Mar 02 24

Harresi ostean pareta

1974ko martxoaren 2an exekutatu zuten Salvador Puig Antich militante anarkista, garrotez. Hilketa anker hura gogoan, Erramun Landak Harresi ostean pareta izeneko grabatu erakusketa egin zuen Bartzelonako MX Espai galerian 2007ko urrian, Koldo Izagirrek propio idatzitako poemez edertua. Poema horien audioak Izagirrek berak errezitatuta ere entzun daitezke. Exekuzioaren 50. urteurrenean gogora ekarri nahi izan ditugu.
amuk13(2)

Api 05 22

Allen Ginsbergen Ulua

1956an City Lights argitaletxeak plazaratu zuen Howl eta beste poema batzuk bilduma, aurreko urtean Allen Ginsberg-ek jendaurrean irakurritako poema luzea. AEBko Administrazioak edizioaren zati bat bahitu zuen obszenitatea egotzita, eta auzitara ere eraman zituzten egilea eta editorea. San Franciscoko Six Galleryko lehen irakurraldiaren urteurrenaren karietara, 2005eko udazkenean, Susa argitaletxeak Ulua plazaratu zuen, Harkaitz Canok euskaratuta, eta Ginsberg hil zela gaur 25 urte bete direla, merezi du berriro irakurtzea, eta Canoren ahotsean entzutea Xerezaderen artxiborako egindako saioan.

Ots 10 22

Oparia

The Velvet Underground taldearen 1968ko White ight/White Heat diskoan argitaratu zen Oparia, Lou Reed-ek idatzitako ipuina, John Calek errezitatua. Xabier Montoiak ekarri du euskarara istorioa, eta Booktegi-n irakur daiteke. Eta irakurtzeaz gain, entzun ere egin daiteke, Amaia Lainontzik irakurria; Nagore Legarretarenak dira irudiak eta Montoiak berak eta Javi Pezek jarri diote musika.

Abe 17 21

Baudelairek idatzi eta Lauaxetak euskaratutako Odol iturrija IbonRG-ren ahotsean

Aurten bete dira 200 urte Charles Baudelaire jaio zela (1821eko apirilaren 9an). Lirika modernoaren abiatzaileetako bat, hala bizitza nola obra erreferente ezinbestekoak dira literatura unibertsalean eta euskarara ere hainbat aldiz ekarri izan da, liburu osoak eta poema solteak; eta gurean Lauaxeta izan zen fusilatu aurretik Baudelaire poetaren lanak euskarara ekarri zituztenen artean aitzindaria. Euzkadi egunkarian argitaratu zen 1930eko urriaren 12an Odol iturrija poema euskaraturik.

Orain, IbonRG musikariak, pianoaz lagundurik eta Enrike Hurtado musikari eta programatzailea ondoan duela kantua osatu du Baudelairek idatzi eta Lauaxetak euskaratutako testuarekin.

Odol iturrija

Abe 10 21

Peter Handke, errezitalean

Aurtengo ekainean sareratu genuen Peter Handkeren Iraupenari poema, Asier Sarasolak euskaratua. Oraingoan, Booktegiri esker, poema luze horrekin egindako 46 minutuko errezitalaz gozatzen ahal dugu, Asier Sarasolaren beraren eta Oier Guillanen ahotsean.

Urr 12 21

Miñan audioliburua

Ikastetxe, euskaltegi, irakurle talde… bide oparoa egin du azken urte biotan Miñan nobelak, 2019an Ibrahima Baldek ahoz eta Amets Arzallus Antiak eskuz idatzia. Oraingoan, audioliburu formatuan ere gozatzen ahal da liburu hori, Arzallus Antiak berak grabatua.

Eka 17 21

Christopher Okigboren ahotsa

Aurtengo udaberrian kaleratu zen Christopher Okigbo poeta nigeriarraren Poesia kaiera. Oraingoan, haren lau poema grabatuta ekartzen dizkizuegu, kaiereko poemak euskaratu zituen Karmen Irizar Segurolaren ahotsean:

Urte berri egunez

Igarobidea

Distantziak

Altorentzat eresia

maiatza 03 21

Arkanbele kanten errezitala

Aurtengo martxoan aurkeztu zuen Mikel Tabernak bere azken poesia liburua, Arkanbele kantak izenekoa. Oraingoan, egileak berak grabatutako hogeita bi poema eskaintzen dizkizugu.

Arkuloak
Sasikoa
Ama Pilar
Somosierra 2 (1937)
Ez apuntatu inori
Soldadu ahitua
Sustraiek zaituzte
Bidasoan (inbentarioa)
Sekretua
Alkaiagako Benta (1968)
Ernari
Soin-jokoa
Metamorfosia
Zolako harrietan
Harat-honat
Iragana
Karta
Igande arratsaldeak
Estropada
Denbora
Hipotesiak
Erditu zinen (1987, 1990)

Api 15 21

Aime Cesaireren ahotsa

Apirilaren 17an hamahiru urte beteko dira Aime Cesaire poeta eta aktibista martinikarra hil zela. 2014an, Munduko Poesia Kaierak bildumaren hastapenetan, haren antologia bat argitaratu zen, Iñigo Aranbarrik euskaratua. Beste poema batzuekin batera, Sorterriratze baten kaiera poema luzeak hartzen zuen toki nabarmena, Cesaireren obra enblematikoena baita berori, eldarnio modukoa, arnasa luzeko hordialdi poetikoa. Kritiko bezain autokritiko, beltzen egoera lazgarriaren salaketa. Aranbarrik berak erregistratu du Cesaireren ahotsa, ordubetetik gorako errezital berezian.

Sorterriratze baten kaiera

Abe 01 20

Mikel Laboak musikatutako testuekin LP bat

Mikel Laboak hiru ildotan sakondu zuen bere sormen lana: Herri kantagintzaren berreskurapen eta hedatzean, esperimentazioan (lekeitioak) eta idazleen testuen ahairetzean. Bere heriotzaren urteurrenarekin, musikatzeko aukeratu zituen testu batzuekin osatutako LP bat proposatzen dizuegu, jakinik Laboaren kantagintzak euskaldunon belaunaldi askoren imaginarioan duen eraginak mugatuegi ere bihur dezakeela, nork bere LPa duela.

A aldea

Egun da Santi Mamiña
(Gabriel Aresti) 1966
Gaberako aterbea
(Bertolt Brecht) 1969
Izarren hautsa
(Xabier Lete) 1980
Herria eta hizkuntza
(Xalbador) 1980
Martxa baten lehen notak
(Joxean Artze) 1980

B aldea

Lizardi
(Bernardo Atxaga) 1985
Sorterriko koblak
(Joseba Sarrionandia) 1985
Oroitzen zaitudanean, ama
(Joseba Sarrionandia) 1994
Gure hitzak
(Bernardo Atxaga) 1999
Sustraiak han dituenak
(Joseba Sarrionandia) 2005

Emari eta sakonera handiko ibaia harri batetik bestera jauzika zeharkatzeko ahaleginean irudikatu dugu Laboa. Gabriel Aresti musikatu zuen lehenik, artea artearen aldeko aldarri ozenarekin eta klase kontzientziatik euskal poesia modernitatera ekarri zuen hura, Ez Dok Amairun bidelagun izango zituen Artze eta Lete, Arestik itzulitako Brecht, Aresti aitapontekotzat izan zuen Atxaga, Atxagaren bandakide izan zen Sarrionandia. Herria da gorputza, hizkuntza bihotza, gure hitzak esan, ez daitezela gal, ez daitezela ahaztu. Nekez uzte du bere sorterria, sustraiak han dituenak. Oroitzen zaitugunean…

OHARRA: Datak kantak argitaratu ziren urteei dagozkie, ez testuak sortu zirenekoei.

Aza 23 20

Kirmen Uribe eta 17 segundo liburuko poemak bere ahotsean

Kirmen Uribe idazlearen Emakumeak fabrikatik bueltan poema euskaraz eta ingelesez argitaratu dute New Yorker aldizkarian. Azaroaren 23arekin, paperezko edizioan zabaldu da.
Kirmen Uriberen poema, ahotsez grabatua ere paratu dute aldizkariaren edizio digitalean, ingelesez Elizabeth Macklin poeta eta itzultzailearen ahotsean; eta euskaraz egileak berak egina. Emailuetarako beste zazpi poema ere grabatu ditu Kirmen Uribek, hemen eskaintzen dizkizugunak.

Emakumeak fabrikatik bueltan
Udako gau epela
Espetxeko haikuak 5
Xabierren heriotzan
Ezkutuan
Madison parkeko emakumea
Whatsapp
Jaiotza

maiatza 11 20

Moskito, Igor Estankonaren ahotsean

Martxoan argitaratu zuen Igor Estankonak bere bosgarren poema liburua: Moskito. Agerpen eta desagerpenean, adierazte eta ezkutatzean oinarritzen den unibertsoa da berea, lanbroak ezkutatutako poesia. Konfinamendua hasi baino bi egun lehenago aurkeztu zen liburua, eta salgai izango duzue gaurtik aurrera Euskal Herriko liburu-dendetan. Lau poema eskaintzen dizkizuegu egilearen beraren ahotsean, belarri gozagarri:

Halabeharra
Hegan zekien gorpua
Gero infinitua
Lohadar maitatuak berriro

Api 26 20

Paul Eluarden poeman oinarritutako Guernica filma euskaraz azpititulatuta

Alain Resnais zinemagileak Guernica filma Paul Eluard poetaren Gernikako garaitza poeman oinarritu zuen. Film hasieran Jacques Pruvostek 1937ko apirileko Gernikako bonbardaketa azaltzen du. Gero María Casares aktoreak Paul Eluarden poema errezitatzen du; filmean zehar Pablo Picassoren hainbat margolan, eskultura eta marrazki erakusten dira, horien artean “Guernica” kuadro ospetsua.
Paul Eluarden La victoire de Guernica poema Mikel Antzak euskaratu zuen eta Susa aldizkarian argitaratu zen 1987an plazaratu zen zenbaki berezian. Guernica film hori 1950. urtean aurkeztu zuen Alain Resnais zinemagileak eta 70 urte beranduago euskarazko azpitituluekin daukagu sarean ikusgai.

Mikel Antzak Gernikaren garaipena poemaren itzulpena berridatzi eta bere ahotsez eskaini digu.

Gernikaren garaipena

Uzt 03 19

Disoluzio agiriak, Jose Luis Otamendiren ahotsean

Aurtengo otsailean argitaratu zuen Jose Luis Otamendik bere orain arteko azken poema liburua: Disoluzio agiriak. Bizi dugun uneak beharrezko duen poesia molde berria proposatu zitzaigun poemotan. Oraingo honetan, egilearen beraren ahotsean, sei piezaren berrikustea eta gozatzea proposatzen dizuegu:

Lotuan aske
Galiziaren biaoa
Herrera abuztuan
Deklarazioa
Txatalak Mary Wollstonecraft Shelleyrentzat
Ama

Api 18 19

Iñigo Astizen zortzi poema, hondakindegitik erreskatatuak

Datozen asteotan kaleratuko da Analfabetoa, Iñigo Astizen bigarren poema liburua. 2012an argitaratu zuen estreinakoa, Baita hondakinak ere. Orduko poemak oinarri hartuta, Hondakindegia eskaini zuen 2014an, Mikel Ayerberekin batera. Performancea ere izan zen errezital hartatik erreskatatu ditugu zortzi poemok:

Esperimentu biopolitikoa kalean
Maitasun sorpresa demografikoa
Errautsak
Tomateez aitarekin
Infinitua dastatzeko
Hil berri den aitaren arrastoa besarkatzeko
Objektuak
Euskal Herria (Ginsberg erara)

Agenda

Efemerideak

Kritikak