Sermo XII:
De 3^º missae fructu,
satisfactióne

        Bekatariendako ondasun andi bat aurkitu ta aipatu gindue meza sanduan, baita palakatzea Jangoikoa logratzeko barkamentua ta grazia; baña esta aski ori sollik; bear da eman Jangoikoaren justiziari satisfakzio bekatuengatik barkaturik ere. O bekatu madarikatuak, zenbat kalte ta iteko dakarrazen! Jakin bear da ortako direla bekatuetan bi gauza, au da, kulpa ta pena. Kulpa barkatzen da konfesio onaren medios, baña geien komun gelditzen da pena ia edo gutiago pagatzeko emen edo purgatorioan txoil ezpadu kontrizio bat ain andia, ezi arren atenzios barka dezon Jangoikoak kulpa ta pena guzia, ezpaita erraz; eta ala erratea estela barkatzen kulpa beñere barkatu gabe pena guzia, dauka kondenaturik Tridentinoak. (Ses. 14. c.8.). Argira para zagun; du batek bekatu mortale bat; ark duen bekala kulpa mortala, mereji du ta pagatuko du pena eternoa, joaten bada estado gartan. Konfesatzen du ordea bere kulpa kontrizio extraordinario agitz andiareki; Jangoikoak barkatuko dio kulpa ta pena, nola leitzen baitugu zenbait bakotxes. Konfesatzen du ordea kontrizio edo atrizio aski denareki izateko balioso sakramentua; arri barkatzen zaio kulpa guzis, baña pena eternoa aldatzen zaio pena tenporalean, auda, pena pagatus akabadaiken batean nekesago edo aisago, kontrizio gutiago edo ia izan duenaren ariora. Onen neurritzeko neurria dago Jangoikoaren eskuan. Guk ez dezakegu neurritu txusto txustoa; eta ala naiz paraturik ta kunpliturik penitenziak idurikal grabeengatik grabeak, lebeengatik lebeak, eta aien ariora naiz deskitaturik pena korrespondientea, alaere edozeñek dezake sospetxatu bereas zorretan gelditzen dela oraño, prinzipalki direlaik anitz bekatuak, ta berexki gure denbora triste gebetan, noiz konfesoreek alde bat estute paratzen lengo penitenzien erdiak ere, eta berze alde asko ta asko ala gizonki nola emasteki dire bekatu iteko goapo, ta penitenzia iteko flako; ta berze alde Kristok erran bekala, (Math. 24), abasto delaik malizia, anitzen karidadea otz edo epel, egiten duten pixka ere estoaie Jangoikoaren atenzio ta amorio puros, baizik munduak ikus dezan; añadi gañarako faltak atenzioan, debozioan ta berze zirkunstanzietan, orgatik baitire arin ta guti balioso obra onak. Añadi berze anitz kulpa lebe, deskuido, inperfekzione, zeñetan justoa ere zazpi aldis erorzen dela, baitio Espiritu Sanduak (Pr. 24). Zer atratzen da emendik? Kulpak grabeak edo lebeak anitz, satisfakzioa guti ta ez anbat perfekto; beras nai bada ezpada, anitz zor izan bear da Jangoikoai. Nola pagatu izanik ain pobre ta deus gutitako gizona? He, ortako ere dugu fiadore ta ondasun meza sanduan; ikusteko ta estimatzeko ongi, orrek o Maria zori onean jaioa, ekarriziguna alako salbazalea Jesus, erdetxi bezagu grazia. Abe Maria.

        egin zue bekatu Dabid erregek, bialtzen dio Jangoikoak Natan profeta ikusiarazi dezon ta erreprehendi dezon bere kulpa, ta ezaundu ta konfesatu ondoan kontrizioreki, absolbi dezan artaik, baita iten duena konfesoreak Kristoren birtutes. Ellegatzen da Natan, aipatzen dio ta paratzen dio begien alzinean bere gaizki egina; Dabidek instante konfesatzen du ongi urrikiturik, peccavi Domino, bekatu egin dut Jangoikoaren kontra. Bereala Natanek erran zio: Bada, Jangoikoak ere barkatu dio berorren bekatua, esta galduko, baña alaere... Zer baña, profeta sandua? barkatu badio ia kulpa, zer baña da ori? Bai dio, barkaturik dago kulpa, baña pagatu bear du arren pena, eman bear da satisfakzio. Ots, bada, bekataria, errege andi gura, ta ain sandua gañarakos, ezpada libre pagatzetik pena, naiz barkaturik kulpa, zer nauzu zuk? Gaixtakeria guzia, dela andi dela txipi, kastigorik gabe estaike pasa, dio San Agustinek (In psalm. 58) edo zeurorrek kastiga zazu, edo kastigatuko du Jangoikoak faltarik gabe. Nauzu ez dezan kastiga? Bada, zeurorrek kastiga; zerengatik in duzu gauza bat estaikena utzi kastigatu gabe. Ots, bada, aizazu, deies daude zure konzienziaren atarian. Nor da? Jangoiko andiaren justizia. Zer nai du? Zer manatzen du? Redde quod debes, paga zor duzuna. Anitz bekatu, anitz zor. Esta guti barkatua kulpa Jangoikoak; bakotxagatik onenberze multa; guzia sumaturik anitz da paga emen; berzela sartuko zaitu purgatorioko karzelean, non exies inde, donec reddas novissimum quadrantem, etzara andik atrako pagatu gabe guzia azken marabidiraño. Bada, esta berze erremediorik, paga. Emen dire bekatariain sustoak, nik gastaturik bearrestengerietan Jangoikoak emanikako hazienda ta fakultadeak, memoria, entendamentua ta borondatea, zer inen dut? Quid faciam? baliatuko naiz Kristok erakutsirikako orazioas, barkadezakiguzu guri geuren zorrak. Ori ongi, ta orrengatik barkatzen du Jangoikoak zerbait aldioro, baña orreki bateo eskota. Zer inen dut? Quid faciam? aloka naike Jangoikoaren zerbitzuan eta obra oneki joan deskitatus; baña zenbat dezaket? Orai arteoko obra onek ezpideute inportatzen erdis erdi bekatuek adina. Zer inen dut? Quid faciam? baliatuko naiz elizako tesorotik konzeditzenzaizkigun induljenzies. Bai, baña ortako esta bear deskuidatu lanzeetan ta egin bear dire ongi dilijenzia manatzen direnak, ta berze alde ez egon alfer, neure aldetik pagatzeko neure lanes, ezi alferrak estu mereji induljenzia. Zer inen dut? Quid faciam? Neure aldetik trabajatus ta induljenzieki lagundus bearko dut injeniatu pagatzeko, naizelarik ain pobre ta eskas birtutes.

        apelatuko naiz, bada, Jangoikoaren justiziaganik miserikordiagana, patientiam habe in me, et omnia reddam tibi. Jauna, iduki bez nereki pazienzia, ta etxiden bezada, ta guzia pagatuko diot. Baña pagazale gaistoak promesa franko, itzak aisa, gezurrak abasto. Nola sinestarazi, ikusten delaik ezi zenbatenas bizia luzatus, kulpak doazila añaditus ta zorrak montiatus. Zer inen dut, bada? Quid faciam? Kabilatu ala ta ola, ta guti pagatu. Ez ote da erreparatuko non dagon tesoro bear dugun guzia, guretako despositatua, artzeko noiznai ta nai dugun guzia, emateko satisfakzio Jangoikoaren justiziai? Agerrian aski dago. Beira bekatari tontoak; ta esta zer agrabiatu deituagatik tonto bekatariak, ezi estaike agi tonteria andiagorik nola ofenditzea Jangoikoa debalde; debalde diot? Estiot ongi. Irabazi ederrak atratzentuste. Zer irabazi? Quem fructum habuistis in illis, in quibus nunc erubescitis? (Rom. 6.). Zer fruitu atra duzie gauza gaietan, zeñetan orai alketzen baizarate? Emengo kalte, ango kalte, Jangoikoa asarratu ta beren buruak galtzera botatu. Baña aixtekora itzuli gaitzen. Beira, bekatari tontoak, aldareko mai gartara; an presentatzen da Jesus gure fiadore ta pagadorea, ta bereki bateo presentatzen du bere pasio ta eriotzearen prezio inmensoa, balia gaitzen bear dugun guzian. Lotsagarri da, zierto, Jangoikoaren justiziaren despatxua; baña ez desesperatu, ez deskonsolatu, bada nondik pagatu, ia entzunes meza sandua, ia erranarazis, ia ofrezitus iten gara partizipante satisfakzio inmenso eman zuen garren, eta ala dezakegu paga Kristoren kostus; ortako disponitu du.

        Gure bekatues kargatu ze gurutzeareki pagatzeko bere gorputz dibinoan, dio San Pedrok (1. C.2); eta Isaiasek dio (C.53): Sines gure eritasunak sufritu zitue berak, ta gure doloreak eraman zitue berak, au da, guk merejiginduzanak. Heritua izan ze gure gaixtakeriengatik, akabatu ze gure maldadeengatik. Gure bakearen disziplina beraren gañean, eta beraren oñazeen kostus sendatu gara. Gure guzien gaixtakeria paratu zue Jangoikoak berabaitan. Ofrezitu ze bera, zeren nai baizue itzik atra gabe, ala nola ardia daramatelaik degollatzera, ta ala nola axuria baitago mutu motxaleain eskuetan. Eta orai ere berri berritan sakrifikatzen da egunoro aldarean, guzia guregatik. Gure Jesus dulze onegia, orren kostus ats arzen dugu bekatariek esperanza konzebitus gaizkela aurki libre noizbait bekatuen zor gaistoetaik, izanagatik alako fiadorea. Baiki ofenditua ta agrabiatua da Jangoikoa. Jangoiko bear ze izan emanzezona satisfakzioa. Artzeko-duna Jangoikoa zorduna. Gizona, pagazalea Jangoiko ta gizon dena. O Jangoikoaren axuria edekitzentuena munduaren bekatuak, guk kulpa ta orrek paga, guk zor ta orrek paga; Aita onak hume gaixtoengatik, Jaun onak esklabo txarrengatik, Jangoiko andiak gizon ingratoengatik, agrabiatuak agrabiazaleengatik; estela aski logratzea kulpen barkamentua, eman ere bai penen satisfakzioa. Ala nola... Baña non aurki daike konparazio urbil daikenik anitz legoa-bides? Baña zerbait gisas adiarazi nai; ala nola erregeren etxeko traidoreak sentenziaturik azken penara daudelaik, Prinzipe Jauna bakarra ta Aitaren onetsia enpeña baledi osokiro libratzeko miserableak. Aitak erranbalezo: Estaike, nere Seme, estaike eman gabe satisfakzio justiziai; Semea ofrezi baledi bere personan pagatzera pena aien partes, ta errealki paga balez; esta bardin alaere, zerengatik naiz andiago prinzipe gura, litzake gizon utsa gizonengatik, emen Jangoiko-gizona da gizon bekatariengatik, deustako bear estituenengatik, eta añadi zirkunstanzia ezi traidoreengatik padezitu zuen pena traidoreek berek ematea. Gizonengatik il zena il zute gizonek!

        Baña, ene Jesus Jauna, ortaraskeros, guregatik pagatu naizuenazkeros, pagatzeas zor etzuena esker milla diot; baña Jauna, aski barin baze orren suspiro bat, zertako ainberze pena? Aski barin baze orren odol tanta bat, zertako ainberze erreka? O amorioaren exzesoa! Guti balitz bekala guk in bekatuak, ta orrek padezitzea penak, bearbaño ia padezitzea erranestaiken gisa, nola esta arritzeko gauza? Abasto, geiegi, neurririk gabe eman du prezioa libratzeko traidoreak! Kario eder pagatutu gure kalteak. Abasto kulpak, abastoago grazia. Grazia diot, zerengatik guzia egin du grazias, mereji ezkinduenen libratzea ta ainberze kostarik libratzea! Etzue balio ainberze gizagendearen izate guziak. In duenak paga, erraten da, emen pagatu du inestuenak, gaistoengatik justoak pagatu du, zenbat ordea? Gu nor bagara, bagatozke seguro kontuetara. Anitz da kargua, geiago da deskargua. Aski ze azotukaldi bat, eramantu ia ezi borz milla. Aski ze odol tanta bat, ixuri zue guzia. Aski ze pena bat, sufritu zue infinizio bat, ta azkenean eriotzea palo batean. Berak pagaturik daude ongi gure zorrak, borra bedi justizia dibinoaren despatxua gure kontra zena, egin bedi erditik ta josi bedi gurutzearen kontra. Guziau egin zue Jesu Kristok, testimonio ematen du eskribano zerukoak, San Pablok (Colos. 2.). Ori guzioi errain didate eldu dela ongi Kristoren pasio ta eriotzeain alde; baña mezaren gain dardukagularik zertara eldu den? Bein pagatu bazue aski ta sobra, zer nai du orai disponituas meza? Berriro emen presentatzen da axuri dibinoa; berriro ofrezizentu bere llagak, azoteak, itzeak, penak, odola, eriotzea ta pasio guzia. Zertako? Estaien alfer izan aplikatu faltas bakotxai. Meza da kañua atratzeko itsaso gartaik bakotxak; giltza idikitzeko ta barratzeko tesoro gartaik; aldarea da maia, non presentatzen baita prezio inmenso gura, meza da libranza partitzeko guziei bere dilijenziaren ariora, erraten duenai onenberze, aplikatzen dionai ainberze, enzuten duenai ainberze, ainberze oni, ainberze arri; zerengatik utzirik Kristok erran bekala prezio aski ta sobra, gozatzekos bear du bakotxak egin bere aldetik zerbait; orgatik daike konpon ematea Kristok satisfakzio aski ta sobra guziendako, ta alaere anitzei ez baliatzea beren faltas, ezi esta arrazio Kristok sollik pagatzea guretako ta guk deus ez egitea probetxatzeko, ala nola naiz izanik tesoro bat andia giltzapean, logratzekos zerbait in bear da, nola bilatzea giltza, joatea, idikitzea, eskuak aplikatzea.

        Anitz modu da logratzeko Kristoren pasioaren fruitua, nola orazio egitea Jangoikoai, obra onak egitea, padezitzea Kristoreki, errezibitzea sakramentuak, baña aisena ta seguroena meza sandua ofrezitzea. Singularki balio du gure absoluziotako, dio San Gregoriok (H. 37 in Evang.), aldareko hostia sagratuak ofreziturik biotzeko afekto onareki, zerengatik au ilestaikena berriz errepresentatzen da misteriosoki padezitzean berriz guregatik. An kontatzen du nola izan zen bat sokorritua karzelean milagrosoki meza sanduaren birtutes; emendik daike entenda zer sufrajioa den purgatorioko karzelean dauden arimendako. Klaro aski da entendatzeko estela sufrajio obeagorik sakrifizio gau baño, ezi orgatik Elizak paratu du ilengatik mementoa mezan. Lurperaño ellegatzen da onen fruitua; eta da fedesko gauza Tridentinok deklaratua (S. 25) errezibitzen dutela alibio arima gaiek fielen sufrajioeki, baña geienenik meza sanduaren sakrifizioareki. Iruzkiak barratzentu anitz leku ta jendeetara bere errañuak, baña munduaren erdia argitzen duen bitartes usten du ilun berze erdia, ta ala emen egun argi delaik kontrako berze aldean dute gaua, ta an argi delaik emen iluna; eta beñere estu bialtzen argirik lur barnera. Ez ala meza sanduan presentazen den iruzki dibinoak, baizik bateo barratzen du bere birtutea mundu guzia barna, ta bateo edatzen du purgatorioko kalabozoak barna. O, esta ellegatu ta ez ellegatuko atari gaiek barna errefrijerio obeagorik, ta ez ain onik ere, nola axuri dibinoaren odol preziosoa ofratzen dena aldareko maian. Au da alimentua, zeñeki kentzen baita aien gosea ta egarria. Au da erauntsi zerukoa, zeñeki itzalzen baita aien sua. Emendik doakiote piedadesko ugaldea, zeñek dulzatzen baitiote pena gaien amar gura edo samintasuna. Emendik tesoroa pagatzeko erresta guzia. Emendik instrumentua lazatzeko aien prisioneak. Emendik likore preziosoa garbitzeko mantxa guziak. Emendik pasaportea ta libranza usteko pausua libre zerura. Emendik urresko giltza idikitzeko atari zerukoak. Testigo arima etorri direnak eskatzera mezaren sufrajioa, ta ondorean ematera graziak. Testigo mezaren medios daudenak zeruan, baitira ezin kontaala. Bat edo berze kontatuko dut.

        Jenoban ze andre pobre on bat, zeñi gerra batean erman zioten kautibo zuen seme bakarra. Dirutze andia bear erreskatatzeko ta ez izaki niondik, asi ze eskean al bazuke bildu. Aurkiturik karrikan sazerdote bat, oni ere eskatu zio berzeei bekala limosna, alegatus bere nezesidadea. Sazerdoteak erran zio barka zezola, ezi etzuela zereki mantenitu egun gartan. Andre onak urrikariturik eman zio mezasari bat, baize bildu zuen guzia, erran zezan meza bat arimen fabore. Joan ze bereala ta erran zue, ta andre ona enzun ondoan bere meza bazoeie karrika barna eskean. Aurkitzen du persona alzinatu-iduri benerable bat, onek paratzen dio eskuan karta bat: ar bez, entrega bezo karta gau urbileko merkatari gorri, emanen dio bear duen guzia. Doaie, entregatzen dio merkatariai, au leitus bekala zoeie asustatus ta aldatus koloreak. Andrea, erraten dio, nork eman dio karta gau? Ark, jauna, nik estut ezaunzen, baña da gizon benerable adinetako dirudien bat. Orduan merkatariak, eta ezaun lezake, ikus balez arren pintura? Bai Jauna, zio ark, ezaun nezake. Eraman zue kuarto batera, non baizeuzkie buratsoen, atxunen ta aizinakoen pinturak kuadroetan. Bereala beiratu orduko andreak erran zio señalatus bat erias: Au da karta eman didan aren iduria. Ia arriturik orduan, merkatariak erran zio negarra begietaik zeriola: Ori da nere aita onetsia, baitu amalaur urte il zela, ta orrek erranarazi duen mezagatik libratu omen da purgatoriotik. Instante eman zio gogotik diru bear zuen guzia libratzeko bere semea. Orra exenplu gontan ageri da meza baten birtutes libratu zela bata purgatoriotik, berzea kautiberiotik.

        Berze exenplu bat. Kontatzen du Bledak (Ap. Andrad. gr. 19. ss.8.) zirela bi sazerdote errelijioso agitz adiskide ta agitz onak. Ilzerakoan bata konsolatu zue Jangoikoak errebelatus zela predestinatuetaik zerurako, baña bear zuela pasatu purgatoriotik, ta etzela andik atrako aliketa erran zeien arteo meza bat arren fabore. Gelditu ze arrigarri konsolaturik; deitu zue bere adiskidea, kontatu zio errebelazioa, eskatu zio etzeiela deskuida errateko meza sandua il orduko len baño len. Berzeak ofrezitu zio baietz, gogotik ere, ta etzela atertuko egitetik sufrajio al guziak aliketa izan arteo zerbait prenda libratu zelakoaren. Asistitu zio kontino azken atserano ta iltzelaik baize argi astean, instante jautsi ofrezitzera meza sandua arren faboretan. Akabatu orduko agertu zekio berzea bizi zeneko forman ta habituan, ta erran zio: Nola, o nere adiskidea, estuzu kunplitu eman zindidan itza, utzi bainauzu padezitzera ogei ta ia urtes penak purgatorioan? Arriturik nago, erran zio ark, nola diozun alako gauza, zerengatik seiak zire il zinalaik, bereala erran dut meza ta oraño estire zazpiak; eta zure gorputza ortzi oraño, ez nuke kunplitu nere itza puntualago. Aiturik au ilak erran zio: Bai, sinestatzen dut diozuna, baña penaren andiak iduriarazi dida ain luze denbora laburgoi. Nik ematentizut eskerrak ta ofrezitzen dizut pagatzea zerutik, nora bainoaie Jangoikoaren miserikordiagatik gozatzera betikos. Gelditu ze laguna ongi konsolaturik, ta erakutsirik pena gaien erruas ta meza sanduaren balioas.

        Nori eskerrak ondasun andi gonengatik, baizik Jesu Kristo gure Jaun ta Aita onai, disponitu baitu ongi kostarik berai guretako sakrifizio gontan bear dugun guzia emateko osoki satisfakzio Jangoikoaren justiziai gure bekatuen zorrengatik. Guzietas suplitu gaitu paratzeareki mai sandugoi, ta ortan bera presente sakrifikatzen dela guregatik, beraxten duela bere Aita Jangoikoa gure alde, erdextentuela gure bekatuen barkamentua, grazia ta ondasun beartugunak, ematen duela satisfakzio gure partes ta gure onagatik iten duela daiken guzia. Zer ia egin bear du? Alaere estutela estimatuko, ta ez kasorik eginen munduko eskergaitz itsuek? Alaere estutela zerbait sufritu-naiko beren probetxuagatik ta Jaunoni plazer emateagatik? Alaere dezaketela ofendi beren kaltetan jaun bat ain ona? Bada, estute izain arraziorik kexatzeko infernuan Jaunonen kontra, ala nola ezpaitu orai ofenditzeko deustan ere. Jauna, nere bizia biz orren kontentatzea hume onaren gisa. Ezdezala berzerik permiti berorrek bere pasio ta eriotzeagatik, estaien malogra ene baitan ainberze odol prezioso enegatik emana; onen atenzios aurki bez nik orren begietan grazia orai ta gero ta beti ta azkenean zeruko gloria. Amen.