Sermo XXXIV:
De reverentiâ erga
Domini sacerdotes

Nolite tangere Christos meos. Ps. 104.

        Erranik ia tenplo sanduari zor zaion erreberenzia Jaun sakramentatuaren kasos, orai bere sazerdoteei bear zaioten errespetoa Jaun beraren atenzios, zerengatik gure Jaunaren honrari dagokio izan daitzen errespetatuak ala bere tenploak, nola bere ministroak, baitire tenplo biziak ta ortako konsagratuak berexki ordena sagratuareki, kastidadearen boto solemneareki ta sakramentuaren tratamentu usuareki. Bi gauza daizke konsidera sazerdotea baitan; bata gizatasuna, zein baitu komun berzeeki, gizona da alabañare berzeak bekala; berzea da duen estadoa, konsagrazioa edo korona, nolanai dei daien, baita Jangoikoaren grazia espeziala, zeñen aldetik gizon baño ia baita sazerdotea ta aingiruak adiña, ia ezpada, diones San Bernardok: Praetulit vos angelis atque anchangelis (sic) (In declam^s). Banago ontan, ezi sazerdoteak berak lenbizikorik bear duela errespeto izan bere estadoai, bizitus bizitza aingiruena, duen bekala aingiruen dignidadea, izanes pensamentu nobleak ta akzione errealak, daraman bekala korona, mostratus Kristoren imajina, iduri ta atxon ona leku guzietan, den bekala Kristoren ministro, ta deitzen den bekala Jangoikoaren Kristo unjitua, ezi estire ongi batean estado andia ta persona txarra, dignidade exzelentea ta bizitza indignoa, korona erreala ta akzione billaua. Badakit au, ta alaber, berzeetan gaixto dena gaixtoago dela sazerdotea baitan, ta agian gaisto estena berzeetan gaizki dirudiela arren baitan. Badakit au guziau, ta neure kontra nagola mintzatzen, ezpainaiz errealidadean konforme dignidadeai. Baña guziareki estaike deserrespeta sazerdotea, naiz gaixtoa, zerengatik gaixto izatea du gizontasunagatik, ez sazerdozioagatik; naiz gaistoa, bereki dauka beti estado sandua, korona ta konsagrazioa; au bear du honratu mundu guziak naiz desonra dezan duenak berak. Ala nola asto batek balema bere gañean errelikario prezioso bat, edo kustodia sagratua, naiz utzi balez animale zenzu gabeak erorzera loiean, ere beargindio egin erreberenzia. Sazerdote arimen kargudunek doble honra mereji dute, zeren Jangoikoaren ministro diren, ta zeren arimen artzai ta aita diren, arturik beren gain kuidatzen baitute kontu emanbeautenek bekala aietas, dio San Pablok (Hebr. 13): Esta motibo txipia ori ongi beiraturik, ezi ongi kostarik du honra indakiona, eta estakit, estakit nola den nai duenik artu berzeen arimen kargua, berearena aski duelaik jasteko, ezpaliz gure Jaunaren probidenzias. Baña utzagun au, ezi erorzen zaizkida biotzaren egalak ikusirik nora sartu nai zen itsu itsua. Guzia dezake erremedia gure Jaunak. Jardukagun solamente sazerdoteari zor zaion errespetoaren gain. Birjin Ama gloriosa eder galanta, sazerdoteen patrona espeziala, hispilua, kidaria, kapitana, anparoa, honra ta gala, noren Ama beroi, arren ministroak gu, ori lenean alzindari, gu atzetik paje, orrek erman zuena bere sabel birjinalean, guk baitamagu eskuetan; nola estitu onetsiko ta kuidatuko bere sazerdoteak, Ama dibina? aurki bez onek orren begietan grazia. Abe Maria.

        Jangoikoaren etxean dire anitz mansione edo estado diferente. Sazerdoteak dire nola urbileko ministroak, sekretarioak, goardia de korps ta bere maieko zerbitzari propi elejituak ta konsagratuak. Sines ezi ofizioaren gisara ta neurrira izatekos sazerdoteak, ordenatu bear zire kerubin ta serafin gorenak, eta orduan ere ez lirazke ministroak bardin ta ofizioa den adiña sandu; baña Jangoikoaren Seme gizon egin zenak, gizonetaik nai izan zitue atra bere sazerdote ta ministroak. (Agerrian dago bear lirazkela ebek izan guzien ertean Jangoikoaren argiareki autatuak, obenak, sanduenak gorputz ta ariman; eta oraño alakoak izanik ere, apaintzekos medianoki diren ofizioendako, bear lirazke anitz denboras purgatorioan purifikatu, garbitu, edertu, luzitu zillar ta urre guzien gañetik, de manera ezi ezlekioten gelditu lurreko erresabio ta urrinik deusere. Jangoikoaren ta gizonen erdian paratzen da sazerdotea nola balitz Jangoikoa baño gutiago, baña gizon baño ia. Bi aldetara bear du bere atenzioa: Jangoikoagana, presentatzeko dignoki berain alzinean, mintzatzeko berareki munduaren faboretan, jarritzeko beraren maiean, konsagratzeko, ofratzeko, errezibitzeko, eskuetan ibiltzeko ta administratzeko Jangoikoaren axuria. Gizonengana, absolbitzeko bekatuetaik, bataiatzeko, ezkontzeko, bedeikatzeko ta sandutzeko mundua al badezake, erakusteko Jangoikoaren bidea, konsejatzeko on guzia, erremediatzeko gaitz guzia, tratatus oneki ta gaistoeki iragazteko guziak Jangoikoaindako, ta bitarteo mantxatu gabe bera deustan ere, baizik ala nola iruzkia pasatzen delaik ur eta loi eta anitz inmundizietaik gelditzen baita ain eder, argi ta garbi nola len. Orgatik ala Jangoikoaren nola gizonen aldetik santidade andia eskatzen dio sazerdoteai bere ofizioak; orgatik au mostratu zio San Franzisko Asiskoari Jangoikoak, erredoma kristalesko likore klaro bates beterik eskuan zekarran batean, motarik ta errauts pixkarik gabe, orgatik ezpaize atrebitu sandua ordenatzera sazerdote, baizik gelditu baize diakono bizi guzian. Ai nitas, ene Jauna, ezpadu usatzen miserikordia andia nereki Jangoiko gisa!

        Baña bidetik atra naiz. Itzuli gaitzen). Zor diogu Jangoikoagatik anitz errespeto bere sazerdoteai. Jende guziek erroreen ilunbean dabiltzanek ere tuste beren sazerdoteak, naiz falsuak, falsuak tusten bekala Jangoikoak, sakrifizioak, zeremoniak ta gauza errelijioneko-iduriak. Alaere ofiziogatik honratzentuste sazerdoteak arrigarri. Faraon Ejiptoko erregek honratu zitue sazerdoteak ala, ezi egin zituelaik petxero bere erreinukoen lur guziak, sollik utzi zitue libre sazerdoteenak. Etiopeek ainberze autoridade eman ziote sazerdoteei, ezi eben botoareki botazenzuste beren tronotik erregeak ere. Erromako errepublikan zuzkete sazerdoteek kendu senadoaren dekretoak, ta kastigatu ere senadoreak, eta sazerdoteen errespuestak zeuzkite nola zeruko sentenziak. Jermanian ze kostunbre ez nior justiziatzeko, aprobatuartaño sentenzia sazerdoteek. Atila tirano kruel gura zoeie Italia guzitik barna egines mila galte; atra zekio bidera San Leon bestiturik ornamenta sagratueki, mintzatu zekio, ta bereala itzuli ze humil atzerat sazerdotearen errespetos. Alexandro andia, mundua arritu zuena, siluit terra in conspectu eius, joan ze Jerusalena asarraturik urratu naies guzia, baña atra zekiolaik bidera sazerdote sumoa, jautsi ze Alexandro zalditik ta belaurikatu zekio erreberente. Alakoa da jentilek emandiguten exenplua.

        Ikusagun zenbait kristioena. Xakina da Teodosio enperadorearen exenplua, nola etzuelaik nai San Anbrosiok utzi sartzera elizan, ark obeditu zion humil, ta admititu zion ongi eman zion erreprehensioa ta penitenzia. Pipino Franziako erregek akonpañatu zue oñes, frenotik zeramala Aita Sanduaren zaldia. Konstantino andiak, konzilio batean obispo Jaunen aurkintzean etzue nai izandu jarri jarriartaño guziak, ta azkenean jarri ze apalena, deizen zituela sazerdoteak bere Aitak, ta presentaturik bere Majestadeai anitz memoriale aien kontra, autxi zitue leitu gabe guziak utzirik Jangoikoaren tribunaleko sazerdoteen kulpak; ta zio ezi ikus balez bat gaizki egiten, estaliko zuela bere manto errealas, etzeien desonra sazerdotea. Rodulfo Kondeak, zaldi gañean zoeielarik, ikusirik oñes zoeiela sazerdote bat komekadurareki, jautsi ze bera ta iganerazi zue sazerdotea, ta akonpañatu zue estriboaren ondotik joatean ta itzultzean. Ala pagatu zio gero Jangoikoak ain ongi, ezi paratu zio korona inperiala buruan. San Antonio abadeak aurkitzen zuelaik sazerdote bat, ezarzentze belauriko ta etze jaikitzen errezibituartaño arren bedeizioa. San Franzisko Asiskoak zio, ezi aurkitzen balitu bateo angiru bat ta sazerdote bat, sazerdoteari lenik apatuko ziola eskua, ta gero inen ziola aingiruai erreberenzia. Zer admiratzeko da au, aingiruek berek emandigutelaik exenplu? San Franzisko Salesek ordenatu ondoan bat mezas, ikusi zue au gero elizatik atratzean, deteniturik kunplimentu egiten bekala noribaiti, zein ezpaize ageri. Deitu zue bere gana ta galdegin zio zer aitu zen eliza-atarian. Sazerdote berriak erran zio nola gure Jaunak egin zion grazia ikusteko bere aingiru goardiakoa, zein beti zoeielaik eskuieko aldetik, ta sartzen ta atratzen lenean, egunartan ordenatu orduko sazerdote, aldatu zela ezkerreko aldera aingirua, ta etzuela nai izandu atra alzinean len bekala, ta orgatik egon zekiola bera errogatzen kortesias. San Juan Krisostomok ikusten zitue aingiruak mezakoan zerbitzatzen sazerdoteai humil, erreberente, inguruan. Maria Santisimas leitzen da bere bizian belauriko paratzen zela lenbiziko sazerdote gaiei, ta eskatzen ziotela bedeizioa. Beti goardatu zue kostunbre gau San Pedroreki, mintzatzen ziolaik eriotzeko orduan ere. Zer ia erran daike, nere fielak?

        Errespetatzentugu elizan, aldarean, konfesonarioan ta bearrorduetan. Errain didate batzuek: Baña gañarakoan zer dute ia guk baño? Dute karakter ta korona ta konsagrazioa, naiz elizan naiz kanpoan. Eta zer hipokresia da, ta traizio disimulatua, honratzea elizan desonratzeuntena kanpoan? Apatzea eskua ezpañes, ta gero injuriatzea persona mies? Emen honratuiduri, ta an despreziatu? Merejidutelako atxekia atratzen dute; baña kristio onak berexi beartu personaren faltak ta estadoaren abantallak, ta estadoagatik barkatu personai, tratatu ongi Jangoikoaren Kristoa, baita sazerdotea. Nolite tangere Christos meos, dio Jangoikoak. Etzazkiziela ukitu nere Kristoak. Beras, utzi beartugu in dezaten nauten guzia, kendezaguten geurea, ta oinpeta gaizaten, eta geldi ixil? Estiot ori; ojala ezpaliz beñere diskordia biderik. Beira bedi, den gauza, zeintan estuen irabazirik, ala nola erreprehenditzean bizioak ta desordenak, zelatzean Jangoikoaren legea, ta egitean arimen alde direnak; ezi alakoetan nola ezpaitu kodiziaren edo pasione zerbaiten sospetxarik, eman bear zaio arrazioa geien komun, zerengatik fielen librua da sazerdotearen agoa, andik ikasi beaute Jangoikoaren bidea. Baña nola bizi baikara lurgaisto gontan beterik pasiones, errorees, ignoranzies, balitz diskordia-bide emengo gauzengatik, prokuratu bear da bakean konpontzea, ta au ezpadaike, orduan nezesidade utses, intenzio biotz ta modu onareki segitu nork bere deretxoa. Ori esta debekatzen, baizik injuriak, desprezioak, tratamentu gaixtoak, ezi ebek estute ontzen pleiturik. Jenios, ordea, dutenak ematea sazerdoteen kontra, bada ezpada kausa, txarkeries ezpada, murmurazioes ta iskindees dute, erragun klaro egia, dute deabruaren jenioa, zerengatik deabruak estu berze onik baizik oposizio kontinuoa sazerdoteari, nola baituste ofizioak ere kontrarioak alderen alde; sazerdoteak du prokuratzea Jangoikoaren honra, mutilak nausiarena bekala, deabruak berriz prokuratzea Jangoikoaren ofensak; sazerdoteak salbatzea arimak, deabruak galarastea; sazerdotea arimen artzai, deabrua otso gosetia. Milagro da izatea kontrario sazerdoteari deabrua? Baña, milagro maliziarena bekala kontrario izatea kristioa. Au da ala nola Jangoiko beraren kontrario izatea. Ia ere diot, da nola munduaren ta bere buruaren kontrario izatea, zerengatik munduaren ta beraren onerako paratua da sazerdotea. Pensa zer litzaken munduas, zer litzaken bakotxas, ezpaliz sazerdoterik? bear du sazerdotea jaio orduko, bear du bizi guzian, bear du iltzerakoan, bear du il ondoan. Figura gaitzen mundua ta gizagendea sazerdoterik gabe. Guzia ala nola iruzkirik gabe, ilunbe lotsagarria, desertu tristea ta gizagendea litzake nola animale-saldo bat konfuso, nasi desordenatua.

        Goazen gutitto bat errepasatus sazerdotearen ofizioak puebloan. Estugu erranen gezurrik erraten badugu direla errietan sazerdoteak ala nola berze ainberze aingiru lurrekoak, berze ainberze enbajadore Jangoikoarenak, berze ainberze persona Kristoren ordes ta ordañes paratuak. Igan ze bera zerura, utzi zitue sazerdoteak bere lekuan. Nork kristiatzentu jendeak? Sazerdoteak. Nork itentu sakramentuak? Sazerdoteak. Nork konjuratzentu deabruak ta tenpestadeak? Sazerdoteak. Nork bedeikatzentu gauzak? Sazerdoteak. Nork presentatzentio Jangoikoai munduaren partes laudarioak, sakrifizioak, orazioak? Sazerdoteak. Nork karraiatzentu zeruko ondasunak? Sazerdoteak. Nork notifikatzen ta adiarastentu Jangoikoaren borondateak, doktrina ta bideak? Sazerdoteak. Jaio da bat? Berla billatzen da sazerdotea sartzeko elizan, markatzeko Kristoren ardi, entregatzeko Jangoikoai. Doaie anditus? Kontino bear du sazerdotearen dilijenzia, estaien animaletu, ta ikas dezan zertara den etorria mundura. Artzeko bide konbeni zaiona, nork kida dezake ark baño obeki azertuan? ezkontzen bada, sazerdoteak ematen du bedeizioa. Ilzen delaik asistitzen dio sazerdoteak, ta niork eztu il nai sazerdoterik gabe aldakan. Il ondoan sazerdoteek honratzeunte gorputza, ta enkomendatzeunte arima. Zer diot konfesioko ta komunioneko sakramentues bizi guzian beartugunes? Lenbizikoa ain preziso, ezi baita bigarren ola, ta bakarra, zeintaik daiken eutxi libratzekos erori dena bekatu mortalean. Eta nork dezoke eman ezpada sazerdoteak? imajina zagun doaielarik bat oian erte batean, eriotzeak aurkitzen duela; beiratzen da tristea ia eternidadeko atari-pokalean sartzeko ta ez atratzeko, bein joanaskeros betikos dela, ezin itzuli onat berriz; ongi joaten bada, betikos ongi; gaizki badoaie, gaizki betikos; ta bekatu mortale soil bat dela aski galtzeko secula seculorum. Errepasatzen du konzienzia ta aurkitzen da bekatu mortalean, edo dudan. Emen da beldurra, kongoja, lamentatzea, ai nitas! Ai nitas! Sekulako galdua! Doaie iles konsolurik gabe. Pasatzen da andik zaldun bat, jausten da, ikusten du iltzen dela, galdeiten dio, aitzen du tristurain kausa, ezin erremedia; solamente konsejatzen dio izan dezala kontriziosko dolorea konfesatzeko intenzioreki balitz posible; oneki usten du; doaie alzina. Ark ainberze peligro ta beldurrain ertean ezin senti amoriosko dolore noble gura; ah giza tristea! pasatzen da errege bat akonpañamentu andiareki; ofrezi dezoke anitz lurreko gauza, baña ezin libra pena gartaik, esta erremediorik; alzina ura bere bideas, ta au infernurat; falta zaio solamente despeitzea arima. Ontan ellegatzen da oñes sazerdote pobre bat, urbiltzen da, aizen du, animatzen du Kristoren partetik ta ematen dio absoluzioa. Ikusazie gizonoi konsolaturik, arima libre, burlaturik deabruak, idikirik gloria, nora baitoaie arren medios ezperen joan bear zuena infernura. Auda egi eta fedea, nere fielak. Idurizaizie dela estimatzeko Jangoikoaren sazerdotea?

        Baña igan gaitzen gorago. Da estimatzeko sakramentu aldarekoa, zeintan baitago ain errealki, nola zeruan Kristo bera? Ta errezibitzen baitugu nai dugulaik? Eta nori zor diogu, baizik sazerdoteei, zeñei sollik eman bazaiote konsagratzeko potestadea? Ezpalez kostunbreak edeki gauzen admirazioa, zer litzake ikustea bat txutirik ta berze gisas jaintsirik, daudelarik guziak, naiz Jaun andiak ta erregeak beitiago ta belauriko mezakoan? Zer esta konsagratzea, eskutatzea, errezibitzea ta administratzea gure Jauna? Eta au iten du sazerdoteak. Beraren eskutik bear du errezibitu erregek, erreinak, mundu guziak. Beras, estimatzeko da ta errespetatzeko persona duena alako dignidadea. Etzazkiziela ukitu nere Kristoak, dio Jangoikoak; eta berriz (Zachar. 2), ukizenzaistenak zuek ukitzen du nere begiaren ninia. Estimazkigun bada gure Jaunagatik beraren ministroak; estima zagun guzien gañetik bere Majestadea, zeñi baitagokio alabanza ta honra, grazia ta gloria. Amen.