Uzt 05 07

Kostunbrismoaren uztaroa:
Barrensoro eta Juan Iruretagoiena

XX.mendeko bi autorerekin datorkigu Klasikoen Gordailua: Toma Agirre Barrensoro eta Juan Iruretagoiena. 1898an eta 1899an jaioak, joan den mendeko 20ko eta 30eko hamarkadan eman zituzten argitara euren lanak, garai horretako literatur testuingurukoak izanik hala gai nola forma eta edukietan. Euzkadi egunkarian plazaratu zituen lanak Barrensorok. 1937koa da bere lanik ezagunena, Uztaro eleberria, narrazio kostunbrista klasikoa. Lehenagokoa da, hala ere, gaur Gordailura dakarkigun Gazigozoak lana, 1933an publikatua Verdes Atxirikarenean. Beren hainbat irakurgairen bilduma da, lehenago prentsan agertuak: Loreti maitasun ipuina, sei ataleko narrazio luzea dena, Errusiari buruzko edo Papini elizgizonari buruzko artikulu bana, Walter Scott-en poema baten prosazko moldaketa, Barojaren atal batzuen itzulpena… Gipuzkera zein bizkaiera baliatzen ditu idazkiotan (bera errezildarra zen). 1936an Sevillara joan eta euskal lanetatik aldendu zen.

Barrensororen nobela toki duen Zarautz herrikoa izan genuen Juan Iruretagoiena. Hasiera batean Euskal Esnalea-n eman zituen argitara bere lanak: pare bat antzerki pieza oso labur (Otarka aza; Atso poxpolina), poema pare bat eta bere lanik ezagunena, Gau ostatua antzezlana. XX. mende hasierako euskal erromantizismo ildokoa, gau ilun bateko gertaera, baserri bakartua, emaztea hil zioteneko gizon arranguratua, hiltzailea apopilo hartzen duena, hiltzailearen damua… Iruretagoienak ere 1936ko gerratik aurrekoak ditu lanak, gerra ostean apaiz lanari lotu zitzaion, argitara apenas lanik eman gabe (poema bat 1957an Egan-en, eta itzulpenen bat). 1982an zendu ziren biak.

Agenda

Efemerideak

Kritikak