Ots 29 08

Leire Bilbaoren lehen poema liburua osorik

Urte bi dira Leire Bilbaok lehen poema liburua argitaratu zuela, Ezkatak (2007ko Euskadi Sarietan finalista). Lau ataletan atondua, 54 poema ekarri zituen sotil eta biluz, eta orain denak eskaintzen dizkizugu sarean, horietatik zortzi idazlearen ahotsez entzuteko moduan.

Ots 28 08

Michel de Montaigneren Entseiuak

Otsailaren azken egunean, duela ia 500 urte, jaio zen Michel Eyquem de Montaigne (1533-02-28), Dordoinako Saint-Michel de Montaignen, aitonak erositako gazteluan. Aita, Pierre Eyquem, Bordeleko alkatea zen, eta goi mailako familia izanik, ikasketak eta formazio humanista sendoa jaso zituen Michel de Montaignek. Hizkuntza klasikoak eta legeak ikasi zituen, eta hainbat urtez epaile jardun. Etienne de la Boetieren lagun-mina, honen heriotzak asko atsekabetu zuen, eta bere barneranzko bizimodura bultzatu. Garai hartan, gainera, erlijio gerrek astindua zuten Frantzia, eta hain zuzen ere 1572an, San Bartolome gau odoltsua jazo zen urtean, ekin zion bere obra nagusiena dena eta pentsamenduaren historian goi mailako tokia eman diona idazteari: Essais ospetsua. Handik aurrera bere lanari lotu zitzaion, baina jardun publikoa utzi gabe —katolikoa izanagatik ere, Enrike IV.a Nafarroakoaren aholkulari jardun zuen, Bordeleko alkatetzarako aukeratu zuten; Europan bidaiatu zen; katoliko eta protestanteen artean bitartekari lanak egin zituen…—. Bizitzako azken urteetan Essais lana ondu zuen, eta 1592an hil zen, 59 urte zituela, Montaigneko bere gazteluan.

Essais Eduardo Gil Berak euskaratua du, Entseiuak, eta Pentsamenduaren Klasikoak bilduman plazaratua hiru liburukitan (1992, 93 eta 94an), Klasikoak bildumaren webgunean topa daiteke obra osorik, testu eta pdf formatuetan.

Ots 22 08

Unamuno ta Abendats argitaratu zela 50 urte

Unamuno ta Abendats saiakera 1958. urtean argitaratu zen Darracq inprimategian. “Euskaldun baten bila natorkizu beraz Unamunogana. Galdera honekintxe natorkio beste gabe: ea ba nondik eta nolako euskotarra zaitugun” azaldu zuen Salbatore Mitxelenak liburuaren hitzaurrean. “Bere gizatasun eta euskotasun ondo ekurugaitz horren gorabehera bapo ugariak bilatzen, galbahetzen eta, zuzen denean, goresten ariko natzaizu. (…) Unamuno, euskararen etsai gogorrena dugularik ere, Euskal Animaren abogadu gogor ere badelako, zenbait euzkeltzalek hori ezin irentsi arren”. (gehiago…)

Ots 21 08

Bertsolariaren jokoa eta jolasa, Joseba Zulaika

Baroja argitaletxearen 1980etako euskarazko bilduma Interneten jartzeko asmoz joan den astean hasitako ekimenari segida emanez, 1985ean kaleratutako saio bat dakargu. Bertsolaritzaren teorizazioan “urak biltzeko asmoz” eta Euskal Herriko bertsolari txapelketen inguruan sortutako eztabaidaren zurrunbiloan, bertsolaritzari eta txapelketari buruzko gogoeta egin zuen Joseba Zulaikak Bertsolariaren jokoa eta jolasa liburuan. Bertsogintza, beronen neurtzea, jokoa, jolasa… gogoetagai hartu zituen antropologoak.

Ots 15 08

Leon Tolstoi-ren Alegiak

Koro Baroja, Mikel Azurmendi eta Napoleon Olasoloren ekimenez, euskarazko bilduma bat argitaratzeari lotu zitzaion Baroja argitaletxea 1985ean. Bost urtez 40 liburu plazaratu zituzten, eta euskarazko jatorrizkoekin batera, garrantzi handia izan zuten itzulpenek, literatura unibertsaleko hainbat izen ezagun eta ez hain ezagun euskaratuz. Lehen urte hartan itzulitako bat Leon Tolstoi izan zen. Idazle errusiarraren Alegiak jarri zuen euskaraz Bittor Madinak, hainbat narrazio laburtxoz, alegi generoko testuz, osatutako liburua plazaratuz. Hemen duzu osorik.

Ots 10 08

Giuseppe Ungarettiren Poza

1888ko otsailaren 10ean, duela 120 urte, jaio zen Egiptoko Alejandrian Giuseppe Ungaretti idazle italiarra. I. Mundu Gerran borrokatua, 1910eko hamarkadan hasi zen poesia argitaratzen. Gabriele D’Annunzioren eraginik lehen poemetan igar baliteke ere, urrundu egin zen haren moldeetatik. Eta nabaritu ziren Parisko bidaiak: Bergson ezagutu zuen, Gillaume Apollinaire, Picasso, De Chirico eta 1910-20etako giroa, eta bere literatur lanean eragin handia izan zuen. Euskaraz irakur daiteke bere poesia, Eduardo Gil Berari esker. Poza obra esanguratsua euskaratu zuen eta Erein-ekin kaleratu 1992an. Osorik eskaintzen dizuegu. (gehiago…)

Ots 07 08

Curros Enriquez
hil zela 100 urte

Duela 100 urte, 1908ko otsailaren 7an, hil zen Manuel Curros Enriquez poeta galiziarra, Habanan. XIX. mendeko idazle galiziarren artean handietako bat, ideia errepublikar eta galegisten arteko trantsizioan bizi izan zen. A Virxe do cristal eta batez ere Aires da miña terra poemarioekin arrakasta eta baita polemika bizi izandakoa, 1888an argitaratu zuen O Divino Sainete liburua, zatia euskaratuta duen bakarra. Gabriel Arestik, Jostirudi Jainkotarra izenez, Sarrera eta I. Kantua euskaratu zituen —obrak zortzi kantu ditu—, orain hemen eskaintzen dizkizugunak. (gehiago…)

Ots 07 08

Oxobi hil zela 50 urte

Hiriburun 1958ko otsailaren 7an hil zen Jules Moulier olerkaria, Koldo Mitxelenaren ustez alegilari onena euskaraz. Bidarrain 1888an jaio zen eta bizi-etxeko izena hartu zuen literaturarako: Oxobi. Eskualduna astekarian plazaratu zituen lehen idazlanak 1911n, eta Gure Herria hilabetekaria zuzendu zuen 1921etik aitzina. Lau liburu argitaratu zituen bizi zelarik, laurak Baionan: Boz-oihu! Deiadar! Nigar! 1913an, Alegiak 1926an, Heiatik zerura 1935ean eta Haur elhe haurrentzat 1944an. Oxobi hil ostean Jean Haritxelharrek Lan orhoitgarri zonbait liburua agertu zuen 1966an, Klasikoen Gordailuan jasoa.

Ots 04 08

Ragga-ragga dator gaua

Duela urte eta erdi argitaratu zuen Paddy Rekaldek bigarren nobela: Ragga-ragga dator gaua (Susa, 2006), ostiral sargori bateko kontu saminak. Eleberriaren testu osoa eskaintzen dizugu orain. Uriarte boxeolari ohia du protagonista, aitaren hiletara Coruñatik Bilbora itzuli dena. Estilo zuzen eta talkariz, injustiziaren kronika bat egiten du Paddyk, mendekuaren gakoa estututa.

Agenda

Efemerideak

Kritikak