Serm. 18.
De Felicitate Christiani.
1778

Non ex operibus justitiae, quae fecimus nos,
sed secundúm suam misericordiam salvos nos
fecit per lavacrum regenérationis. Ad Tit. 3.

        1. Kristioa zara? galdeiten du doktrinan; ta errespondazen da: Bai, Jauna, Jangoikoaren grazias. Zer nai du erran kristioa? Kristioa da oroat nola Kristoren diszipuloa, Kristoren soldadoa, Kristoren gizona ta Kristorena guzia; ala nola Mahomarena deizen baita mahometanoa; Kalbinorena kalbinista. Norengandik dugu Kristoaren izen gau? Kristo gure Jaunagandik. Bere izenetik nonbrazen gaitu bere humeok gure Aita amanteak; bera deizen da Kristo, gu kristio. Eta zerengatik diogu garela kristio Jangoikoaren grazias? Jangoikoaren grazias oroat da nola Jangoikoaren fabore, mertxede ta benefizio andi baten kasos. Ezkara kristio ez geuren prenda ta merejimentuen kasos, ez ziertoki, baizik Jangoikoaren miserikordia solles. Aizagun San Pablo: Non ex operibus justitiae, quae fecimus nos, etc. Ez guk inikako obra onen kasos, baizik bere miserikordiaren grazias Jangoikoak paratu gaitu salbazioko bidean bataioaren medios. Konsidera zagun benefizio andi gau, ezaunzeko gure ditxa espeziala, ta entendazeko zenbat arrazioreki diogun garela kristio Jangoikoaren grazias.

        2. Kriatuak izanik guziok Jangoikoaindako, guziok errebelatugina Jangoikoaren kontra gure aita Adanenbaitan; ta por konsigiente guziok jaio zen gara mundura Jangoikoaren enemigo, bere iraren seme, ta kondenaturik Jangoikoaren presenziatik sekulako pribazio ta desterrura, ertxirik zeruko atariak sekulakos bekatu garren kasos, idikirik solamente infernukoak, ta geurok inklinazio ta pasione gaistos beterik, nior estaikela bere indarres libra; sollik zein nai duen bere esku poderosoas Jangoikoak libratu, librazen da. Estado miserable gartan zegolaik gizonen jenerazioaren masa kondenatua, zoeie eroris inguraka gaizetaik gaizetara, aliketa Jangoikoak berak urrikaldurik gutas bial duzuen artaño gure erremediazera bere Seme dibinoa gizon eginik Jesu Kristo deizen dena. Jaunonen kasos salbazen da salbazen dena gerostik onat, ta lenago ere alaber etzeike nior salba baizik Jaunonen atenzios, ta beronen merejimentu lenetik Jangoikoak ikusirik zeuzkienen birtutes. Orgatik deizen da ta da errealki guzien erredenptorea; orgatik deizen da ta da gure bidea, zeintaik solamente joan baitaike zerura; gure ataria, nondik solamente sar baitaike glorian. Ego sum via. Ego sum ostium. Da, en fin, gure bizia, ta gure salbazio solla sollik Jesu Kristo, ta esta berze nioren baitan salbaziorik. Non est in alio aliquo salus. Jaunau da ebanjelioko arzai gura, zeñek utzirik desertuan lauetan ogeita emerezi ardiak, au da, glorian aingiruak, etorririk gizonen jenerazioaren ardi galdu gonen bila, ta arturik bere soñean, au da, bere trabajuen kostus, ermaten baitu zeruko saldora. Jaunau da bekatuaren dilubio ta galmende unibersale gartan edifikatu zuena eliza edo kristiandadearen arka, zeintan libra daien libratu bear dena. Orai, bada, arka gontan estagona ondazen da, diot, kristiandadean estena kondenazen da sekulakos. Ondatu zelarik mundua uresko dilubio gartan, solamente libratu zire zorzi persona Noen arka gartan. Orai librazen dire, estiot zorzi persona, baizik Jangoikoak daki zenbat, nik estakit, elizako arka gontan; solo dakit librazen dena librazen dela arka gonen barnean, ta kanpotik dauden guziak galzen direla; ta ikusten da ia ta ia direla kanpotik daudenak, diot kristio estirenak, agitzes, direnak baño.

        3. Nork, bada, berexi gaitu gu ainberze jende desditxatuen monton gortaik? Geurok? Ez, zerengatik jaiobaño len ezkina deus, ta ezkinduke deus egin; jaio ondoan ezkindeizke atra ainberzeko loietik geuren indarres, zerengatik ezkara geurengandik kapaz izateko sikiera pensamentu bat ona, diones San Pablok. Non sumus sufficientes cogitare aliquid ex nobis, quasi ex nobis. Berze esku batek, bada, Jangoikoaren eskuak, ontasunak, ta miserikordiak atra gaitu. Jangoikoak, diot, berexiginduza gu munduau in baño len bere naies, izateko kristio. Elegit nos in ipso ante mundi constitutionem, ut essemus sancti. Jangoikoak jaioarazi gaitu kristio-errian; Jangoikoak in gaitu kristio. Bai, ta zerengatik gu geiago berze jende guziak baño? Zerengatik gureki nai izan baitu in grazia, ta aieki justizia. Zer ia ongi ikusi zue gure baitan? Akaso da, zerengatik garen jakinsu, abrats, galant edo berze prenda zenbaitengatik? Ez, zerengatik anitz jakinsuago, abratsago, galantago ta prenda iagotakoak daude jentilidadean. Beira ainberze filosofo, enperadore, enperatriz, errege, erreina ta persona jenero, nola baita turko, moro, hereje, barbaro, judio, jentil munduan, ta guziak infernurako estadoan; eta zu pobrettoa, zu tontoa ta tonta, itsusia ta deus iduriestuzuna aien aldean, jaioarazi zaitu kristio errian; in zaitu kristio, garbitu zaitu bataioan, markatu zaitu bere anditako ta paratu zaitu elizan ainberze medio ta erremedioen erdian, ta salbazioko karreran, emateko gero gloriako korona eternoa. Zerengatik? Zerengatik? (Gatozin urbiltxago. Zenbatek emen zaustenetaik akaso izanbidetuzie anai edo arrebak konzebituak zuk konzebituzinaten sabel artan berean, ta akaso il zire jaio bañolen, edo jaio ondoan bataiatu gabe, ta joan dire linbora ez ikusteko beñere Jangoikoaren aurpegia, ez progazeko sekula zeruko gloria. Zerengatik, bada, zure anaitto garri, zure arrebatto garri estio konzeditu Jangoikoak bataioaren grazia, ta zuri bai? Zerengatik?) Estakigu baizik Jangoikoak in digula guri grazi bat anitzei ukatu diotena. Au da zure ta nere ditxa, kristio izatea nola estakigula, baizik solamente Jangoikoaren grazias.

        4. Grazia gau obeki ezaunzeko, balia gaizen zenbait exenplus, Alexandro andiaren bizian kontazen da, ezi iragazi zuelaik Sidoniako ziudadea, galdetu zuela personaren bates digno izanzeienas, parazeko arren buruan ango korona. Bada bat, erran ziote, erregeetaik duena bere etorkia, baña pobrea bere ontasunain kasos, lanzen dagona barazetto bat, atrazeko bizia. Naiz bai, erran ziote andiei Alexandrok, zoaste insignia errealeki, ta ekarrazie, koronazera erregetako. Joan zire andiak baraze gartara, aurkitu zute Abdolomino, guzia zatar bat eginik, ta zikindurik loies, atrazen belar gaistoak, deustan gutiago pensazen etzuela, nola errege izatean. Egin ziote bere saloa ta erreberenzia; korresponditu ziote pobrettoak admiraturik ikusteas ainberze grandeza bere baratzean. Orduan batek erran zio: Ea Jauna, ona nere eskuetan ikusten duen traje gau aldatu bear du zatar goien lekuan; garbi bezki eskuok, ta ar bez erregeren arimoa, ezi errege da, emengo jendeen bizi ta eriozearen jaun ta jabe. Amets bat iduri zekio pobre garri pasazen zena, ta erraten ziote etzezatela burlarik egin pobrettoas. Baña etze burla, serioki juramentu eginik sinestarazi ziote. Ta aldaturik tisu ta purpurasko tresenak, erman zute guzien erdian palaziora, ta aklamatu zute errege (Curt. 1.4. c.3). Ditxa uste gabekoa izan zue; baña ustegabeago izan zue ta mereji zuenaren kontra Klaudio enperadoreak. Konsient izanik enperadore alzinekoaren eriozean, eskapaturik beldurrak il zezaten bera, erdi altxatu ze palazioko atari baten gibelean, ageri zizaizkiola oñak. Ellegazen da soldado bat furioso ezpata buluxiareki eskuan ilzeko gaistofikatua; erreparazen du non dagon, ta ematera dakiolaik golpea, parazen da Klaudio belauriko esperazen eriotzea. Orduan derepente soldadoak arzen du gizonoi soñean, ta atrazen da oius erraten, Klaudio enperadore, Klaudio enperadore. Etze ia bear izan, segizen dute tropaek, ta parazen diote korona lentxago iletsiturik zegonai. Zer ditxa! errain duzie. Zer fortuna! Baña guziareki orai dago Klaudio infernuan. Gurea baita sinesko ditxa, ezi kondenaturik gindeudelaik sekulako eriozera, orduan elejitu baikaitu Jangoikoak sekulako gloria, ta koronarako, egines kristio (Parra plat.3.).

        5. Asunto gontara ekar nezazke Aita Sanduak, erregeak ta enperadoreak, kuna humil apaletik ta aun kalabozotik igan direnak, baña aien guzien ditxa gureareki estaike konpara; ta aietan baño, gure baitan obeki kunplizen da Dabiden sentenzia gura, Jangoikoa dela gorazen duena lurretik pobrettoa, ta igaten duena ongarritik desditxatu miserablea. Suscitans â terra inopem et de stercore erigens pauperem. Utzirik kanpoko exenpluak, eskritura sagratuan tugu obeak adiarasteko gure ditxa berexteas gu kristiotako Jangoikoak. Guzien artean ikusagun Saul ta Dabiden elekzioa erregetako. Saulena izan ze arla. Zebila Saul bere Aitaren astoen bila, ta ezin aurkitu ondoan joan ze Samuel profetagana ikastera zerbait notizia; ta okasio goneki Jangoikoaren errebelazios erran zio Samuelek: Etzazula penarik izan zure astoes, ezi aurkitu dire; eta Israelgo gauzarik obreenak norendako dire, baizik zuretako? Zu eskojitu zaitu Jangoikoak errege Israelgo. Ta despeitu zue unjiturik erregetako. Orra asto batzuen bila zebilalaik Saul, aurkizen du Israelgo zetroa sekula pensatu etzuena. Zer felizidadea! Ikusagun Dabidena. Erraten dio Jangoikoak Samuel berari: Arzazu olioa, ta zoaz Belena Isai deizenden baten etxera, ezi arren semeetaik bat daukat elejiturik erregetako. Ellegazen da Samuel Belena; deiarastentio Isai Aitari bere semeak. Parazen dio Isaik alzinean lenbizikoa, Eliab. Au ote da eskojitua? errebelazen dio Jangoikoak: Ez, esta ori, etzazula kasorik egin orren itxuras ta anditasunas. Betor berze bat; plantazen diote Abinadab. Au ote da? Esta au ere. Ekarzen diote Samma. Esta au ere. Presentazentio bere zazpi semeak. Esta ebetaik, erraten dio Samuelek. Estuzu berze semerik? Bai Jauna, errespondazen dio Isaik, txikiena da falta, ta dago artxaiko ardien goardazen. Ekarzu, bada, ura. Ta ekarri orduko errebelazen dio Samueli Jangoikoak: Jaiki ta unji zazu ori errege, ezi ori da nik eskojitua. Unjitu zue instante ta gelditu ze inik errege gasteena, ta lentxago arzaingoan zebilana. Au baita ditxa! Baña au ere esta konparazeko gureareki, zeren utzirik ainberze ta ainberze munduan, gu eskojitu gaitu Jangoikoak, ez Israelgo errege, bai kristio, ta ontan eman digu deretxo, izateko Jangoikoaren humeak, gozazeko elizan Jesu Kristok bere odolaren kostus paratutuen sakramentuak, ta merejimentuak, ta gero glorian prebeniturik dauzkien tronoak, grandezak, koronak ta kontentuak.

        6. Au baita grazia, grazia guzien prinzipioa! Begira klaro. Erran zadazie: Ainberze jentil, idolatra ta gañarako alakoek dute dretxo gau? Gozazentuste pribilejioebek? Ez. Zerengatik? Zerengatik ezpaitire kristio. Beras, kristio izatea da ataria, da gilza sarzeko lograzera ainberze benefizio. Bagindeude iletsiturik erremediorik gabe; ta derepente baletorkigu bat kofretto bateki ongi ertxirik eskuan, ta erran balezagu: Torizie, kofretto gontan dago medizina, zeñeki instantean sendatukobaizinazkete arras; baña gilza esta ageri, ta kofrea estaike idiki. Zer dilijenziak inen ginduzke, bilazeko gilza? Zer ezkinduke emanen arren truk? Ta aurkibalei, zenbat estima gindezake? Bada, zenbat estimatu bear da kristio izatea, baita gilza, zeñen medios sartu baikara elizan, idikizen baizaigu artxibo ta botika dibinoa, sendazeko eritasun espirituale guziak, aurkizeko grazia galdua, lograzeko Jangoikoaren benefizioak, bere odolaren prezio infinitoa, bere eriozearen merejimentu inmensoak, bere doktrinaren argitasuna, bere misterioen fedea, bere sakramentuen fruitua, ta bere gloriaren ditxa sekulakoa? Kristio izatea barin bada gilza ontako guzirako, grazia eben guzien erdexteko grazia, Jangoikoak gure dilijenziarik gabe eskuetan paratu diguna, arrazioreki diogu, garela kristio Jangoikoaren grazias. Konfesa zagun agradeziturik zeruain ta lurrain alzinean: Kristioa naiz Jangoikoaren grazias. Ta emozkiogun Jangoikoari gau ta egun graziak grazia gontas, biotz, arima ta indar guzieki, potenzia ta sentido guzieki, obra, itz ta pensamentu guzieki, bizitus Jangoikoaren gustora guzietan. Intenzio goneki inzkigun orai fede, esperanza, ta karidadearen aktak. etc. etc.