“Horrek etxeko urak dauzka” esaten da Ondarroan etxetik edan duela esateko, etxeko izaera dakarrela. Bada beraz iturburu bat. Amatasunetik idatzitako liburu bat bainoago, leku batetik idatzitako liburua baita Leire Bilbaoren poema bilduma berria, amatasunetik. Urak botaz hasten da, umearen eta amaren erditzearekin; listua eta hizkuntza datoz gero, kolektibotasunaren marea, eta harraska inguruko domestikotasuna. Liburua ez dago amatasun idiliko batetik idatzita, ezta amatasunaren ukaziotik ere. Badira pozak eta minak, badago samurtasuna eta ama izatearen pisua, disidente izateko nahia eta ordena soziala mantentzearen arduraduna izatearen kontzientzia, dena alde batera botatzeko gogoa eta norbere ama ulertzeko saiakera. Osorik irakur dezakezue Etxeko urak sarean.
Poeta da ezaguna, hainbat poemario eta bereziki Paterson obragatik, baina narradorea ere izan zen, eta eleberriak eta ipuinak ere baditu. AEBetako literaturan XX. mendeko izen handietako bat da William Carlos Williams-ena. Idazle ez ezik, pediatra ere jardun zuen, eta hango esperientzietatik abiatuz, besteak beste, ondu zuen Indarraren erabilera (The Use of Force), haren narrazio ezagun bat, kontzientzia sozialak bere literatura eta depresio ekonomikoak gizartea blaitzen zuten garaietan Blast aldizkari proletarioan argitaratua (gerora, 1938an, Life along the Passaic River narrazio bilduman emana). Euskaraz irakur dezakezu orain Mikel Elorzak euskaratua.
Kultur ekitaldiak eta oro har jarduera, bizitza bera bezala, pandemiak baldintzatuta dauden garaiotan, ikusleak musukoz jantzita ageri direla ikuskizunetan, egokiera izan daiteke ikusle eta obraren arteko harremanari buruzko testu bat irakurtzekoa, ikuspegi berezi batetik egindakoa berau. edo! argitaletxeak 2014an kaleratua, Harkaitz Canoren Txalorik ez, arren dakarkigu.
Jostuna bata, brodatzailea bestea. 70eko hamarkada bukaeran ireki zuten denda, gurasoen etxean lan egiteaz nekatuta, eta liburu politikoak eta diskoak gehitu zizkieten ordura arte erabilitako kakorratz, makina eta hariei. Marx eta mertzeria. Aitak esan zien emateko tokia tailerrari eta almazenari: “Funtsezkoa ezkutuan egiten da”. Han josten dute geroztik, han brodatzen, hantxe gordetzen dituzte mozorroak egiteko oihalak, edo banatzaileari itzuli beharreko liburuak. Dendaostean entzun dute musika lagunekin, edo abortatzeko eskubidearen aldeko manifestazioetarako prestatu, edo mendi irteeretarako. Eta, bitartean, uholdeak, atxiloketa eta atentatuak, txikiteoa, jaiotzak eta heriotzak. Denda baten kronika literarioa idatzi du Uxue Alberdik eta, bide batez, garai batena ere bai. Osorik eskaintzen dizuegu Dendaostekoak sarean.
Irailaren 3an, duela 80 urte, jaio zen Eduardo Galeano idazle uruguaitarra. Bizitzarekiko konpromisoa izandako idazle eta kazetaria, ezkerreko ideia eta balioen idatzizko erreferente, Las venas abiertas de América Latina edo Memoria del fuego obrek letretan handien artean tokia egin zioten. 40tik gora liburu idatzia, haren hainbat lanetan istorio eta pasarteen bitartez bilbatzen da historia, letra xehez osatuz larria, ertzetik eta ertzei erreparatuz idatzita beti ere. Atal txikiz osatzen du “mundu ia ororen historia” Ispiluak liburuan ere (Txalaparta, 2013, Xabier Alegria itzultzaile), eta haietako batzuk dakartzagu hona. Hitz ibiltariak (Txalaparta, 2000) eta Emakumeak (Txalaparta, 2019) liburuak ere badaude euskaratuta, beste zenbait istorio eta poemaz gain.
