Ira
28
17
Carson McCullers hil zela 50 urte dira irailaren 29an, eta otsailean izan ziren 100 urte jaio zela. Gorka Arresek Jockeya ipuin laburra itzuli du, McCullersek 1941eko abuztuaren 23an The New Yorker agerkarian plazaratua eta hamar urte geroago The Ballad of the Sad Cafe bilduman txertatu zuena. Lehenago egin zen ezaguna McCullers, bi nobelarekin: Ehiztari bakarti bat da bihotza (1940) eta Begi urrekara bateko errainuak (1941), bigarren hau John Hustonek filmerako egokitua, Marlon Brando eta Elizabeth Taylor aktoreekin.
Ira
21
17
Idazle ezagutzen dugu, eragile ere bai, baina marrazkilari fina ere bazen Alfonso R. Castelao. Eta bere herriaren erretratu zorrotza egiteko baliatu zuen marrazkia, hitza baliatu zuen ber gisan. 1920an marrazki erakusketa bat egin zuen, Nos izenekoa, Galiziako herria azaltzen zuela marrazki eta oin-ohar moduan idatzitako komentarioetan. 1931n argitaratu zen liburu gisa, eta 1974an Jucar argitaletxeak egin zuen argitalpen bat, marrazki-albumarena, testuak Gabriel Arestik euskaratuta. Hemen eskaintzen dizuegu.
Ira
21
17
1969ko uztailaren 10ean hil zen Rikardo Arregi, auto istripuz, Bilbora Gabriel Arestirengana zihoala. Hileta elizkizuna Andoainen egin zen, egun batzuk geroago, eta ekitaldian hainbat lagunek hitza hartu zuten, Gabriel Arestik horien artean. Poema bat irakurri zuen, Auhenaren sentimendua, gerora Harrizko Herri Hau (Kriselu-Lur, 1970) liburuan argitaratu zuena. Poema irakurketa hori grabatu egin zuen Joseba Agirre Zugastik, eta orain ezagutu da grabazio hura. Gara egunkariak kaleratu du, eta hemen entzun dezakezu.
Ira
16
17
Jean Genet Beiruten zegoen 1982ko irailaren 15ean (duela 35 urte) armada israeldarra sartu zelarik: “Au petit matin, les chars israéliens étaient dans Beyrouth-ouest. Les regardant venir, je vis donc le premier char et les autres, quand ils passèrent près de l’ambassade de France“. Biharamunean hasita, hiru egunez, irailaren 16-17-18an gertatu ziren Libanoko Sabra eta Xatilako sarraskiak: 3.000 gorpu palestinar. Jean Genet Xatilara joan zen irailaren 19an, eta lau orduz egon zen izugarrikeria ikusten. Haren kronika idatzi zuen Revue d’études palestiniennes-en: “Quatre heures à Chatila”, Mikel Antzak euskaratua: Lau orduz Xatilan (Susa, 1991); osorik irakur dezakezu hemen. Ondoren, palestinarrek liburu handi bat egin zezan eskatu zioten Jean Geneti; 1983ko abuztuan idazten hasi zen “Le Captif amoureux”, 1986an argitaratu zena (Genet hil eta bost astera).
Ira
14
17
Disko ederra kaleratu zuen Txomin Artolak 1978an, autoprodukzioan, Belar hostoak izenekoa. Abesti gogoangarriak dituena. Eta tituluak berak aitortzen duenez, Walt Whitmanen Leaves of Grass (Belar-hostoak) poema-liburua da iturria. Liburuko zazpi poema euskaratu zituen Artolak, eta musikatu. Entzutez gozatzen dena bereziki, irakurgai duzu orain.
Ira
07
17
Euskaltzaindia-BBKren eleberri saria lortuta 2006an, hurrengo urtean argitaratu zen Arkitektoa lana, Txema Garcia-Viana Kartxi idazlearen orain arteko azken lana. Ihesi (Susa, 1986) poemarioarekin abiatu zuen bere ibilbidea Kartxik, eta narratibara jo zuen, ipuin-bilduma eta eleberrietara. Nobela beltz edo thrillerrak dira harenak, intriga ardatz dutenak, eta halakoa da Arkitektoa ere, Erdi Aroan Donostiara Gaztelatik iritsitako arkitekto baten istorioaren bitartez orduko gizartearen hainbat borroka eta gatazka erakusten dizkiguna, hizkuntza gozo eta bizi batean emana. Osorik eskaintzen dizuegu.
