Mar
20
25
XVIII. mende amaieran Europa astindu zuten korronte filosofiko eta politikoen emaitza da Friedrich Hölderlin. 1770eko martxoaren 20an sortua, Goethe, Schiller, Novalis, Fichte eta abarrekin partekatu zuen bereziki Alemanian loratu zen ideien pizkundea. Grezia klasikoaren ezagule eta miresle, erreferentzia klasikoek presentzia oso handia dute bere poesian, bizi izan zuen garaira itsatsiak, baina. Bere poemen antologia zabala biltzen duen Poemak (Erein, 2001) liburuan ikus daiteke. Eduardo Gil Berak euskaratua, Hölderlinen poesiagintzaren bilduma bikaina dugu. Hitzaurrean dio Gil Berak horren osagarri Hyperion obra ere euskaratu beharko litzatekeela, eta halaxe egin zuen. Gutun formatuan emandako eleberria, Iraultza Frantsesaren lorpenen gorespena da obra. Osorik eskaintzen dizkizuegu biak.
Mar
14
25
Amodiozko kantu luze bat da Bariazioak gai jarri baten inguruan poema-liburua, Ana Blandiana idazlearena. Bere herriko poeta gailenetako bat, Ceaucescuren garaian jazarria eta isilarazia, mundu osoan lortua du oihartzuna haren lanak aspaldiko urteetan. Xabier Boveda itzultzaileak segitzen dio bere lan eskergari, eta poemario horretatik errumaniarraren hamabi poema ekarri dizkio euskarari, eta Idatz&Mintz aldizkarian kaleratu.
Mar
14
25
Ernesto Cardenal idazlearen urteurrena zela kari, bere bi poema ekarri genituen sarera. Hirugarren bat dakargu orain, Apokalipsia poema luzea. 1965ean idatzia izanagatik, gaurkotasun osoz irakurtzen da egun. Xabier Gantzarainek euskaratu eta Dinamoaren webgunean eman zuen plazara.
Mar
13
25
Jon Mirande idazlearen jaiotzaren mendeurrena ospatuko dute Iruñean (1925-2025) eta ekitaldi sorta antolatu ditu Iruñeko euskaltzaleak biltzen dituen Karrikiri elkarteak.
Martxoaren 31tik aitzina Jon Miranderi buruzko erakusketa izanen da Iruñeko Hizkuntza eskolan.
Horrez gain, Mirande film bat egiteko zirriborroa jendaurrean emanen dute martxoaren 31an (astelehena) 19:00etan Iruñeko Hizkuntza eskolan.
Nor zen Jon Mirande? solasaldian arituko dira Miel Anjel Elustondo eta Mikel Soto apirilaren 2an (asteazkena) 19:00etan Iruñeko Karrikiri elkartean.
Orhoituz. Jon Miranderen poemak errezitaldia Miel Anjel Elustondo gidari dela, Ihitz Iriarteren ahotsean apirilaren 5ean (larunbata) 12:00etan Iruñeko Karrikiri elkartean.
Azkenik, eta ekitaldiok amaitzeko Zer egin Jon Miranderekin? mahaingurua eginen dute Gorka Bereziartua, Katixa Dolhare Zaldunbide eta Amaia Eleizalde solaskideek, apirilaren 7an (astelehena) 19:00etan Iruñeko Karrikiri elkartean.
Mar
05
25
75 urte bete dira martxoaren 5ean Edgar Lee Masters hil zela, eta pentsa genezake hilartitzik ez zaiola faltako. Izan ere, 50etik gora liburu idatzi izanagatik ere, bat du munduan ezaguna: Spoon River Antologia. 1915. urtean, antologia grekoan inspiraturik eta Ipar Amerika erdialdeko herrixketako bizimodua gai harturik idatzi zuen poemarioa, berrehundik gora epitafiorekin, hilerriko biztanle bakoitzak berea, epitafioa poema moldean emanda, herri ia osoaren kronika eginik. 2023an euskaratu zuen Alain Lopez de Lacallek eta Balea Zuriak argitara eman. Guk antologia horren antologiatxoa dakarkigu, Gotzon Barandiaranek euskarari ekarritako liburuko hamar pieza.
Mar
05
25
Duela bost urte, itxialdi mundialaren bezperatan, 2020ko martxoaren 1ean zendu zen Ernesto Cardenal poeta, apaiz eta militantea. Iraultza sandinistako kide gisa ezaguna gehienontzat, nozitu zituen AEBetako inperialismoaren atzaparkadak. Bi poema dakartzagu euskaraz, Itxaro Bordak eta Mikel Antzak literatur aldizkariak sandinismoa bezain bizi zeuden garaian itzuliak. Bi poema, halaber, martxoaren 1ean ere, baina 1917an, jaiotako Fadwa Touqan palestinarrarenak. Bere herriaren eta herri horretako emakumeen ahotsa goi maila lirikora ekarritako poeta, jatorri bereko bonben itzalpean idatziak dira asko. Euskarazkoak Itxaro Bordak eta Joseba Sarrionandiak emanak dira. Milaka kilometrora, egun berean, 1917ko martxoaren 1ean, jaio zen Robert Lowell poeta ere. AEBetakoa berau, baina ez bonba zalea, II. Mundu Gerrara joateari uko egiteagatik espetxeratua izan zen, Vietnamgo gerraren aurkako mugimenduko kide nabarmena izan zen, eta XX. mendeko poeta estatubatuar handietarik bat da. Bi poema honenak ere, Luigi Anselmik gurera ekarriak.
