Aza
27
19
Hamazazpi segundo baino ez ditu igarotzen bisitariak koadro bati begira. Hamazazpi segundo batez beste. Egina omen dute ikerketa. Hori da koadro bati eskaini ahal diogun astia gure garai ero hauetan. Pentsatzen jarrita, poesiaren erritmoa guztiz bestelakoa da. Poesia da denbora gelditzea, poesia da begirada, poesia da desagertuko denari arreta jartzea. Inguruari begira egon, pentsatu gauza horiek hortxe egon direla aurretik, eta hor egongo direla beharbada, aurrerago. Kirmen Uriberen Hamazazpi segundo liburuak hamazazpi urtez idatzitako poemak biltzen ditu, 2002tik 2019ra. Intsumisioa, Japonia, Euskal Herria, New York, natura, Artea, haikuak, prosa, ondarruera. Daudenak eta ez daudenak. Hamazazpi segundo bezain hamazazpi urte luze. Osorik aurkezten dizuegu sarean.
Aza
22
19
Kalean da jadanik Lisipe bildumaren 7. alea: Trikua esnatu da, Idurre Eskisabel Larrañagak eta Lorea Agirre Dorronsorok idatzia. Azpititulua aski adierazgarria du: “Euskaratik feminismora eta feminismotik euskarara“. Gaur eta hemen emakume izatea eta euskaldun izatea bazterreko izateko bide dira oraindik. Prestigioaren, pribilegioen eta eskubideen banaketak osatzen duen jendarteko botere sarean jokoan daude euskararen normalizazioa eta genero berdintasuna. Biak dira menderakuntzaren alaba, ahalduntzeko eta boteretzeko lekuak, eta jendarte berdinzale eta bizigarriago baten alde eragiteko guneak. Elkarrekin gurutzatzen dira hizkuntza eta generoa: Kasualitatea al da euskararen feminizazioa? Zer lotura dago euskararen prestigiorik ezaren eta emakumea izatearen prestigiorik ezaren artean? Fokatze berri bat da, itzalean zeuden eremu horiek ikusgarri jartzeko saioa.
Aza
22
19
Ganbila antzerki bilduma berria jarri dugu martxan Susa argitaletxeak eta EHAZE elkarteak elkarlanean, Oier Guillanek koordinaturik. Proiektu berri honekin euskal teatroaz ikuspegi zabala eman nahi genuke, unean-unean fokua obra batean edota hainbat obra eta ahotsetan jarriz. Denbora luzea eman dugu euskaraz idatzitako teatro-testu bilduma egonkorrik gabe; Ganbila hutsune bat betetzeko asmoz dator ezinbestean. Hauek izango dira argitaratuko ditugun aurreneko hiru liburuak: Bazterreko ahotsak, Simplicissimus eta Francoren bilobari gutuna. Proiektuari bultzada emateko harpidetza kanpaina abiatu dugu egunotan, ganbila.eusen eman daiteke izena.
Aza
13
19
Japonian misiotan dela antzerki zuzendari batekin pilota apustua egiten duen jesuita; Donostiako Alde Zaharrean Pintxo Tasting Tour batean dabilen bitartean molotov koktelak hegan ikusten dituen kataluniarra; 36ko gerraostean, ezkonbidaia Santoñan preso duten senidea bisitatzeko baliatzen duen bikotea; Euskal Herriko etxe baten eta jabearen bilakaera kontatzen dituen xurgagailu japoniarra… Ustekabeko tokietan aurkituko du umorea irakurleak Rafa Egigurenen hamahiru ipuinotan. Liburuek, klandestinitateak, antzerkiak, zahartzaroak zeharkatzen dute idazlearen aurreneko ipuin bilduma. Eta bere lanetan ohikoa den Ekialdeko kulturak. Osorik irakur dezakezue Txipiroiak bere beltzean sarean.
Aza
12
19
68 urte bete zituen egunean, 2004ko azaroaren 12an, hil zen Lucia Berlin idazlea, duela hamabost urte. Bere literaturak egoki islatzen duenez, maizenik bere bizitza abiapuntu edo begiratoki baitu, 360 gradukoa izan zuen bizimodua, orain goian, orain behean, albo batean orain, gero bestean; baina bizitzen, gelditu barik. Irakurle eta kritikaren ezagutza berandu xamar ezagutua, azken urteotan izan du oihartzuna haren obrak Europan, Manual For Cleaning Women ipuin-bildumak batez ere. Liburu horretako hiru ipuin dakartzagu, Ainhoa Mendiluze Ormaetxea eta Isabel Etxeberria Ramirezek euskaratuak, idazle handi honen sormenaz gozatzeko lagin eder askoa.
Aza
07
19
Kazetaritzaren alorrean zaildutakoak ipuina.eus guneak oraingo honetan dakartzan bi egile berrienak. Amagoia Gurrutxagak Susa aldizkarian eman zuen argitara, 1992an, Amaitu dezagun behingoz!, harreman gordin batean sexua, gorputzak, hilekoa… gure letretara indarrez sartzen diren narrazio batean. Lan-istripu bat du abiapuntu Xabier Arzelusen Ni, zu naiz ipuinak, baina errealismoa bihurrituz egun askok zapaltzen duten bidea hartzen du istorioak. Amilgainen Hilen eguna hilerriko dialogo koral bat da, narrazioen estilo estandarretik aldentzen dena, Euzkerea aldizkarian 1929an emana. Alegia klasiko bat, azkenik, Euskal-Erria-n 1885ean plazaratua, Piarres Harisperen Zeruan donostiarrik ez.
Urr
29
19
Ibrahima kamioi batean zebilen aprendiz Ginean, egun batean amak deitu zuen arte: anaia txikia falta zen etxean. Eta haren bila abiatu zen. Basamortua gurutzatu; pasatzaile, polizia, bahitzaileekin topo egin; egarria, gosea, mina ezagutu. Afrikatik Europarako bidea. Mediterraneoa zeharkatzen dutenak deshumanizatzea ezinbestekoa da haien heriotzen, kanporatzeen, ilegalizatutako bizitzen gaineko ezaxola zabaltzeko. Baina bizitza horietako bakoitza bakarra da eta, beraz, unibertsala. Eta kontatzeak hori azpimarratzen du. Ibrahima Balderen bizitzaren kronika da nobela hau, hark ahoz eta Amets Arzallusek letraz idatzia. Ostegunean aurkeztuko dute, Donostiako Pandora tabernan, goizeko 11etan.
Urr
23
19
Pedro Iturriak obsesio bat dauka: ipuin itxurako testuak idazten ditu. Ez dakigu jatorriz zer hizkuntzatan idazten dituen, baina badakigu Txekian txekieraz argitaratzen duela, Hungarian hungarieraz. Haren bila ari dira Europan zehar Soro Barturen eta Erroman, 79 urte dituzten arren. Herrialderen batean Iturriaren ipuinen bat argitaratu dela dakiten bakoitzean hara abiatuko dira: itzultzaile bat lortu, ipuina irakurri, Iturria non bizi den ikasi… Eta irakurleok haiekin batera irakurriko ditugu Iturriaren hamar ipuinak. Unai Elorriagak Iturria azken nobela aurkeztuko du gaur Tobacco Days liburu-dendan, 12:30ean.
Urr
21
19
Daniel Salgado galizierazko poesiagintza berriak duen egilerik nabarmenetakoa da. O Gran Rexeitamento / Flores para Albert Ayler (2017) da argitaratu duen azken lana. Lan horretako pasarte batzuk dira, besteak beste, Vietcong musika talde esperimentalean errezitatu ohi dituenak. Urrian Euskal Herrian izango ditugu, Azkoitiko Mataderoan (24), Bilboko Le Larraskito Kluban (25) eta Errenteriako Mikelazulon (26). Salgadoren eta Vietcongen etorrera baliatuta, bi olerki ekarri ditu Ibon Rodríguez Garcíak. Rodríguez bera Itxaro Bordarekin batera arituko da 24 eta 26ko emanaldietan.
Urr
16
19
Motz geratzen zitzaizkion John Bergerri diziplina artistikoen arteko bereizketak ez ezik literatur generoen arteko mugak, eta hala, bere lan guztiek zuten arte plastikoetatik, poesiatik, saiakeratik, narraziotik, eta abar. Horregatik, ia poema libururik atera ez zuen poeta izan zela esan dezakegu (bi poema liburu baino ez zituen argitaratu), baina aldi berean, munduari begiratzeko eduki zuen modu berezi hori izan zen bere poesia lanik emankorrena. Euskarara ekarri dugu orain, Iñigo Roque Eguzkitzak egindako itzulpenari esker.
Urr
15
19
XX. mendeko poesiaren testigu eta partaide behinenetakoa izan genuen Louis Aragon. Mendebaldeko tradizio poetiko indartsuenetako batean –frantsesean– kokaturik, ia mende guztia hartu zion bere bizitza eta poesiak. Dadaismoko eta surrealismoko poeta handienetako bat izanagatik, ez zen horretan geratu Aragonen ekarpen poetikoa. Poeta petoa izan zen, eta inork ez bezala menderatzen zuen lengoaia poetikoa. Poemen barneko erritmo, hoskidetasun eta errimek garrantzia handia dute bere poesiagintzan. Euskarara ekarri dugu orain, Itziar Diez de Ultzurrun Sagalàk egindako itzulpenari esker.
Urr
14
19
99 urte eta 6 hilabeteko espetxealdia, horixe Espainiako Auzitegi Gorenak Kataluniako politikariei ezarri berri dien zigor urte kopurua. Duela bi urte hasitako errepresio baten puntu gorena, hona hemen iazko abenduan Lledonerseko espetxean Jordi Cuixartek egindako aldarria: Izan dezagun adorea poema.
Urr
07
19
Natalia Ginzburg 1991ko urriaren 7an hil zen. Eta gaur euskarari ekarriak atalera dakargun istorio honetako protagonista Michele da, Adriana izeneko emakumearen seme galdua. Gaztetan familia atzean utzi, eta atzerrian ezkondu zen, eta gero, bizitza ez oso ordenatu baten ostean, atzerriko herrialde batean hil zen, argitu gabeko egoera batean. Amak negar egin dezake seme galdua gogoan, baina ezin izango ditu ulertu haren sekretuak. Sendikoen eta gertukoen arteko gutun-truke gisa aurkezturiko eleberrian, sentimenduen barreiamendua eta komunikatzeko ezintasuna dira nagusi. Michele maitea Amaia Astobizak itzuli du italieratik.
Urr
04
19
1953an Bingen Ametzagak Platero eta biok euskarara ekarri zuenetik, hainbat izan dira Juan Ramon Jimenez idazlearen lanak eskaini dizkigutenak, Gabriel Aresti, Juan San Martin, Nemesio Etxaniz, Patxi Ezkiaga, Joxemiel Bidador… eta orain Xabier Boveda. Hainbat poetaren lanak euskaratzeko aspaldidanik egiten diharduen lanean Jimenezena ekarri digu oraingo honetan, Labayru aldizkariaren 66. zenbakian: Hamabi olerki.
Ira
29
19
2000. urtekoa da Rufino Iraolaren Asistente berria, soldadutzako gertakari bat ikuspuntu berritzailez ematen duena. Eta berrizaleetan aritua Mayi Pelot izan genuen, 1982an Maiatz aldizkarian Feed-back edo ihardespena narrazioarekin zientzia fikziozko obra oparoa abiatu zuena. Patxi Etxeberriaren ipuina Sauro da, egileak Erroman ikasketan egiten ari zela ezagututako mutiko baten bakardadeaz diharduen 1957ko lana. Zaharrena Oxobirena, Maittipi, alegiagile ospetsua moralkeriarik gabeko prosa ederraren jabe eskaintzen diguna. Hona hemen ipuina.eus egitasmoko beste lau ipuin.
