Urt
27
21
Idazlea eta itzultzailea da Jaume Subirana (Bartzelona, 1963). Zazpi poesia liburu argitaratu ditu (Final de festa; Una pedra sura…) eta hainbat sari irabazi. Saiakerak eta “ohar liburuak” ere argitaratu ditu, aforismo, apunte eta kronikez osatuak. Billy Collins, Seamus Heaney, Ted Kooser, Berta Piñan, Gary Snyder eta Robert Louis Stevensonen lanak, besteak beste, itzuli ditu katalanera. Artifiziorik gabeko poesia da berea, bizitzan zuzen arakatzen duena. Haren hamar poema ekarri dizkio euskarari Leire Bilbao poetak.
Urt
22
21
Irakurraldia egin zuen 2020ko urtarrilean, orain urtebete, Iban Zalduak, Sekula kontatu behar ez nizkizun gauzak izenburukoa, Koruko Heras piano-jotzaileak lagunduta. Elkar argitaletxearekin 2018an kaleratutako izen bereko ipuin liburutik bi narrazio irakurri zituen idazleak, eta baita Ipuin euskaldunak (Erein, 1999) obrako ipuin bat eta hiru ipuin argitaragabe. Herasek Aita Donostia, Eduard Pütz, Bern Alois Zimmermann, Maurice Ravel, Edith Piaf, Erik Satie, Richard Rodgers eta Lorenz Hart egileen piezak jo zituen. Hemen irakur ditzakezu orain sei narraziook.
Urt
10
21
1961eko urtarrilaren 10ean, duela 60 urte, zendu zen Dashiell Hammett. Eleberri beltzaren maisu handienetako bat, haren obrak itzal handia utzia du mundu osoko literaturan. Maltako belatza, Uzta gorria, Gizon Argala, klasikoak dira. Eta euskaraz irakur daitezke, bereziki Igela argitaletxeak eta Xabier Olarrak egindako lanari esker. Hammetten heriotzaren urteurrena dela, ilbeltz hau haren ipuin batekin epeldu nahi izan dugu: Behin bakarrik urka zaitzakete.
Urt
08
21
1896ko urtarrilaren 8an hil zen poeten printzea, Paul Verlaine. Frantziako, eta Europako, XIX. mendeko poesia ardaztu zuten mugimenduetan pisu handikoa, parnasianismoa eta sinbolismoa, bere garaiko eta bere garaiaren seme izan zen Verlaine. Charles Baudelaireren eraginpean, Poèmes saturniens-ek artearen ateak ireki zizkion, eta hala jarraitu zuen Romances sans paroles eta, neurri apalagoan, bere bizitza amaierako poemekin. Les Poètes maudits liburuak poetikaren abanguardian ere jarria, Rimbaudekiko harremanak asko markatu zuen. Garaiko musikariek (Debussy) eta pintoreek (Manet) haren poemak lan-iturri izan zituzten. Lauaxetak haren lana ezagutu eta estimatua, haren hainbat poema euskaratu zituen, eta geroztik Gabriel Aresti, Joakin Balentzia, Luigi Anselmi, Koldo Izagirre eta Hedoi Etxartek egin dute. Hemen eskaintzen dizkizugu guztiak.
Urt
05
21
Friedrich Dürrenmatt idazle alemana Suitzan jaio zen 1921eko urtarrilaren 5ean. Bere antzerki-lanek egin zuten ezagun, eta izaera existentzialistako bere polizi-eleberriek. Justizia, errua, heriotza, behin eta berriro bere lanetan ageri diren gaiak dira. Euskarara Antonio M. Labaienek ekarri zuen lehenbiziko, 1963an, Egan aldizkarian argitaratu zuen Gizona eta Kidea antzezlan laburrarekin. 1992an Ereinek argitaratu zuen, Bartleby bilduman, Matxura narrazioa, Xabier Mendigurenek euskaratua, Andres Urrutiaren hitzaurrea duena. 1999an, Labayru institutuak euskaratu zuen Hizketaldia gauez antzezlan laburra Zubizabal aldizkarirako. 2018an Literatura Unibertsala bilduman Epailea eta haren borreroa argitaratu zuten Erein eta Igela argitaletxeek, Idoia Santamariak euskarari ekarria.
