Sermo. In Dominica infra octavam
Nativitatis ultimam anni.
De jacturam temporis, et redimendis

Pu er autém crescebat et confortabatur etc. Luc.2.

        Zoziela, dio ebanjelioak, aur dibinoa azis ta indar artus, entenda, gorputzean, beterik xakintasunes, ta Jangoikoaren grazia zegola berabaitan, entenda, ariman. Exenplu du kristioak joateko azis ta indar artus egunetik egunera grazian, birtutean ta xakintasunean. Kristioaren adina ezta kontatzen egun, eta urtekal, baizik xakintasun, birtute ta graziaren aumentuaren ariora. Doktrina guti dakien kristioa, aurra da oraño xakintasunean. Alakoei zio San Pablok: tanquam parvulis in Christo lac vobis potum dedi. Aur titikoei bekala kristiotasunean eman diziet edatera esnea. Zer esne? Doktrina fazil klaroa. Alaber, naiz xakinik asko doktrina, ezpada alzinatu grazian ta birtutean, anitz urte ta guti birtute. Aurra da ori ere eta baldin ondu bearrean gaixtatu barin bada, zartus ta txartus. Aurra baño aurrago da alakoa. Puer centum annorum morietur, dio Isaiasek, ilen da egun urtetako aurra. Nola dateke? Barin baitu egun urte, nola da aur? Eta aur barin bada, nola tu egun urte? Banoaie erratera nola. Egun urtetako ez orai, baña iruogei, berrogei eta ogei urtetako aur asko da munduan. Nor dire? Eztirenak azi birtutean urteeki. Goazen beiratus. Zenbat urte tuzu? Jauna, nik ogei, berzeak borrogei (sic) etc. Bai, ta zenbat birtute? Zenbat humildade, kastidade, karidade, pazienzia etc? Ai ene, zein guti! Zein eskas! Bai ta eben partes añaditu badire bizioak ta bekatuak, etzara azi Jangoikoaren baizik deabruaren. Justoa ilzen bada ere goizik, dio Espiritu Sanduak (Sap.4) ongi doaie leku onera, ezi adin benerablea ezta kontatzen urteen numeroetaik; gizonaren zenzu ona da illeurdin obena, eta zarzutu obena da bizitza ona mantxa gabekoa. Eraman du Jangoikoak gaste, etzeien kutsatu malizian; zeren kuadrable zen Jangoikoaren begietan, orgatik eman dio prisa atrazeko gaixtakerien erditik. Guti biziturik, fite bukaturik, bete du asko denbora. Guziok dire Espiritu Sanduaren itzak. Zeren Jangoikoaren kontuan urtees kaso guti, birtutees anitz iten da. Presentatu zelarik Jakob patriarka faraonen alzinean, (Gen. 47) galdegin zio erregek adinas. Errespondatu zue ark: Ene peregrinazioko egunak dire egun ta ogei urte, txipiak ta gaixtoak. Peregrinazio deitzen du emengo bizitza, zeren baikoazi pasatus bidanabar bekala mundu gontaik gure sortu-errira, baita Zeruko gloria. Bere urteak deitzentu txipiak, mostratzeko obra on guti egin duela aietan; gaixtoak deitzentu, gaizki egintuenengatik. Ark ziona humildades, guk dezakegu erran egiaz. Goazen kontuak egines egun, delaik ia urtearen muga, atratzeko proposito emendatzeko ta deskitatzeko urrengoan. Ortako lenik bear dugu salutatu gure Ama Santisima. Abe Maria.

        Errepasatukotut ene urte guziak berorren presenzian ene arimaren amarguran, zio Isaiasek (Isai,38): Recogitabo tibi omnes annos etc. Eta zergatik arimaren amarguran errepasatu beartu, eztuenak egin anitz bekatu? Zergatik baizuzke obeki enpleatu. Al baleike bat in errege ta gal balez bere faltas eskaida, ez luke sentimentu amargoa? Bada errege baño ia in zeike bat, egines sanda; ta bazeike egin, ta ezta egin bere faltas; bada motibo du errepasatzeko bere urteak amarguran diola: Ah! enpleatu banu ongi nere bizia! Nola nindegoken; ta nola nagon! Nindeike izan sandu, ta malogratu da eskaida! Bai ta ondu bearrean joan bada gaixtatus, ori baita doble desgrazia. Urte gaizki enpleatuak, urte gaixtoak, urte beltzak! Antiguasko jentilek pintatzen zute gizonaren bizia ardatz-ari bat, elleskoan. Ortako finjitzen zute irur aizpa deituek, Klio, Latxesit ta Atropos errokatzen dutela gure biziaren aria, batak iduki erroka; berzeak egin aria; berzeak ebaki purexas. Deitzenzuste kontrako izenes Parkak, zeren barkazen eztioten niori. Ellesko arian klaro-eder adiarasten da gure biziaren delikatu auxkorra. Baña batzuenaria iten zute elle txuris, berze batzuena beltzes. Noren bizia izan bear zen fortunosoa, arren aria txuri; ta noren bizia desgraziatu, aria beltz. Orai egiatan atras fikzione gau, nor ere bizi den ongi Jangoikoaren grazian, txuri eder da arren biziaren aria; nor gaizki bizi den Jangoikoaren desgrazian, zori gaixtoan jaioa da, beltz da arren biziaren aria, beltz urteak, beltz alako egunak. Exenplu dugu Babiloniako bi juez zar gaietan, kontatzen baita Eskritura Sagratuan. Beren pasione itsuaren kasos tentatu, ta ezin errenditu zutelaik, akusatu falsuki, ta sentenziatu zute injustoki arrikatzera Susana, ederra bezain kasta. Bazemate inozentea loturik ilzera erremedioik gabe mundutik. Deusek ezin balia, ta solamente goratzen zitue bere bi begi ederrak Zerura Jangoikoagana, baize testigo ta juez bere inozenziarena. Ia ia prestaturik arriak daudelaik, ara non atratzen den aur bat Daniel deitzen dena, oius diola: Ni libre naiz injustizia gontaik. O Israeldarrak, ain sinpleki dezakeziela sinesta zar gaixto goien gezurra? Nik atrako dut egia, betoz betoz ene presenziara, lenik bata, gero berzea, nik examinatukotut guzien alzinean». Ala egin ze: ekarri ziote bat; ta oni galdegin zio sebero aur andi garrek, «o zartua egun gaixtos, orai orren gain erorko dire orren bekatuak. Erran bezagu, ikusi badu gaizki egiten andregoi, non ikusi du?» Ark erran zue: Alako lekuan. Danielek orduan: Ederki gezurra erran du bere buruaren kontra. Sarri pagatuko du Jangoikoaren sentenzias. Ura apartaturik andik, ekarri ziote berzea; oni erran zio. Kanaanen kasta, ez Judakoa, pasioneak garaitu du; ala nola berzeak nai zute au ere engañatu, baña etzaiote baliatu. Orai bada erran bezagu, non ikusi du bekatu egiten? Ark erran zue: Alako lekuan: Diferente berzeaganik. Erran zio Danielek: Goapoki egin du gezurra bere kontra orrek ere. Ikusirik ain klaro guziek aien testimonio falsua arrikatuzuste an berean, ta libre itzuli zute Susana honra andiareki. Gure asuntorako, orra emen aur bat andia, urte guti baña on txuri ederretakoa. Zarrak kontra. Notatzeko da lenbizikoai erran ziona, inveterate dierum malorum, zartua egun gaixtos, egun beltzes. Jangoikoak goarda. Baña errepasa nork bere biziaren urteak eta egunak, ikusteko zerik ote diren.

        Goazen ortara orai urtearen akabanzan. Zer adin du? Jauna, oraño aurra da amabi amalaur urtetan. Zuk diozu gorputzaren adinas, baña nik galdegiten dut arimarenas. Da mutiko, da neskako juiziosoa, sosegatua, humil, obediente, ongi inklinatua? Ongi; beras aurra delaik andia da. Baña da errebela, desobediente, arin, gaixtoa ta ikasi duena ia itz gaixtoak ta maldizioak erraten? Malo, goizik doaie zartus ta txartus ariman. Orai otsoko, sarri otso. Zer adin du? Jauna, gaste da oraño, adinaren florean dago. Arimas dardukat nik, erresponda ontas. Jauna, da mutil bat juizios betea, modestoa, erretiratua, ixila, guzia lana ta birtutea, guzien exenplu, aitetamen konsolu, ta aingiru bat bekalakoa bueno, ditxosoa irauten badu; gasterik zar benerablea da. Kontra berriz barin bada presumitu estimatua bere buruas, suber, arroitu-gille, aragiaren kofrakide, alkegabe, etc malo; gibelatu birtutean, alzinatu gaixtakerian; florean galdu da, berde ta ustel. Jauna, da donzella bat agitz modesta, presunziorik gabe, obedienta, erretiratua etc bueno; irauten badu, ditxosa. Goizik onduda; floreak fruitu onak. Kontra berriz, barin bada guzia presunzio, alke guti, oñak arin, begiak libre, irria gora etc malo; mari bistako ezta deustako. Mundukoi, naiz zerbait iduri azaletik, arima itsusi, ustel urrin etc.

        Zer adin du? Jauna, adin erdikoan ia zoriturik. Gorputzaren aldetik diozu; baña galdeiten dut arimas. Gobernu onekoa biziorik gabe kuidatzen duena bere gauzes, haziendas, etxeas, familias; nori berea emanes, niori perjuiziorik in gabe ta inbidiarik gabe, pazienzia onekoa, ez exzesorik ardoan, ez laminurian, ez mian etc bueno. Urte adiña birtute. Kontra berriz barin bada ajolakabe, bizioduna, maiteegi bere tripa, ta ez ongi nai proximoa, ta ala, malo; ezta onean azi arima urteen ariora. Zer adin du? Adinetakoa, alzinatua da; arima zer estadotan? Oh! Agitz onduda; ia desengañaturik eztu ia tratatzen, baizik ongi iltzeas, guzia pazienzia, exenplu on ematea, konfesa komekatzea, orazio etc bueno. Espera dezake ongi atratzea kontuetan. Baña barin bada zar ta txar, bizioak ez kendu ta anditu badire, ezpada penitenziarik, ez pazienziarik, ez mejoria anitzik, sarri joan bear duelaik emendik; malo. Anitz urtetako aur ilen da zartua egun gaixtos. En fin nor bere adinean ezpadoaie ondus, ezpadu len baño ia karidade, humildade, kastidade, penitenzia, pazienzia ta ansia onerat, egun gaixtos azi da, gaizki enpleatua denbora trata bez deskitatzeas, ezperen nigar inen du, eztelaik erremediorik.

        Urte gau ere ia alzina doaie, estado txarrean dago. Akabatu-urran da lengoen gisara ez itzultzekotan. Inarazi zogun testamentua. Ditxosoa nori usten dion anitz ondasun. Baña guzienei utziko diguna da anitz zor Jangoikoai; arzekorik ez; lengo zorrak ez pagatu, berriak añaditu. Ai nitas, erdetxiko da au kontuetan, ezpadida egiten grazia barkatzeas, edo ezpadut deskitatzen zerbait gisas. Badaike? Badaike Jangoikoaren grazias. Nola? Borratus penitenziasko negarres gaizki egiñak, ta emendatus, ta obeki bizitus. Nola asiko gara? Biotzetik aborrezitus Jangoikoaren ofensak, ta amatus bere Majestadea. Ezperen ebakiko du biziaren aria, pizatu, arin aurkitu, ta galduko gaitu. Kontatzen da Eskritura Sagraduan (Daniel.5.) Baltasar errege zegola arrats bates agitz beterik alegranzias maiean brindatzen, edaten, triunfazen bere aialdekoeki. Bitarteo ara non aurkaseko paretean agertzen den esku bat eskribitzen letra batzuk. Beira ia errege turbaturik, lotsaturik, koloreak joanik. Zer ote da au? Betoz jakintsuak, lei bezadate diona an. Etorri zire, baña ezin entenda; ta errege ezin sosega. Jauna, erraten diote, bada presidarioetan mutil gaste bat duena Jangoikoaren dono, deizen dena Daniel. Aixtean aipatu duguna. Betor Daniel, erran zue erregek istante. Etorri ze mutikottoa; ta erregek erraten dio amoltsu: Daniel, aitu dut duzula grazia entendatzeko gauza sekretoak; eta leitu bear didazu zer dio letra goietan. Emanen dizut kollare urresko bat, ta berze asko gauza, ta izanen zara irugarren persona nere erreinuan. Danielek erraten dio sereno: Errege Jauna, berze bati eman bezkio bere presentak; nik alakorik gabe leitukotiot letra goiek. Irur itz dire, diote: Mane, Thecel, Fares. Lenbizikoak nai du erran, Jangoikoak daukala neurriturik berorren erregetasuna, ta bete dela. Bigarrenak, pizatu dutela berori balanzan, ta aurkitu dela arin. Irugarrenak, berzeei emana dagola orren korona. Gauartan berean ilze sekulakos. Gure asuntorako da balanzan pizatze gura, ta atratzea arin, eztela erdexten kontua zor-adiña. Pasatus egunak, asteak, ilabeteak, urteak, ta beti ia bekatuak, eskas obra onak; nola atrako gara balanzan? San Hilarion ilzerakoan zego ikar ikar, ta erraten zio bere arimai: atra zaite ene arima, zertas zara beldur? 70 urtes kasi zerbitzatu diozu Kristori; ta eriotzeas zara beldur? Zer izain da nitas? Jauna, etzagula egin guri guk mereji bekala, bai mereji ez bekala barkazioa, grazia, ta gloria. Amen.