Literatur Emailuak

Jon Aranoren poemak

1985ean argitaratu zuen Susa argitaletxeak Jon Aranoren Bileterik gabe poemarioa. Ahots kritiko eta mutiria zekarren plazara, baina ez estilorik gabea, ez zalaparta hutsa, idazlearen garaiko oihua izanagatik ere, jantzi klasikoagoez ere janzten bazekiena. Aranoren poesiaren oihartzuna Malezia sorta liburuak berretsi zuen (Susa, 1990), eta 2002an XX. Mendeko Poesia Kaierak bilduman jaso zen haren poemen antologia bat. Hemen irakur dezakezu.

Bernard Larregiren lanak

Bi liburutan kaleratu zuen Bernard Larregik Royaumonten Biblia ospetsuaren euskal bertsioa, biak izenburu berarekin: Testamen Zaharreko eta Berriko Historioa. Guztiarekin ere, argitaratze orduko premiak zirela eta, lehen liburukian (1775) argitaratu ez ziren Testamentu Zaharreko hainbat atal ere eskaini zituen printzipioz Testamentu Berriari bakarrik zegokion bigarren liburuan (1777); horrezaz gainera, saindu batzuen bizitzak ere erantsi ziren bigarren liburuki hartan. Nahasmendu hori guztia gogoan harturik, eta horrelako testuei zor zaien begiruneari inolako traiziorik egiten ez zaiolakoan, Klasikoen Gordailuak hiru multzo desberdin baina trinkotan banatu du Larregiren obra guztia: Testamentu Berriaz diharduena, Testamentu Zaharrari dagokiona eta, azkenik, sainduen bizitzez ari den atala. Jadanik sareratuta dagoen Testamen Berriko Historioa (1777) delakoari, bada, Testamen Zaharreko Historioa (1775-1777) eta Zenbeit sainduen bizitzea (1777) eransten zaizkio gaurkoan, hiruak liburu desberdinak balira bezala. Parada ezin hobea, beraz, lehenago emana ez genuen Abisua irakurtzailleari delako proemiotik hasi eta Larregiren hizkuntz bizitasuna dastatzeko.

Juan Kruz Igerabideren poemak

XX. Mendeko Poesia Kaierak bildumak Juan kruz Igerabideren poemen antologia jaso zuen 2002an. Hainbat jenerotan jarduna —narrazioak, saiakera, eleberria, aforismoak—, poesia du bere literaturgintzaren zutabeetako bat Juan Kruz Igerabidek, eta bereziki nabarmentzekoa da haur eta gazteentzako poesiaren alorrean egindako lana. Ildo horren arrastoekin, ahots propioa garatu du idazleak bere poemarioetan: Notre-Dameko oihartzunak (Elkar, 1984), Bizitzarekin solasean (Elkar, 1989), Sarean leiho (Alberdania, 1994) eta Mailu isila (Alberdania, 2002). Hona hemen Susak kaleratu zuen Poesia Kaiera.

Mendibururen idazlan guztiak sarean

Sebastian Mendibururen idazlan guztiak sareratzeko xedea bete nahi du gaurkoan Klasikoen Gordailuak. Hori zela eta, oiartzuarraren Euskaldun onaren biziera (1762) liburua eta hainbat irakurlek faltan nabari zuten otoitzgaien sorta mardula (Jesusen amore-nekeei dagozten zenbait otoitzgai (I) (I) —1759, 1904—, Jesusen amore-nekeei dagozten zenbait otoitzgai (II) —1760, 1904— eta Jesusen amore-nekeei dagozten zenbait otoitzgai (III) —1760, 1905—) erantsi zaizkio orain arte eskainitako idazlanen zerrendari. Erlijiozko literaturaren zaleek ez ezik, hizkuntzaren dastatzaileek ere badute non bazka, beraz

Literatur Emailuen bloga

2002ko urtarriletik astero igorri ditugu literatuaren inguruko albiste eta ekitaldien iragarpenez osatutako Literatur Emailuak —bidalketa guztiak ikusgai dituzu—. Aurrerantzean, orain arteko Emailu bakoitzeko albiste guztiak batu eta Emailuen bloga izango dugu; astero astero elikatuko duguna. Hamaika sail ezberdinetan, hemendik aurrera ere; orain arte bezala, literaturaren inguruko albiste, argitalpenen berri, efemerideen gaineko lotura eta literatur ekimen ezberdinen agenda osatuko dugu. Blogean gainera, susa-literatura.eus eta armiarma.eus guneetako informazio gehiago (Kritiken hemeroteka, nazioarteko efemerideak…) izango ditugu eskura.

Leonard Cohenen erorkizuna

Kantu egile gisa goretsia, idazle gisa erdeinatua. Abeslari baino lehen poeta, abestiak egiterakoan ere poeta. Mende erdi bete da Leonard Cohenek Let us compare mythologies poema liburua kaleratu zuenetik.

• Berria-ko artikulua osorik:
  48. orrialdea, 49. orrialdea.

Pako Aristiren poemak

Narratiba eta kazetaritza lanekin batera, poesiak aparteko tokia du Pako Aristiren literatur lanean. Iraileko ipuin eta poemak (Elkar, 1989) liburuan publikatu zituen lehen poema haien ondotik, segida xamarrean kaleratutako bi poemarioek —Castletown (Erein, 1996) eta Oherako hitzak (Erein, 1998)— erakutsi ziguten Aristiren poesigintzaren ildo nagusia: egunerokotasuna, bizitzea, amodioa, konpromiso etikoa… Bere poesiarik narratiboena dakar Libreta horiko poemak (Susa, 2003) lanak,  kaleratu duen azken poema liburuak. 2001ean XX. Mendeko Poesia Kaierak bilduman kaleratu zuen Susak Aristiren poemen antologia bat.  Osorik eskaintzen dizugu orain.

Nagib Mahfuzen heriotza

95 urte zituela hil da, 2006ko abuztuaren 30ean, Kairon noski, Nagib Mahfuz idazlea. XX. mendeko Egiptoko idazle eta intelektual inportantea, Mirarien karrika liburua medio ezagutu da, hein handi batean, Mendebaldean, eta batez ere 1988an Nobel saria jaso zuelako. Ipuinak idazten hasitakoa, 1947koa da Mirarien karrika, eta 50eko hamarkadakoa bere obrarik esanguratsuena, Kairoko Trilogia (Bi jauregien artean, Azukrearen kalea, Desiraren jauregia). Lehenago hasitako eleberri historikoak utzi eta arlo sozialagoko narrazioetara lerratua zen Mahfuz. Gerora beste hainbat eleberri, ipuin-bilduma eta filmetarako gidoi idatzia da literatura arabiar modernoaren aitatzat jotzen den Nagib Mahfuzek (Lapurra eta zakurrak; Miramar…). Euskaraz ere irakur daiteke. Patxi Zubizarretak ekarri du euskarara Mila eta bat gauen gauak, eta Txalapartak kaleratu 2006ko maiatzean. Mirarien karrika ere, Literatura Unibertsala bildumakoa, euskaratua du Zubizarretak, aurten argitaratuko dena.
Mila eta bat gauen gauak liburua eskaintzen dizugu.

Joseba Sarrionandiaren poemak

Unibertso bakarra akaso, baina mundu diferenteak aurki daitezke Joseba Sarrionandiaren poemetan. Mundu diferenteak edo munduari begiratzeko modu diferenteak. Izuen gordelekuetan barrena (BAK, 1981) poemariotik hasi, eta Marinel zaharra (Elkar, 1987) eta Gartzelako poemak (Susa, 1992) liburuetan barrena, Hnuy illa nyha majah yahoo (Elkar, 1995) obraraino. Bilakaera bat, eta baita bilaketa bat ere. Horien guztien antologia irakur dezakezu Susa argitaletxeak kaleratutako XX. Mendeko Poesia Kaierak bilduman, Sarrionandiaren poemen antologian.

Iñigo Aranbarriren poemak

XX. Mendeko Poesia Kaierak bilduman jaso zen Iñigo Aranbarriren poemen antologia. Jonas Poisson (Susa, 1986) eta Dordokak eta Elurrak (Susa, 1989) poemarioekin hasitako bidearen sendotzea ekarri zuen Harrien lauhazka (Susa / Euskalgintza Elkarlanean Fundazioa, 1998) lanak. Euskal poesiaren alorrean erreferentzia, beste hainbat jenerotan ere jarduna da (eleberria, kronika, saiakera). Hemen daukazu Iñigo Aranbarriren Kaiera osorik.

Lizarraga Elkanokoaren idazlanak (II)

Abuztuaren sasoi honetan Joakin Lizarragaren beste idazlan luzaroan argitaragabe zenbaiti egokitu zaie sarea ezagutzea. Gaurtik aurrera, bada, Elkanoko abadearen hiru lan gehiago aurkitu ahal izango ditu irakurleak Klasikoen Gordailuan. Batetik, berrehun bat sermoik osatzen duten bilduma: Sermoiak (1771-1800: 2004); bestetik, beste horrenbeste himnoz, bertsoz eta kantuz osatutakoa: Koplak (1793-1821: 1983). Eta, hirugarrenik, nonbait Lizarragak berak luzatutako “persona senziloak pensa brebe aisa ala” leloarekin bat egin nahian, San Joanen ebanjelioaren itzulpena eta bi dotrina luze eransten dira Beste zenbait itzulpen (c. 1821: 2004) estekaren baitan.

Luis Berrizbeitiaren poemak

“Liburu miragarria honakoa, eta miragarriak bertako poemak“. Horixe idatzi zuen Xabier Mendigurenek Argia aldizkarian 1988an Zoperna jenerala (Pamiela, 1987) poemarioari egindako kritikan. Eta segidan liburua aletzen zuen, poetaren berri ere emanez: Luis Berrizbeitia. Hainbat jende liluratu zuen Zoperna jeneralaren ostean, Elkarrekin 1992an Eremu karroinduak kaleratu zuen eta Susak XX. Mendeko Poesia Kaierak bilduman sartu zuen. Osorik irakur dezakezu bere poemen antologia, Kaieran bildutakoa.

Toribio Altzagaren bost antzezlan gehiago sarean

Toribio Altzaga Anabitarte (1861-1941), Donostiako idazlearen, beste bost antzezlan jarri ditu sarean euskaraz.netek:  Arpuxa kalian eta Txingurri bakarrizketak, txotxongilo ikuskizunerako eratutako Kaskagogorra, Biyak bat elkarrizketa eta Osaba, hiru ekitalditan banatutako antzezlana. Aurreko lauak testu labur eta arinak dira, garaiko euskaldunen gozamenerako idatziak; Osaba antzezlana, berriz, asmo handixeagokoa da, umorea eta Altzagak hain bereak dituen elkarrizketa biziak alde batera uzten ez baditu ere.

Jon Alonsoren Camembert helburu

Saiakera fikzioz margotua? Narrazio saiakeraz hornitua? Saioa eta eleberria maisuki uztartu zituen Jon Alonsok Camembert helburu liburuan. Euskalgintza Elkarlanean Fundazioak eta Susa argitaletxeak 1998an kaleratua, Toulouse-Lautrec pintorearen bizitzaz eta lanaz azterketa zorrotz bat egiteaz gain, haren margolan baten inguruko eleberri bikaina josi zuen Jon Alonsok. Dena liburu berean, osorik irakur dezakezuna.

Lizarraga Elkanokoaren idazlanak

Elkanoko apaiz izan zen Joakin Lizarragaren unea iritsirik, bi labealditan eskainiko ditu Klasikoen Gordailuak haren idazlan garrantzitsuenak. Eta oraingo honetan hagiografiaren ildokoei eman bazaie lehentasuna, hurrengoan sermoigintzarekin eta liturgiarekin zerikusirik dutenak sareratuko dira. Hori horrela, bada, honako hauek dira gaurkoan gordailuratuak: Jesu Kristoren eta Ama Birjinaren bizitzak (c. 1793: 1994) izenekoa, ehun eta laurogei bat sainduren bizitza jasotzen dituen Sanduen bizitzak (c. 1793, 1994) eta, azkenik, beste saindu mordo baten bizitzak biltzen dituen Zenbait sanduen biziak asteaz datozinak (1793-1813, 1994).