Ira 15 10
Hiri gorritik, Asier Serrano
Asier Serranok Hiri gorritik liburua aurkeztuko du irailaren 15ean (asteazkena) 11:00etan Donostiako Elkar aretoan.
Ira 15 10
Arrats beran duela 75 urte
Ander Aranbaltza adiskideari eskaini zion Lauaxetak bere bigarren poema liburua, Arrats beran, 1935ko ekainean Bilboko Verdes etxean argitaratua. Berrogei poemako bilduma zen, pieza oso ezberdinez osatua: “Itxaso orren narru nabarra pantera batena dirudi” hasten den Espetxekuarena, edo “Etzunik edan daidan neurri-barik” dioen Kanta ariña, edo “Billoxik noruntz ua mutil?” (Narkis), edo “Dana emon biar yako matte dan azkatasunari” amaitzen den Mendigoxaliarena. Lauaxeta honela mintzo zen hitzaurrean: “Elerti-zale nazan onek ziarkeri ta pirtxilleritzat daukodaz olerkijok. (…) Baña ele lander baten seme jayo nintzan ezkero, bertso ñimiño oneik be argittara datorz”. Bide barrijak liburuak zalaparta handia sortu zuen lau urte lehenago, baina Arrats beran gutxi hartu zen ahotan duela 75 urteko udan.
Ira 10 10
Haragizkoa Donostian
Edorta Jimenezek eta Rafa Ruedak Haragizkoa errezitaldia egingo dute irailaren 10ean (ostirala) 20:00etan Donostiako Victoria Eugeniako Club Aretoan. Irudiak: Joseba Barrenetxea.
Ira 09 10
Sidecar arima Donostian
Harkaitz Canok eta Beñat Barandiaranek Sidecar arima errezitaldia egingo dute irailaren 9an (osteguna) 20:00etan Donostiako Victoria Eugeniako Club Aretoan.
Ira 09 10
Bilbao-New York-Bilbao Tolosan
Kirmen Uriberen Bilbao-New York-Bilbao nobelaz mintzatuko dira irailaren 9an (osteguna) 19:30ean Tolosako kultur etxean.
Ira 09 10
Mujica Lainezen demonioak
Manuel Mujica Lainez idazle argentinarra nobela historikoengatik zen ezaguna. Baina bestelakoa da euskaraz daukagun haren eleberri bakarra: Zazpi demonioen bidaia, 1973ko udazkenean idatzi eta 1974an argitaratua, eta Joxe Migel Esnaolak Literatura Unibertsala bildumarako 1998an itzulia. Luzifer, Mammon, Leviatan, Beeltzebul, Satan, Asmodeo eta Belfegor demonioek infernutik mundurako bidaiak egingo dituzte, zazpi bekatu handiak gizakiengana zabaltzera. Umorezko kontakizunak dituzu, turismo bekatarian diharduten alproja batzuenak.
Ira 01 10
Eça de Queirosen
Mandarin zaharra
Parisen kontsul zela, orain 110 urte hil zen Jose Maria Eça de Queiros, Amaro aitaren hilketa nobelaren idazlea, Portugalgo eleberri modernoaren aitzindaria. Bere obra naturalismoaren barruan kokatu behar den arren, fantasiari ere bidea egin zion, deabru eta mamuzko Mandarin zaharra (1880) nobelarekin. Gobernazioko Ministerioan eskribatzailea zen Teodorok ez zuen Deabruarenganako sinesmenik, Jainkoarenganako ez zuen bezalaxe; baina ustekabean bisita egin zion, proposamen berezi eta aberasgarri bat egiteko. Mandarin zaharra Jesus Mari Lasak itzuli zuen euskarara 1992an.
Abu 26 10
Xveik ergelaren menturak
Jaroslav Hasek idazle txekiarra Austriaren kontra borrokatzen zen Legio Txekoslovakiarrean sartu zen Lehen Mundu Gerran, eta 1917az geroztik Armada Gorrian. Etxeratutakoan, Xveiken abenturak idazteari ekin zion: lau zati izatekoa zen nobela, baina amaitu gabe laga zuen, Hasek bat-batean hil baitzen berrogei urte ere ez zituela. Karlos Cid Abasoloren itzulpenez, bi liburukitan argitaratu zen euskaraz Xveik soldadu onaren menturak: 1992an lehen zatia (Atzeguardian) eta 1993an bigarrena (Frontean), biak Josef Ladaren irudiekin apainduta. Ergelarena egiten duen Xveik literatura unibertsaleko pertsonaiarik ederrenetako bat duzu; hainbeste maite zuen Bertolt Brechtek, ezen Xveik Bigarren Mundu Gerran antzezlana idatzi baitzuen 1943an.
Abu 18 10
Jon Etxaideren antzerkiak
Euzko Gogoa aldizkarian argitaratu zen 1950ean Jon Etxaideren lehen antzerki lana: Amayur! (1949ko abuztuaren 28an idazten amaitua). Gaur beste bi obra eskaintzen dizkizugu, Teatro testuak webgunean jasoak: Markesaren alaba (1956an idatzi eta 1958an Egan aldizkarian plazaratua) eta Begia begi truk (1959an idatzi eta 1962an argitaratua). Baina baita ere Arturo Kanpionen Pedro Mari kontakizuna, Etxaidek euskaraz antzerkirako moldatua (1981ean).
Abu 14 10
Txirrita jaio zen duela 150 urte
Jose Manuel Lujanbio 1860ko abuztuaren 14an jaio zen Ereñotzuko Latze baserrian, duela 150 urte. Familia Errenteriako Txirrita baserrira aldatu zen 1873an, eta hurrengo urtean, hamalau urte zituela, plaza agerikoan lehendabiziko aldiz kantatu zuenean hartu zuen Txirrita deitura. Antxoko huelga eta Alemaniako gerra eta Norteko trenbideari bertsoen egilea bertsolari gogoratuenetakoa da gaur egun. Txirritak paperean jarritako guztiak dituzu hemen emanak.
Abu 10 10
Egan aldizkariko hiru antzerki
Egan aldizkarian 80etan argitaratutako hiru antzerki ekarri ditugu Teatro testuak gunera: Jean Etxeberriren Arroltze ohoina; Alejandro Tapia Perurenaren Kattalin umezurtza, gerra aurrean idatzia baina 1985ean plazaratua; eta Xabier Gereñoren Euskal Ikastola, 1970ko abuztuan idatzia eta 1983an argitaratua. Datorren astean Jon Etxaideren hiru antzerki digitalizatuko ditugu.
Abu 05 10
Komuneko paperean Zumaian
Komuneko paperean errezitaldia egingo dute Imanol Epeldek eta Mattin Epeldek abuztuaren 5ean (osteguna) 22:30ean Zumaiako gaztetxean.
Abu 05 10
Guy de Maupassanten fantasiazko ipuinak
Gaurko egunez duela 160 jaio zen Guy de Maupassant idazlea, 1850eko abuztuaren 5ean, Normandian. Bere adiskide Gustave Flaubertek aurkeztu zion Emile Zola, eta honek 1880ko apirilaren 16an argitaratu zion Mari Gizen kontakizunari esker oso ezaguna egin zen Parisen. Harrezkero, hamabi urtetan, 300 ipuin baino gehiago idatzi zituen, sei eleberri, hiru bidaia liburu, bi antzerki eta ehunka kronika. 1893ko uztailean hil zenean, Zolak egin zuen Maupassanten hileta hitzaldia. Joakin Balentziak, Felipe Juaristik, Xabier Monasteriok, Jesus Mari Mendizabalek, Juan Kruz Igerabidek, Mikel Garmendiak, Periko Diez de Ultzurrunek, Matias Mugikak euskaratu izan dituzte idazle frantsesaren ipuinak, eta Josu Zabaletak 34 narrazio ekarri zizkigun 2000. urtean, Fantasiazko ipuinak liburuan, orain osorik sarean emanak.
Uzt 27 10
Colette music-hallean
Sidonie Gabrielle Colette idazlea 1906-1912 urteetan komediantea ere izan zen; ezaguna da 1907ko urtarrilaren 3an Parisko Moulin Rouge-n sortu zen eskandalua, Mathilde de Mornyk eta Colettek elkarri musu eman ziotenean. Mimo, dantzari eta komediante bizitzaren berri ematen du Mari-Alderrai nobelan (La Vagabonde, 1910), taularik taula eta tren batetik bestera alderrai dabilen Renée Néré music-halleko artista protagonista duela. Liburuaren zenbait egokitzapen zinematografiko egin zituzten: lehenbizikoa Italian (1917) Eugenio Peregok zuzendua, eta bigarrena Frantzian (1931) Solange Térac-Bussik zuzendua, Colette beraren parte hartzearekin elkarrizketak idazten. Periko Diez de Ulzurrunen itzulpenez 1998an argitaratu zen euskaraz Mari-Alderrai.
Uzt 21 10
Komuneko paperean Orion
Komuneko paperean errezitaldia egingo dute Imanol Epeldek eta Mattin Epeldek uztailaren 21ean (asteazkena) 22:30ean Orioko Kalakari tabernan.