Jun
27
22
Armiarma.eus atariko Kritiken Hemeroteka guneak 8.000 kritika bildu ditu dagoeneko. Euskal Herrian argitaratzen diren hedabide gehienetako literatur kritikak batu ditugu urteotan guztiotan, eta aspaldi honetan blog eta agerkari digitaletan ere idazten da literaturari buruz. Susa literatura argitaletxearen webgunean 2001. urtean hasi ginen literatur kritikak batzen, eta 2007an Armiarma atarian bildu genituen guztiak. Geroztik, astero astero berritzen eta eguneratzen dugu Kritiken Hemeroteka.
Asteburuan agertutako Berria egunkariko kritikek – Jon Benitoren Lagun minak liburuarena eta Joxe Mari Berasategik euskarara ekarritako Marina Tsvetaievaren Ene anaia femeninoari buruz idatzitakoa – gainditu dute 8.000ko langa.
Kritiken Hemerotekan bildutako kritika zaharrena Jean Etxeparek 1922ko martxoan Gure Herrian Txomin Agirreren Garoari buruz idatzitakoa da. Hala ere, 1930. urterarte ez dugu beste kritikarik aurkitu. 1930 eta 1936. urteen artean kritika kopuru polita dagoen arren, 1936tik 1950. urtera liburu sorkuntza -eta beraz, kritika- indarrez isilarazia izan zen, eta 50. hamarkadatik aurrera hasten dira berriro literatur kritikak argitaratzen Euzko Gogoa bezalako literatur aldizkarietan.
Jun
08
22
Kezka batetik abiatu zen Soka idazteko txinparta. Jendartean tabua den, samin ikaragarria eragiten duen eta gutxitan azaleratzen den (eta, egiten duenean, esan gabe doa, gordinki) eskola jazarpenaren gaia ekartzen du mahai gainera antzerki moduan. Mikel Gurrea egileak, gainera, lehen orrialdetik luzatuko digu abisua: berak ez du pertsonaia epaituko. Ikusten duenaz, galdekatzen duenaz, gutaz, ikusleez, irakurleez hitz egiten du obra honek. Gai bat paratzen digu begien aurrean, distantzia hartzen dugu, batzuetan ia oharkabean pasatzen diren ñabarduretan guk gure istorioa idatz dezagun. Gurrea zinemagilea ere bada, eta nabari da: zinematografikoa da oso darabilen idazkera. Tanttaka Teatroak eszenaratu zuen obra, Fernando Bernuésen zuzendaritzapean eta Iñaki Rikarte aktore zela. Obraren gidoia jasotzen du Ganbila bildmako zenbaki honek, Bernués eta Rikarteren testu banarekin.
Jun
07
22
Ane Labaka Mayoz bertsolaria eta Beatriz Egizabal bakarrizketalaria plazaz plaza ibili dira 2017tik Erradikalak gara eta Erradikalak ginen ikuskizunekin. Bertan, neska gazte promesa etiketaz, zahartzeaz, gorputzaren aldaketez, sexualitateaz, merkatu patriarkalaz, intersekzionalitateaz, beldurraz, biolentziaz eta beste hainbat gairi buruz kantatu eta kontatu dute bakarrizketa eta bertsoen bitartez, umoretik, generoen arteko desparekotasunak ez ezik feministon kontraesanak ere agerian utziz. Hain zuzen ere, emanaldi horietako gidoiak daude bilduta Erradikalak izeneko liburu honetan, egileek obrari buruz idatzitako testu batekin eta Jule Goikoetxea Mentxakaren hitzaurrearekin batera. Hibrido moduan sailka dezakegun lana da Ganbila bildumaren 16.a osatzen duen hau, bertsogintzatik eta clown mundutik eraikita baitago.
May
26
22
Hitzen zoo libre bat dakar Lizar Begoñaren Gepardo japoniarrak poema liburuak. Logika egituratuak desafiatuz eta formaren aukerak zukutuz, mundu garaikidearen testurak bildu ditu, organikoenetatik ukiezinenetara. Palmondoak, abereak, belar txarrak, Bergman, Brontë, Oteiza, Le Guin eta beste hartu ditu solaskide, zentrorik gabeko eremu batean kiribiltzeko gonbita eginez irakurleari. Osorik irakur dezakezue sarean.
Apr
25
22
Eritasunak erauzitako lo orduetan, largabistarekin pareko bizilaguna behatzen duen andrea; maitalearen etxetik seme txikia den ospitalera lasterka doan gizona; mundu literarioaren azpi jokoak eta lerro arteak; superheroien unibertsoak, porno atariak eta maitasun perfektuak; haur kanpalekuetako putzuen sakonera; Döner Kebab batean pizza margherita bat jatea; ohatzeko epeltasun ezagunaren ifrentzuaz jabetzea. Ziztadak, den-denak.
Liztor mutanteak badira izan zerbaiten abisu —mehatxu, akaso—, eta, haien asots gogaikarria nola, aitortu gabeko fantasiak eta zama diren bizi puskak gainetik astindu nahian ari dira hamar kontakizun hauetako protagonistak. Hartutako erabakien eta, batik bat, hartu gabekoen gainean hazka egiten du Santi Leonéren estreinako ipuin liburuak. Osorik irakur dezakezue sarean.
Apr
05
22
1956an City Lights argitaletxeak plazaratu zuen Howl eta beste poema batzuk bilduma, aurreko urtean Allen Ginsberg-ek jendaurrean irakurritako poema luzea. AEBko Administrazioak edizioaren zati bat bahitu zuen obszenitatea egotzita, eta auzitara ere eraman zituzten egilea eta editorea. San Franciscoko Six Galleryko lehen irakurraldiaren urteurrenaren karietara, 2005eko udazkenean, Susa argitaletxeak Ulua plazaratu zuen, Harkaitz Canok euskaratuta, eta Ginsberg hil zela gaur 25 urte bete direla, merezi du berriro irakurtzea, eta Canoren ahotsean entzutea Xerezaderen artxiborako egindako saioan.
Mar
31
22
Umetako jolastokira itzultzea eta hizkuntzaren adarkatzeetan jostatzea. Onenak emanda egon zaitezkeela antzematearekin batera eraldatzen hasten den begirada eta eguneroko esan arruntenen atzealdean azterka egitea. Orain maitasunaren gozotik, orain oinazearen garratzetik, bata galduko edo bestea luzatuko den beldurrez, konformidadearen bila, ironiaren argiz bildu ditu Juan Luis Zabalak Mina hartzeko ere poema liburuko aleak. Liburu berri honetako poema guztiak irakurgai dituzue sarean.
Mar
30
22
Maxixatzen Euskara Elkarteak Geure gelatik izeneko liburu azoka antolatu du Azkoitian apirilaren 1etik (ostirala) 3ra (igandea) bitartean, emakumeek literaturan, kulturan eta bereziki liburugintzan egiten duten ekarpena balioan jarri eta bistaratzeko asmoz. Lehenengo egunean Arantxa Urretabizkaia idazleari Ibilbidearen aitortza egingo diote Juan Luis Zabala idazlea izango da aurkezlea. Larunbatean -apirilak 2, 12:00etan- Irati Jimenez idazleak Begiak zabalduko zaizkizue saiakera aurkeztuko du lehenbizi eta arratsaldean berriz Eider Rodriguez Eraikuntzarako materiala nobelari buruz arituko da solasean Iñigo Aranbarrirekin. Larunbat arratsaldean Goiatz Labandibar idazleak Amez liburua aurkeztuko du. Igandean -apirilak 3- azkenik, Gema Lopez itzultzaileak Edna O’Brien idazlearen Landa aldeko neskak aurkeztuko du eta eguerdiko 12:00etan. Azkoitiko Geure gelatik azoka amaitzeko emakumeek idatzitako liburuetatik aukeratutako testuen irakurketa. 25 lagunek irakurriko dute. Susa argitaletxea liburuekin, eta idazleak ondoan direla, bertan egongo da asteburu osoan.
Mar
21
22
Hazita datoz urak Xabi Bordaren hirugarren poema liburuan. Hego haizea dabil Ipar Poloan eta mehetuz doa azken glaziarra. Minutuak kanilan behera tantaka, eta, harekin, tripaz gora arrainak, egarriz hildako dromedarioa, langabezian geratu den laguna, oporren hasiera eguna, ezusteko bisitak eta eklipse intimoak. Dena urpean geratu aurretik, gal daiteeken guztiaren esploratzaile dabil poeta. Osorik irakur dezakezue Urtu aurretik liburua sarean.
Feb
28
22
1937 eta 1958 bitarteko urteetan Gernika eta Bermeo arteko trenbidea berreraiki zuten lan bortxatuetara zigortutako presoek, gerra galdu eta esklabotza-egoeran lan egitera behartuak. Omenaldi instituzionala jaso dute joan den aste honetan. Literaturan omenaldia Edorta Jimenezek egin zien, 1993an Susa argitaletxearekin kaleratutako Azken fusila eleberri bikainean. Osorik irakurgai dagoena, garai ilun eta gogor hartan murgil egin dezakezue Onofre pertsonaia ahantzezinaren uberan.
Jan
13
22
Txillardegik Anaitasuna, Egin, Punto y Hora de Euskal Herria, Plazara, Argia eta batez ere Zeruko Argia-n 1968 eta 1986 artean argitara emandako kronikak biltzen ditu liburu honek. Belgika, Norvegia, Estatu Batuak, Gales, Galizia eta Andorratik bezala, Barkoxe, Altzürükü edo Berrizaundik idatziz bere kezka nagusien berri ematen du idazlan hauetan Txillardegik, jakin-min zabalez, begirada zorrotzez eta irakurleari berarekin batera bertan dagoela sentiaraziz. Koldo Izagirre eta Juan Luis Zabalak atondutako edizioa da Susak argitara eman duen Kronikak liburua.
Dec
17
21
Ganbila antzerki bilduma berria jarri zuten martxan Susa argitaletxeak eta EHAZE elkarteak elkarlanean duela 2 urte, Oier Guillanek koordinaturik. Geroztik hainbat teatro testu plazaratu dira bilduma honetan, 15 liburu dagoeneko. Azken 3 liburuak aurkeztu dira gaur Donostiako liburutegian: Amancay Gaztañagak idatzitako 39 lore, Peru Calabazaren 99 pauso ganorabakoen aldamenean eta Patricia Urrutiaren Porno versus Afrodita.
Dec
01
21
Aurten, berriz ere Durangoko azokan batuko gara irakurle eta idazleekin. Iazko azoka birtualaren ostean, abenduaren 4tik 8ra bitartean, Durangoko Azokako Barrenkale-ko 36-37-38 standetan aurkituko dituzue gure liburuak. Gurdia bete libururekin goaz aurten be Durangora, eta aurtengo nobedadeez gain, aurreko urteotako liburu andana izango ditu irakurleak parez pare.
Aurkezpenak
Ahotseneako egitarauaren barruan, Susa argitaletxeko liburu eta idazleekin hamar aurkezpen izango dira larunbatetik asteazkenera Landakoko eta Musika eskolako areto berezietan. Aurkezpen gehienek gainera, gonbidatu bana izango dute. Agendan dituzue saio guztiak banan banan.
Mila eta gehiago esker
Urte berezia izan da aurtengoa Armiarma.eus eta Literatur Emailuak egiten dihardugunontzat. 20 urte dira Literatur Aldizkarien Gordailua abian jarri eta literaturaren sarean murgildu ginela. Emailuak ere, mila astetik gora banatzen daramatzagula kontatu genuen udaberrian. Horregatik, literaturaren sarean zuen ekarpena egiten duzuen guztioi eskertuta, mila esker eta bat gehiago, benetan.
Dec
01
21
Euskal kondaira baten arabera, izurdeak, garai batean, pertsonak izan ziren. Izurde bilakatu ziren laminen maitale izatearren. Eta behin gorputzez aldatuta, ezin berriz lehengora itzuli. Migranteari ere gertatzen zaio halakorik herrialdez aldatzen denean. Uri, Nora eta bien seme-alabak New Yorkera lekualdatuko dira liburu honetan. Rosika Schwimmer sufragista eta bakezalearen bizitzan oinarritutako nobela bat idatzi nahian ari da Uri: nola hazi zen zaldi eta kontzertu artean, nola lotu zen emakumeen askapen mugimendura, nola antolatu zuen Gerra Handiari aurre egin nahi zion bake-ontzia. Haren urratsak ikertu bitartean, ordea, bereak ere aterako zaizkio bidera. Kirmen Uriberen Izurdeen aurreko bizitza osorik eskaintzen dizuegu sarean.
Nov
29
21
Sormenaren izaera kaotiko eta poliedrikoari muzin egiten ez dion sortzailea dugu Amancay Gaztañaga. Eta antzerkiaren korronte anitzetik edaten duen testua dugu 39 lore. Trebeziaz maneiatzen ditu, kasu, heroiaren ertzak, mitoen berrirakurketak, absurdoaren tranpak, plano espazial ugarien iradokitzeak, erritmo aldaketak eta, funtsean, hitzen musika. Tradizioaren eta garaikidetasunaren arteko zubian bertan idatzitako testua da, finean. Eraikia izan zaigun imajinario androzentristatik at zizelkatutako pertsonaia femenino ugariz osatua dago obra, Ganbila bildumarako espresuki sortua. Kasu honetan, testuaren irakurketa Arrate Rodriguezen irudiek biderkatua da.
