Etxeitaren Josetxo nobela argitaratu zela 100 urte
Esan ohi dugu Domingo Agirreren Kresala dela gure literaturako benetako lehen nobela, 1901tik aurrera Euskalerria aldizkarian zatika agertua (liburu moldean 1906an); Garoa bigarrena, RIEV aldizkarian 1907an zatika ematen hasia (liburuan 1912an). Jose Manuel Etxeitak 1908an bukatu zuen Josetxo nobela eta 1909an argitaratu Durangoko Florentino Elosu etxean. Mundakatik Bermeorako bidean baserri batean senar-emazteak bizi ziren seme-alaba barik. Behinola ijito batzuk joan zitzaizkien mutil bat zekartela: Josetxo. Honek behingoan oratu zion seme gabeko amari, esanez: “Ama! Ama!”. Erosi egin zuten umea, hamar ogerleko eta hamar oilotan. Hazi zelarik itsasoratu egin zen Josetxo; pilotu eta buru izatera helduta, herrialde asko ibili zituen. Nobelaren amaieran jakingo duzu, Josetxo nafarra zela sortzez, Etxaurikoa… baina ez dezagun amaiera osoa hementxe kontatu.