Sermo XLIV:
De gratiarum actione
post communionem

Quid retribuam Domino pro omnibus
quae retribuit mihi? Psalm. 115.

        Benefizioa ta agradezimentua elkarri darraizkio, ala nola azaroa ta eraizioa, ongi izatekos. Bada, ala nola bailitzake naturalezaren desaraudea, ezpalez aziak ekarri fruiturik, ala da txarreria ta bide gabea ez ongigilleai eskerrak ematea. Jangoikoaren benefizio andiena gizonari indezokena da komunionea, zeintan desposatzen baita Jesu Kristoreki arima; litzake au txoil zenzugabe, eskergaitza, ezpalezkio ematen esposo dibinoai eskerrak, merejituenak ezpadaike, bentzait daizkenak. Jangoikoaren benefizioen azaroa egiten da arimaren agradezimentuaren ariora, ta ala ikusiaskeros arima agradeziturik biotzes benefizioei gure Jaunak, nola ezpaitezakegu pagatu berze gisas, kontentatzen da, ta doblatzen ta erredoblatzentu mertxedeak. Orai, bada, dio Santa Teresak (Via perf^s n.7. c.34), gure Jauna zebilalaik munduan, solamente ukitus beraren tresenak sendatzen bazitue eriak, zer duda daike inentuela milagroak dagolaik ain gure barnean, barin badugu fede bizia, ta emanen digula eskatzen dioguna, bada geuren etxean dago? Ezi estu bere Majestadeak gaizki pagatzen ostatua, tratatzen baute ongi. Egia dio, nere sanda gloriosa; dakigu ebanjeliotik, ezi bein errizibiturik fariseoaren etxean garbitu zuela bere bekatu guzietaik Magdalena, joanik arren aizpa Martaren etxera ostatus erresuzitatu zuela aien anaia Lazaro, ta bi aizpak egin zituela sandak; konbidaturik bere burua Zakeo garren etxera obratu zuela salbazioa artan. Jarririk butzuaren pokalean konbertitu zuela Samariako emasteki gura ur, eske etorririk aurkitu zuena an, salbazioaren iturria. Gelditurik San Pedroren etxean sendatu zuela kalenturatik arren amaiarreba. Sinagogako prinzipearen etxean sarturik biztu ta jaikiarazi zuela arren alaba mortaxaturik zegona, karrikan berriz Naingo alargun garren semea atautean zeramatena ortzitzera. Itz bates, guziek nai zute ellegatu ukitzera beraren zerbait gauza, quia virtus de illo exi bat et sanabat omnes, zerengatik beraganik atratzen ze birtutea, ta sendatzen zitue guziak. Nola, bada, orai urbilagotik sartzen delarik ez gure etxean solamente baizik gure barnean Jesus bera, ezkaitu guziok sendatzen ta salbatzen? Gure disposizio-faltas; ori esta zer erran ia, erranik dago. Berze kausarik ere bada diona Santa Teresak, ez egitea errezibimentu ona, ez ematea eskerrak; kunplitu orduko Elizak manatuareki egotea orduain beira berantetsirik, berla joan naiak etxera, ta bota naiak bekala bereganik arrotz dibinoa, baitirudi alakoek beren munduko joanetorrien kasos emateuntela prisa len baño len ez dezoten okupatu etxea gure Jaunak (Ib.). Eta askok, berriz, tenploan naiz deteniturik zerbaitto gorputza, ta ontan Jaun sakramentatua, arima usteunte kanpoan dabilala pensatus bearrestenkerietan, dagolaik bitarteo aien barnean Jaun ona atzendurik utzia bekala, oblivioni datus sum. Zer milagro da ezdezazkien obratu bere milagroak alako arima deskortes ingratoetan? Ala nola errege andi bat joanik bere amorio-utses artzera bere esposatako pobretto bat onen etxolara, au utzirik errege or konpon, balidoeie arat onat noranai zuen paseaketan; erregek senti lezake arrazioreki deskortesia ta esker gabea, ta berzea geldi leike asko ondasun gabe, zein baizemazkie Majestadeak prestaturik eskuan arri erregalatzeko. Eldu da Jesus komunionean beterik amorios ta ondasunes ene arima gonen etxera, baita gorputz lurreskoa; arima nai du artu bere esposatako, ta erregalatu ikusgarri preziosoes ta gloriako arha dibinoes Jangoiko-gisa; arimak ezpadio kasorik egiten, nork du kulpa gelditzeas pobre miserable? Beras, inporta da ikastea nola eman errezibimentu ona ta eskerrak komekatu ondoan. Au da nere egungo itekoa. Maria Ama dulzisima, niork baño obeki zekiena agradezitzen Jangoikoaren benefizio egin ziona etorzeas berorrengana; ez dezagun malogra betikos ongi izateko eskaida, baita komunioneko denbora; eman bezagu anitz ezaumentu, anitz nobleza ta anitz grazia. Abe Maria.

        O fede bizia, non zara? Non aurkituko zaitut? Obligatua naiz erratera au, ikusirik nere ta ni bekalako askoen epeltasuna, prisa ta kanpora-naia komekatu ondoan. (Kristio garen guziek diogu sinestatzen dugula Kristo bera guzia bizirik dagola aldareko sakramentuan ain errealki nola zeruan, ta komekatzen garelaik errezibitzen dugula geuren barnean. Gure sineste edo fede gau bide da iluna, erdi itzalia ta ila, ezperen in gindezoke errezibimentu ta agur gogotikago, ta enplea gindezake denboraaldi urresko prezioso gura ansia iagoreki berantetsi gabe; antes bien, beldurrak akaba daien fiteegi, ala nola pobretto batek estima bailezazke instante gaiek, noiz dagon errege berareki etorririk beraren etxettora bisita egitera dion amorioagatik. Zer arren ongietorriak ta eskerrak ematea! Zer humillatzea bere burua! Zer oñen apatzea! Zer borondatearen erakustea! Zer afektoak! Zer deseoak! Zer ofrezimentuak ta gauzak! Baña emen ikusirik batzuk atra naiak kasi amenareki agoan, berze batzuk atzendurik ta goartu gabe daukatena beren barnean, berze batzuk estakitela zer egin, ta geienak ain epel alteratu gabe Jangoiko andiaren etorriagatik berengana, zer in bear dut, baizik exklamatu,) fede bizia non zara? Ezi au balitz, ezleike kabitu biotza petxoain barnean, afektoak aurki lezake zer erran ta egin, ta ezlekiguzke iduritu luze, baizik labur instante eder gaiek. Zer inbidia dioteten sanduei ta sandei materia gontan! Nere Santa Teresa, arima andi noble jenerosa, nork luken orren fedea ta oni darraion karidadea? kontatzen du sandak persona bates, bereas uste dut nik (Ib. n. 5. et 6), eman ziola gure Jaunak fede bat ain bizia, ezi aitzen zituelaik zenbait persona erraten nai luketela bizitu izandu Kristo munduan ageri bizi zen denboran, irri iten zuela bere baitan, iduri zekiola ezi dugunaskeros ain errealki sakramentuan, zer zizaioten ia. (An ematentu arrazioak nola esten konbeni guretako ikustea begis, (N.7). Dio ia (N. 6): Dakit persona gontas, asko urtes, naiz ezpaze ere anitz perfekta, komekatzen zelaik prokuratzen zue bizkortzea fedea ez ia ta ez gutiago baizik ikus balez gorputzaren begis gure Jauna sarzen bere ostatuan, desokupatzeko gauza exteriore guzietaik alegiñas, ta sartzeko berareki, nola sinestatzen baizue egiareki sarzen zela Jaunau bere ostatu pobrean. Prokuratzen zue biltzea sentidoak, guziek entenda zezatengatik ainberzeko ondasuna; diot etzezaten estorbatu arima ezauntzeko. Konsideratzen ze beraren oñetan, ta negar egiten zue Magdalenareki, oroat nola ikusi balez begi korporaleeki fariseoaren etxean, eta naiz etzezan senti deboziorik, fedeak erraten zio ongi zegola an. Zerengatik ezpaitugu geuren buruok egin nai boboak, ta itsutu entendamentua, estaike duda estela au imajinazioaren errepresentazioa, ala nola konsideratzen dugulaik gure Jauna gurutzean edo pasioaren berze pausuetan, errepresentatzen baitugu nola pasatu zen. Au, ordea, pasatzen da orai, ta da egia osoa, ta esta zer joan urruti billa; baizik, bada, dakigu konsumituartaño estomagoak ogiaren akzidenteak dagola gureki Jesus ona, etzagula galdu ain eskaida ona, ta ellega gaitzen beragana).

        Gauden, bada, dio beitixago (N. 8), gauden gogo onean berareki, etzagula malogra ain eskaida ona negoziatzeko, nolakoa baita komekatu ondoreko denboraaldi gura. Begira ezi au da arimaindako probetxu andia, ta zertan baita agitz zerbitzatua Jesus ona, egitean guk berari konpañia. Eskatzen badiogu beiraturik beraren imajina bat, boberia iduri zaida ustea denbora gartan beraren persona geureki daukaguna. Errezibitu orduko gure Jauna (N. 9), ertxi gorputzaren begiak, idiki arimarenak, ta egon biotzera beira. Orra nere fielak, doktora sandaren doktrina, zein kanonizatu baitu Elizak zeruko doktrina bekala, ta eskatzen baitio Jangoikoai azi gaitzala arren alimentuareki. Coelestis eius doctrinae pabulo nutriamur (In orat^e S. Teres. in breviar.).

        Aski litzake errana ikasteko portatzen ongi arrotz dibinoareki, arimaren esposo amanteareki komekatu ondoan. Baña au berau nere mintzaeran obeki entendatukoute ene fielek, errateareki klaro ta llano (lenik, ezi komekatu ondoan dela arrazioaren konforme detenitzea zerbait denbora; ta berla, denbora gau nola bear den enpleatu. Suponiturik egi eta fedea dagola Kristo sakramentatuan akzidenteak alteratuartaño, ta ebek estomago batek lasterxago, berze batek berantxago alteratzentuela, konbeni da ez jatea bentzait lurreko janarietaik ordu-kuarto bat pasatu arteo guti gora bera sakramentuaren erreberenziagatik, ta onengatik, alaber, detenitzea tenploan zerbaitto berere, ta ez atra kasi berla kanpora deskorteski, erran baitaike alakoengatik soña daitzela ezkilak aien atratzean, zeren baitamate Sakramentu Sandua bereki. Edo egin zuena arima on batek ikusirik sazerdotea prisaka instantean atra zela meza erran ondoan, belauriko paratu baizekio alzinean, ta galdeturik zergatik iten zuen, erran baizio: Ez orrengatik, baizik bere petxoan daraman Jaun sakramentatuagatik. Alke da ibiltzea ain txur neurzen denbora, egoteko gure Jaunareki etorrizaigulaik geuren etxe lurresko gontara ongi egin naiak arimai bere esposai bekala. Bere Majestadeak zuke izan erreparo gu bekalako txarreki egotean, ta arrazioreki zeike egon gana gaixtoan, despeitu naiak, joan naiak gureganik; baña guk lograturik ainberzeko ditxa nola baita etorzea errege guzien erregea guregana, berantetsi ez ezi, beldurrak egon bear gindue zegon guti denbora. Fedea, non zara? diot berriz ere. Eta non da amorioa ta agradezimentua? Ebek baleude ariman, ez luke erakutsi bearrik nola enpleatu denbora gura, aski zue egotea ikusten, amatzen, agradezitzen, adoratzen ta erregalatzen Jaun garreki, itzik erran gabe, errezatu gabe, txoil ezpada Aitagurea emeki gozatus petizio bakotxean, ta ori ere, mia mogitu gabe, gogoareki solo).

        Baña enplea bez bakotxak nola erakusten dion debozioak; nik Santa Teresa ene amabitxiaren doktrinaren gisara, erakutsi nai diotet nere humeei nola enpleazeunten nik; agian noribaiti kuadratuko zaio ala egitea. Estut itzik egiten mias batere, ezpada eskapatzen bat edo bat ustekabean. Ertxirik begiak, bildurik neure baitan prokuratzen dut biztea fedea, ta oneki beirazen dut neure lurresko etxe txar gontan Jesus bera begitarte piadoso, arresti, dulze, onegi, amorosoareki, ta bateo Jaun soberanoaren Majestadeareki. Urtikitzen nazaio oñetara nola Santa Magdalena, apatzentiot llaga gaiek, ematen diot ongietorria, eskerrak ta afekto guziak nolanai, gogo sollareki guzia, manera gontan edo alakoan. Ongi etorria dela, ta ordu onean neretako, ene Jesus dulzea, Aita ona, esposo amantea, Jangoiko andia ainberze apaldu dena, ene erregaloa, ene amorioa, ene gloria, ene gauza guziak. Adio erraten diotet munduko guziei, sekulakos geldibeites beren banidadeareki; obe da ori neretako guziak baño, ongi dagokida niri urbiltzea orrengana Maria Santisimaren ta eskojituen bandan. Ene Jaun ona, aurki bez grazia bere sierbo gonek berorren begietan, ta mintzatuko natzaio, naizelarik autsa ta errautsa. Nondik niri ainberze ondasun, nola etorzea nere Jauna enegana? Nor da ori, ta nor naiz ni? atzen duda agian bere Majestadeas ta grandezas, etorri baita nere etxe lurresko indigno txar gontara enegatik? Estaki agian nor naizen ni? Naizela ar bat pobrea ta miserablea orren aldean? Alaere banitz sikiera fiel, agradezitu, konstantea; baña dakielarik ofenditu dutela askotan traidore txar, ingrato bekala, etorri zaida alaere? Doaien orren Majestadea arima nobleengana, Santa Teresa, San Luis Gonzaga, San Felix, apostolu animoso, sazerdote prestu, birjina garbi-eder ta alakoengana, ori ongi, Jaun onegia; baña enegana? Enegana? Etze aski jaiotzea gizon neregatik? Erakustea itzes ta exenplus zerurako bidea? Ematea bizia, ixurzea bere odola, errezibitzea llaga gebek neregatik, eldu baizaida beroi ematera niri den guzioi, artzera ni beretako? Besarkatzera ta unitzera bereki gisaontan? Ala mendekatzen da bere traidore txarres? Ala pagatzentu gure txarkeriak benefizio berries? Zein ona den nereki Jesus, ez nai zelaik ni orreki izan ona, baizik gaixtoa! barka bezada, otoi, otoi, ene gaizki zerbitzatua. Daukat esperanza admitituko nauela bere grazian, ikusirik alako amorioaren mostrak.

        Quid retribuam Domino pro omnibus quae retribuit mihi? Zereki paga dezoket nik nere Jaunai ainberze ongi egina? Zer dezake espera eneganik, ezpada ofensa, ezpaitut deus onik, ezpadu berorrek paratzen? Ezdezala permiti, Jauna, ofensarik ia sekulan enebaitan, aski da ofenditua orai arteo. Esta arrazio ofenditzea alako Jauna. Arrazio bai ze egitea ta padezitzea anitz izan daiengatik honratua ta zerbitzatua ene Jauna munduan; arrazio ze ematea neure odola ta bizia, estaiengatik ofendi orren Majestadea. Ditxosoa ni akaba banindedi orren zerbitzutan; kario aski saltzen nue neure bizia. Baña deus gutitako naizenas geros, bentzait neuronek ez dezatela ofendi. Naiago dut il ezi ez admititu orren ofensarik. Au da nere intenzioa ta obligazioa. Eta bitarteo gauza andirik inezdezaketelarik orren zerbitzutan, bentzait borondate ta afekto ona. Onesten dut biotz guziareki, arima guziareki ta indar guzieki, ta onesten dut bakarrik berori, zeren mereji baitu, zeren zor baitiot, zeren ain ona baita berebaitan ta nereki, zeren ofenditu dutelaik ere nik ori nior baño ia, alaere iten baitida orrek niri niork baño ia ongi. Omnia ossa mea dicent, Domine, quis similis tibi? Nere ezur guziek ta ezur-muñek errain dute: Nor ori bekalakorik, ene Jauna? Nindukelaik kondenatu, naiago nau erregalatu. Bereganik botanindukelaik ordu gaixtoan, eldu da neregana ta artzen nau bere gana. Bada, orrek onesten badu pobretto gau, zer in bear dut nik baizik onetsi berori? Ori da nere Jaun ta jabe ta guzia; ni orren sierbo ta amazale perpetuoa. Guziak balidoas ere orrenganik aparta, nik orreki nai dut beti bizian, iltzean ta il ondoan. Jauna, ar bez posesio nitas bereas bekala, in bez nai duena nere gorputz ta arimas, ta biotzas, ta potenzies ta sentidoes. Mana bez ta zerbitzarazi bedi emen den guzias bere gustora. Amen.

        Eta iake ta etorri den pobreagana eman naiak ondasun, eskatu bear diot, ta estut utziko agindu dezadan artaño. Non dimittam te, nisi benedix etc. 1^ª Bekatu guzien barkamentu osoa, ta grazia bere begien alzinean. 2^ª Grazia efikaza ta finala bizitzeko ta iltzeko bekaturik gabe orren gustora. 3^ª Grazia, alaber, poderosoa egiteko ta padezitzeko anitz ta gogotik orren zerbitzutan ilartaño orrengatik. 4^ª egin dezan erreforma bat perfektoa neure personan, barnetik eta kanpotik, biotz bat orrenain gisarakoa, espiritu bat rektoa, memoria firmea, entendamentu argia, borondate noble-jenerosoa, ta gorputza ere sentidoeki obediente, doi-pasatua orren zerbitzuko, ta neurau-guziau gizon bat orren gogoaren konforme guzietan. 5^ª Desegin ta urra dezkiela enebaitan bekatuen zañak, pasione ta kondizio gaixtoak, planta dezkien ta azi dezkien birtuteak, fede bat bizia, esperanza bat sanoa ta sendoa, karidade bat ardiente perfektoa. Alaber, humildade bat egiaskoa, pazienzia ta serenidade bat alteraestaikena mundu guziagatik ere, kastidade bat aingiruena, batere inklinaziorik ta memoria pixkarik gabe miseria humanoetara, estaien deslustratu berorren sagrario gau, ez solamente mantxa zerbaiteki, esta ere pensamentuen keareki; alaber, prudenzia bat kabala, orren beldurtasun bat filiala, arimo andia, alegria zerukoa, munduaren desprezio ta desapego perfektoa, zerurako anheloa ta on guzia. Emen, nere fiela, estakizula atzendu eskatzea berexki erremedioa bearrago duzun garrena, ta alaber, ofrezitzea inen duzula dilijenzia gau ta berzea; eta kunplitu falta gabe. Emen, alaber, dakioke eskatu lurreko ondasun gebetaik, edo osasuna, edo fortuna, edo ongi atra daien ontan edo artan, zer bearrago duen bakotxak, baldin konbeni bada. Emen, alaber, eskatu bear dio nork bere proprio obligaziosko aide, adiskide ta enkomendatuengatik; ta ez atzendu purgatorioko arima pobre gaietas, zeñengatik eska dakion plazer baitu Jaun berak.

        Azkenerat inbokatzen da Ama Santisima. Ama dibina, ofrezitzen diot komunione gau, ta ontan bere Seme Jaun bera, zein ezauntzen zuen bekala ongi, tratatu baizue dignoki berorrek, ez nik ordea ala, zeren bainaiz miserable-utsa. Logra bez, otoi, izan nadien kuadrable Ama Semen begietan. Inbokatzen dire, alaber, deboziosko sanduak erdetxi dezoten izatea fiel agradezitua beti alako Jaunari aien gisara. Azkenean eskatzen zaio bedeizioa: nere Jaun maitagarria, eman bezada, otoi, bere bedeizio amorioskoa, ta nere salbazioaren baimendea. Ez naiz despeitzen, orreki ibiliko naiz daukatela nere memorian ta biotzean; orrek ere ez nazala utzi beñere. Ori nerea, ni orrena orai ta beti. Amen. Zenbat inporta den grazian ongi ematea komekatu ondoan, exenplu dire sandu eta sanda guzienak errezibitzen baizituste ordu gartan arimaren probetxu ta erregalorik andienak. Solamente ezi nekerik gabe estaike naturale gaistoaren kontra, bentzait prinzipioetan; gero, akostunbratus aisatzen da ta gustoso ere iten da. Jangoikoak digula abasto grazia, ta ondorean betiko gloria. Amen.