Serm. 32.
De 3^o symboli articulo.
ann. 1779

Qui conceptus est de Spiritu Sancto, natus
ex Maria Virgine. Ex simbolo apostolico S. Jacobus.

        1. Explikatu ondoan Kredoaren bigarren artikulo fedeskoa, baita: Nik sinestazen dut Jesu Kristo Jangoiko Aitaren Seme bakar, gure Jaunabaitan; zein konzebitu baize dio irugarrenak, zein konzebitu baize Ama Birjinaren entraña sanduetan, Espiritu Sanduaren obras; jaio zela Birjina Mariabaitatik. Itz gebetan enzerrazen da enkarnazioko misterioa edo Jangoikoaren Seme Jesu Kristoren gizon egitea, baitare berain jaiozea. Da misterio prezioso andia, jakin ta agradezitu bear duguna guziek al guzia. Goazen atenditus explikazioa. Zein konzebitu baize. Zein. Nor da zein gau? Lentxago aipatu zena Kredoan: Jesu Kristo Jangoikoaren Seme bakarra ta gure Jauna. Eta zer nai du erran konzebitu baize? konzebitu baize da, oroat, nola enkarnatu baize; eta, oroat, nola gizon egin baize. Ala explikazen du klaroagos Konstantinoplako Konzilioak formatu zuen sinbolo edo Kredoan, mezan kontazen denak itz aietan zeintan belaurikazen baikara erreberenzias: Qui propter nos homines et propter nostram salutem descendit de coelis, et incarnatus est de Spiritu Sancto ex Maria Virgine, et homo factus est. Nai du erran: Jesu Kristo Jangoikoaren Seme Jangoikoa, gu gizonengatik ta gure salbazioagatik jautsi ze zeruetaik, ta enkarnatu ze Espiritu Sanduaren obras Maria Birjinagandik ta gizon egin ze. Irur modus dio gauza bat: konzebitu ze, enkarnatu ze ta gizon egin ze, ta irurek signifikazeunte igoalki. Konzebitu izatea da amain sabelean formazea edo sorzea aurra; enkarnazea da gorputz edo aragia humanos bestizea Seme dibinoa; gizon egitea da gizontasuna berari unizea Jangoikoak. Ta guziau egin ze Jangoikoaren Seme Jangoikoa. Baña ala egin ze gizon, galdu gabe orgatik bere Jangoikotasuna, baizik gelditurik len bekala Jangoiko. Etzue trukatu Jangoikotasuna gizontasunagatik, baizik bere Jangoikotasunari unitu zue gure gizontasuna; ta ala gelditu ze, len Jangoiko soilla zena, gero Jangoiko ta gizon batean. Au guziau adiarasten zaigu itz gebetan: Zein konzebitu baize. Baita non konzebitu ze? Edo non enkarnatu ze? Edo, non gizon egin ze?

        2. Amaen sabel edo entrañetan konzebizen dire gizon guziak, ta Jangoikoaren Semea ere ama baten sabelean konzebitu ze. Norenean? Maria Ama Birjin garbi sandarenean. Orgatik añadizen dugu: Ama Birjinaren entraña sanduetan. Jangoikoak ikusten zitue lengo, oraiko ta geroko andre guziak; batengandik nai zue sortu gizon, baten sabelean in bear ze; eskojitu zue nai zuena, dudarik gabe obrena, au da Maria Santisima. Andre andi grazias ta birtutes beterikako gonen sabel birjinalan konzebitu ze Espiritu Sanduaren obras. Zer nai du erran ontan? Aizagun. Jakina da edozein gizon edo persona datorren mundura bide natural ordinarioas konzebizen dela bere amain sabelean gizonaren obras; ez ala Jesu Kristo, baizik sobrenaturalki ta milagrosoki Espiritu Sanduaren obras. Desposaturik zego San Josefeki Maria Santisima, baña kastidadearen boto eginik bizizirade anai arrebak bekala. Inposible ze naturalki gisa artan semerik izatea Maria Santisimak, baña inposible gau garaitu zue Jesusen enjendrazeko, Jangoikoak obratus milagro andi bat arren sabelean. Nola izan zen obra milagroso gau, Quis enarrabit? Nork erran dezake? Zerbait erraten da errateareki ezi Jangoikoak Ama Birjinaren odol garbitik formatu zuela gorputz bat ta deusetaik kriatu zuela arima bat, ta arima ta gorputz gau uniturik elkarreki unitu zituela beregana Seme dibinoak; ta gelditu zela Jangoiko ta gizon Ama Birjinain sabelean, Jangoikotasunes Aita eternoaren Seme amarik gabe; gizontasunes Ama Birjinaren Seme aitarik gabe; eta Maria eginik Jesu Kristo Jangoiko gizonaren ama egiaskoa, ta bateo Ama ta Birjin, ordu arteo alakorik gertatu etzena ta gerostik sekula gertatuestena berze batean. Eta Jauna, dei daike orgatik Maria Jangoikoaren Ama? dei daike ta da Jangoikoaren Ama, fedesko gauza baita, baña ez zeren komunikatu zion Jangoikotasunik bere Seme garri. Nola komunikatuko zio etzuena berak? Baizik zerengatik Seme izan zuen gura baize Jangoiko, Aita eternoaren seme bekala. Ala deizen da ta da obispoaren ama, ta estio eman obispadoa Amak. Obeki. Edozein gizonek du gorputz ta arima, ta estio arima eman bere amak, alare deizen da ta da gizon arren ama. Bada, ala nola arima ta gorputza baita gizon bat, ala Jangoikoa ta gizona batean da Kristo; esta, bada, ajol ez emana Jangoikotasuna Mariak, deizeko ta izateko Jangoikoaren Ama.

        3. Eta, Jauna, enkarnazioko obragoi zerengatik erraten da Espiritu Sanduaren obra? Zierto da, Aitak ta Semeak ta Espiritu Sanduak obratu zutela igoalki, ta ala Trintate guziaren obra da zerengatik persona irurek obrazen dute junto guzietan (Ad extra) ta estaizke aurkitu elkarrengandik apartaturik deustan, ta ala batak iten duena irurek iten dute; baña alaere Aitari espezialki atribuizen diogu podorioa, Semeari jakinduria ta Espiritu Sanduari amorioa, direlaik igoalki poderoso, jakinsu ta amante irurak; alaere nola atribuizen baitiogu Espiritu Sanduari amorioa, Espiritu Sanduaren obra deizen da au, zeren baita amoriosko obra zeintan Trintate Jaunak gizonari erakutsi baitio finezarik andiena, Aitak entregatus bere Semea, Semeak etorris bera ta Espiritu Sanduak konkurritus Semearen enkarnaze gontan guregatik. (Jauna, Aitak ta Semeak ta Espiritu Sanduak konkurritu barin bazute obra gontan, nola Semea solamente gelditu ze gizon eginik? Ala nola sazerdote bat bestizen da bestidura sagratues ta lagunzen diote bi lagunek, irur dire konkurrizen dutenak besti ze gartan ta bat sollik, sazerdotea diot, geldizen da bestiturik. Eta Jauna, zerengatik ia in ze gizon Semea ta ez Aita edo Espiritu Sandua? Ori ia da sobra jaki naia, Jangoikoak daki. Zierto da, in baze gizon Aita edo Espiritu Sandua, oroat erremediatuko zutela mundua zerengatik oroat dire Iangoiko bakotxa; baña zerengatik in zen Semea gizon ta ez berze personetaik, da Jangoikoaren sekretoa. Arrazio konbenienziaskobazuk ematen dire. Bata da, zerengatik gure lenbiziko aitetamek, Adam ta Ebak, inzute desobedienzia gura ta galduginduzte guziok jakinduriain izateko kodizias ta Jangoikoa bekala izanaiak, ofrezitu zioten gisa demonio engañazaleak; bada, konbeniente ze erremedia zezan Seme dibinoak, zeñi atribuizen baizaio jakinduria ta zein baita Aita eternoaren iduri esenziala. Berze arrazio bat: Bekatuaren medios itsustu ginduen imajina Jangoikoarena geuren baitan, errenoba zeiengatik Jangoikoaren imajina naturala denaren medios. Berze arrazio bat: Jangoikoaren Seme proprioak errekonzilia gindezkien gu hume adoptibook Jangoikoareki. Berze arrazio bat: izan zeiengatik denboran Ama baten Seme aitarik gabe, zena eternidadean Aita eternoaren Seme amarik gabe. Berze arrazio bat: Estorbazeko nonbreen ekibokazioa, zerengatik Aita in baze gizon, Aita izain ze Aita ta Seme, bere Seme dibinoain Aita ta Ama Birjinain Seme; eta Espiritu Sandua in baze gizon, orduan bi seme deituko zire Trintaten. Baña arrazioebek estire txoil fuerteak ta esta inport jakitea zerengatik in zen Semea gizon, dakigu in zela ta aski da au).

        4. Eta, jauna, konzebitu barin baze Kristo Espiritu Sanduaren obras, dei daike orgatik Espiritu Sandua Kristoren Aita? Ez por zierto, niolatere, zerengatik gisa ortan bera ere bere Aita izanen ze, zerengatik berak oroat konkurritu zue obra gartan nola Espiritu Sanduak. Deizeko bat Aita, esta aski obrazea gauza bat nolanai, baizik bere substanziatik bere semejanza komuniazen diola bere espezie gartan; orgatik argin batek obratuagatik bere eskus ta industrias parete bat, estugu deizen parete garren aita argina. Espiritu Sanduak, bada, ez bere substanziatik baizik Ama Birjinaren odol garbitik formatu zue Kristoren gorputza, obratus milagro bat andia. Orgatik Kristo esta Espiritu Sanduaren Seme, baizik Jangoiko den bezan bates Aita eternoaren Seme, arrengandik baitu Jangoikotasuna; ta gizon bezan bates Ama Birjinaren Seme, zerengatik onengandik du gorputz humanoa. Eta San Josef zer da Kristorendako? San Josef da Ama Birjinaren esposo berdaderoa, baña ez Kristoren Aita berdaderoa, baizik aita putatiboa. Esta aita errealki, zerengatik etzue batere obrarik ta komunikaziorik izan Kristoren enjendrazean, zerengatik sollik Maria Santisimak bere odol solletik Jangoikoaren birtutes eman zue materia formazeko Kristoren gorputza, ta ala sollik Maria Santisima da Kristorendako gizontasunes Aita ta Ama, ala erran badaike. San Josef deizen da Aita putatiboa, au da, jendeen ustean, opinionean ta faman, zerengatik nola ikusten baizuste jendeek Maria Santisima ta San Josef ezkondurik biak ta etxe batean biak ta libraturik Maria seme bates, uste zute bien obras izan zela berze guzietan bekala, ta por konsigiente San Josef zela Kristoren Aita; ta ala erraten zute admiraturik arren jakinduria dibinoas: Esta au akaso ofiziale baten semea? Nonne hic est fabri filius? erraten zute au ustes Josef ofiziale zurgingoan zenaren semea zen, baña engañazen zire arras beren gogoan; baña itzak etzire txoil gezurreskoak, zerengatik ze Kristo, dio sandu batek, ofizialearen seme, baña ofiziale zerua ta lurra fabrikatuzituenarena, edo Jangoiko Aita guzis poderoso zeruaren ta lurraren kriadorearen Seme bakarra Jangoikotasunes. Jendeen opinione gonengatik dio ebanjelistak zeukatela Jesus Josefen seme, ut putabatur filius Joseph, ta itz gontaik gelditu da deizea Aita putatiboa edo Aita pensazen zena. Guziareki ez izanik ere Aita errealki, Jesu Kristok tratazen zue Aita bekala, zegokio sujeto ta obediente Jangoikoaren Semea: Et erat subditus illis. (O pasmoa ta o hume desobedienteen alkaizuna! Maria Santisimak berak deizen zue bere Semearen Aita. Ala galdu zelaik, aiendako diot, baña etze galdu; gelditu zelaik Jesus tenpluan, aurkitu zutelaik San Josefek ta Maria Birjinak, erran zio onek: Seme, zerengatik in duzu gureki ala? Orra zure aita ta ni erabili gara zure bila penas beterik. Guziau da honra andia San Josefendako ta esta dudarik duela podorio andia orai zeruan. Galdegin bekio Santa Teresari, zeñek baitio estuela eskatu gauzarik San Josefen medios erdetxiestuenik. Zer ukatuko dio bere esposa amanteak, zeruko erreinak? Zer estio emanen Jesus dulzeak, berain besotan ainberze aldis egon zenak? Baña atra gara asuntotik).

        5. Itzul gaizen. Bego asentaturik fedesko gauza bekala San Josef estela Kristoren Aita proprioa, zerengatik arren obrarik gabe Espiritu Sanduaren obras konzebitu zue Ama Birjinak beregandik ta berebaitan aur dibinoa. Bada, Jauna, ala izan bear baze, zerengatik Jangoikoak disponitu zue desposazea San Josefeki Maria? Da Jangoikoaren sekretoa; San Jeronimok ematentu zenbait motibo. Bata da San Josefen jeneraziotik monstrazeko Maria Santisimaren etorkia, zerengatik etzeizke ezkondu baizik beren etorkikoeki. Berze bat da kuidazeagatik Maria Santisimaren famas, zerengatik ikusten bazute Semeareki ta esposorik gabe, izain ze desonra ta arrikatuko zute judioek. Berze bat da izanzezangatik konpañia ta konsolu Jaun dibinoaren aurzutuan ta iges Ejiptora joaterakoan. Berze motibo bat izateko esposo, izan ze okultazeko gaistoei Jesu Kristoren konzepzio garbia, uste zutelaik zela berze aurrak bekala konzebitua. Da berze bat en fin ze, izateko San Josef testigo Ama Birjinaren pureza ta birjinidadearen, zekielaik etzela bere obras, baizik Jangoikoaren milagros aur dibinoain konzepzioa. O Jangoikoaren probidenzia. Nai izan zue jautsi zerutik, in gizon ta erremediatu mundua, baña altxatu zue bere grandeza, okultatu zue bere majestadea. Zukelaik monstratu nor zen bialdus tronpetaeki pregonazera alzinean aingiruak, mogiarazis beren lekuetaik iruzkia, ilargia ta izarrak, ta trastornatus elementu guziak, etzue sikiera eskojitu sortuetxetako palazioren bat, etzue sikiera autatu amatako erreina erreinante bat, baizik ixil ixila mundukoendako jautsi ze lurrera; eskojitu zue Nazaretko etxe pobre bat, autatu zue amatako donzella humil bat, ta au zurgin bateki desposatua! Berriz ere diot, o juizio dibinoak, nola jakinduria infinitoak disponizentuen suabeki ta fuerteki gauzak! Guk akaso pensatuko gindue etorko zela ostentatus bere majestade soberanoa, jakinzezangatik mundu guziak nor zen bere erredenptorea. Ala pensazen dute Judioek orañik ta estute sinestazen etorri dela, ta gutiago Maria andre pobre, humil, ezaunga bearren sabelean konzebitu dela. Suberboak dire ta ala uste dute munduko anditasunes inguraturik etorri bear duela. Etorko da orañik, baña juzgazera. Ai orduan! Baña guk dakigu fedes etorri dela Jesu Kristo ta konzebitu izan zela Ama Birjinaren entrañetan Espiritu Sanduaren obras. Agradezi zagun, ezi demonioak berak aldi bates monje bati, itz enkarnazioko goiek kredoan kantazerakoan belaurikatu ezen bati, eman zio errebes bat terriblea, erraten ziola: Neregatik in bazue ori Jangoikoak, sekula agradeziturik bizikonu ni. Ezkaizela izan demonioa baño ingratoagoak, baizik, etc, etc.