguraturik gure on guzias, logratzen badugu abogada Maria Santisima, orai trata zagun logratzeas nola ta zer medios. 1ª. Da arzea debozio beragana, au da afizione, amore ta kariño fin bat biotzeskoa; onen birtutes berari plazer ta gusto eman naia guzietan; por konsigiente goardatzea ofenditzetik grabekiro bentzait, espezialki nioren amore deshonestos, ezi agrabio andia iten zaio ontan, amatzean gorputz ustelkorra beraren edertasunaren aldean, ta da debozioaren benenoa ori, zeñeki bateo eztaike aurki ura. Len lena bada da goardatzea ofensaetaik, ta deskuidatzen balitz bein edo bein, garbitzea biotzesko negarres ta konfesio humilas. 2ª. Egunoro enkomendatzea berari; ezkaitzen deskuida, elizak abisatzen gaitu ezkilaren mias, soñatus argi-ezkilak, egerdi, ta ilunezkilak, zeñetan ordenatu du errezatzea irur Abe Maria aldioro, txutirik larunbate arratsean ta igande guzian, gañarakoetan belauriko duenak kortesia bear dena. Latines erraten diren itzak dire ebek: Lenbiziko dandan Angelus Domini nuntiavit etc. Euskaras, Jangoikoaren ordes aingiruak mezu emanik, konzebitu zue Mariak Espiritu Sanduaganik. Ave Maria. Bigarren dandan, Ecce ancilla Domini etc. Euskaras, Ona Jangoikoaren esklaba, in bedi nereki zuk erran bekala. Ave Maria. Irugarren dandan, et verbum caro etc. Eta Jangoikoa gizon egin ze, ta gutartean bizitu ze. Ave Maria. 3ª. Da erlojuak ematean orona, errezatzea Ave Maria, kontriziosko akta labur bateki. Nai duenak erran dezake ala aitu orduko orona. O Jesusen Ama ederra, biz bedeikatua ordu gura, zeñetan alako iruzkia ekarri zigun mundura. Amen. Ave Maria. Gloria etc. Zuk, Maria, ama bedeika Jangoikoa istante guzietan, ta ez permiti ofendi zagun jaun bat ain ona sekulan. Amen. 4ª. Da egunoro enkomendatzea iltze onagatik, biziaren bukatero ona logra dezagun, errezatus Salbe edo Abe Maria. Ez atzendu ontas graziak ematean otronzeetan. 5ª. Egunoro errosarioa, posible barin bada, belauriko ezpadaike, ibilis bidanabar. Da errosarioa ala nola arrosa-lorees erregalatzea ta koronatzea gloriako erregina. Maite duena eztaiela deskuida, ezi ordaña ona seguro du; eta iten bada familiareki etxean, desterratzen dire andik lotsaturik Espiritu gaixtoak, jausten dire aingiruak ta Jangoikoaren bedeizioak. 6ª. Asteoro baitago konsagraturik Ama Birjinai larunbata, artan beraren amoretan egin ia memoria edo goraintzi, obra on, edo limosna, edo baru, edo bisita elizan, edo etxean beraren imajina zenbaiten alzinean mostratus afekto anitz. Batzuek dute debozio errezazeko zazpi Abe Maria beraren doloreen memorian; berze batzuek bedratzi, sabel birjinalan bedratzi ilabetes Seme dibinoa iduki zuenaren memoriatan. 7ª. Konfesa-komekatzea maiz beraren obsekiotan, espezialki beraren festaetan ofrezitus berai bere Seme Jauna errezibitua komunionean. 8ª. Ama Birjinaren honratako diren meza, kanta, letania, salbe, prozesio ta alakoetan asistitzea ta akonpañatzea amore andiareki, ala nola festejatzen Ama Dibinoa hume onak. 9ª. Alistatzea beraren kofradian kofrakide ta etxeko hume bekala. Au da ala nola paratzea bat Ama Birjinaren mantuaren pean anpara gaitzan nola olloak txitak egalpean, ta markatzea, ta firmatzea beraren amante espeziale, maita gaitzan gu ere berak, ta asisti gaitzan beti ere, baña espezialki ilzeko tranzean Ama bekala, ta azkenik segura dezagun betiko salbazioa, San Franzisko Sales gastea zelarik, gorputz ederrean ederrago arima, kabilatus predestinazioaren sekreto andi gartan, Jangoikoas bazego, salbatuko zela, ezperen, guzia debalde zela, zoeie konsumitus kongojas. Bein Ama Birjinaren kapillan ol batean leitu zue San Agustinen orazio gura, Memorare, ô piadosissima etc. Oroi bedi, o piadosisima Birjina Maria eztela sekulan aditu nior ere akuditu duenik berorren anparora, berorren faborea eskatu duenik izan dela desanparatua. Ni konfianza goneki animaturik berorrengana eldu naiz, Birjinen Birjin Ama, berorren presenzian nago suspiratzen otoi ta otoi, ezdezala desprezia ene otoiza, o Jangoikoaren Ama, baizik adi bez piadosa ta kunpli bez. Amen. Erran zue orazio gau bere entraña guzieki, ta bereala sentitu zue bañatzen biotza alegria sano bateki, ta erorzen zirela beraganik ala nola eskama bazuk. Ezaun duzue izar obenaren bisita, desterratu baizitio tristurain iluntasunak ain miragarriro. Badakit nik nork daraman aranze bera frinkaturik biotzean. Ezin atra mundu gontan. Zer inen da? Ez sentitzeko arren zistakoen agoniak, aurkitu dut ungendu bat propia, zeñeki estalirik, etxakin doaien kuratus; azken egunean agertuko da, ta agian kuraturik. Zer ungendu? Jesusen odolas ta Ama Birjinaren esneas konpondua. Bisitabeza Semeareki Amak bere sierbo gau, kuraturik guzis kantatzeko alegre Ama Semeen miserikordiak eternidadeko glorian. Amen.