Literatur Emailuak

Eskola jazarpenaren Soka

Kezka batetik abiatu zen Soka idazteko txinparta. Jendartean tabua den, samin ikaragarria eragiten duen eta gutxitan azaleratzen den (eta, egiten duenean, esan gabe doa, gordinki) eskola jazarpenaren gaia ekartzen du mahai gainera antzerki moduan. Mikel Gurrea egileak, gainera, lehen orrialdetik luzatuko digu abisua: berak ez du pertsonaia epaituko. Ikusten duenaz, galdekatzen duenaz, gutaz, ikusleez, irakurleez hitz egiten du obra honek. Gai bat paratzen digu begien aurrean, distantzia hartzen dugu, batzuetan ia oharkabean pasatzen diren ñabarduretan guk gure istorioa idatz dezagun. Gurrea zinemagilea ere bada, eta nabari da: zinematografikoa da oso darabilen idazkera. Tanttaka Teatroak eszenaratu zuen obra, Fernando Bernuésen zuzendaritzapean eta Iñaki Rikarte aktore zela. Obraren gidoia jasotzen du Ganbila bildmako zenbaki honek, Bernués eta Rikarteren testu banarekin.

Erradikalak izan

Ane Labaka Mayoz bertsolaria eta Beatriz Egizabal bakarrizketalaria plazaz plaza ibili dira 2017tik Erradikalak gara eta Erradikalak ginen ikuskizunekin. Bertan, neska gazte promesa etiketaz, zahartzeaz, gorputzaren aldaketez, sexualitateaz, merkatu patriarkalaz, intersekzionalitateaz, beldurraz, biolentziaz eta beste hainbat gairi buruz kantatu eta kontatu dute bakarrizketa eta bertsoen bitartez, umoretik, generoen arteko desparekotasunak ez ezik feministon kontraesanak ere agerian utziz. Hain zuzen ere, emanaldi horietako gidoiak daude bilduta Erradikalak izeneko liburu honetan, egileek obrari buruz idatzitako testu batekin eta Jule Goikoetxea Mentxakaren hitzaurrearekin batera. Hibrido moduan sailka dezakegun lana da Ganbila bildumaren 16.a osatzen duen hau, bertsogintzatik eta clown mundutik eraikita baitago.

15 liburu dagoeneko Ganbila bilduman

Ganbila antzerki bilduma berria jarri zuten martxan Susa argitaletxeak eta EHAZE elkarteak elkarlanean duela 2 urte, Oier Guillanek koordinaturik. Geroztik hainbat teatro testu plazaratu dira bilduma honetan, 15 liburu dagoeneko. Azken 3 liburuak aurkeztu dira gaur Donostiako liburutegian: Amancay Gaztañagak idatzitako 39 lore, Peru Calabazaren 99 pauso ganorabakoen aldamenean eta Patricia Urrutiaren Porno versus Afrodita.

Susa argitaletxea Durangoko azokan

Aurten, berriz ere Durangoko azokan batuko gara irakurle eta idazleekin. Iazko azoka birtualaren ostean, abenduaren 4tik 8ra bitartean, Durangoko Azokako Barrenkale-ko 36-37-38 standetan aurkituko dituzue gure liburuak. Gurdia bete libururekin goaz aurten be Durangora, eta aurtengo nobedadeez gain, aurreko urteotako liburu andana izango ditu irakurleak parez pare.

Aurkezpenak

Ahotseneako egitarauaren barruan, Susa argitaletxeko liburu eta idazleekin hamar aurkezpen izango dira larunbatetik asteazkenera Landakoko eta Musika eskolako areto berezietan. Aurkezpen gehienek gainera, gonbidatu bana izango dute. Agendan dituzue saio guztiak banan banan.

Mila eta gehiago esker

Urte berezia izan da aurtengoa Armiarma.eus eta Literatur Emailuak egiten dihardugunontzat. 20 urte dira Literatur Aldizkarien Gordailua abian jarri eta literaturaren sarean murgildu ginela. Emailuak ere, mila astetik gora banatzen daramatzagula kontatu genuen udaberrian. Horregatik, literaturaren sarean zuen ekarpena egiten duzuen guztioi eskertuta, mila esker eta bat gehiago, benetan.

Imajinario androzentristatik at, Amancay Gaztañaga

Sormenaren izaera kaotiko eta poliedrikoari muzin egiten ez dion sortzailea dugu Amancay Gaztañaga. Eta antzerkiaren korronte anitzetik edaten duen testua dugu 39 lore. Trebeziaz maneiatzen ditu, kasu, heroiaren ertzak, mitoen berrirakurketak, absurdoaren tranpak, plano espazial ugarien iradokitzeak, erritmo aldaketak eta, funtsean, hitzen musika. Tradizioaren eta garaikidetasunaren arteko zubian bertan idatzitako testua da, finean. Eraikia izan zaigun imajinario androzentristatik at zizelkatutako pertsonaia femenino ugariz osatua dago obra, Ganbila bildumarako espresuki sortua. Kasu honetan, testuaren irakurketa Arrate Rodriguezen irudiek biderkatua da.

Hitzak, irudiak eta gorputzak, ganorabakoen aldamenean

Antzerki munduan aski ezaguna da Peru Calabaza Saban, Antzerkiola Imaginarioaren behinolako garaietatik hasita. Ganbila bilduman, 99 pauso ganorabakoen aldamenean argitaratu berri da, urte asko tiradera batean sartuta eman dituen obra. Tiraderako egonaldiak, baina, ez dio gaurkotasunik kendu, estetikari eta formari dagokienean, bete-betean kokatu baitaiteke teatro postdramatikoa deiturikoaren ezaugarriekin: izaera zatikatua, absurdoaren eragina, poesiarekiko lotura formala… gorputzetan pentsatutako idazkera.

Pornoren eta Afroditaren arteko lehia absurdo eta umoretsua

Adinaren arabera irakurketa ezberdinak eskain ditzakeen antzerki obra da Porno vs Afrodita; musikaren arloko giroa jasotzen du, belaunaldien arteko talka, porrota eta behinolako ametsen argi-itzalak, tentsio horretan irauteko kemena, pertsonaien izaera patetiko maitagarri bat… Patricia Urrutia Urietaren eta Benetan Be Teatroa taldearen eskutik, azken hilabeteotan maiz taularatu izan den lan hori, bestelako osagarri batzuen laguntzaz, argitaratu berri du ehazerekin batera Susak argitaratzen duen Ganbila bildumak.

Aititaren betaurrekoak, euskal antzerkiaren erradiografia

Lehen aldiz, gogoetari eta saiakerari leihoa zabaldu dio Ganbila bildumak 12. alearekin batera, euskal antzerkiak inoiz izan duen begirale, kritikari eta kronista oparoena den Agus Perezen eskutik: hausnarketa eta memoria ariketa da Aititaren betaurrekoak, arte eszenikoak mintzagai hartuta, eta kritikari ofizioaren kontraesanez, zalantzez eta gazi-gozoez diharduena. Liburuaren zati batean, azken hamarkadeten idatzi izan dituen kritiken antologia ere irakur daiteke, garai luze baten erradiografia legez har daitekeena.

Zerrakuretan, komunitatea erdigunean eta taula gainean

Gaizka Sarasolaren bi antzerki obra biltzen dira Zerrakuretan liburuan, Txoriak eta zauriak eta Iluntzen, Mairu Antzerki Taillerrarekin batera idazle lesakarraren ibilbideko azken bi geltokiak. 2016ko Erleak, satorrak, beleak liburu gogoangarri hartan bezala, oraingoan ere egilea partaidea den komunitatea topatuko du irakurleak: gaurko jendartearen galderak, gogoetak eta zalantzak, gozamenerako eta hausnarketarako, surrealismoz eta absurdoz jantziak.

Dama, poesia eta antzerkia elkarrekin solasean

Jon Gerediaga aski ezaguna izango du poesia maite duen irakurleak, obra luze baten egile, eta ahots poetiko propio baten jabe baita. Teatroaren alorrean ere, ibilbide emankor bateko protagonista da aspalditik, ia beti Antzerkiola Imaginarioaren baitan. Oraingoan, Ganbila bildumaren 10. alean, Dama lana proposatzen digu Gerediagak: Edith Södergran poeta istorioaren motor bilakatuta, poesiari loturiko kezkarik sakonenak teatroak ezinbestekoak dituen ezaugarriekin uztartuta eskaintzen dizkigu, dramaturgiagintza sakontasunez ezagutzen duenaren arteaz: umorea, absurdoa, parodia, bufoitasuna, edertasuna eta egiarik ilunenaren bilaketa amaigabea.

Susa argitaletxea Durangoko liburu azokan

Aurten Durangoko Azoka birtualean izango da Susa. Udazkenean argitaratutako liburu berri hauek daramatzagu: Uxue Alberdiren Dendaostekoak kronika; Leire Bilbaoren Etxeko urak eta Miren Agur Meaberen Nola gorde errautsa kolkoan poema liburuak; Kattalin Minerren Turista klasea nobela; Marina Sagastizabalen Hiruki gatazkatsua saiakera Lisipe bilduman. Eta Munduko Poesia Kaierak bildumakoak beste hauek: May Ayim eta Raymond Carver. Azkenik, Ganbila antzerki bilduman hauek: Erika Olaizola eta Kamikaz Kolektiboaren Panpina, Sarah Kaneren Zartatua / 4.48 Psikosia eta Agurtzane Intxaurraga, Arantxa Iturbe eta Hika Teatroaren Bidaideak.

Udaberrian plazaratu genituen: Igor Estankonaren Moskito poema liburua; Julen Belamunoren Hotz industriala ipuin liburua; Oier Guillanen VHS nobela; June Jordan eta Forugh Farrokhzaden poesia kaierak; Eneritz Artetxe Aranaz eta Dxusturi Teatroaren Isiltasuna, Kepa Errasti eta Xake Produkzioaken Mami Lebrun eta Galder Perezen Hiru geltoki lurrun antzezlanak.

Eskerrik asko urte osoan lanean lagundu diguzuen guztiei, bai liburuak atontzen bai Literatur Emailuak astero plazaratzen. Besarkada bat astero-astero Emailua jasotzen duzuen 1400 irakurle baino gehiagori ere, zelan ez.

Agurtzane Intxaurraga eta Arantxa Iturbe, Bidaideak

Testu teatroaren kalitatearekiko mira, euren sasoiko euskararekiko atxikimendua,  eta, kasu askotan, emakumeen begirada sozial bati loturiko jarduna, beren belaunaldiko testuinguruan erreferentzia bakanetakoa izan dena. Agurtzane Intxaurragaren eta Arantxa Iturberen arteko elkarlana aitzindaria izan da, eta eredugarria. 1989an hasi zuen ibilbidea Hika antzerki taldeak, hainbat etapa ezagutu dituena. Eta une batean Arantxa Iturberen hitzak batzu zitzaizkion Agurtzane Intxaurragaren antzerki-senari, eta bien artean hainbat lan osatu dituzte. Ganbilako bildumara ekarri dugun Bidaideak honetan hiru elkartu ditugu: Ai ama! (2002), Ixa (2003) eta Aitarekin bidaian (2010). Taula gainean bezainbat goza ditzazuela orain paperean.

Sarah Kaneren antzerkiaren indarra

Euskarara ekarritako autore batekin ere badator Ganbila bildumaren hirugarren emanaldi hau: Sarah Kane. 28 urte besterik ez zituela hila, denbora laburrean lortu zuen eszena britainiarreko —eta gerora europarreko— erreferentziazko izen bat izatea, antzerki garaikidea ezagutzeko ezinbesteko egilea bilakatzea. Haren testuek gizarteak bazterrean utzitakoen egoera bortitzak jasotzen dituzte, Zartatua lanean ikus dezakegunez. 4.48 Psikosia, berriz, bere buruaz beste egin aurretik ospitale psikiatrikoan idatzitako testua dugu. Arantzazu Fernandezek itzuliak, liburuan bildu diren bi lanok adierazpen ukaldi latzak ditugu.

Erika Olaizolaren Panpina

Erika Olaizolaren imajinariotik, bulkadatik, adierazteko beharretik sortutako lan bat da Panpina. 2019ko udazkenean estreinatu zenetik, antzezlana emanalditik emanaldira hazten joan da. Publikoarekin berehalakoa izan da konexioa, eta gerora, autore eta antzezle den Erika antzezlanaren energiaz jabetu ahala, gero eta ozenago egin du eztanda haren oholtza gaineko indarrak, ordubeteko monologoan harrapatzen zaituena. Liburu honetara bildu dugu orain, Ganbila bildumara, Erika Olaizolak berak sormen prozesuari buruz idatzitako gogoetekin batera, eta baita han edo hemen bidaide izan dituen lagunek “panpina” kontzeptua buruan hartuta libururako idatzi dituzten ekarpenekin ere. Jolasten has zaitezke, irakurle.

Galder Perezen antzezlanen bilduma

Galder Perezen hiru obra biltzen ditu Hiru geltoki lurrun liburuak: Lurrun minez, Lau metrora eta Off the record. Hiru lanok egilearen kezkak islatzen dituen unibertsoa osatzen dute: homosexualitatea, zentsura, Mozal legea, kazetaritzako ustelkeria… umoretik sobera urrun ibili gabe. Eremu ttikiak, espazio itxiak gustukoak ditu Galderrek. Normala, beraz, lan honetako hiru “geltokiak”, sauna bat, erietxe bateko gela bat, eta bulego bat izatea. Eta espazio itxi horretan sartu ditu bere pertsonaiak. Eta iduri du, hiru lanetan bere pertsonaietako bat bederen “ez-lekuan” legokeela. “Ez-lekuan” dago Jesus, “ez-lekuan” gidaria, eta “ez-lekuan” Karmele. “Ez-lekuan”… edo deseroso behinik behin. Sarean duzue osorik irakurgai.