Jon Etxaideren Alos-Torrea
2018ko ekainaren 30ean hogei urte bete ziren Jon Etxaide idazle handia hil zela. Izan liteke inor idazle handia sonako tituluren baten egile izan gabe? Idazlea zeri esaten diogun. Etxaidek gerra garaian eman zuen nerabezaroa, diktaduraren aurreneko “urte triunfalean” bete zituen hogei urte. Hogeita hamarrekin argitaratu zuen lehen lana, nobela hain zuzen, gaur egungo gaztea balitz bezala. Sartitzan —hitzaurrean— harrigarrizko ausardiaz eta argitasunez jarduten du garaiak behar zituen tematikak eta hizkera literarioa direla eta. Eta ondoko nobelatxoan gauzatu. Idazle osoa lehen unetik, egoeraz eta hizkuntzaz jabetua. Arturo Campionen ildoan, historian eta elezaharretan aurkitu zituen gaiak (Joanak joan, Eneko Agerroa, Begia begi truk). Gaiak ez ezik, Txillardegik eta Saizarbitoriak zaharkitu zuten kontaera ere bai, tamalez. Bere kasa, lanean eta izerdiz osatutako euskara literario guztiz baliagarria jaso genezake gaur Etxaiderenak irakurriz. Nobela historikoa maite ez duenak Amasei seme Euskalerriko saiakera atsegin eta probetxugarria irakur lezake (Kuliska sorta, 1958), eta bertsozaleek zein poesiazaleek Etxahunen bertsoak gipuzkeraz lan itzela dukete zain fondo gordeetako liburutegiren batean (Itxaropena, 1969). Hartan, Jon Miranderen pazientzia eta jakinduria mugagabea dasta lezakete Etxaideren beraren gustu onarekin batera zuberera erritmoz eta errimaz gipuzkeratzeko. Kantagarri, bai. Modu on bat izan liteke Etxahunenak behar bezala endelegatzeko ere, alegia, osorik preziatzeko! Guk Alos-Torrea (Itxaropena 1950) eskaintzen dizuegu jatorrizko bertsioan (edizio modernoan Usoa Alostorreko. Erein, 1999), Jon Etxaide idazle handiaren miresmenez.