Urr
30
23
Bukatu da. Gizakiak dimititu egin du eta AGK Agintaritza Global Konputarizatuaren eskuetan gelditu da mundua. Donostiako kaleetan androide polizien azpitik dabil orain gizakia, Arbas haranean bizikleta gainean hegan, Ilargitik jaiotetxearen eraisketa behatzen. Euskal Herri independentea, iritzilari neurolana, zituenik ez zekien umeen aita, Bowieren itzala, Marteko margolari helduaren desira, adimen artifizialaren meneko editorea eta beste gurutzatzen dira, hala, hamabost kontakizun hauetan. Egungo politiken biharko agertoki posibleak dira Juan Luis Zabalak zientzia fikziora egin duen hurbilpenean irudikatu dituenak. Irakurlearen esku dago erabakitzea Dimisioa distopia goxoa den, edo utopia triste eta etsia. Osorik irakur dezakezue sarean.
Urr
24
23
Apaindura gutxiko edertasunarekin norbanakoaren bizitza unibertsal bihurtzen duen poesia, horretarako mito eta motibo klasikoak baliatzen dituena. Hala definitu zuten Louise Gluck poeta estatubatuarraren lana duela hiru urte Nobel saria eman ziotenean. 1968 ezkero dozenatik gora poema-bilduma argitaratutakoa, euskaraz Basairisa irakur dezakegu, Elkar etxeak argitaratua 2021ean, Garazi Ugalderen itzulpenarekin. Joan den 2023ko urriaren 13an, 80 urte zituela, hil da Louise Gluck, eta haren omenez bilduma horretako hamahiru poema dakartzagu.
Urr
18
23
Nonbait badabil poeta, oroimenaren basoan dabil Zakur zaunkak bigarren poema liburuan. Betiereko forma hartu duten hitzen bideetan doa aurrera, izuaren zimurrak, gauaren atzaparrak, argi orbanak, lurrazpiko gelak eta harrizko etzalekuak zeharkatuz igaroaldian. Gerra garaiko kontuak eta ondoko urteetako behe-laino beltza datoz Iñaki Irazuren orriotan, inoiz utzi gabeko lekuetara eta inoiz agurtu gabeko jende batengana itzulera bat. Osorik irakur dezakezue liburua sarean.
Urr
14
23
2023ko urriaren 14an 90 urte beteko dira Gabriel Aresti Segurola jaio zela. Efemeridea ospatzeko asmoz, Gabriel Arestik itzuli baina azken lau hamarkadetan itzalean geratu diren Internazionalaren bertso batzuk ekarri ditugu.
1971n, bi arrazoirengatik, birritan itzuli zuen Arestik Eugène Pottierrek idatzi zuen Internazionala. Lehenengo aldiz, Natxo de Felipe musikariak eskatuta, Jesus Mari Begoña militante politikoaren kontrako epaiketan abesteko itzuli zuen. Itzulpen hura, Literatura lanak bildumaren 8. liburuan argitaratu zuen Susak 1986an.
Bigarrenez, handik gutxira, Natxo de Felipek berak berriro eskatuta itzuli zuen. Hain justu, 1971. urtean Parisko Komunaren mendeurrena zen eta baita L’internationale abestiaren sorreraren mendeurrena ere. Garai hartako EMK-k (Euskadiko Mugimendu Komunista) bazuen kantu iraultzailearen bertsioa ezagutzera emateko asmoa. Natxo de Felipek 1971ko martxoko China Reconstruye aldizkari txinatarrak eta beste hainbat informazio bidali zizkion Gabriel Arestiri. Itzulpen hura, handik sei urtera, birritan ekarri zen paperera: 1977ko ekainaren 12an paskin gisa Bilbon Euskadiko Ezkerra hautes-koalizioaren ekitaldi batean (EMK, EIA eta Euskal Komunistak elkartu ziren) eta urriaren 1eko Anaitasuna aldizkarian.
Internazionala
Urr
10
23
Irailekoak literatura ekitaldiaren baitan, Antonia Vicens idazle mallorkarra izan da gonbidatuetako bat. Eleberrigilea eta poeta, Balear Uharteetako egungo ahotsik sendoenetako bat da berea. Bisitaren karietara, Monika Etxeberriak zortzi poema ekarri ditu euskarara, irakurgarri jarri ditugunak.
Urr
05
23
Euskararen aldeko lan ekinean jardundakoa, 2023ko urriaren 2an hil da Xabier Mendiguren Bereziartu. Euskalgintzan egindako lana goraipatzekoa da, bidegile izan zen, Kontseiluaren buruzagitzatik eta beste zenbait tokitatik konpromisoz aritua. Eta halatsu literaturan ere, batik bat itzulpengintza alorrean. Bidegile hor ere, teorizatzaile gisa eta sektorearen indartze eta erakundetzean bultzatzaile. Eta itzultzaile: Txekhov, Von Kleist, Goethe, Tolstoi, Zweig, Grass, Gogol, Dürrenmatt, Hesse, Mann… Zerrenda itzela da, egile handiak ekarri zituen euskarara, Literatura Unibertsala bilduman haietako asko. Horietako zenbait irakurgai daude, online, Mendigurenen heriotzaren kari gogoratu eta errepasatzea merezi dutenak: Ipuinak; Ivan Ilitxen heriotza; Herioa Venezian; Peter Camezind; Michael Kolhaas; Hautapen ahaidetasunak; Katua eta sagua; Matxura. Eta Antzerti aldizkariaren bigarren aroan (1982-85) egindako hainbat itzulpen, horiek ere irakurgai daudenak. Baina idazle ere izan zen. Narrazio batzuk, eta saiakera alorrean batez ere. Haren aspaldiko bi pieza dakartzagu osorik, 1972an Etor argitaletxearekin plazaratutako Europako Ezker Berria lana, eta 1981eko Iparragirre, biografia nobelatu bat, Elkar argitalketxearekin kaleratua.
