Mar
21
19
Uruguaiko “45ko Belaunaldia” deritzoneko poeta handienetako bat izan zen Idea Vilariño. Belaunaldi kide gizonezkoen (Juan Carlos Onetti, Mario Benedetti) gerizpean egona urtetan, poesia idazteko dohain berezia erakutsi zuen gaztetatik. Mota ugaritako poemak idatzi zituen, amodio eta desamodiozko poema ederretatik soslai sozialagoa duteneraino, baina bikaintasunez beti. Poeta ez ezik itzultzaile aparta izan zen halaber. Garazi Arrulak euskaratutako poemak bildu ditugu Idea Vilariñoren kaieran.
Mar
20
19
XX. mendeko idazle italiar handienetakoa, euskaraz sarrien itzuli den poetetako bat da Cesare Pavese. Oraingoan, lehen aldiz, hari dedikatutako euskarazko lehen poema-liburua da antologia hau. Bere garaian nagusi zen poesia italiar kriptikoaren aldean, askoz ere poesiagintza narratiboago bat garatu zuen, batez ere Lavorare estanca (Lan egiteak akitzen du) liburu erreferentziazkoan. Gerorako beste poemak amodiozkoagoak dira, eta horietako bat da ziur aski bere poema ezagunena: Etorriko dun heriotza hire begiz.
Ion Olano Carlosek ekarri ditu euskarara Cesare Paveseren poemak.
Mar
17
19
Literaturaren ildotik dator Lisipe bildumaren seigarren alea: Eider Rodriguezen Idazleen gorputzak. Beste arloetan bezala, literaturgintzan ere kanporatuak izan diren emakume idazleek denetariko estrategiak erabili izan dituzte debekatutako eremuak arakatzeko eta eraldatzeko, eta estrategia horiek guztiek emakumeen genealogia osatzen dute, ez bakarrik literaturarekin erlazioan, baizik eta gorputza eta, beraz, bizitza bizitzeko, imajinatzeko, irakurtzeko eta idazteko momentuan ere. Bost idazlerekin (Arantxa Urretabizkaia, Laura Mintegi, Miren Agur Meabe, Karmele Jaio eta Uxue Alberdi) izandako elkarrizketetan oinarritutako ikerketa lana.
(gehiago…)
Mar
14
19
Beñat Sarasolak Deklaratzekorik ez nobela aurkeztuko du martxoaren 15ean Donostiako Pandora tabernan (Txofre kalea, 2), Harkaitz Canok lagunduta. Puskatu ezin duen iraganaren zamarekin bizi da nobelako protagonista. Militante politiko inplikatua izana gaztetan, inplikazio horren kontrakarrean bizi nahi du orain, 90etako mundu gatazkatsu harekiko destaina azalduz. Ertz oso garratzeko protagonista dakarkigu Sarasolak bere lehenengo eleberrian, bere buruarekin eta inguruarekin bakean bizitzea lortzen ez duen pertsonaiaren bitartez egungo gizartearen erretratu bat eskainiz.
Mar
04
19
Lisipe bildumak bosgarren alea argitaratu du: Uxue Alberdik idatzitako Kontrako eztarritik. Hamabost emakume bertsolari elkarrizketatu ostean euren testigantzekin ondutako emaitza da liburua. Bertsolaritza praktika sozial bat da eta praktika sozialak oro dira gure garaiko botere harremanen dispositibo. Aski garbi ondoriozta daiteke hori elkarrizketatuen esanetatik. Espazio publikoak gizonenak diren honetan, emakumeen ikusgarritasuna gizonezkoen desiraren neurrira egina dela ageri da begien bistako.
Ots
27
19
Jose Luis Otamendik otsailaren 28an aurkeztuko du poema liburu berria: Disoluzio agiriak. Bizi ditugun garai aldakorrek sortutako galderak plazaratu ditu liburu honetan, eta galdera horiek egiteko, poesia molde berri bat bilatu du, betiko Otamendi izateari utzi gabe. Zahartzen ari den gorputz baten kezkak, minak eta grinak ageri zaizkigu poemotan, giro politiko eta sozialari erreparatzen dion gorputz bat, bera baino lehenago zahartutakoen zaintzaren bidez etorriko zaiona ikusten duena. Aurreko liburutik bost urte igaro diren honetan, idazlearen hasierako poemetako samurtasuna eta surrealismoa aurkituko ditu irakurleak liburuan, urteek eman dioten aberastasun teknikoarekin.
Ots
24
19
Garai batean idazle askorentzat letren plazara jalgitzeko atea baliatuta, Irun Hiria saria irabazita, Kutxak kaleratu zuen 1992an Arantza Etxeburuaren Hitz hits, paperezko mihisetan lits poema-liburua. Beste kasu askotan bezala, eta generoak hemen badu esangurarik, eta ez hain zuzen literarioak, segidarik izan ez zuen bidea. “Garai eta molde askotako euskal poema eta euskal olerkien oihartzunez” osatua aurkeztu zigun kritikak Etxeburuaren poemarioa, orain osorik eskaintzen dizueguna.
Urt
13
19
Duela hiru urtetik sarean irakurgai zegoen Hiltzaile baten bila, Xabier Gereñoren nobela, mitikoa bihurtuko zen Jurgi kapitaina pertsonaiaren estreinako lana (1975). Ordukoan itsasontzi bateko kapitaina zen Jurgi Arregi, baina hurrengo nobelan (Espioitza) jadanik langabezian dago, eta Baionatik Bilbora joango da beharrera, detektibe agentzia batera. Laguntzaile etengabekoa bihurtuko zitzaion Peru Alikarekin batera, denetariko kasuak eta misterioak argituko zituzten nobela ugarietan, baita den-denak arrakastaz argitu ere. Gudari bat eta Iruineako asasinatzea nobelak ere horren adibide garbiak dira. Hirurak, 1977 urtekoak, eskura dituzu orain.
Urt
06
19
Irun hiria Literatur saria irabazi zuen 1994an Joakin Balentziak, Olerki sailean, Amaigabeko zikloa poemarioarekin. Sei urte lehenago Espaloian dago munduaren xilkoa lanean erakutsi zuen bidea jorratzen jarraitu zuen, ni-tik epikara hurbiltzen diren deien ildotik. Urte amaiera/hasiera honetan osorik dakargu, liburuari izena ematen dion poeman dioenez, “(…) agian zu, ni eta gu / berriro sortuko gara / amaigabeko zikloa errepikatzeko moduan…”.
Abe
21
18
Kutxak antolatzen zuen Irun Olerki Saria bereganatu zuen 1984an Joannes d’Iraolaren poema bilduma obrak, Patziku Perurena leitzarraren lanak. Haurtzaroa, Gaztaroa eta Heriotza atalek batasun bat iradokitzen badute ere, eta nolabaiteko batasunik bada, poemak independenteak dira, eta haien bitartez Perurenak hainbat irudi eta gai jorratu zituen bere lehen poemarioa izan zen honetan, gerora landu duen ibilbidean bere unibertso literarioa osatu dutenak. Osorik eskaintzen dizuegu.
Aza
22
18
Harkaitz Cano Fakirraren ahotsa nobela berriarekin dator, Twist argitaratu eta zazpi urtera. Osorik eskaintzen dizugu sarean, azaroaren 26an jendaurrean aurkeztu aurretik. Gainera, liburuari buruzko elkarrizketa egingo dio Leire Palaciosek egileari Literaktumen. Zer egin dohain bat daukazunean? Erabili, munduari eskaini, eta, trukean, inoren arreta jasotzera ohitu. Horixe egiten du Imanol Lurgainek bere ahotsarekin kantagintza konprometitua besarkatu eta frankismoaren kontra borrokan hasten denean. Borroka armatua, klandestinitatea, erbeste paristarra…, mundua iraultzen saiatu zen belaunaldi baten erretratua da lau hamarkadatan luzatzen den nobela hau, sortzailearen hauskortasuna, musikaren ahalmen katartikoa, bizitza bohemioa eta denboraren igaro lasterra bezalako gaiei buruzko hausnarketaz betea eta errealitateari maileguan hartutako pasarte eta pertsonaiez josia.
Aza
13
18
Nola bizi atzoko guztiak hainbesteko pisua badu. Horra Iñigo Aranbarrik hamar ipuinotan dakarren galdera. Ezinarekin borrokan, adiskidantzaren ertzen eta sentimendu primarioen artean dabiltza ipuin liburuko pertsonaiak erantzunaren bila. Kontu kitatze bat desagertzen ari den mundu batekin, hura ederretsi gabe. “Ez dun nostalgia, garai hura ez zunan hobea”, dio pertsonaietako batek. Lehengo mundu hori oraingoarekin gainjarrita ageri da ipuinotan, giza flysch basa batean bezala. Atzorik gabe ulertzerik ez dagoen oraina, hamar kontakizun fikziozkotan. Munduko tokirik ederrena ipuin liburua osorik irakurgai duzue sarean.
Aza
06
18
Sarean eskaintzen dizuegu osorik Idurre Eskisabel Larrañagaren aurreneko poema liburua, Goseak janak. Inozentziaren galerak eta nortasunaren eraikitzeak ardazten dute liburua. Nor izateak dakartzan funtsezko galderak, ekinak, jarrerak, begiratzeko erak, errotze berriak eta deserrotze eta gabetze minberak. Zenbat dagoen haututik eta zenbat ezarritakotik, amore ematetik, norbere ekinetik, konformatzetik. Eta nola jazotzen zaigun hori dena mundu honetan, nola baldintzatu eta eraldatzen gaituen besteekin dugun harremanak, nola mamitzen den gure gorputz partikularrean. Jabetze edo ahalduntze esperientzia gisa ageri da bizitza poema organiko hauetan.
Urr
30
18
Yoseba Peñak bere azken nobela aurkeztuko du urriaren 30ean: Hariak. Aita aberatsaren nahiaren kontra, Zarautzera ezkonduko da Irene, eta hantxe biziko du 36ko gerraren aurreko giro nahasia. 50eko hamarkada bukaeran, oihartzun urrun bat da gerra Xexilirentzat. Han eta hemen entzundakoekin joango da osatzen gerrak kendu zionaren haria, eta senarrarekin eta ahizparekin ezagutuko du beste mundu baten aukera. Txiki fusilatzekotan direla panfletoak banatzea izango da Olatzen aurreneko ekintza politikoa. Handik gutxira hilko dute herrian guardia zibilen burua. Euskal Herriaren berrogeita hamar urteko intrahistoriari erreparatu dio Yoseba Peñak nobela honetan. Hiru belaunalditako emakumeen bidez, memoriaren transmisioan, justizian, kulpan arakatu du idazleak.
Urr
27
18
Lisipe bildumak laugarren liburua argitaratu berri du, Ezagutzaren matazak, Emagin elkarte feministak idatzia. Mugimendu feministak eta ekinbide komunitarioek azalarazi dutenez, ezagutza elkarreraginean eta elkarlanean sortzen da beti. Hala izanda ere, egitura akademiko eta hierarkikoak dira nagusi ezagutza kudeatzerakoan eta hedatzerakoan. Liburuxka honetan, gogoeta feminista kolektiboa gorpuztu dugu ezagutzaren inguruko korapilo zenbait askatzeko asmoz (prozedurak, ikergaiak, metodologiak, erakundeak…). Aldi berean, askatu gabeko korapiloak eta hari-muturrak ere ikusgarri egin nahi izan ditugu, askotariko ikerketa-jardunetan zer-nolako erronka feministak ditugun xehatu ahal izateko.
