irailak
Uzt 22 04
Ohi bezala, kupidarik gabekoa eta komarik ez galtzekoa zen orain 25 urteko Izagirre eta Saizarbitoriaren Oh! Euzkadi saileko komentarioa, Zeruko Argia aldizkariaren 839. zenbakikoa. Enpresarioaren inguruko lerro batzuen ondoren, eta Nafarroaz eta Egin-ez idazteko beta galdu gabe, Pasaiako San Ferminen inguruko kronika eder askoa ekarri zuten. Idazle gonbidatua Jon Casenave izan zuten.
Uzt 15 04
Augustin Zubikarai Ondarroan jaio zen 1914ko azaroaren 3an eta Galdakaon hil zen 2004ko uztailaren 12an. Gaztetatik hasi zen euskaraz idazten eta 1937an gerra garaian kaleratu zen Eguna euskarazko egunkariko erredaktore izan zen. Gerra ostean ere etengabe segitu du idazten eta esan liteke bera dela egungo idazle oparoenetako bat.
Literatur aldizkarietan ere asko idatzitakoa dugu ondarrutarra, Egan eta Olerti aldizkarietan topatu dizkiogu batez ere lanak. Olertin 1959tik 1987ra bitartean kolaboratu zuen —17 poesia sorta—; Egan aldizkarian 1957tik 1982ra bitartean aurkitu dizkiogu zortzi bat lan —tartean 6 antzerki saio—.
Uzt 15 04
Uztailean urtero Kale Antzerki jaialdia egiten da Lekeition. Aurtean, besteak beste Anacabe kapitainaren balada bakarrizketa aurkeztu zuten uztailaren 9an. Javier Gonzalez de Duranak idatzi eta Mari Jose Kerejetak euskaratutako lanaren antzezpena Ramon Castrok egin zuen, Karlos Paneraren zuzendaritzapean. Testu osoa eskaintzen dizugu aste honetan.
Uzt 15 04
Zeruko Argia-ren 838. zenbakiarekin kaleratutako Oh! Euzkadi sailean Euskaltzaindiaren aldeko artikulua idatzi zuten Saizarbitoriak eta Izagirrek. Juan San Martinen aldekoa, egia esan, eta zehatzagoak izateko, hura bota zutenen aurkakoa. Kultura Kontseilaritzan zuzendaritza hartua zuen Juan San Martinek eta orduantxe kendu zioten, EAJko sektore batzuen presioz, artikuluan irakur daitekeenez. Idazle gonbidatua Juan Martin Alegria izan zuten.
Uzt 15 04
1904ko uztailaren 15eko goizaldean hil zen Anton Txekhov idazle errusiarra. Ipuingintzako maisu, antzerkigile handia, bere heriotzaren mendeurrena dela-eta euskarara ekarri diren bere lan guztien bilduma egin nahi izan dugu. 1956an kaleratu zen lehena (Guraso zintzoa), Egan aldizkarian, Elizaldek euskaratua, eta gerora Egan-en bertan Pello Zabaletak bi ipuin (Ispilu okerra eta Atezain eskolatua) euskaratu ditu, D. de l’Ak bat (Vanka) Txistu & Tambolin-en eta bakarrizketa bat argitaratu da Zubizabal aldizkarian. Liburuak bi argitaratu dira. 1987an, Begoña Lasak euskaratuta, Bi antzerki labur plazaratu zuen Baroja etxeak. 1990ean, azkenik, eta Literatura Unibertsala bildumaren baitan, Xabier Mendigurenek itzulitako Ipuinak kaleratu zen. Denak dauzkazu hemen irakurgai.
Mendeurren honetarako azken ipuin bat ere ekarri nahi izan dugu, baina ez Txekhovena, Txekhovez baizik. Raymon Carverren Mandatua ipuina itzuli du Harkaitz Canok, non idazle estatubatuarrak Txekhoven bizitzako azken uneekin narrazioa osatu zuen.
Uzt 08 04
1904ko uztailaren 12an jaioa, mendeurrena da Pablo Neruda poeta txiletarrarena. 2003ko iraileko 89. Literatur Emailuan, bere heriotzaren 30. urteurrena zela-eta, eskaini genituen euskarara ekarritako Nerudaren bost poema. Bada besterik: Egan aldizkarian, 1973ko zenbakian, Ibon Sarasolak Pablo Nerudaren poema baten itzulpen “polemikoa” kaleratu zuen. Eta bestalde, mendeurrena dela eta, Jose Luis Padronek oraintsu kaleratu du Amodiozko hogei poema eta kanta bat bakar-mindua poemarioa Gara egunkariarekin. Liburu honetako poemak Nerudaren beraren ahotsean entzun daitezke. Maskarada taldeak, bestalde, Antonio Skarmetak idatzitako Nerudaren postaria taularatu zuen 1997an, Patxo Telleriak euskaratua.
Egan aldizkarian bertan, bestalde, aurki daitezke orain 25 urte zendutako Blas de Oteroren hainbat poema, gaztelaniaz lehenak, eta euskaraz, Gabriel Arestik itzuliak, beste dozena bat. Olerti eta Korrok aldizkarietan ere euskaratu zuten Oteroren poemarik: Literatur Aldizkarien Gordailuan irakur daitezke denak.
Uzt 08 04
Izatearen malura (1971) eta Maiteño(1973) poemarioen ostean, 1978an beste poema liburu bat kaleratu zuen Xabier Azurmendik: Jesus. Poetaz gain historialari eta ikertzailea ere bazenak Nazaret-eko Jesus gai zuen poema liburua idatzi zuen, ikuspuntu erlijioso bai baina berezi batetik. Irrisko Sortako bosgarrena egin zuen hauxe izan zuen poesian azkena, eta gerora Patri Urkizurekin batera kaleratu zuen Santa Kruz apaizari buruzko ikerketa lan bat. 1996an hil zen. Jesus bere liburua osorik eskaintzen dizugu.
Uzt 08 04
EUTGko Letras-eko fakultatean azterketak euskaraz egin eta horren ondorioz sortutako zalaparta hartu zuten aintzat Saizarbitoriak eta Izagirrek orain 25 urteko Zeruko Argiako Oh! Euzkadi saileko komentarioan. Katedradunen batek azterketak euskaraz egin zituztenen aurka esandakoekin, atzekoz aurrera, osatu zuten artikulu nagusia. Idazle gonbidatua Pello Lizarralde izan zuten, eta tarterik ere bai orain 25 urte Madrilen hil zen Blas de Otero gogoratzeko.
Uzt 08 04
Aurten 50 urte dira Emeterio Arrese hil zela. Poetaren eskuizkribu batzuk aurkitu dituzte berriki Javier Bello Portu musikari zenaren paperen artean, haren zaintzapean utzi baitzituen Arresek. Koaderno batean eskuz idatzirik datoz 31 poema, horietatik hamar Olerki berrizte bilduman (Kuliska Sorta 1952) argitaratuak, beste zenbait aldizkarietan plazaratuak, baina baita ere guretzat ezezagunak diren batzuk. David Azurza eta Joxemari Iturraldek utzi digute koadernoa, eta faksimilea egin dugu, berorren transkripzioaz.
Uzt 01 04
1979ko uztaileko lehen asteko Zeruko Argiako Oh Euzkadi sailak gai bitxia izan zuen hizpide: kabezudoak eta jiganteak. Inguratzen gaituen zuzentasun-grinak orain buruhandi eta erraldoiak esatera akaso eramango gituzkeen, baina orain 25 urte bazuten zuzentasuna dela eta beste iritzi, eta praktikarik. Ale berean argitaratu zuten “Tertulia” akademiaren gutuna, horren adibide. Asteko gonbidatua Gabino Arsuaga izan zen, Txirritaz idazten.
Eka 24 04
Ariketa txiki bat egin dugu basquepoetry.eus guneko bilatzailean; San Juan eguna dela eta, sua idatzi dugu. 33 poema irakurtzeko aukera eman digu bilatzaileak. Haika mutil poemarekin hasi (XVIII- XIX mendeetako poema anonimoa) eta Jon Benitok 2001. urtean plazaratu Hautu txikiak bidea egiten du bitarteko poemak agertuko zaizkizu.
Eka 24 04
Izenburu horixe zekarren orain 25 urteko San Joan egunez kaleratu zen Zeruko Argia aldizkariko (835. zkia.) Oh Euzkadi sailak, eta, hara mende laurden geroago gauzak zertan diren, estatutuaz eta estatutuaren inguruko jarrera politikoez ziharduten Izagirrek eta Saizarbitoriak. Horretaz gain, asteko gonbidatua Mikel Hiribarren izan zen.
Eka 17 04
1920an Donibane Lohizunen jaioa, heldutasunezko poema liburua dugu Fededunen arbasoa, Xabier Iratzederrek 1977ko uztailean Irrisko Sortan karrikaratua. Egile oparoa, gure lirikan erreferentzia nahitaezkoa, azken 50 urteetan poesia idazten, besteak beste, aritu da Iratzeder. 1940ean Ezkila etxearekin kaleratu zuen lehena, Zakalar, eta geroztik dozenatik gora dira argitaratutako poema liburuak; idatzi ditu, bestalde, hainbat antzerki lan eta kronika. Poesia eta otoitzaren uztarketan jardundakoa, Fededunen arbasoa 8 ataletan idatzitako antzezlan modukoa da, poesian osatua, Abrahamen bizitzako pasarte biblikoak beneditar donibandarraren ahotsean birkontatuak azaltzen dizkiguna
Eka 10 04
Iruñeko erregearen koroaketaren milurtekoan Hasier Etxeberriak idatzitako Antso Erregea hamalau ekitaldiko antzezlana duzu hemen, Eugenio Arraizaren histori-edukiez eta Ramon Albisturren dramaturgiaz atondua. Ekainaren 12an (larunbata) jokatuko dute, gaueko 22:00etan, Hondarribiko harresietan: 40 jokolari, 4 musikari, 2 kantari eta Narbartenea abesbatzarekin. Antso Erregea antzezlanaren liburuxka estreinaldiaren sarrerarekin banatuko dute, espainolezko eta frantsesezko itzulpenekin.
Eka 10 04
Duela aste bi argitaratu genuen Lazarragaren eskuizkribuaren transkripzioa. Handik hona, asko izan dira jaso ditugun zuzenketak eta iradokizunak. Une honetan hirurehun eta gehiago. Zuzenketok zeintzuk diren jakin gura izanez gero, PDF fitxategi honetan dago adierazia.