Sermo in Dominica infra octavam
Nativitatis Beatae Mariae.
De hoc dulcissimo Nomine
et nomen Virginis Maria

Luc. 4. Videsis pag. 25.

        Egun zelebratzen du Elizak Maria Santisimaren izen dulzearen festibidadea. Biali zue, dio Ebanjelioak, biali zue San Gabriel aingirua Jangoikoak Galileako ziudade batera, deitzen baita Nazaret, birjina batengana, zein baizego desposaturik Josef deizen ze gizon bateki Dabiden etorkitik, et nomen Virginis Maria, eta Birjinaren izena Maria. Ez debalde adbertitzen du au ebanjelariak, zeren ezi Ama birjina baitan guzia da estimagarri, dulze ta amable, izena ere. Izen gau da Zerutik etorria, Jangoikoak berak erakutsia, baitaki paratzen gauza guziei izenak dagozkiotenak ongi. Ala bada beraren Ama eskojitua deitzen da Maria, eta da deitzen dena. Nola izena duen, ala du izana ere. Gu komunkiro deitzen gara ez garena. Ni deitzen naiz Joakin, ta ez naiz Joakin; berze bat deitzen da Pedro ta ezta Pedro. Asko deitzen dire Maria ta eztire Maria. Orgatik Maria Santisimaren errespetos Ungrian ez omen zute permititzen nior deitzea Maria. Italian kontra, Franzian ta Españan debozios komun egin da izen andi gau. Baña sollik Maria Santisimak betetzen du izengonen signifikazioa ta birtutea. Ikusteko eta ikasteko goazen lenik salutatus aingiruareki. Ave Maria.

        Ezin pensa ta ezin aipa ere daikela Maria, dio San Bernardok, (de prec. et laud) erregalatu ta amorostu gabe arima ezaunzen ta amatzen duena Ama Santisima. Baña ezaunzen ezpada, ezin ama, ta amatzen ezpada, ezin senti erregalo ta debozio dakarrana. Goazen bada ezaundus. Maria, dio San Anbrosiok, (l.5. de inst. virgin) nai duela erran, Jangoikoa ene jeneraziotik; eta ala da errealki, zeren beraren entrañetan egin ze gizon milagrosoki, beraren sabel birjinalan bestitu ze gizontasunas, beraren aragi ta odoletik ditu bere aragi ta odola gloriako errege soberanoak. Maria, dio San Buenabenturak nai duela erran itsasoa, itsaso amargoa, ta esnesko itsaso dulzea. Amargoa, dolore andi erru inmenso pasatu zituenengatik bere Seme Jaun Jesu Kristoren pasioan. Esnesko dulzea, bere jenio beratx onegi amorosoagatik guziei ongi egiteko. Itsasoa berriz bere merejimentu, birtute ta graziaen montioagatik numeroik eta neurririk gabe. Ugalde guziak sarzen dire itsasoan, grazia guzien ugaldeak, aingiruen, Patriarken, Profeten, Apostoluen, Martiren, Konfesoren, Birjinen ta Sandu guzienak biltzen dire Marian. Beira zein itsaso andia.

        Maria, dio San Juan Damaskok, nai duela erran Señora, manazalea ta Erregina, ezi errealki egin zelaik Jangoikoaren Ama, egin ze gauza guzien Señora soberana, mana dezakena, egin ta desegin, nola duen plazer, leku guzietan, Zeruan, airean, lurrean, itsasoan, infernuan; ta nonnai den Jangoikoa Errege, Erregina da Maria. Maria, dio Santo Tomas Doktore aingiruak berzeeki, nai duela erran argia, eta argi-eginzalea, ezi propiki da aurora ta goizargia ekarri zuena mundura iruzki berri obena, ta dibinoa Kristo Jesus, argitzeko jendeei Zerurako bidean. Maria deitzen du Elizak letanian stella matutina, goizeko izar ederra, ta San Bernardok Maris stella, itsasoko izarra; ta agitz ongi dagokiola izen gau Birjin Amari, zeren ezi ala nola izarrak despeitzen baitu bereganik argi-errañua bere kalterik gabe, ala Birjinak argira eman zue bere seme dibinoa galdu gabe birjinidadea. Eztio errañuak izarrai gutitzen argitasuna, ezta ere Semeak Amari bere entereza birjinala. Au da bada izar noble gura Jakobeganik sortua argitzen duena goiti ta beiti infernuetaraño. Au da izar exzelente gura paratua itsaso andi gonen gañean gure bearres, beira dezogun, dei ta eska dezogun emengo peligro, angustia, duda ta bear guzietan. (in off. Brev.)

        Maria berze batzuek berexten ta explikatzen dute letras letra, borz letra dituenetan, aurkitus bakotxean beraren propriedade bat. Lenbiziko letra M, Mater, Mediatrix, au da, Ama ta Medianera, nior ez bekalakoa. Bigarren letra A, Auxiliatrix, Advocata, Auxilio ta fabore iten diguna, ta gure Abogada mintzatzen dena gure onagatik Jangoikoaren presenzian. Irugarren letra R, Restauratrix, Reconciliatrix, au da, gure erremediazalea, ta paratzen gaituena Jangoikoareki bakean, grazian ta amorean, ala nola Ama onak palakatzen duelaik Aita asarre dagona, ez dezan kastiga hume errebela, baizik admiti grazian. Laurgarren letra I, Illuminatrix, Imperatrix, Invicta, au da, argi egiten diguna, ta enperadora niork garaitu ez dezakena. Azken letra A, Amatrix, au da amazale amantisima. Niork ere Zeruko sanduetaik eztigu ia amore, nola podore ere ez, Jesu Kristos landara. Jesu Kristok bere lenbiziko izenean, baita Jesus, ditu borz letra, Maria Santisimak berze bortz. Jesus salbazaleak ematen digu salbazioa. Maria bere Amak erremedioa. Ala nola, San Bernardok dio (ap. claus. p.2. Conc. c.51) Ala nola Jesu Kristok bere borz llagaeki erremediatu duen mundua, ala Mariak borz letra dituen bere izenareki lograzen du barkazio bekatariei.

        Ilzerakoan Jesus gurutzean, aldakan zego txutirik Maria Santisima, nai lukela il berareki bateo guregatik. Etze konbeni, baizik joanik Jesus, gelditu bear ze Maria gure konsolutako. Orgatik San Joani erran zio gurutzetik: Ona zure Ama; nitas landara konsolurik obena biz ene Ama Maria. Eskribitzentiziet gauza gebek, zio San Juanek gero, (1. c. 2) ez dezazien ofendi Jangoikoa; baña agiturik norbaitek ofenditzea, ez deskonfia; abogatu dugu Aitaren alzineko Jesus; eta añaditzen du emen San Anselmok, baitare Semearen alzineko bere Ama Maria. Eta zierto ezta noreki konparatu Maria, ezpada bere Seme Jaun Jesus onareki. Jesus aipatzeas ere konsolatzen da biotza. Jesuses landara Maria aipatzeas erregalatzen da arima. Ongi erran zue San Buenabenturak dela Maria Jangoikoas geros gure esperanza bakarra, post Deum sola spes nostra. Baña oraño nainuke erran nik emen zerbait gexago. Zer noaie erratera? Aita da Jesus, eta Aita ona, piadosoa ta amorosoa; guziareki humeak zerbait gaizki inaskeros ikusten dena da Aitaren beldurras akuditzea amagana. Zerbaitengatik Jangoikoak nai izan zue ez usteagatik galzera gu niolatere, ustea gure Amatako bere Ama Maria. O konfianza ditxosoa! dio San Anselmok; o errefujio seguroa! Jangoikoaren Ama ta gure Ama Maria! Nork eztu konfiatuko Marian? Fiela da ia ezi Mikol. Benigna ia ezi Abisag. Dilijenta ia ezi Rut. Balienta ia ezi Judit. Ta miserikordiosa ia ezi Abigail. Maria.

        Izen gau da gozo aingiruendako; lotsagarri deabruendako; justoendako konsolagarri; ta bekatariendako salbaziosko. Goazen ikusis. Aingiruek ekarri zute izen gau Zerutik. Izen gau zeramate bere aingiru goardiakoek estanpaturik insignia ta gala ederra bekala. Izen gonen amores aingiruek igaten ta ofratzentuste Zeruan kristioen Abemariak; eta aditzeas kantatzen edo errezatzen alegratzen dire. Kantikoen libruan galdegiten zute irur aldis: Quae est ista? Nor da au? Nor da au? Nor da au? Bada zer? Etzekite zela Maria? Bai. Bada nola daude galdes? Sandu batzuek diote, ezi admiraturik Maria Santisimaren edertasunas, grazias ta santidadeas. Baña Rikardok dio galdegitea irur aldis dela errespondazekiotengatik irur aldis izen dulze gura Maria, Maria, Maria da. Orgatik maiz errezazen dutenak errosarioa, edo kantatzen, iten diote gusto Aingiruei, eta juntazen dire alakoen konpañian. Beira zein medio ona ekarzeko etxera Zeruko aingiruak eta bedeizioak.

        Kontra berriz aingiru gaixtoendako, zein baitire deabruak, lotsagarri da guzis Maria Santisimaren izena; eztuzu alako artilleriarik, alako bala ta bonbarik aien kontra. Beren enemiga deitzen dute Maria; ezin dezakete erresisti beraren presenzia, ezeta izena aipatzea ere. Xakina da nola Saul trabajatzen zuen espiritu gaixtoak; erremedioa ze soñatzea Dabidek arpa edo zitara; oneki desterratzen ze Espiritu gaixto gura. Psalterio gark signifikatzen du Maria Santisimaren psalterioa, au da errosarioa, konponzen baita egun ta berrogeitamar Abe Marias, nola ura egun ta berrogeitamar psalmos. Soñu gontara eztaike erresisti espiritu gaixtoa, bereala doaie iges. Jeriko deitzen zen ziudade garren murallak erori zire solamente soñarasteareki Josuek tronpetak. Infernuko atariak ikaratzen, arritzen, trastornazen dire soñatus Mariaren salutazioa. Papagaio bati erakutsi ziote erraten Abe Maria; nornai ikus zezan sarzen kuartoan, edo pasazen karrikan, bereala Abe Maria, Abe Maria. Agitu ze bein ustea idikirik kaiolaren ataria. Atra ze kanpora, ta bereala arrapatu zue txorixa zaleak, ta bazema atzaparretan airean gora. Kostunbre zuenaren gisa erran zue Abe Maria; ta gauza admirablea! Istantean erori ze xorixanzalea lerturik; ta gelditu ze papagaioa libre, (Klaus. Barron etc.) erakusteko guri honratzen Maria Santisima, erranes Abe Maria, nonnai sarzen garen, ta aurkitzen dugun. O zein kostunbre ona au! Baña oraiko presumituak beldur naiz alketzen diren errateas Abe Maria. Kuidado, eztaien alketu Maria Santisima ere alakoes! Jesu Kristok bentzait erran zue expreso, nor ere alketzen den nitas ta nere itzes, artas alketuko da Birjinaren Semea datorrelaik bere Majestadean (Luc. 9). Bada bekatuen peligroan inbokatzea Maria duzu erremedio bat exzelentea garaizeko tentazioak ta tentazaleak. Lagun gaixto batek, sorgin endemoniatuak eraman zue bereki bat desertu batera, non iten zioten deabruari anitz festa ta erreberenzia. Lenbizikoa ze ofrezitzea bere arima. Ofrezitu zio ark ere; baña fite urrikiturik, ta tristuras beterik aien danza, triska ta irri-abarren erdian, oroiturik Ama Birjinas erran zue suspiro bateki: O Maria Santisima. Aipatu zueneko, iges inzute andik guzi guziek instantean; ta gelditu ze bakarrik, ta itzuli ze graziak emanes Ama Birjinai konfesatzera bere kulpa len baño len.

        Justoendako dela konsolagarri Maria aipatzea ere, erran bezate biotzek konsolatzen baitire Ama on goneki. Beraren debozioa da esnea ta eztia bekala, zeñeki azizen duten esperanza gozoa, Zerurako direla. Beren trabaju, tristura ta aflikzioetan Maria da, nori klamatzen ta akuditzen duten lasterka, nola humeak amagana lotsamenturan. Infinizio bat exenplu da; bates oroitzen naiz orai, San Franzisko de Sales mutikoa zelarik ofrezitu zio Maria Santisimari kastidadea botos. Agitz ederra ze ariman bekala, idurian ere; orgatik asko maneras tentatu zute lagun gaixtoek, ta emastekiek deabrueki bateo; baña guzietaik atra ze triunfante. Deabruak egin zio gerra berze alde batetik, paratu zio gogoan, ezpazego Jangoikoas arren salbatzea, etzeikela salba, debalde zela. Kabilazio goneki galdurik loa, apetitua, gusto guzia, zoeie konsumitus kolore gaizturik ta desfiguraturik gizagaizoa. Etziokete kuratu gaitza lurreko medikuek; billatu zue nork kuratu. Bein Ama Birjinaren presenzian urtikirik negarres eta suspiros erran zio biotz guziareki: O Maria, oroi bedi nior akuditu duenik berorrengana eztela aditu sekulan izan dela desanparatua. Nik akuditzen dut. In zueneko orazio gau, sentitu zue erorzen zekizkiola gorputz guzitik ala nola eskama edo zolda batzuk; itzuli zekio biotzera alegria, aurpegira koloreak, ta guzia bete ze konsolus, ala nola kalabozotik atra balitz iruzkira.

        Da ere Maria Santisimaren izena salbaziosko bekatariendako. Lenbiziko Amak, baize Eba, galduginduza guziok. Bigarren Amak, baita Maria, salbatzen gaitu. Orgatik Aingiruak salutatzerakoan erran zio: Ave gratia plena, Agur grazias betea. Ave da Eba kontrako aldera; Ebaren kontra egiten du Mariak. Ebak ekarri zigu eriotzea, Mariak bizitza. Eba bekatuaren autora, graziaren autora Maria. Eba da noren kasos ondatu den bekatuaren dilubio unibersalean gizagendea. Maria da Noen arka salbazioskoa, nora biltzen direnak izanen dire salbo. Beldur zara egintuzun bekatuen kasos? Zoaz Maria Santisimagana; dei, suspira, klama, o Maria, o miserikordiaren Ama. Galarazi nai zaitute demonioak, munduak ta aragiak? Eskapa nola txita olloaren egalpera, o Maria goarda benaza. Suberbiak, banidadeak edo presunzioak engañatzen zaitu? O Maria ederra, sanda andia ta humila, ez nazala desanpara. Senti duzu ira, errenkore ta odioaren sua? O Maria karidadearen Ama. Tentatua zara aragiaganik? O Maria purisima, nai badu, goardanazake garbi. Amore lurrekoak okupatu nai dizu biotza? O Maria bere parerik eztuena, berori da ene amore guzia Jangoikoas geros. Nai zinduke ondu, ta etzaitute usten pasioneek? O Maria mostra bez eneki dela Ama. Eztuzu ezaunzen ta ez sentitzen ongi bekatuaren gaitzaren gaixtoak? O Maria goizeko izar ederra, argi bezada. Nai zinduke egin konfesio on bat? Akudi ala nola hume erori, zikindu ta heritu dena Amagana, o Maria o Ama ona, izan bez piedade nitas. Zeruan izarrak adiña dire salbatu direnak Maria Santisima dela medio, ezperen galduko zirenak sekulakos. Nola nik kontatu guziak? Ez erdiak ere? Ez kuartoa ere? Memoriatako biz Santa Maria ejipziaka bat. Ze emasteki galdua ta galzalea. Gurutze sanduaren egunean zoezi jendeak Jerusalengo tenplora adoratzera; joan ze ura ere beterik banidades erakustera bere burua. Ia sarzerakoan tenploan, detenituzue Jangoikoaren eskuak atarian. Prosegitzen zue sartu naiak, ta ezin; iten zue indar, debalde. Ia porfia, debalde. Akorritu ze, ta ezaun duzue Jangoikoaren abisu gura, nola zen indigna. Zer inen du? Goratzentu begiak Maria Santisimaren imajina batera, o Maria, klamatzen du; o Maria miserikordiaren Ama, egin bez eneki oraingoan, ezi aldatuko dut bizimodua. Istante sentitu ze libre sarzeko tenploan; sartu ze, ta asi ze negarres; ta atrarik andik joan ze desertu batera segitzeko penitenzian akabatu arteo bizia, sarzeko glorian ia eginik sanda. Esker Maria Santisimari. O Maria, izenaren konforme du izana. Et nomen Virginis Maria, Birjinaren izena Maria, Jangoikoaren Ama, ta Señora, ta itsasoa, ta itsasoko izarra, argi eginzalea; MARIA, medianera, abogada, remediazalea, inbenziblea ta ama amablea, amantea amorosa, aingiruei gozo ematen diotena, infernukoei beldur ta lotsa, justoei konsolu, bekatariei barkazio eta guziei bere deboto direnei Jangoikoaren grazia emen, ta an gloria betikos. Amen.