Urr
03
13
Bederatzi ipuineko sorta da Uxue Alberdik gaur aurkeztu duen Euli-giro liburu berria. Bederatzi kontakizun ezusteko eta durduzagarri. Liburuko protagonista emakumezkoak ez ditu ez adinak ez ogibideak lotzen, ezta bizi duten momentuak ere, baina euren gorputzek eta fisikotasun horretatik sorturiko sentipenek toki zentrala dute narrazioetan; bizi-grinak mugitzen ditu orain amorruz, orain desiraz, orain samurtasunez, orain mendekuz. Uxue Alberdiren prosa gardena da kontaeran, bizitasuna dauka erritmoan, aberatsa da detaileetan, zorrotza da estrategian.
Ira
05
13
Bethi gibelekoz aintzina gaia hartuta, Mattin Irigoienek tobera idatzi zuen 1991n. Lehendabiziko emanaldia irailaren 22an izan zen Donapaleun, bigarrena urriaren 20an Muskildin. Liburu batean jaso zituen testuak eta argazkiak Maiatz argitaletxeak, Antton Lukuren hitzaurre eder batekin: “Hiltegiak eta SPAVIA lantegia hesten, postu galtze administrazionean, kontestu hits horretan sortu zen Amikuze-Iholdin kultur astearen egiteko ideia. Toberaren paradan, karrika ibilaldian, dantzari eta epailetarik kanpo, anitz pertsonai ezberdin agertzen dira: jendarme, burges, andere eta bereziki zirtzilak”. Osorik eskaintzen dizkizugu 1991ko Amizukeko toberak.
Abu
14
13
New Yorkeko taxilariek 1934an egindako grebetan oinarritutako obra da Exkerraren zain (Waiting for Lefty), Clifford Odetsek idatzi eta Group Theatre taldeak 1935ean estreinatua Sanford Meisner-en zuzendaritzapean. Koldo Izagirrek itzuli zuen antzezlana 1998an, Joserra Fachadok gidariturik Donostian taularatzeko. Gaur 50 urte dira Clifford Odets hil zela, XX. mendeko antzerkigile nagusietarik bat. Zinemara ere eraman ziren haren lau lan: Golden Boy (1937), Clash by Night (1941), The Big Knife (1949) eta The Country Girl (1950).
Uzt
17
13
Hatsa elkartearen gidaria den aldetik da ezaguna batzuentzat Auxtin Zamora, 1998az geroztik “Hatsaren poesia” ekitaldiak antolatzen dituena urtero Senperen apirileko lehen asteburuan. Baina poesia zaleek zatiaz lehenagotik jarraitzen diote, Maiatz argitaletxearekin 1986an bere estreinako liburua (Ezin errana) plazaratu zuenetik. Gaur, hala ere, Zamoraren bigarren poema bilduma dakarkizuegu: Hatsaren bustia (1988), digitalizatu eta sarean eman dugu osorik.
Eka
19
13
1977an idazten hasi eta 1980an kaleratu zuen aurreneko liburua Jean Louis Davantek, bertsozkoa: Makila gorria. Ondoren, bestelako urrats bat egin nahi zuela erabakirik abiatu zen poesiaren bideetan, 1980ko udan. “Amodiozko poema sail bat idatzi nuen, eta Azkue Sarian aurkeztu”, baina Joseba Sarrionandiaren lehen liburuarentzat izan zen saria. Davanten poema bilduma hura, Itsasoak iraultzan, Maiatz argitaletxeak plazaratu zuen gero 1986an, eta orain osorik emana duzu interneten.
Eka
03
13
1963ko ekainaren 3an hil zen Nazim Hikmet poeta turkiarra. Bere bizitza eta idazletza militantzia politikoari estu lotuak joan ziren; Alderdi Komunistako kide, hainbat aldiz kartzelatu zuten. Azken espetxealdian 12 urte iragan ondoren, Varsovia eta Moskura alde egin zuen, eta han idatzi bere azken lanak. Hantxe hil zen, 62 urte zituela. Gabriel Arestik ekarri zion euskarari lehendabizikoz Hikmet, 1971n, Lau gartzelak liburua itzulita. Iñigo Aranbarrik ere poeta turkiarraren 12 poema euskaratu zituen, Susa argitaletxearekin kaier txiki batean 2007an plazaratuak. Horiez gain, poema solterik ere itzuli eta argitaratu denez, denak bildu ditugu.
Mai
22
13
Sistema penalaren eta kartzelen kritika egin zuen Victor Hugok 1834an Claude Gueux nobelan, eta bidenabar heriotza zigorraren kontrakoa. Champagneko Saint Bernard abadia 1808an Clairvauxko kartzela bilakatu zen; han kokatu zuen Victor Hugok kontakizuna, benetako gertakarietan oinarriturik. Eta Zorion Zamakolak espetxe horrexetan preso zelarik euskaratu zuen Claude Gueux, 2007an Ataramiñek argitaratua eta orain osorik sarean eskaintzen dizuguna, Hugoren heriotza eguna gaur dela aitzakiatzat hartuta. Claude Gueux gose da, lanik ez dauka, lapurreta egin du; gogor kondenatu ondoren espetxean sartuko dute.
Mai
09
13
Amodiozko istorio bat du ardatz Eñaut Etxamendiren Aurora kontakizunak. Maiatz argitaletxeak plazaratutako hirugarren liburua izan zen, 1985ean inprimatua eta orain osorik sarean eskaintzen dizuguna. Irati oihanaren erdialdean den Irabiako festetara abiatu diren gazte batzuk dira kontakizuneko lagunak. Haietako batek Aurora izeneko neskatxa bat ezagutuko du. “Añisak ezpañak erratzen zauzkidala, ohartu nintzan xerbitxaria ene gibeleko aldean zagola guri begira, eta galdegin nakon: “Nola dun izena?”. “Paa ti… Aurora” erran zautan beharrirat”. Mutila maiteminez ibiliko da, laborantza ikasketak egitearren herritik alde egin eta berriro Aurora ikusteko unea itxaroten duen bitartean.
Api
24
13
“Norbanakoaren eta taldearen arteko harremanari buruzkoak dira Elkartasun basatia liburuko poemak” adierazi du Oier Guillanek. “Tentsio hori sortzailea izaten da, batzuetan talka, beste batzuetan gatazka, baina baita ere maitasun adierazpena, elkartasun basatia”. Ostegunean jendaurrean aurkeztu aurretik, Elkartasun basatia osorik eskaintzen dizugu sarean. Poesiazko liburu bat da, baina teatroak bustita datorrena; pieza asko partiturak balira bezala konposaturik daude, interpretatuak izateko moduan ahotsez edo gorputzez. Lehen errezitaldia Donostian egingo du maiatzaren 9an, ondoren Larrabetzun ekainaren 1ean eta Oreretan ekainaren 7an.
Api
19
13
Gaur 40 urte dira Eustakio Mendizabal “Txikia” tiroz hil zutela Algortan. Itsasondon jaio zen 1944n eta 28 urte zituela hil zuten 1973ko apirilaren 19an. Galduta ez dauden Txikiaren bertso eta olerkiak bildu zituen Jon Arano poetak 1992an eta Hitz etena liburuan argitaratu zituen, hitzaurre argigarri batekin. Bilduma hura osorik paratu dugu orain sarean. Baina tamalez, Txikiak klandestinitatean idatzitako poema guztiak aurkitzeko lana oraindik betetzeko dago.
Api
17
13
Ray Bradburyren liburuak irakurriz zaletu zen Mayi Pelot zientzia fikziozko literaturara. Gero Isaac Asimov, Stanislaw Lem, Philip K. Dick. Eta halaxe ekin zion berak ere idazteari eta Maiatz aldizkarian lehen aletik hasita ipuinak argitaratzeari 1982an. Ondoren iritsi zen estreinako kontakizun liburua: Biharko oroitzapenak, 1985eko urrian plazaratua eta orain sarean osorik eskaintzen dizuguna. Narrazio hauen harira, Itxaro Bordak eta Josu Landak Susa aldizkarian Mayi Peloti egindako elkarrizketa polit bat daukazu. Bi urte geroago Teleamarauna nobela ehundu zuen.
Api
04
13
Duela sei urte Inter porcos kontakizun bilduma plazaratu zuen Lucien Etxezaharretak (Maiatz, 2007ko apirilaren 9an), orain sarean osorik eskaintzen dizuguna. Narrazio askoren egilea da Lucien, baina bilduma osatzeko “kronika aberezaleak” bildu zituen: lehen zortziak 1982tik 1987ra bitartean Maiatz aldizkarian agertuak eta azken seiak 2004 eta 2007 artean. Liburuari izenburua Margarita inter porcos kontakizunetik datorkio, eta hauxe aitortzen digu bertan: “Zerriak maite ditiat beste batzuek katuak maite dituzten bezala”. Hain zuzen ere, zerri hegalari batek apaintzen du liburuko lehen orrialdea.
Mar
20
13
Mikel Tabernak martxoaren 21ean nobela berria aurkeztu aurretik osorik eskaintzen dizugu sarean. Denetik saltzen da Alkasoroko Bentan, eskuinean baitauka denda eta ezker aldean taberna; beraz, handik igarotzen dira herriko biztanle guztiak, orain ez bada gero. Bentako semea da Martin Irazoki, nobela honen kontalaria, gaztaroko hogei urteen berri emango diguna, eta gisa horretan herri oso baten erretratua. Gaztetan 1975eko garaiak bizi izan zituen belaunaldiaren kezkak eta ibiliak kontatzen ditu nobelak: lehen sexu jolasak, unibertsitatea, kontzientzia politikoa, ikurrina, gurdia zibilak…
Mar
15
13
Japoniako literatura proletarioa deitutakoaren idazle behinena da Takiji Kobayashi. Obra laburreko idazlea –29 urte zituela hil zuten torturaturik–, langile klaseak eta mugimendu obrero eta komunistak 1920ko hamarkadan bizi izan zituenak kontatzen ditu bere literaturak. Japoniako historian data lazgarria da 1928ko martxoaren 15a; egun hartan hasi eta hilabete batzuetan milaka lagun atxilotu zituzten, torturatu eta, epaiketa luze baten ondoren, zigor gogorrak ezarri. Senki (Bandera Gorria) aldizkarian 1928-03-15 kontakizuna argitaratu zuen Kobayashik, gertakari haiek azaltzen. Hiromi Yoshidak ekarri du euskarara, ez ingelesez, ez espainolez, ez frantsesez aurki ez daitekeen lana.
Mar
06
13
Errealitatea eta fikzioa josiz eta urratuz, pintoreak autoerretratua margotzen duen gisan idatzi du Miren Agur Meabek nobela berria: Kristalezko begi bat. Martxoaren 7an Donostiako Udal Liburutegian aurkeztu aurretik osorik eskaintzen dizugu sarean. Amodiozko haustura batek eragindako minetik ihesi, bolada baterako Landetara joango da, adiskide batzuek utzitako etxera; eta han, idazten hartuko du sosegua, bizitzako galerei, bere izateari, desamodioari eta askatasunari, idazkuntzaren zentzuari buruzko gogoetak paperera ekarri ahala.
