Urt
10
25
Argentinako poesigintzaren berritzaileetako bat izan zen Paco Urondo idazle eta ekintzaile politikoa; kazetaritza, antzerkia eta poesia landu zituena. “Trelewko masakrea” deritzona kontatu zuen La patria fusilada liburuan, fusilamendutik bizirik atera ziren hiru kideei espetxean egindako elkarrizketan oinarrituta. Militante montoneroa, bera ere espetxean egona, beste askok legez errepresioaren gordina jasan zuen —bera eta bere bikotekidea hil zituzten, eta alaba zaharrena eta suhia desagerrarazi—. “Zuen baimenarekin / nahiago dut bizirik jarraitzea” idatzia zuen, baina ez zioten baimenik eman: Argentinako Armadak tiroz eta buruan kulataz jota hil zuten Francisco Paco Urondo poeta, 46 urte zituela. Euskaraz irakur daiteke haren lanaren lagin bat: Jose Luis Otamendik euskarari ekarri zizkion zortzi poema 2016an, eta 2020an 14 poema Josu Jimenez Maiak.
Urt
09
25
120 urte bete dira urtarrilaren 9an Louise Michel hil zela. Adimentsua, landua eta bihotz onekoa, irakaskuntzan aurkitu zuen betetzeko lanbidea. Poemak argitaratzen hasi zen, eta Pariseko literatur zirkuluak ezagutu zituen. Langileen aldeko bazkunetan jardun zuen, eta Pariseko Komuna izango zenaren aurrekarietan eta matxinadaren gogorrenean borrokatu zen (1871), hala azpiegituran nola karrikan bertan. Deportatu egin zuten Kaledonia Berrira. Hil arterainoko militantea eta idazlea izan genuen. 2016an haren memorietako pasarte bat euskaratu zuen Koldo Izagirrek, haren estilo eta kezkak erakusten dituena. Eta berresten da Katakrak argitaletxeak plazaratutako Erbesteko gutunak Victor Hugori lanean, Amaia Lasak itzulia. Irakurgai indartsuak bi-biak.
Urt
03
25
Poeta izan zen, beste jardueren gainetik, Alex Susanna, utzi berri dugun 2024ko uztailean zendua. Baina idazle ez ezik, editore eta gestore ere izan zen bartzelonarra, itzultzaile eta artikulugilea, eta katalanezko kultura eta poesiaren hainbat egitasmoren oinarrian egon dena. 2025a poesia ahairez estreinatzeko, hemen dakartzagu haren sei poema, Aintzane Galardik euskaratuak.
