Api
21
21
Gaizka Sarasolaren bi antzerki obra biltzen dira Zerrakuretan liburuan, Txoriak eta zauriak eta Iluntzen, Mairu Antzerki Taillerrarekin batera idazle lesakarraren ibilbideko azken bi geltokiak. 2016ko Erleak, satorrak, beleak liburu gogoangarri hartan bezala, oraingoan ere egilea partaidea den komunitatea topatuko du irakurleak: gaurko jendartearen galderak, gogoetak eta zalantzak, gozamenerako eta hausnarketarako, surrealismoz eta absurdoz jantziak.
Api
20
21
Jon Gerediaga aski ezaguna izango du poesia maite duen irakurleak, obra luze baten egile, eta ahots poetiko propio baten jabe baita. Teatroaren alorrean ere, ibilbide emankor bateko protagonista da aspalditik, ia beti Antzerkiola Imaginarioaren baitan. Oraingoan, Ganbila bildumaren 10. alean, Dama lana proposatzen digu Gerediagak: Edith Södergran poeta istorioaren motor bilakatuta, poesiari loturiko kezkarik sakonenak teatroak ezinbestekoak dituen ezaugarriekin uztartuta eskaintzen dizkigu, dramaturgiagintza sakontasunez ezagutzen duenaren arteaz: umorea, absurdoa, parodia, bufoitasuna, edertasuna eta egiarik ilunenaren bilaketa amaigabea.
Api
19
21
XX. mendeko ingelesezko poesia lirikoan maisu-maistren artean Edna St. Vincent Millay estatubatuarrakk leku berezia du dudarik gabe. Poesia lirikoari jarraiki, ni poetikoaren sentimendu barnekoak agertzen dira bere poesian, edertasunez adieraziak beti ere. Haren esku eta teknika poetiko paregabearen bidez ontzen ditu poesiaren historiako gai klasikoak, hala nola, amodioa, heriotza, haurtzaroa. Begirada feminista ere berezkoa du, baina aldarrikapen argi moduan bainoago hainbat gairen tratamenduan eta begiradan dago bere feminismoa. Bere garaiko beste zenbait poetaren aldean, forma klasikoagoak erabili zituen, nagusiki forma neurtu eta errimatuak baliatuz, eta eskema metrikoak eta errimak errespetatu ditu itzulpenean Ana Moralesek trebetasun miragarriz. Millayren poesia formaz klasikotzat eta edukiz moderno eta apurtzailetzat jo izan da, eta kontraste hori da haren poesiaren ezaugarri behinenetako bat. Goi mailako poesia, orain arte euskaratuak zeuden zenbait ale solteri segida ematen dien kaier honetan irakur dezakezuna.
Api
18
21
Bere poemak kolore eta formen eztanda modukoak dira, narratibitatetik bainoago une jakinen marraztetik abiatzen direnak. Hor agertzen da ni poetikoaren inguru aberatsa; landaredia (izpilikua, irokoa, sandaloa…) eta animaliak (lehoiak, elefanteak, arranoak…), baina baita gizakiak ere, inguruko lagun eta senitartekoak. Poema aski modernista eta konplexuak dira asko, eta collage teknika erruz darabil. Irakurleak irudi festa baten erdian topatuko du bere burua maiz Christopher Okigboren poesia irakurtzean. XX. mendeko poeta afrikar handienetakotzat jotzen da nigeriarra, 1967an Biafrako gerran soldadu zela hila. Okigborekin, Afrikako idazle bat ekarri dugu, lehen aldiz, Munduko Poesia Kaieren bildumara, hemen irakur dezakezuna, Karmen Irizar Segurolaren itzulpenean.
Api
09
21
Duela 200 urte, 1821eko apirilaren 9an jaio zen Charles Baudelaire. Lirika modernoaren abiatzaileetako bat, hala bizitza nola obra erreferente ezinbestekoak dira literatura unibertsalean eta euskarara ere hainbat aldiz ekarri izan da, liburu osoak eta poema solteak, eta Literatur Emailuotan ere agertu izan da. Oraindik orain Gaitzaren loreak, haren lan nagusia, Patxi Apalategik euskaratu du eta Balea Zuriak argitara eman, 2020an. Urteurrenaren harira, liburu enblematiko honetako sei poema dakartzagu, eta baita Jean-Baptiste Orpustanek itzuli zuen Poema xipiak laxoan ere, osorik.
Mar
24
21
Arkanbele kantak deitzen da Mikel Tabernaren poema liburu berria, zeinak erretolika esan nahi baitu. Nork berea du, arkanbele kanta. Eta erraz antzemango dio irakurleak poemotan Tabernaren eskuari. Izan ere, geografia fisiko eta bital batean barnako bidaian sartuko gaitu liburuak, Bidasoaldera bezala Iruñeko atzerrira eramango gaituena, haurtzarora eta 36ko gerrara, solastatzeko eta isiltzeko modu batera, gaztaroko lagunartera eta aurreneko sexu-jolasetara, gure baitako izaera gordera, bizitza gozatzeko modu batera… Desagertzeko arriskuan omen dago arkanbelea, baina zaila da sinestea, bizitza zelan zukutzen duen ikusita, haren kantak adituta. Osorik eskaintzen dizkizugu arkanbele kantak sarean.
Mar
19
21
Atal asko mutilatu daitezke gorputz batean, batzuk besteak baino ikusgarriagoak, baina guztiak ere berdin mingarriak ebaketa nozitu duenarentzat. Hain ezaguna ez izanagatik ere, ohikoa den mutilazio horietako bati heldu dio Ane Labaka Mayozek bere lanean, algararen erauzketari. Emakumezkoon gorputzetan fenomeno hori nola ematen den ikertzea izan du jomuga. Ariketa horretan bidaide izan ditu ipuin kontalariak, clownak, formatzaileak, aktoreak, aktibista feministak, gai jartzaileak eta bertsolariak, guztiak ere umorean arituak —eta, beraz, adituak— diren emakumezkoak, eta haien errelatoekin osatu du sentikortasunen gorputz mapa bat, zauri irekiez, orbainez eta sendabideez diharduena. Irakurgai duzue sarean astelehenean aurkeztuko dugun liburua: Algara mutilatuak.
Mar
12
21
2018ko uztailean argitaratu zuen Edo! argitaletxeak Genero-ariketak. Feminismoaren subjektuak lana. Aurkezpenean zioenez, liburuaren helburua ez zen (trans)feminismoan ekarpen berriak egitea, ez eta testu esanguratsuenen bilduma egitea ere. “Gogoeta egiten lagundu diguten ahotsak” bildu nahi zituzten, eta bildu zituzten, esperientzia pertsonaletatik pentsamendurantz doan ibilbidea proposatuz, alor horretan erreferente diren autoreen sinadurak batuz Isa Castillo eta Iratxe Retolazak kooordinatutako liburuan. Orain osorik eskaintzen dizueguna.
Ots
26
21
Erreferentea da Ismael Manterola Ispizua artearen azterketa eta dibulgazioan. EHUko irakaskuntza lanaz gain, urteak daramatza euskal prentsan arteari buruzko gogoeta eta artikuluak egiten. XX. mendeko euskal arteari begirada aspaldi jarria dio —baita XXI.ekoari ere—, eta zehazki artearen transmisioan izandako bihurguneei buruz edo! argitaletxearekin 2017an Maite ditu maite liburu inportantea argitara eman zuen. Osorik eskaintzen dizuegu orain.
Abe
04
20
Aurten Durangoko Azoka birtualean izango da Susa. Udazkenean argitaratutako liburu berri hauek daramatzagu: Uxue Alberdiren Dendaostekoak kronika; Leire Bilbaoren Etxeko urak eta Miren Agur Meaberen Nola gorde errautsa kolkoan poema liburuak; Kattalin Minerren Turista klasea nobela; Marina Sagastizabalen Hiruki gatazkatsua saiakera Lisipe bilduman. Eta Munduko Poesia Kaierak bildumakoak beste hauek: May Ayim eta Raymond Carver. Azkenik, Ganbila antzerki bilduman hauek: Erika Olaizola eta Kamikaz Kolektiboaren Panpina, Sarah Kaneren Zartatua / 4.48 Psikosia eta Agurtzane Intxaurraga, Arantxa Iturbe eta Hika Teatroaren Bidaideak.
Udaberrian plazaratu genituen: Igor Estankonaren Moskito poema liburua; Julen Belamunoren Hotz industriala ipuin liburua; Oier Guillanen VHS nobela; June Jordan eta Forugh Farrokhzaden poesia kaierak; Eneritz Artetxe Aranaz eta Dxusturi Teatroaren Isiltasuna, Kepa Errasti eta Xake Produkzioaken Mami Lebrun eta Galder Perezen Hiru geltoki lurrun antzezlanak.
Eskerrik asko urte osoan lanean lagundu diguzuen guztiei, bai liburuak atontzen bai Literatur Emailuak astero plazaratzen. Besarkada bat astero-astero Emailua jasotzen duzuen 1400 irakurle baino gehiagori ere, zelan ez.
Aza
30
20
Bizitzaren joanean, kolkoa zera bihurtu zaigu, iraganaren errautsak gordetzeko urna moduko bat. Baina ez da erraza errautsa aldean erabiltzea begietan azkurarik igarri, azala zikindu edota eztulik egin gabe. Izenburu alegoriko bezain ironikoa dauka Miren Agur Meaberen Nola gorde errautsa kolkoan poema liburu berriak, zeinetan azken hamarkadan hainbat gairen inguruan idatzitako poemak biltzen dituen: nortasuna eta memoria; genealogia femeninoak; bidea locus ideal gisa; desamodioa, dolua, heriotza; indarkeriazko ekintzetan dugun ardura; poesiaren gaineko poesia. Osorik eskaintzen dizuegu sarean.
Aza
27
20
Baliteke gaurkoa izatea azken bisita. Eta oraindik ez zaizkio natural ateratzen talegoa bezalako hitzak. Batzuetan fribolo samarrak iruditzen zaizkio haien arteko elkarrizketak, ez dutelako politikaz hitz egiten, baizik eta pelikulez, liburuez, ametsez. Uzkiari buruzko tailer batean ezagututako lagun txiletar batzuen etxean geratu zen lehenengo bisitan. Geroztik, ardo botilak hustu zituzten, “ahizpa” esan zioten elkarri, bizi zituzten biolentziak konpartitu. Baina haiei ez zien kontatu muga gurutzatuta trena hartzean sentitzen zuen izua, Charlie Hebdo-ren kontrako atentatua gertatu zenetik.
Osorik duzue sarean irakurgai Kattalin Minerren Turista klasea nobela laburra.
Aza
17
20
Testu teatroaren kalitatearekiko mira, euren sasoiko euskararekiko atxikimendua, eta, kasu askotan, emakumeen begirada sozial bati loturiko jarduna, beren belaunaldiko testuinguruan erreferentzia bakanetakoa izan dena. Agurtzane Intxaurragaren eta Arantxa Iturberen arteko elkarlana aitzindaria izan da, eta eredugarria. 1989an hasi zuen ibilbidea Hika antzerki taldeak, hainbat etapa ezagutu dituena. Eta une batean Arantxa Iturberen hitzak batzu zitzaizkion Agurtzane Intxaurragaren antzerki-senari, eta bien artean hainbat lan osatu dituzte. Ganbilako bildumara ekarri dugun Bidaideak honetan hiru elkartu ditugu: Ai ama! (2002), Ixa (2003) eta Aitarekin bidaian (2010). Taula gainean bezainbat goza ditzazuela orain paperean.
Aza
16
20
Euskarara ekarritako autore batekin ere badator Ganbila bildumaren hirugarren emanaldi hau: Sarah Kane. 28 urte besterik ez zituela hila, denbora laburrean lortu zuen eszena britainiarreko —eta gerora europarreko— erreferentziazko izen bat izatea, antzerki garaikidea ezagutzeko ezinbesteko egilea bilakatzea. Haren testuek gizarteak bazterrean utzitakoen egoera bortitzak jasotzen dituzte, Zartatua lanean ikus dezakegunez. 4.48 Psikosia, berriz, bere buruaz beste egin aurretik ospitale psikiatrikoan idatzitako testua dugu. Arantzazu Fernandezek itzuliak, liburuan bildu diren bi lanok adierazpen ukaldi latzak ditugu.
Aza
15
20
Erika Olaizolaren imajinariotik, bulkadatik, adierazteko beharretik sortutako lan bat da Panpina. 2019ko udazkenean estreinatu zenetik, antzezlana emanalditik emanaldira hazten joan da. Publikoarekin berehalakoa izan da konexioa, eta gerora, autore eta antzezle den Erika antzezlanaren energiaz jabetu ahala, gero eta ozenago egin du eztanda haren oholtza gaineko indarrak, ordubeteko monologoan harrapatzen zaituena. Liburu honetara bildu dugu orain, Ganbila bildumara, Erika Olaizolak berak sormen prozesuari buruz idatzitako gogoetekin batera, eta baita han edo hemen bidaide izan dituen lagunek “panpina” kontzeptua buruan hartuta libururako idatzi dituzten ekarpenekin ere. Jolasten has zaitezke, irakurle.
