maiatza
27
09
Ezkerra baldin bazara, zeu protagonistatzat zaituen liburua aurkitu duzu. Artea, musika, literatura, kirola, logika, matematika, fisika, kimika, genetika, neurologia edo psikiatria gaiak arakatuta, ezkerra izateari buruzko saiakera idatzi du Garbiñe Ubedak: Mila ezker. Surrealisten adiskide zen Julian Ajuriagerra sendagilearen kezkak eta azterketak ezagutuko dituzu. Txundituta geratuko zara Goetheren oinekin. Maurice Ravelek konposatutako esku ezkerrarentzako piano kontzertua entzuteko irrika piztuko zaizu. Lee eta Yang fisikarien ikerketek harrituko zaituzte, Wolfgang Pauliren ateraldi honek bezalaxe: “Jainkoa ez da ezkerra”.
maiatza
24
09
1934ko ekainaren 10ean Zarautzen ospatuko zen V. Olerti Egunean Xabier Lizardiri omenaldia egingo zitzaiola iragarri zuen Aitzolek Euzkadi agerkarian (maiatzaren 8an) Poesias postumas artikuluaren bitartez, eta Euskaltzaleak elkarteak Umezurtz olerkiak bilduma plazaratuko zuela Lizardik argitaratu gabe utzitako poemekin. Jose Markiegik atondu zuen Umezurtz olerkiak, Aitzolek idatzi zion hitzaurrea, Jon Zabalo “Txiki”k egin zuen azala eta Zarauzko Udalak ordaindu zuen argitalpena. El Dia egunkarian agertu zen Olerti Egun hari buruzko kronika zabala.
maiatza
20
09
Literaturia euskarazko literatura ardatz izango duen asteburuaren baitan Blogak eta letrak izeneko bilkura edo deskonferentzia antolatu da ekainaren 6rako (larunbata) Larrabetzun. Arratsaldean zehar Internet eta literaturari buruzko hitzaldi ezberdinak izango dira, garu egungo idazle eta blogariek eskainiak. Patxi Gaztelumendi, Juan Luis Zabala, Julen Gabiria, Beñat Sarasola, Gorka Bereziartua eta Katixa Agirre hitzaldi edo deskonferentzia banaren inguruan arituko dira. Ostean liburu elektronikoaren inguruko solasaldi bat burutuko dute egaroa.com eta armiarma.eus atarietako kideek. Azkenik argitaratzeko lizentzien inguruko eztabaida irekiarekin amaituko dira solasaldiok. Gau partean berriz, munduko poeta ezberdinen bideo emanaldia (PoetTube) eta hitzak eta musika uztartzen dituen Bi hitz izeneko performantze batek emango dio amaiera Blogak eta letrak ekimenari.
maiatza
18
09
Mario Benedetti hil zen atzo Montevideon, 88 urte zituela. Bezpera ezabaezina poema bilduma (1945) izan zen argitaratu zuen lehen liburua. Marcha astekariko erredaktore jardun zuen 1945-1974 urteetan, Juan Maria Bordaberriren diktadurak aldizkaria itxi zuen arte, eta erbesteratu egin zen. 1968an Habanako Casa de las Americas-eko literatur ikerketen saila sortu eta zuzendu zuen hiru urtez. 1971n Movimiento 26 de Marzo taldearen sortzaileetako bat izan zen. Poesia, ipuin, eleberri eta saiakera ugariren egilea da Benedetti, horien artean ezagunenak Menia (1960) eta Mila esker suagatik (1965) nobelak, zinemara eramanak. Intxixu taldearekin, Josu Makuso eta Joxe Mari Carrere antzezleek 1987an taularatu zuten Mario Benedettiren Pedro eta Kapitaina obra, Iñaki Alberdik euskaratua. Lau agerraldiko antzezlana osorik duzu Susaren webgunean.
maiatza
16
09
Koldo Etxabek Baroja etxearekin 1986an Lautada sutan ipuin sortaren itzulpena plazaratu eta urte batzuetara, Pedro Paramo euskaratu zuen Juan Garziak 2002an, Literatura Unibertsala bildumarako. Juan Rulfok 1955ean argitaratutako eleberri labur honek Mexikoko herri txiki bateko jendearen bizimodua kontatzen du. Honela hasten da: “Nire aita, Pedro Paramo delako bat, hemen bizi zela esan zidatelako etorri nintzen Comalara. Amak esan zidan. Eta nik promes egin nion bera hil bezain laster etorriko nintzela haren bila”. Nobela amaitu ostean, Carlos Blanco Aguinagak idatzitako epilogoak Juan Rulfori buruzko argigarri ederrak dakartza.
maiatza
13
09
Zarauzko Itxaropenan inprimatua, Orixek duela 75 urte argitaratu zuen Barne-muinetan, bere aurreneko poesi liburua, hemezortzi poema mistiko biltzen dituena (sei ataletan hiruna pieza), Xabier Lizardi zenari egindako eskaintzarekin eta Jose Maria Estefaniaren hitzaurrez. Garai hartan idazten ari zen Euskaldunak poema luzea ere, baina gerra ostera arte ez zuen argia ikusi, 1950ean. Antonio Maria Labaien Ayanbek agertu zuen Barne-muinetan liburuari buruzko lehen iruzkina 1934ko maiatzaren 16 eta 17an El Dia egunkarian, eta bigarrena Lauaxetak maiatzaren 26an eta ekainaren 8an Euzkadin.
maiatza
09
09
Duela 400 urte (1609an) argitaratu ziren William Shakespeareren Sonetoak, 154 poemako bilduman. Bingen Ametzagak eta Gabriel Arestik bana euskaraturik, Euzko-Gogoa aldizkariak plazaratu zituen 1954an. Santi Onaindiak sei soneto gehiago itzuli zituen 1959an eta Juan San Martinek beste hiru 1964an Olerti aldizkarian. Baina itzulpen lan handiena Juan Garziak egindakoa da: Soneto hautatuak liburua argitaratu zuen Alberdaniarekin 1995ean.
maiatza
07
09
Maiatz elkarteak antolatuta, maiatzaren 13 eta 14an literatur topaketa egingo da Baionako Euskal Erakustokian. Asteazkenean, arratsaldeko 18:30ean Odon Nobliak eta Mixel Tikoipek beren liburu berriak aurkeztuko dituzte, eta jarraian Eñaut Etxamendiren obraren garrantziaz mintzatuko dira. Ostegunean, Xabaltxek eta Peio Jorajuriak aurkeztuko dituzte beren liburuak, eta ondoren Antton Lukuren Euskal kultura? saiakera berriaz jardungo dute.
maiatza
06
09
Idazle etengabearen sinboloa bada Honore de Balzac, baina baita eleberri errealistaren ikur, eta XIX. mendeko Frantziako literaturaren zutabeetako bat. La Comédie humaine, hainbat eleberrik eta narraziok osatzen duten obra erraldoia du ezagun, eta geroko idazle askorentzat iturri. Baroja argitaletxeak Balzacen hiru erlatu eman zituen argitara 1987an, Anjel Valdesek euskaratuak, Gauezko Españarik gauekoena titulupean. 1996an, berriz, Literatura Unibertsala bildumaren baitan, eta Pedro Diez de Ultzurrunek euskaratuta, Goriot Zaharra kaleratu zuen Ibaizabal argitaletxeak. Hona hemen biak. (gehiago…)
maiatza
04
09
Datorren astean egingo da Oreretako Mikelazuloko 9. Poesia Astea, maiatzaren 12tik 17ra bitartean. Aurtengo edizioan BatBada proiektua abiaraziko dute: sortzaile berrien lanei bidea egiten laguntzeko ale bakarreko argitalpenak. Asier Sarasolaren Poems everybody, poems! (Idoia Beratarbide pintoreak atondua) eta Ion Olanoren Ebaki dira lehendabizikoak. Liburu horien ale bakarra Mikelazuloko liburutegian irakurri ahal izango duzue, edo interneten emana bestela. Poesia Asteko egitarauan izango dira: maiatzaren 12an Itxaro Bordaren errezitaldia; maiatzaren 14an Mahmud Darwishen poemen irakurketa; maiatzaren 16an BatBada proiektuaren aurkezpena; maiatzaren 17an Hedoi Etxarteren Suzko lilia errezitaldia.
maiatza
01
09
Giovannino Guareschi idazle italiarra 1908ko maiatzaren 1ean jaio zen. Bigarren Mundu Gerran, Italia gobernu faxistaren menpe zegoela erabaki behar izan zuen noren alde jarri: faxisten, erregearen edo partisanoen alde. Erregea aukeratu zuen, erdibidearen eta tradizioaren ordezkaria zelakoan, eta lerro nazi-faxistetan borrokatzeari uko egin zionez, Poloniako kontzentrazio-esparru batera bidali zuten. Gerra amaitutakoan, demokristauen aldera jo zuen. Propaganda antikomunista egitearren idatzi zituen Guareschik On Camilloren istorioak. Peppone alkate komunistaren eta On Camillo apaizaren arteko tirabirak irakurriko dituzue Koldo Bigurik 2001ean itzulitako liburu honetan.
(gehiago…)
