azaroak
Abe 29 10
Frantziako Liburutegi Nazionalaren Gallica Liburutegi Digitalak Bernard Etxepareren Linguae Vasconum primitiae liburuaren faksimilea eman zuen sarean 2010eko azaroaren 9an. François Morpain-en Bordeleko inprimategian 1545ean argitaratutako ale baten erreprodukziorik onena duzu, irakurtzeko bi moldetan eskainia: tamaina handiko iruditan alde batetik eta bestetik liburu simulazioa eginik.
Abe 28 10
Antoine François Prevost, XVIII. mendeko beneditar eta idazle frantsesa, eleberri andanaren egilea izan zen, eta ezagunena Mundutik erretiratutako gizon kalitatezko baten memoriak eta abenturak, zazpi liburukitan argitaratua. Hain zuzen ere, bilduma horretako partea da Manon Lescaut edo Histoire du chevalier Des Grieux et de Manon Lescaut, sutan erretzera bi bider kondenatutako nobela. Honela hasten da: Rouen hiria asaldaturik dago, dozena bat emakume kateaturik baitaramatzate portura, ontziz Amerikara bidaltzeko; haietako batek (Manon Lescaut) arreta pizten du bere liraintasunagatik eta, batez ere, gizon gazte bat (Des Grieux) jarraika ari zaiolako Paristik, eta hainbeste maite du ezen munduko azken muturreraino jarraikitzeko prest baitago.
Abe 21 10
Javi Cilleroren itzulpenari esker irakurri genuen Francis Scott Fitzgerald idazle amerikarraren Babiloniara itzultzea 1996an (Erein argitaletxea). Ipuin luze hau, idazlearen bizipen batzuetan oinarritua, 1930eko abenduan idatzi eta 1931ko otsailaren 21ean plazaratu zen lehen aldiz Saturday Evening Post-en. Parisen dago berriro Charlie Wales protagonista, Ritz hotelean, lauzpabost egunerako etorria bederatzi urteko alabatxoa ikustearren, zeina koinataren etxean bizi baita Palatine kalean, Luxembourg parketik hurbil. Inoizko idazle estiloz distiratsuenetakoa izan zen Scott Fitzgerald, Zirraragarriak eta madarikatuak edo Gatsby handia nobelen egilea.
Abe 15 10
Dozena bat antzerki obraren egilea da Daniel Landart, antzezle eta zuzendari ere aritua, 1967an Antzerkilarien Biltzarra elkartearen sortzailea. Antzerti bildumako Nola jin, hala joan (1985) obraren testua osorik eman genuen durela ia hiru urte. Orain beste bi ekarri ditugu, teatro-testuak webgunera: Bai ala ez 1969an idatzi zuen Landartek, 22 urte zituela, eta 1970eko apirilaren 14an taularatu zen Donibane Lohizunen. Xuri, gorriak eta… obraren idazketa 1973ko abenduan amaitu zuen eta Bordaxuri taldeak jokatu zuen 1975ean. Bi antzezlanok Egan aldizkarian argitaratu ziren 1982 eta 1983an.
Abe 07 10
Perun, 1714an, zumezko zubi bat hautsi eta bost pertsona hil egin ziren handik amilduta. Ezbeharraren lekuko izan zen fraide frantziskotarrak bere buruari galdetu zion, zergatik nahi izan ote zuen Jainkoak bost haiei gertatzea istripua. Erantzunaren bila jardun zuen sei urtez, hildako haiei buruz peskizan, eta liburu bat idatzi zuen, hain zorte aldrebesekoa, ezen epaile batzuen eskuetara heldu baitzen: heretikotzat jo zuten eta agindua eman zuten jendaurrean autorearekin batera erretzeko. Thornton Wilder idazle estatubatuarraren bigarren nobela da San Luis Reyren zubia, 1927an argitaratua. Bi urte geroago filma egin zuen Charles Brabinek (1929), eta ondoren Rowland Leek (1944), Robert Mulliganek (1958) eta azkenik Mary McGuckianek (2004).
Abe 01 10
Edozein aitzakia aproposa da gure hizkuntza gutxiesteko, iraintzeko, zafratzeko, marjinatzeko. Euskaraz egitea, tu egitea da; garbitasuna zikintzea, normaltasuna apurtzea. Gaztelania ez zaio inoiz inori inon inposatu; Errege batek esana da, eta ez da euskarari eginiko agresioa hala ere. Euskaraz mintzatzean (demokratek emandako) eskubide bat gauzatzen ari gara. Zenbat horrelako! Koldo Izagirrek amorru biziz idatzitako Autopsiarako frogak liburuak inarrosi egingo zaitu, kitzikatu eta piztu. Zapalketa gogor bat ari gara kontatzen euskaraz egiten dugun aldiro. Herri izatearen froga eta kontzientzia ematen digu euskarak. Bizi garelako froga.