abuztuak
Api 22 04
Jose Maria Iparragirrek Madrilgo San Luis kafetegian abestu zuen 1853. urtean Gernikako arbola, eta ereserki bihurtu zen gero euskaldunen artean. Lehenago kantua egina zion ingeles batek ere: 1810ean idatzi zuen The Oak of Guernica poema William Wordsworth erromantikoak (gero Karmelo Etxegaraik euskarara itzulia). Eta ezagutzen ez baduzu, agian bitxia irudituko zaizu Miguel Unamunoren artikulu hau ere: Agur, Arbola bedeinkatube! (1888).
Api 22 04
20 urteko beteko dira apirilaren 29an Manex Erdozaintzi-Etxart zendu zela. Idazle, eragile, bultzatzaile, literaturan bezala beste zenbait arlotan ere jardun zuen baxenafarrak. Bizi zela poema liburu bakarra argitaratu zuen, Hinki-Hanka, baina hura hil ostean beste bi ere kaleratu ziren: Herri honen erraietan eta Bizitza pilpirak. Susa argitaletxeak XX. mendeko Poesia Kaierak bilduman egin zuen bere poesiaren bilketa bat, eta berau eskaini nahi dizuegu osorik. Poesiaz gain, eleberri bat ere idatzi zuen, Gauaren atzekaldeak, hurrengo astean eskainiko duguna.
Api 22 04
Alex Azkueren Poemak izeneko poemarioa 1981eko apirilean plazaratu zen, Ustela bildumaren baitan. Alex Azkue ezizenaren atzean Jokin Ansorena zetorren ezkutatuta eta liburuaren barruan autore gazte baina kementsu baten hitzak. Koldo Izagirreren sarrera dakar poema-liburuak, Poemak, orain osorik irakurgarri eskaintzen dizuguna.
Api 15 04
1580an hasi eta1968 urtera bitarteko Bizkaiko euskal idazleetarik batzuk batu zituen Mikel Zaratek liburu honetan. Aipatzen duen lehen idazlea Garibai Esteban (1533-1599) da, erderaz idatzi bazuen ere agertzen dira bere idazkietan “euskarazko errefran txorta bi ta kanta zaar batzuk bere“. Aipatzen duen azken idazlea Gotzon Garitanaindia da. Mikel Zaratek ohiko duen hitzatzearekin amaitzen da liburua.
Api 15 04
1978ko abuztuan plazaratu zen Jon Casenaveren Zutaz amoroski poema liburua, Ustela Saileko bosgarrena, bere lehena. Bi ataletan banatutako liburua (Desioak eta Kardentasuna), baionesaren poemak irakurri ahal izango dituzu, Jean Marc Lanusse eta Javi Etxenikeren marrazkiez lagunduta. Handik gutxira Azkenean dilindan kaleratu zuen Ustela bilduman bertan Casenavek, Mattin Larzabalekin batera egindako lana, eta 1981ean Itsu mandoka narratiba liburua. Zutaz amoroski osorik daukazu orain irakurgarri.
Api 15 04
Ezinezko maletak Juanjo Olasagarreren nobela ziztatzailea duzu, gupida gabe egindako belaunaldi baten erretratua. Hiru nafar Londresera iritsi dira, koadrilakoa izandako laugarrena (Carlos) hil egin baita Londresen, eta haren hiletara joan dira elkarrekin haserreturik dabiltzan hiru adiskideak. Londresko krematoriora iritsitakoan, trabesti batek egiten die harrera. Denboran atzera begirakoak eginez, Sakanako koadrilaren ibilietan, sentipenetan eta bizimoldeetan arakatuko du irakurleak. Interneten osorik jarri dugu Ezinezko maletak nobela.
Api 08 04
25 urte beteko dira apirilaren 10ean Mikel Zarate hil zela. Iragan igandean omenaldia egin zioten jaioterrian, Lezaman. Azken 10 asteotan liburu bana jarri dugu osorik Interneten. Asteon, Euskal Literatura Azterbideak, Azterketak eta Aztergaiak II jarri dugu on-line. Bere azterbide, azterketa eta aztergaietan, Lizardiren poesia eta prosa, Barbier, Iratzeder, Kirikiño, Bilbao, Txillardegi, Amaia Lasa eta Urretabizkaiaren lanak aztertzen ditu.
Api 08 04
Donostiako Euskararen Udal Patronatuak bost testu berri jarri ditu osatzen ari den Donostiako idazleen testu bilduman. Martzelino Soroaren Iriyarena zarzuelatxo elebiduna euskal antzerki modernoaren lehen obra bezala aipatzen da eta orain testua irakurtzeaz gain, doinuak midi formatuan entzun ahal izango dituzu. Egile beraren Ezer ez, eta festa antzezlana ere jarri dute sarean. Fermin Imazen Bertso guziak izeneko argitalpenean, Donostiako bertsolariak Txirritarekin izandako eztabaida garratzaren berri ematen dutenak aurkituko dituzue, besteak beste. Tiro tartean bertsotan bertso bilduman “trentaiseis”-ko gerran izandako gorabeherak eta ibilerak kontatzen dizkigu Patxi Lazkanok, Ametzagainako bertsolariak. Aita Larrokaren Esku liburua, zeinean dauden mezaco… da sarera ekarri duten sorta honetako azken liburua.
Api 08 04
Gaztetxeak eta literatura izango ditu aztergai datorren apirilaren 15ean (osteguna) eguerdiko 12:00etan Juan Luis Zabala idazleak, botatzeko arriskuan dagoen Larrabetzuko gaztetxean. Galdu arte bere nobela dagoeneko klasiko bat bihurtu da eta horren inguruan berba egiten saiatuko da aipatu hitzaldian. Guk ere, Larrabetzuko Hori Bai gaztetxearekin elkartasunez Galdu arte liburua osorik jarri dugu Interneten.
Api 01 04
Mikel Zarateren sorkuntzazko literatur lan guztiak ekarri ditugu azken asteotan. Sortu zuen besterik Lezamakoak; Euskal Literatura / Azterbideak, Azterketak, Aztergaiak izeneko liburua Derioko euskal ikastaroetan emateko material gisa atondu eta argitaratu zuen 1977an. Txomin Agirre, Otsalar, Joxe Azurmendi, Lauaxeta, Lekuona, Errose Bustintza, Bitoriano Gandiaga, Joseba Intxausti, Gabriel Aresti, Xalbador Garmendia eta Ramon Saizarbitoriaren lanak aztertzen ditu obra honetan.
Api 01 04
1929ko apirilaren 1ean, orain 75 urte, jaio zen Milan Kundera idazlea. Literatur aldizkarien bitartez iritsi zen euskarara bere lana. 1987an Literatur Gazetan bi artikulu euskaratu zituzten, eta urte berean Porrot-en Koldo Etxabek narrazio bat itzuli zuen. Beste testutxo bat, azkenik, Garziarena Berria-n kaleratu zen. 1993 ezkeroztik, Karlos Cidek euskaratua, bere “narrazio” bilduma bat irakur daiteke euskaraz: Amodio barregarriak, Ereinek plazaratua. Aste honetan osorik eskainiko dizuegun liburua txekiarraren antzezlan bat da: Jacques eta Nagusia, egileak berak hitzaurrean esaten duenez Txekoslovakiako 68ko udaberriaren ostean sortua. Beatriz Zabalondok eta J.L. Aranguren Txilikuk euskaratua, 1990eko urriaren 18an taularatu zuen, estreinakoz, Bederen-1 taldeak. Susa argitaletxeak argitaratu zuen testua 1990ean.
Api 01 04
1904ko martxoaren 26an hil zen, 56 urte zituela, Ramos Azkarate idazle tolosarra. Galtzaundiren bertso-sorten egiletzat ezaguna, bertsogintzaz gain antzerkia ere landu zuen, eta ezagunak ditu Ijituen kontratuba eta ezkontza izeneko antzerkia edo Beotibar’ko jatzarraren oroipena. Aldizkaritan eman zituen argitara bere bertso, ipuin eta artikuluak. Karlismoaren defendatzaile sutsua, ika-mikarik izan zuen bizitzan zehar eta bere bertsoetan nabarmentzen dira, ika-mika horiek zein bere ideologia. Auspoak argitaratu zituen bere bertso zenbait, Galtzaundi eta beste bertso asko izenburupean, 1962an. Osorik irakur dezakezu hemen.
Api 01 04
Literaturaren Entziklopedia elektronikoa sortzea dugu helburu, eta datu-base entziklopediko horren enbor modura Literaturaren Zubitegia aurkezten dizuegu. Zubitegi honek euskal idazleekin eta euskarara ekarritako idazleekin zubi izan gura du; era berean, Interneten eskura dauden literatur edukiekin ere zubi. Oraingoz 637 euskal idazle, 3091 libururen berri, 2024 esteka, 678 kritika eta 1436 aipamen lotu ditugu entziklopedia txiki honetara. Idazle bakoitzaren efemerideak, bibliografia, kritika, aipamenak eta loturak batu ditugu Atik Zra.
Mar 25 04
Azken hiru urteotan Susako webgunean literatur lanen inguruan prentsa idatzian agertu izan diren kritikak batu ditugu. 2001. urtean hasi ginen astero kritikak batzen eta ehundaka dira eguneroko prentsan eta aldizkarietan batutako liburuen kritikak. Orain tresna berri bat egokitu diogu kritiken gordailu horri: bilatzailea. Tresna berriarekin, bost eremu izango ditugu bilaketa burutzeko: liburuaren izenburua, liburuaren egilea, argitaletxea, kritikaren egilea eta hedabidea. Urte guzti hauetan batutako kritikak gehitu zaizkio bilatzaileari.
Mar 25 04
Mikel Zarateren literatur lan guztiak ekarri ditugu azken asteotan Internetera. 25 urtean argitaratu barik egon da. Etorriaren zorabioz poesia liburua. 1978. urtean Arrese Beitia saria eskuratu zuen, baina ez zuten argitaratu. Eta urte guzti hauetan inork ez du liburuaren berririk izan. Agertu da liburua, eta guk ere bertako poemak sarean jarri ditugu, eskuragai. 23 poema daude bertan. Liburu honekin, Mikel Zarateren literatur sorkuntzako lan guztiak sareratu ditugu, bere heriotzaren 25. urteurrenaren karietara.