Manuel Curros Enriquez euskaraz

O DIVINO SAINETE (A mocedade gallega).

INTRODUCION // Sinto no peito us afogos / que parece que mo morden / sete ducias de cans dogos. // Disque son remordementos / dos meus pecados a miles, / das miñas culpas a centos. // Culpas de home mal cristiano, / pecados de herexe, tales / que non lles val zuruxano. // Pra me curar bebín ágoas, / pisei herbas, recei tríos, / biquei Santos, vertín bágoas. // Non hai festa ou romaría / onde empanado non fose. / ¡Nunca topei milloría! // Pra me librar deste estrago / fun ver o Cristo de Ourense / tomei a manta en Santiago. // Quedei de noite ó recío, / coséronme os Evanxelios, / solagáronme no río... // ¡Prós males de que eu me doio, / dicen os que ben o saben / que hai un curandeiro soio! // O curandeiro está en Roma. / Vou ver se me dá a saúde... / Vou ver se o pulso me toma. // Xa miña nai mo dicía: / ¿Onde has de ir, boi que non aras, / senón á cortaduría?" // "Tanto saber traite cego; / mais, ou morres condanado / ou tes que volver ó rego." // "Que a morte non nos avisa, / e se ha levarnos cubertos, / que non nos colla en camisa." // ¡Tiña de ser! ¡Dio-lo quixo! / ¡El, que criou dun arroto / tódalas cousas, sin lixo! // Nunca outra tal se ha de vere: / ¡Curros camino de Roma / entoando o Miserere! // ¿Pero hei ser sempre un brasfemo, / un xudío, un relaxado, / de Dios azoute?¡Ora o demo!... // ¿Quen, necesitado delas, / non merca saúde e groria / por unhas cantas cadelas? // Todo vai caro na vida; / a groria é que anda barata / como a sardiña manida. // Certa literata fea / mercouna dando a Aristarco / un bico tras dunha cea. // A un usureiro con sorte / custoulle... perdoar inxurias... / nas boqueadas da morte. // ¡I é que neste tempo infame / a Crítica anda saída / i os Santos morren de fame! // O inferno a min non me atrapa: / cómpreme unha pouca groria / e voulla comprar ó Papa. // É un viaxe de recreo. / ¿Quen folga de vir comigo / de León XIII ó xubileo? // Connosco irán moitas xentes: / abades, monxas, beatas... / ¡Xuro a Dios que hemos de ir quentes! // ¡Que rosario, compañeiros, / de contas de amancebadas / con deces de putañeiros! // Mais todos van compunxidos, / todos como eu apenados, / chorosos i arrepentidos. // ¡Milagre santo e profundo, / fillo do nobre deseo / de ver a Dios... e ver mundo! // Como xa a gracia non baixa, / non hai modo de ir pró ceo / se o tren non nos fai rebaixa. // Esa rebaixa está feita. / ¡Tolo de que pra salvarse / tal ocasión n'aproveita! // Mentres o camiño dura / hei de vos cantar cantares / dunha non vista hermosura. // Triadas, miñas triadas, / que levades os tres fíos / das frechas envenenadas: // miñas triadas valentes, / ¡rachade os aires fungando / como fungan as serpentes! // Ladrade, mordede, ride: / onde haxa virtú, bicade, / onde haxa vicio, feride.

CANTO I // Era o Nadal: noite fría / Iba pechando entre nubes / Que un vento forte tanguía. // Desertas prazas e ruas, / Madrí estremélase todo / D'o norte ás rafagas cruas. // N'o meu capote embrullado / Eu iba, cal sempre, triste, / Por longa estrada enfiado, // Pensando co'a testa ó peito / N'aquiles que n'esta noite / Non teñen lume nin leito, // Cando, n'a inmensa negrura / D'a sombra que m'envolvía / Como n'unha sepoltura, // Escoitéi mainiño e quedo / Grave romor de parola / Que m'harripióu de medo. // —¡Ay d'o que busca a verdade / D'a fé c'o candil mortizo, / Que nunca deu craridade! // ¡Ay d'o que en sombras camiña! / ¡Ay d'o que quer facer caldo / E non ten unto e fariña! // ¡Ay d'o que as festas condena, / E quer millorar as xentes / Fuxindo d'elas con pena! // Así unha voz me dicía / Que un longo, invisibre coro / Lentamente repetía. // Era un coro resoante, / Como un piñar que removen / As témporas d'o levante; // Coro en que hai xordos queixidos, / Estralos de gallas secas / E de corazós partidos, // Afagos de suaves brisas, / Berros de gorxas abertas, / Notas d'afogadas risas. // De forte facendo gala / Erguin a testa soberbo / E perguntéi: —¿Quén me fala? // Y-a voz tornóu: —Non ch'o digo / S'antes sobr'a crus non xuras / Ir, ond'eu vaya, comigo. // —Xurado está, s'é por eso; / Que oxe por xurar en falso / A ninguén che levan preso. // Así falei; voz estraña / Berróu n'este medio tempo: / "¡Adiante a Santa Compaña!". // E us brincando, outros ausortos, / Miréi pasar en ringleira / Unha procesion de mortos, // E sentin n'as pedras duras / Ruxir de zocos, sandalias / E talares vesteduras. // D'a procesión marcha diante / O que falara primeiro / E detrás un redobrante. // De tempo en tempo parando, / ¡Racatapran!... xordamente / ¡Racatapran!... vai dobrando. // D'insana curiosidade / Levado, seguín ós mortos / Pol-a densa escuridade, // E fomos con paso incerto / D'ancha gándara areosa / Atravesando o deserto. // Alá lonxe, fulgurantes, / Asomellando dous soles / Fixos e parpadexantes, // Relocian n'o hourizonte / Dous discos roxos, que finxen / Os ollos d'un mastodonte. // —¿Onde esta xente me leva? / Pensaba eu, indo ás palpadas / Pol-o camiño de treva. // ¿Volveréime tolo agora / Ou pillaríanme as bruxas?... / ¡San Silvestre! ¡meigas fora! // Y-o tambor que ó par levaba: / ¡Racatapran! —solasmentes / ¡Racatapran! —contestaba.