Ots
28
07
Aste honetakoarekin bururatzen dugu Klasikoen Gordailuak Piarres Larzabalen lanei eskainitako tartea. Oraingoan, haren obran ospe txikiena duen zatia aurkezten dugu: prosa lanak. Oroitzapenak izenekoan, hil ostean argitaratutakoan, bizi izandako ugari kontatzen ditu: haurtzaroa, gerla, apaizgoa, errefuxiatuak…
Gainerako lanak bi titulutan bilduta daude:
Ipuin eta ixtorio, eta Hitzaldi eta mintzaldi. Guzti-guztiak, 1930ean hasi eta 1988ra bitarteko tarte luze bezain jorian idatzitakoak.
Ots
28
07
Maiatz aldizkariak zenbakia kaleratu zenetik 25 urte iragan dira, eta beti hor. Tarte horretan, 43 zenbaki, 55 bat liburu, erdiak poesia, dena hirurogei bat idazleren adierazpide. Eta oraino ez du azken hitza errana, iduriz. 44. zenbakia bidean dauka. Hori bai, beti bezala, “diskretuki”, errepikatzen du Lucien Etxezaharretak, Maiatz aldizkariaren sortzaile bat denak eta aldizkariak zein argitaletxeak bizirauteko ezinbesteko lana eramaten duenak.
Ots
25
07
AEBek ustez Iran erasotzeko dituzten planak agertu dira egunotan hedabideetan. Zigor ekonomikoen bidez, Iranek uranioa aberasteari utz diezaion saiatzen ari direla diote. Iran jopuntuan dute AEBek, beraz. Eta guk, Iranen eta AEBen artean gaudenok, zer dakigu Irango herriaz eta hango literaturaz?
Ots
21
07
Orson Wellesek esan ohi zuenez, sekula egon den magorik handienetakoa zen The Great Iturrino, pertsona bat hiru zatitan egiten duen kaxaren asmatzailea: burua alde batera, oinak bestera eta enborra hirugarrenera. Hasier Etxeberriak Cosme Iturrino magilariaren bizitzako une gogoangarriak agertu ditu Iturrino Handia nobela berrian: Anne eta Belle, Orson Welles, John Huston eta beste zenbait adiskiderekin bizi izandakoak. Liburua aurkezteko Joxerra Garzia izango du lagun, otsailaren 23an (ostirala) 12:00etan Donostiako Udal Liburutegiko Sotoan. Argitaldaria: Susa.
Ots
21
07
1907ko otsailaren 21ean, duela 100 urte, jaio zen Wystan Hugh Auden, poeta, kritikari eta antzerkigilea, askoren ustez XX. mendeko poesia ingelesaren gailurra. Poems (1928) liburutik hasi eta 1971ko Academic Graffitti libururaino, hala poesian nola antzerkian, mende oso bateko poeta bilakatu zuten. Juanjo Olasagarrek euskaratu zuen haren poemen antologia bat eta Susa argitaletxearekin publikatu, osorik irakur dezakezuna (Poema Antologia, Susa 1994). Rikardo Diaz de Arregiren hitzaurre batekin, liburuak W.H. Audenen bibliografia ere badakar. Horretaz gain, euskaraz Joseba Sarrionandiak jarria zuen Forma fin bat ikus dezazuenean (When you see a fair form) eta Izkiriaturik aurkitu ditudan ene poemak liburuan argitaratua (Pamiela, 1985).
(gehiago…)
Ots
20
07
Aldizkari eta egunkarietan astero argitaratzen diren literatur kritikak biltzen ditu, 2001. urtetik hona, Susaren webguneko Kritiken Hemeroteka atalak. Antzinako batzuk ere batuak dira, adibidez Zeruko Argia eta Argia-koak (1964-1997) edo Euskaldunon Egunkaria-koak (1990-2000). Denera 3.000 kritika baino gehiagoko bilduma duzu jadanik. Horiek denak, beste era batera antolaturik, Literaturaren Zubitegia gunean ere aurkituko dituzu, idazle bakoitzaren bibliografiaren ondoan.
Ots
20
07
Iragan astean hasitako saioari jarraipena emanez, Piarres Larzabalen antzerki lanen bigarren eta azken multzoa aurkeztu du Klasikoen Gordailuak, 1960tik aurrera idatzitakoek osatzen dutena. Horien artean, gai historikoekin batera egunean eguneko gaiei heltzeko azaldu ohi zuen erabakimen sendoa garbi azaleratzen da. Paper mende (1964), Sarako lorea (1964), Senperen gertatua (1964), Lana eri (1965), Suedako neskatxa (1965), Basabeltz (c. 1966), Ihauteriak (c. 1966), Nor da hobenduna? (c. 1968), Ibañeta (1968), Matalas (1968), Roxali (1970), Angles ginelarik (1973), Otsoak artaldean (1973) eta Pastorala antzeko antzerkiak (1964-1974). Datorren astean, Larzabalen idazlanen bilketa bururatuko dugu, haren prosazko lanak sareratuz.
Ots
18
07
1898ko otsailaren 13an, Oscar Wilderen The Ballad of Reading Gaol argitaratu zuen Londresko aldizkari batek. Bere izenez ez, egon zen ziegaren erreferentziarekin sinatu zuen poema: C33. Bingen Ametzagak ekarri zuen euskarara Euzko Gogoa aldizkarian. Ametzagaren itzulpenetik, Oscar Wilderen (1854-1900) bizitza eta literaturaren hainbat kontu segidan.
Ots
16
07
Hogeita bederatzi idazlek eta itzultzailek “Utikan Euskadi Sariak” izeneko agiria kaleratu dute gaur, sari horietan parte hartzeari uko eginez, “hala lehiatzaile gisa nola epaimahaiko gisa”. Bertan salatzen da sarion helburua ez dela literatur kalitatearen gaineko ebazpen zintzoa ematea, eta literaturaren kontzeptu murritz bat hedatzen dutela iritzi publikoan eta irakurlegoan. Agiria osorik irakurtzeko, edota atxikimenduak helarazteko: www.utikan.com.
Ots
14
07
Itoizen kantu askoren letraren egilea zelako ezaguna, 1985ean argitaratu zuen Susak Joseba Alkalderen Babiecaren hotzikarak poema liburua. Oraingoz publikatua duen bakarra. Hitzen harreman estetikoarekin eratutako mundua da poema hauetan topatuko duena irakurleak, hitzen arteko harremanak, irudiak, sinboloak, mundu ezkutuak. “Hitz kondensatuek liburu forratuetan ingurua blaitzen duten bitartean“, idazten du Alkaldek. Poema kondentsatuek balitutakoa da orain osorik eskaintzen dugun liburua, Babiecaren hotzikarak.
Ots
14
07
Euskal idazle erraldoia aurkezten du aste honetan Klasikoen Gordailuak: Piarres Larzabal. Euskal antzerkiak izan duen egile emankorrena, eta beharbada onena. Ahozko hizkera eta hizkuntza landua uztartzen maisu izan zen azkaindarra, eta pertsonaien eraikuntzan gutxi izango dira hura bezain iaioak. Haren antzerki lan guztietatik gorde ahal izan zirenak, berrogeita bi denera, Piarres Xarritonek bildu zituen, eta 1991tik aurrera lau liburuki marduletan argitaratu. Gaurko honetan, 1960ra bitartean idatzitakoak aurkezten ditugu: Nork hil du Oihanalde? (c. 1950), Xirristi-mirrixti (c. 1950), Etxahun (1951), Bordaxuri (1952), Portu Txoko (1954), Berterretx (c. 1955), Hila espos (c. 1955), Herriko botzak (1956), Hiru ziren (1957), Mugari tiro (1959) eta Antzerki laburrak (1934-1966). Pertsonaia historikoak, hauteskundeak, emigrazioa, kontrabandoa, gerra, familia barneko gorrotoa… gai eta korapilo ugari, badu non hautatua irakurleak. Datorren astean, 1960tik aurrera idatzitakoak dastatu ahal izango ditugu.
Ots
13
07
Gaurkoa bezalako egun batez, 1898. urtean, Oscar Wilderen The Ballad of Reading Gaol argitaratu zen Londresen, idazlearen izenik gabe baina bera preso egondako ziegari zegokion ikurraz: C33. Oscar Wilde 1895eko maiatzaren 25ean atxilotu eta maiatzaren 30ean kondenatu zuten bi urteko kartzela zigorrarekin. 1897ko maiatzaren 19an askatu zuten Reading presondegitik, eta Frantziara erbesteratuta Berneval-en idatzi zuen poema luze hau, ingeles literaturako ederrenetakoa, kartzelako urkamendian hil zuten gizon bati buruzkoa. Euskaraz Bingen Ametzagak jarri zuen: Reading Bahitegiko Leloa, 1954an Euzko-Gogoa aldizkarian, eta 2006an Itsaso aurrean liburuan berrargitaratua.
Ots
11
07
Maitasunaz, harremanez ari da James Salter (New York, AEB, 1925) momentuz azkena duen Last Night (La última noche, Salamandra, 2006) liburuan. Hamar ipuin, hamar harreman kontatzen ditu, baina zalantzak ehunka, galderak milaka kontatzen dira. Ez da dena ederra amodioan: denboraren joana, aukera galduak, mina. Hanka artekoak edo biriken azpikoak bideratutako bizitza nora ezean jartzea lortzen duten istorioak dira. Pertsonaia guztietan zoriontasunaren eta estasiaren memoria traizioaren ondorioekin lotuta dago.
Ots
08
07
1984an plazaratu zen Kepa Fernandez de Larrinoa, Gauerakoan olerki liburuarekin (Susa, 1984). Bi ataleko liburua —Bizi naizen mundu honetan eta Zutaz—, izadia eta autorearen mundua dira kantagai, baina haien baitan poetaren minberatsuna, injustizia, ihes-nahia dira kontagai. Bertso normalean laburretan, errimadunak maiz, irudi eta metafora handi eta ederrak baino poema narratiboak, objektiboagoak dira Fernandez de Larrinoarenak. Urteak joan zaizkit poemarioan (Bizkaiko Foru Aldundia, 1991), ildo beretik, idazleago ageri da poeta. Lehen liburuan ere presentzia duen Bilbori, hiriari, poema ederrak eskaintzen dizkio liburu honetan. Gauerakoan poema-liburua eskaintzen dizugu oraingoan osorik.
Ots
06
07
2005ko apirilean abiarazi genuen Klasikoen Gordailua, euskal testu klasikoen gordailua gauzatzeko asmotan, eta urte biotan XX. mendea bitarteko testu klasiko ia guztien bilgunea bihurtzen ari da. Hasieran 205 liburu biltzen zituen, eta 2006ko abendurako 374ra emendatu da sareratutako liburuen kopurua.
Testu asko ezezagunak zaizkie irakurle arruntei, mordoxka bat ezin dira lortu liburutegietan ez baldin bada, eta asko liburutegi gehienetan ere ez daude, atalka plazaratu diren edo argitalpen bateraturik ezagutu ez duten testuak daude.
Klasikoen Corpusa deitzen dugun honen helburua, testu masa hori modu egituratuan eta etengabeko eguneratzean eskaintzea da, dagozkion kontsulta tresnekin batera.
Hauek dira Klasikoen Corpusa osatzen duen materialaren datu zehatzak, gaur egun:
- 374 liburu
- 10,4 milioi hitz
- 64,7 milioi karaktere
Klasikoen Corpusaren aurkezpenean Gotzon Aurrekoetxea irakasleak eskainitako berbaldia.
